WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb mundurowych 1. Podstawowe wiadomości o etyce Maciej Milczanowski 21 lipca 2017 Rzeszów 1 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie SPRAWY ORGANIZACYJNE • Struktura zajęć • Wymagania • Organizacja i terminy zaliczeń 21 lipca 2017 Rzeszów 2 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Literatura przedmiotu Obowiązkowa: • Czaputowicz J. (red. nauk.), Administracja publiczna: wyzwania w dobie integracji europejskiej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2008 (część IV dotycząca etyki w Służbie Publicznej) • Prasa codzienna, tygodniki (m. in.: „Newsweek”, „Przekrój”, „Polityka”) 21 lipca 2017 Rzeszów 3 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Uzupełniająca: • Bąk D. red., Etos urzędnika, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008 (lub inne wydanie) • CBA Poradnik anty korupcyjny dla urzędników, Wyd. Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Warszawa 2010 • Bogucka J., Pietrzykowski T., Etyka w administracji publicznej, Wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2009 • Hausner J. (red.), Administracja publiczna, WN PWN, Warszawa 2003 (rozdział X dotyczący kadr w administracji publicznej) 21 lipca 2017 Rzeszów 4 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie 1. Podstawowe wiadomości o etyce 2. Zasada złotego środka Arystotelesa 3. Moralność a etyka 4. Polityka a etyka 5. Etyka zawodowa i przykładowe jej kodeksy 6. Normy prawne - praworządność - etyka 7. Przygotowanie zawodowe a etyka. 8. Korupcja oraz jej formy w ujęciu prawnym i konsekwencje. 9. Przykłady zachowań korupcyjnych i sposoby postępowania w sytuacji korupcyjnej 10. Prawne i instytucjonalne możliwości ścigania korupcji w Polsce. 21 lipca 2017 Rzeszów 5 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie EGZAMIN • Termin 19 Maja 2015, godz. 8.00 • Miejsce: KM14 • Forma: pisemna, test z pytaniami otwartymi. 21 lipca 2017 Rzeszów 6 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Zaliczenie przedmiotu • Na ocenę składają się: – Praca pisemna (3 pytania otwarte, za każde 7 pkt. Suma 21pkt.) • Ocena końcowa zostanie ustalona na podstawie sumarycznej ilości punktów: 0 - 11 pkt.: ocena 2,0 12 - 13 pkt.: ocena 3,0 14 - 15 pkt.: ocena 3,5 16 - 17 pkt.: ocena 4,0 18 - 19 pkt.: ocena 4,5 20 - 21 pkt.: ocena 5,0 7 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Pytania do kwestii organizacyjnych? 21 lipca 2017 Rzeszów 8 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie 9 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Cnota (łac. virtus, gr. ἀρετή - arete) nabyta, wyćwiczona, trwała predyspozycja do czynienie dobra nabyta, wyćwiczona, trwała predyspozycja do przestrzegania zasad moralnych Cnotami zajmuje się aretologia — dział tzw. filozofii praktycznej dotyczący sprawności moralnych i poznawczych. 21 lipca 2017 Rzeszów 10 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Cnota Cnota jest bardzo starym pojęciem. Zanim pojęcie to zostało wprowadzone przez Sokratesa w kontekst refleksji etycznej i uzyskało odpowiednią do tego kontekstu treść, "cnota" była rozumiana przez Greków ogólnikowo, jako tężyzna życiowa, dzielność, sprawność w spełnianiu zawodowych czynności. Sokrates (469 –399 p.n.e.) uznał cnotę za najwyższe dobro, cenniejsze niż zdrowie, bogactwo czy sława, dobro, którym warto zajmować się z perspektywy filozofii. Cnota wynikała z wiedzy, z cnoty natomiast szczęście. Na ukształtowanie się europejskiego pojęcia cnoty wpływ miały zarówno intelektualizm etyczny Sokratesa jak i teoria czterech cnót Platona, do których nawiązywał Arystoteles 21 lipca 2017 Rzeszów 11 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Cnota mądrość okazała się najważniejszą z cnót dianoetycznych (intelektualnych), zwyciężając z takimi jak: sztuka czy inteligencja. Za najważniejszą z cnót etycznych, do których Arystoteles zalicza takie jak: męstwo, umiarkowanie, hojność, wielkoduszność, dowcip, uprzejmość, uzasadnioną dumę, łagodność, prawdomówność, umiar w uczuciach, słuszne oburzenie itp. Za podstawę rozsądnego działania i gwarancję wyboru właściwych środków uznał on – roztropność. 21 lipca 2017 Rzeszów 12 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Cnota jako złoty środek W koncepcji Arystotelesa cnota jest przeciwieństwem wad i pojawia się jako złoty środek zarozumialstwa między i skrajnościami służalczości, męstwo np. godność między między wadami tchórzostwa zuchwalstwa, hojność między wadami skąpstwa i rozrzutności. 21 lipca 2017 Rzeszów wadami 13 i WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Cztery cnoty kardynalne są ze sobą wzajemnie powiązane, choć nie są sobie równe. • Najważniejszą jest roztropność, • potem sprawiedliwość, • następnie męstwo, • a na koniec umiarkowanie 21 lipca 2017 Rzeszów 14 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Roztropność auriga virtutum (woźnica cnót) Św. Augustyn definiował roztropność jako umiejętność poznania tego, co dobre i do czego mamy dążyć, jak również tego, co złe i czego mamy unikać. Natomiast etymologicznie łacińskie słowo prudentia wywodzono z dwu słów: porro i videns (Izydor z Sewilli), co oznaczało umiejętność widzenia dalej, czyli przewidywania 21 lipca 2017 Rzeszów 15 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Poznanie roztropnościowe Fazy roztropności: namysł (próbujemy tu zobaczyć, jakie środki mamy do dyspozycji, o jakie musimy się postarać) rozmysł (staramy się znaleźć środek najodpowiedniejszy) roztropność wąsko pojęta (utożsamić ją można z wyborem, czyli z decyzją: ten oto środek wybieram). 21 lipca 2017 Rzeszów 16 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Składniki roztropności: Pamięć (memoria) Umiejętność czytania rzeczywistości (intellectus) Otwartość na rady innych (docilitas) Domyślność (sollertia) Zdrowy osąd (ratio) Umiejętność przewidywania (providentia) Oględność (circumspetio) Zapobiegliwość (cautio) 21 lipca 2017 Rzeszów 17 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Umiarkowanie Umiarkowanie wprowadza ład w sposób realizacji potrzeb związanych zwł. z dwoma podstawowymi popędami człowieka: popędem samozachowawczym i seksualnym. Dzięki cnocie umiarkowania popędy te realizowane są zgodnie z rozumną naturą osoby ludzkiej jako podmiotu rozumnie wolnego. 21 lipca 2017 Rzeszów 18 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Męstwo Męstwo jest cnotą usprawniająca wolę człowieka do przezwyciężania trudności na drodze do realizacji dobra powinnego. Uzdalnia ono człowieka do panowania nad uczuciami (leku, strachu), np. w obliczu groźby pozbawienia człowieka ważnych dla niego dóbr lub obietnicy ich uzyskania za cenę działania moralnie niegodziwego. 21 lipca 2017 Rzeszów 19 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Sprawiedliwość jest cnotą usprawniającą jej podmiot do oddania każdemu tego, co mu się należy (suum cuique reddere) w obszarze tzw. dóbr dla osoby, ze względu na powinność afirmacji dobra, którym jest sama osoba, czyli w imię miłości osoby. 21 lipca 2017 Rzeszów 20 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Wada moralna Stała skłonność do czynów moralnie złych. 21 lipca 2017 Rzeszów 21 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Człowiek działając pod naciskiem jakiejś wady ma coraz mniej oporów i trudności i nie doświadcza niepokojów sumienia. Może nawet odczuwać specyficzną wewnętrzną przyjemność, nawet w przypadku czynów odrażających. Wady szczególnie mocno zakorzenione zwane są nałogami. 21 lipca 2017 Rzeszów 22 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Wady główne Wśród innych wyróżnia się grupę wad szczególnie szkodliwych zwanych wadami głównymi (vitia capitalia). Sprawności, trwałe usprawnienia do spełniania czynów moralnie złych. Noszą miano wad głównych, bo ich zatruwający wpływ na psychikę jest wyjątkowo silny. 21 lipca 2017 Rzeszów 23 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Złoty środek a władza Dobra edukacja jest bardzo ważna dla osób rządzących, gdyż umożliwia im obiektywną ocenę sytuacji, ale oprócz edukacji formalnej rządzące osoby muszą rozwijać cnoty "złotego środka", a więc silną wolę, odwagę i rozsądek. Cnoty te są często ważniejsze dla rządzących od formalnej wiedzy, którą można na bieżąco uzyskiwać od doradców-filozofów. Sami filozofowie są zwykle niezbyt dobrze przygotowanie do sprawowania władzy, gdyż przez całe życie koncentrują się na zdobywaniu wiedzy i dysputach, a nie na kultywowaniu cnót niezbędnych przy rządzeniu. 21 lipca 2017 Rzeszów 24 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Teoria złotego środka W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się "złotym środkiem", który jest określany przez jego rozum, gdyż jest to droga do osiągnięcia szczęścia, najwyższego dobra, które jest naszym celem ostatecznym. 21 lipca 2017 Rzeszów 25 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Teoria złotego środka Człowiek powinien podążać drogą "złotego środka„ przy czym nie ignorować żądz, ale też nie może się im podporządkowywać, nie może im ulegać. Jego działanie ma być umiarkowane, ale ma jednocześnie przynosić mu przyjemność. Żądze muszą zostać zaspokojone, ale w sposób umożliwiający harmonijny rozwój także rozumnej części duszy, która to powinna oprócz nabywania wiedzy kultywować również umiejętności panowania nad żądzami, poprzez silną wolę, odwagę i rozsądek. 21 lipca 2017 Rzeszów 26 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie LĘKLIWOŚĆ MĘSTWO BRAWURA KPIARSTWO DOWCIP PONURACTWO SKĄPSTWO HOJNOŚĆ ROZRZUTNOŚĆ NIEWRAŻLIWOŚĆ UMIARKOWANIE ROZWIĄZŁOŚĆ PRZES. SKROMNOŚĆ POCZUCIE WARTOŚCI BEZ AMBICJI GBUR 21 lipca 2017 ZAROZUMIAŁOŚĆ PRZES. AMBICJA UPRZEJMOŚĆ Rzeszów POCHLEBCA 27 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie 21 lipca 2017 Rzeszów 28 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie 21 lipca 2017 Rzeszów 29 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Smart Power and the golden mean in US policy http://wp.me/p4y6QP-2I 21 lipca 2017 Rzeszów 30 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie PYTANIA? 21 lipca 2017 Rzeszów 31