„Uczeń w świecie tekstów kultury - innowacja z języka polskiego z

RAPORT Z REALIZAJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ
„Uczeń w świecie tekstów kultury
- innowacja z języka polskiego z treściami
wiedzy o kulturze i edukacji medialnej”
Autor:
mgr Agnieszka Kożuchowska
Miejsce realizacji:
Gimnazjum Miejskie nr 2 im. Jana Pawła II w Mińsku Mazowieckim
CELE OGÓLNE INNOWACJI
1) Wzbogacenie oferty edukacyjnej gimnazjum o dodatkowe zajęcia z zakresu odbioru
i tworzenia tekstów kultury oraz kształcenie świadomości kulturalnej uczniów.
2) Podkreślanie edukacyjnej roli mediów oraz przygotowanie gimnazjalistów do życia
w społeczeństwie informacyjnym.
3) Wzbogacenie zakresu poznawanych przez uczniów form wypowiedzi o formy
publicystyczne (np. artykuł, wywiad, reportaż), które uczeń nie tylko rozróżnia (jak
zakłada podstawa programowa), ale także podejmuje próby ich samodzielnego
tworzenia.
4) Kształtowanie umiejętności świadomego, krytycznego i selektywnego korzystania z
oferty kulturalnej szkoły, miasta, regionu, czy kraju, ze szczególnym uwzględnieniem
środków masowego przekazu.
CELE SZCZEGÓŁOWE:








pobudzanie uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu klasy, szkoły, środowiska oraz
krzewienie kultury osobistej, tolerancji i otwartości w kontaktach interpersonalnych;
przekazywanie uczniom wiedzy o tekstach kultury i mass mediach;
wprowadzenie edukacji filmowej jako integralnej części kształcenia i wychowania
filmowego;
udział w życiu kulturalnym szkoły i miasta;
rozwijanie odpowiedzialności za własne słowa, ze szczególnym podkreśleniem
rzetelności pracy dziennikarskiej podczas współredagowania szkolnego miesięcznika;
budzenie zainteresowania historią i kulturą własnego środowiska i regionu „małej
ojczyzny” oraz odkrywanie własnej tożsamości kulturowej na poziomie regionalnym;
przygotowanie do świadomego korzystania ze środków masowej komunikacji: prasa,
telewizja, radio, Internet;
inicjowanie własnego rozwoju uczniów w zakresie korzystania z nowoczesnego sprzętu
audiowizualnego oraz informatyczno-komputerowego.
SPOSOBY REALIZACJI INNOWACJI
 cotygodniowe lub blokowane zajęcia edukacyjne;
 udział w projekcie filmowym przygotowanym przez Stowarzyszenie Nowe Horyzonty
Edukacji Filmowej – „Młodzi w obiektywie”;
 udział w projekcie Centrum Edukacji Obywatelskiej „Włącz się! Młodzi i media”;
 udział w ogólnopolskim projekcie GWO „Lepsza szkoła”;
 spotkania z dziennikarzami/redaktorami;
 warsztaty dziennikarskie;
 spotkania z przedstawicielami Fundacji Nowe Media;
 zwiedzanie lokalnych ośrodków kultury (muzeów, biblioteki, miejskiego domu kultury)
– spotkania z ich pracownikami, oglądanie wystaw, udział w lekcjach muzealnych;
 wyjazdy na spektakle teatralne, projekcje filmowe, do muzeów poza miastem;
 udział w wycieczkach edukacyjnych umożliwiających poznanie historii i kultury
swojego regionu oraz podkreślanie ważności wiedzy o „małej ojczyźnie”;
 współtworzenie życia kulturalnego szkoły poprzez organizowanie spotkań literackich,
konkursów, apeli;
 współredagowanie szkolnego miesięcznika (tworzenie tekstów, autokorekta,
opracowywanie graficzne, skład komputerowy, obróbka zdjęć, kolportaż gazetki
szkolnej);
 udział w konkursach dziennikarskich, literackich, poetyckich.
ZAKRES INNOWACJI
KTO? Uczniowie klasy z rozszerzonym programem humanistycznym z elementami wiedzy
o kulturze i edukacji medialnej uczący się w Gimnazjum Miejskim nr 2 im. Jana Pawła II
w Mińsku Mazowieckim od roku szkolnego 2012/2013 do roku szkolnego 2014/2015.
KIEDY? Od 1 września 2012 do 31 sierpnia 2015 roku.
DZIAŁANIA PODJĘTE W RAMACH INNOWACJI
1.
W STRONĘ KULTURY… - uczniowie dowiedzieli się, czym są teksty kultury, potrafili podać
przykłady tekstów kultury materialnej i kultury duchowej, zdali sobie sprawę z tego, że są
zarówno odbiorcami, jak i twórcami różnych tekstów kultury.
2. W STRONĘ MASS MEDIÓW…
W roku szkolnym 2012/2013 cała klasa wzięła udział w projekcie Centrum Edukacji
Obywatelskiej „Włącz się! Młodzi i media” we współpracy z Fundacją Evens przy wsparciu
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uczniowie zrealizowali w ramach tego
projektu następujące moduły: jakim językiem mówią media?, informacyjny zawrót głowy, o
prywatności i bezpieczeństwie w sieci, otwarte zasoby w Internecie, czy media mogą
zmienić świat? Wszyscy uczniowie otrzymali certyfikaty udziału w projekcie.
a) PRASA:
Uczniowie podczas zajęć poznali warsztat pracy dziennikarza, analizowali tytuły
prasowe, posługiwali się terminologią dziennikarską podczas współredagowania
szkolnego miesięcznika „Twoje dziecko”/”Na marginesie”. Przez trzy lata nauki w
gimnazjum powstały 33 numery miesięcznika. Młodzież pisała różne teksty
publicystyczne, które były publikowane zarówno w szkolnym miesięczniku, jak i w
prasie lokalnej (tygodnik „Strefa Mińsk”). W trakcie realizacji innowacji nastąpiła zmiana
wydań gazetki na wersję elektroniczną – tzw. qmamy (wcześniej uczniowie wzięli udział
w dwóch weekendowych warsztatach prowadzonych przez przedstawicieli Fundacji
Nowe Media). Zmieniła się również nazwa miesięcznika na „Na marginesie”. Uczniowie
wzięli udział w spotkaniach z przedstawicielami prasy lokalnej, w warsztatach
redaktorskich.
b) TELEWIZJA:
Uczniowie zwiedzili gmach telewizji TVP, byli w studiach telewizyjnych,
pomieszczeniach reżyserskich, pracowniach dekoracji. Mieli możliwość obejrzenia
eksponatów w Muzeum TVP, dzięki czemu poznali historię powstawania telewizji.
c) RADIO:
Uczniowie wzięli udział w wirtualnym spacerze po Programie 3 Polskiego Radia
(radiowej „Trójce”), poznając specyfikę pracy w rozgłośni radiowej.
d) INTERNET:
Uczniowie podczas zajęć bardzo często korzystali z zasobów Internetu jako źródła
informacji i jako narzędzia wspierającego proces kształcenia w szkole (udało się
stworzyć internetowe wydania gazetki szkolnej; przygotowywano prezentacje
multimedialne wykorzystywane przy pokazywaniu działalności klasy czy promowaniu
działalności szkoły). Podczas zajęć uczniowie uświadomili sobie także, że Internet może
być źródłem zagrożeń dla młodego człowieka ze względu na ryzyko uzależnienia od
komputera, anonimowość w sieci, kradzież własności intelektualnej.
3.
W STRONĘ WIEDZY O KULTURZE I SZTUCE…
a) FILM:
Przez cały rok szkolny 2013/2014 uczniowie uczestniczyli w projekcie edukacji
filmowej młodych widzów organizowanym przez Stowarzyszenie Nowe Horyzonty
Edukacji Filmowej i oglądali wartościowe filmy w cyklu „Młodzi w obiektywie”. Każda
projekcja filmowa była poprzedzona multimedialną prelekcją przygotowaną przez
specjalistów: filmoznawców, psychologów, socjologów czy animatorów kultury.
Uczniowie podczas zajęć poznali znaczenie pojęć z zakresu filmu i filmoznawstwa.
Pojechali do Wytwórni Filmów Fabularnych na plan filmu J. Komasy „Miasto’44” –
poznali specyfikę pracy scenografa, kostiumologa, charakteryzatora, kamerzysty.
Przygotowali dla społeczności szkolnej spotkanie warsztatowe z montażystą filmowym
– panem Adamem Kwiatkiem (nagrodzonym za montaż filmu „Obława”). W trakcie
nauki w gimnazjum uczniowie wzięli udział w 4 „lekcjach w kinie”, dzięki którym
poszerzyli swoją wiedzę na temat gatunków filmowych, efektów specjalnych w filmach,
kreacji bohaterów w świecie filmu oraz twórców filmów. Uczniowie byli także
uczestnikami otwarcia kolejnego w mieście Przystanku Historia – FILM, dzięki czemu
mogli posłuchać gościa specjalnego – aktora – pana Olgierda Łukaszewicza, który czytał
fragmenty “Brzeziny” J. Iwaszkiewicza i wspominał swój pobyt w Mińsku podczas
kręcenia filmu o tym samym tytule.
b) TEATR:
Uczniowie korzystali z oferty teatrów warszawskich z uwzględnieniem różnorodności
oglądanych form teatralnych: musical („Metro” Teatr Buffo), dramat („Balladyna” Teatr
Narodowy, „Mądrość króla Salomona”, „Orfeusz i Eurydyka”, „Bajki” I. Krasickiego w
Teatrze Zamku Królewskiego, „Opowieść wigilijna” z Teatru Pantomimy z Muzeum
Pałacu w Wilanowie), komedia („Zemsta” Teatr Polski”), widowisko kabaretowomuzyczne („Marienbad” Teatr Żydowski). Uczniowie uczestniczyli w lekcji teatralnej „Za
kulisami” w Teatrze Narodowym w Warszawie.
c) LOKALNE OŚRODKI KULTURY:
Uczniowie zwiedzili wszystkie miejskie ośrodki kultury: Miejski Dom Kultury, Miejską
Bibliotekę Publiczną, Muzeum Ziemi Mińskiej. Podczas trzech lat nauki liczna grupa
brała udział w wielu spotkaniach autorskich, wernisażach, happeningach, koncertach,
wystawach.
4. W STRONĘ JĘZYKA POLSKIEGO…
a) LITERATURA:
Cła klasa w trakcie nauki w gimnazjum uczestniczyła w ogólnopolskim projekcie
edukacyjnym „Lepsza szkoła” prowadzonym przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe,
którego celem było jak najlepsze, regularne przygotowywanie uczniów do egzaminu
gimnazjalnego. Uczniowie przez 3 lata współtworzyli szkolne święto języka polskiego
„Moda na polski”, w związku z czym przygotowywali i brali udział w spotkaniach z
wyjątkowymi gośćmi gimnazjum: pisarką panią Małgorzatą Gutowską-Adamczyk, która
rozmawiała z nimi na temat kanonu lektur szkolnych, z autorami komiksu pt. „Brama
czasu” – panami: Dariuszem Mólem. Wojciechem Cichoniem i Jarosławem Rosłońcem
oraz w spotkaniu z panią profesor Violettą Machnicką z UPH w Siedlcach, która
przekazywała uczniom wiedzę na temat poprawności językowej. Przez trzy lata
uczniowie klasy byli współtwórcami i autorami specjalnego wydania gazetki z okazji
„Mody na polski”, w której umieszczane były najlepsze uczniowskie teksty zarówno
prozatorskie, jak i poetyckie.
b) KULTURA JĘZYKA POLSKIEGO:
Uczniowie obserwowali zmiany w języku polskim, analizując teksty prasowe, szukając
w nich elementów manipulacji i perswazji, analizowali też język reklam. W każdym
przygotowywanym przez uczniów tekście do gazetki szkolnej ważna była rzetelność
przekazywanych informacji i branie przez uczniów odpowiedzialności za słowo pisane i
mówione. Dzięki nawiązaniu współpracy w Uniwersytetem PrzyrodniczoHumanistycznym uczniowie mieli możliwość wzięcia udziału w wykładzie akademickim
na uczelni wyższej, mogli również zwiedzić budynek Wydziału Humanistycznego UPH w
Siedlcach.
5. W STRONĘ EDUKACJI REGIONALNEJ…
Uczniowie poznawali historię swojego miasta (odwiedzili wszystkie mińskie instytucje
kultury, zwiedzili miński cmentarz parafialny, byli gośćmi ojca M. Opali w Kościele
Starokatolickim pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny). Brali udział w imprezach
kulturalnych organizowanych w mieście m.in. w Festiwalu im. Himilsbacha, w imprezach
organizowanych z okazji Festiwalu im. Piotra Skrzyneckiego, uczestniczyli w I Mińskim
Orszaku Trzech Króli. Uczniowie sprawdzili się również w roli współtwórców lokalnej
kultury, biorąc udział w organizacji Powiatowych Dni Papieskich.
Działania podejmowane w ramach realizacji innowacji były przedstawiane dyrekcji szkoły
w odpowiednich sprawozdaniach oraz rodzicom uczniów podczas zebrań (forma prezentacji
multimedialnych).
Wszystkie działania podjęte w ramach realizacji innowacji „Uczeń w świecie tekstów kultury”
zostały zebrane w tabeli załączonej do niniejszego raportu.
EFEKTY INNOWACJI
Uzyskane osiągnięcia uczniów:
Uczeń:
1.
2.
3.
4.
Świadomie uczestniczy w życiu wspólnoty lokalnej.
Zna instytucje kultury we własnym mieście i umie skorzystać z ich oferty.
Potrafi odszukać informacje o wydarzeniach kulturalnych w swoim mieście i w regionie.
Zna, rozumie i posługuje się podstawowymi pojęciami z zakresu edukacji medialnej
i wiedzy o kulturze.
Rozpoznaje podstawowe gatunki publicystyczne i ich cechy oraz podejmuje próby
samodzielnego ich tworzenia.
Dostrzega elementy perswazji, propagandy, manipulacji, reklamy w tekstach medialnych
i w tekstach kultury.
Potrafi sprawnie i krytycznie poruszać się w repertuarze kina i uważniej poszukuje
filmów mądrych, poruszających i estetycznie ciekawych.
Aktywnie kreuje życie swojej szkoły, działa na rzecz innych i interesuje się wydarzeniami
w lokalnej społeczności.
Wykorzystuje do pracy w gazetce szkolnej technologię komputerową i informacyjną.
Staje się świadomym odbiorcą kultury – zarówno wysokiej, jak i masowej.
Pracuje nad indywidualnym rozwojem- współredaguje gazetkę szkolną, bierze udział
w konkursach literackich, poetyckich, artystycznych.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
EWALUACJA INNOWACJI
Efekty pracy w ramach realizacji innowacji:

Uczniowie klasy przez 3 lata współtworzyli 33 numery szkolnego miesięcznika (efekty
pracy są dostępne na stronie internetowej szkoły www.gm2.pl w zakładce: gazetka









szkolna). W ciągu tych trzech lat utworzona została wersja internetowa gazetki i
zmieniono jej nazwę na „Na marginesie”.
Grupa uczniów zainteresowanych wzięła udział w dwóch weekendowych warsztatach
z przedstawicielami Fundacji Nowe Media.
Cała klasa w roku szk. 2012/2013 wzięła udział w ogólnopolskim projekcie Centrum
Edukacji Obywatelskiej „Włącz się! Młodzi i media”.
Wszyscy uczniowie w roku szk. 2013/2014 uczestniczyli w projekcie edukacji filmowej
organizowanym przez Filmotekę Szkolną – Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej pod
hasłem „Młodzi w obiektywie”.
Wszyscy uczniowie byli uczestnikami ogólnopolskiego projektu edukacyjnego GWO
„Lepsza szkoła.
Wszyscy uczniowie klasy przez trzy lata brali udział w różnego rodzaju zajęciach
innowacyjnych (ponad 30 godzin rocznie dodatkowych zajęć rozszerzających wiedzę
i umiejętności uczniów).
Liczna grupa uczniów wzięła udział w ponad spotkaniach organizowanych przez
mińskie instytucje kultury. Przedstawiciele klasy uczestniczyli w 26 przedsięwzięciach
kulturalnych w mieście (w klasie I – 12 spotkań, w klasie II – 6, a w III – 8).
Uczniowie osiągali sukcesy grupowe: II miejsce w konkursie wiedzy o patronie (X
2012), I miejsce w kategorii klas II w konkursie „Moda na polski” (II 2014), III miejsce w
konkursie „Gry wojenne” (IV 2014), II miejsce w konkursie „Najlepsza klasa
przyrodomaniaków” (V 2014), II miejsce w kategorii klas III w konkursie „Moda na
polski” (II 2015), I miejsce w projekcie Maraton Wiedzy dla uczniów klas III (III 2015).
Uczniowie odnosili sukcesy indywidualne: dwóch laureatów konkursów kuratoryjnych
– Łukasz Sitkowski (historia) i Radosław Kuźma (chemia); Radosław Kuźma - laureat II
Ogólnopolskiego Konkursu „Losy Polaków na Syberii. Niepokonani - o cudzie ocalenia"
(VI 2015); Martyna Kłoczewiak – II miejsce w konkursie wiedzy o Mińsku Mazowieckim
(VI 2015); Łukasz Sitkowski i Radosław Kuźma – I miejsce w III Powiatowym Turnieju
Nauki, Sportu i Sztuki „Qusy”(IV 2015); Natalia Bobrzyk - 3. miejsce w II Miejskim
Festiwalu Piosenki Obcojęzycznej (III 2015); Natalia Bobrzyk - wyróżnienie w
Międzynarodowym Konkursie Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej "Nuty Przyjaźni" (IV
2015); Sylwia Szuba i Radosław Kuźma - 3. miejsce w VI Powiatowym Konkursie
Informatycznym GIM-BIT (2013 i 2014); Kinga Wojciechowska – II miejsce w Szkolnym
Konkursie Ortograficznym (XI 2014); Łukasz Sitkowski - 1. miejsce na prezentację „100lecie Legionów Polskich” (VI 2014); Łukasz Sitkowski i Radosław Kuźma - 1. miejsce w
konkursie „Najciekawsza pomoc dydaktyczna z chemii” (V 2014); Radosław Kuźma - 3.
miejsce w VI Powiatowym Konkursie Matematycznym „Pitagoras” (V 2014); Martyna
Kłoczewiak – 2. miejsce w X Powiatowym Konkursie Poezji i Prozy Obcojęzycznej (V
2014);
Klasa osiągnęła bardzo dobre wyniki na egzaminie gimnazjalnym (wynik klasy / wynik
szkoły / wynik miasta / wynik powiatu):
- język polski – 76,9% / 72,2% / 67,4% / 64,7%
- historia i wiedza o społeczeństwie – 76% / 71,7% / 68,1% / 65,7%

- matematyka – 64,1% / 62,4% / 58,1% / 51,4%
- przedmioty przyrodnicze – 62,2% / 59,9% / 56,5% / 52%
- język angielski podstawowy – 79,4% / 78,3% / 75,2% / 69,1%
- język angielski rozszerzony – 70,5% / 61,7% / 58,8% / 50,1%
- język niemiecki podstawowy – 88% / 72,3% / 74,7% / 61,2%
Zajęcia innowacyjne (ich strona merytoryczna i wychowawcza) zostały bardzo dobrze
ocenione przez dyrekcję szkoły podczas hospitacji, wysokie oceny zajęć wynikają
również zarówno z ankiet przeprowadzonych wśród rodziców uczniów, jak i wśród
samych uczniów.
WNIOSKI KOŃCOWE:
Różnorodność zajęć innowacyjnych i ich duża ilość pozwoliły na utworzenie bardzo
zintegrowanego zespołu klasowego, w którym uczniowie chętnie spędzali ze sobą czas,
włączając się w życie kulturalne miasta, uczestnicząc w wydarzeniach organizowanych przez
mińskie instytucje kultury i biorąc udział w tworzeniu otaczającej ich rzeczywistości szkolnej i
pozaszkolnej. Dzięki zajęciom dodatkowym uczniowie tej klasy zdobyli więcej wiedzy i
umiejętności, uczestniczyli w wielu wydarzeniach kulturalnych, poznali świat szeroko
rozumianych tekstów kultury, dzięki czemu mogli się rozwijać, realizując swoje pasje
i poszerzając zainteresowania. Trzyletnie tworzenie gazetki szkolnej wykształciło w uczniach
poczucie odpowiedzialności za podjęte działania i realnego wpływu na kreowanie szkolnej
rzeczywistości.
Powyższe stwierdzenia pozwalają wysnuć wniosek, że utworzenie klasy z innowacją z zakresu
szeroko rozumianej humanistyki (wiedzy o kulturze, języku polskim i mediach) jest sensowne
i potrzebne dla wszechstronnego rozwoju uczniów uzdolnionych humanistycznie. Warto
w przyszłości w każdym roczniku tworzyć klasę z innowacją z zakresu nauk humanistycznych.