TEMATYKA GODZIN HISTORII WRAZ Z WYMAGANIAMI KOLOREM ŻÓŁTYM ZAZNACZONO TREŚCI PODSTAWY PROGRAMOWEJ, KTÓRE MUSI UMIEĆ KAŻDY UCZEŃ !!! Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci I. U PROGU CZASÓW NOWOŻYTNYCH Podsta Czas wa progra mowa 1. Zajęcia organizacyjne. Zapoznanie z kryteriami oceniania. 2. Wielkie podróże i odkrycia geograficzne. - przyczyny odkryć geograficznych, -wybrane elementy cywilizacji Indian Ameryki Środkowej i Południowej Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: karawela, astrolabium, busola, Nowy Świat, -daty: l2XI492r., 1519-1522, - postacie: Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - przyczyny podejmowania przez Europejczyków dalekich podróży, - znaczenie wpływu nowości nawigacyjnych dla rozwoju żeglarstwa; potrafi: - wskazać na mapie: trasy podróży: Krzysztofa Kolumba (pierwszą), Ferdynanda Magellana, państwa, które podejmowały najwięcej wypraw (Hiszpanię, Portugalię, Anglię, Francję), - zaznaczyć na taśmie czasu daty wypraw: Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, - analizować źródła historyczne i na ich podstawie opowiedzieć o warunkach podróży dalekomorskich. karawela, astrolabium, kompas I2X I492r., 1519-1522, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci, Vasco da Gama 1 Wpływ odkryć geograficznych na przemiany cywilizacyjne. - wybrane elementy cywilizacji Indian Ameryki Środkowej i Południowej, -zmiany wżyciu codziennym będące skutkiem odkryć geograficznych Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcie: plantacja, Indianie, broń palna -datę: I492r., - że rok 1492 uznawany jest przez niektórych historyków za umowny koniec średniowiecza i początek czasów nowożytnych; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - wpływ odkryć na zmiany gospodarcze w Europie; potrafi: - wskazać na mapie: państwa, które uzyskały najwięcej zdobyczy terytorialnych (Hiszpanię, Portugalię, Anglię, Francję), gdzie znajdowały się państwa Inków, Azteków, Majów, - opowiedzieć o wybranych osiągnięciach cywilizacyjnych Indian, - ocenić postępowanie kolonizatorów względem ludności podbitej, - klasyfikować konsekwencje odkryć geograficznych na pozytywne i negatywne, - zaznaczyć na taśmie czasu datę przyjmowaną umownie za koniec średniowiecza i początek czasów nowożytnych plantacja, 1492 r. 1 Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: humanizm, -jakie poglądy głosili humaniści; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - na czym polegała różnica w poglądach humanistów i filozofów średniowiecza; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać na mapie: Włochy, - opowiedzieć o zmianach w życiu codziennym, jakie wystąpiły w XIX w. Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: renesans, odrodzenie, - postacie: Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Rafael Santi, - główne dzieła twórców renesansu; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, -że sztuka renesansu nawiązywała do antyku; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -wskazać na mapie miasta włoskie, stanowiące centra kultury renesansu, -podać przykłady dzieł wybitnych twórców renesansu, -zaznaczyć na taśmie czasu epokę renesansu, -wskazać charakterystyczne elementy architektury renesansu humanizm 3. 4. 5. Humanizm nowy styl patrzenia na świat i człowieka. - hasła głoszone przez humanistów, zmiany wżyciu codziennym Twórcy sztuki renesansowej i ich dzieła. -sztuka renesansu, - twórcy renesansu 1 15.2 15.1 15.2 15.3 humanizm, renesans, odrodzenie, Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarroti, Rafael Santi 1 1 1 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych 6. Rozłam w Kościele katolickim powstanie wyznań protestanckich. - rozłam w Kościele katolickim - powstanie wyznań protestanckich, - podobieństwa i różnice między katolicyzmem a protestantyzmem Konflikty religijne XVI-wiecznej Europy a współczesny ruch ekumeniczny. - konflikt między chrześcijanami w Europie w XVI w. -ekumenizm pojednanie i porozumienie między chrześcijanami Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: reformacja, protestantyzm, -daty: 1517 r., -postacie: Marcin Luter, Jan Kalwin, Henryk VIII, - nazwy wyznań powstałych w wyniku reformacji: kalwinizm, anglikanizm, luteranizm; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, -dlaczego Marcin Luter wystąpił przeciwko Kościołowi katolickiemu; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać na mapie państwa, w których rozwinęła się reformacja, -wskazać podobieństwa i różnice między katolicyzmem a protestantyzmem. protestantyzm, reformacja, 1517 r. Marcin Luter, Jan Kalwin, Henryk VIII Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: ekumenizm, - czym był Indeks ksiąg zakazanych; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -wskazać na mapie: państwa, w których miały miejsce wojny religijne, religijny podział Europy, jaki wystąpił w XVI w., -ocenić skutki reformacji, -wyjaśnić ideę ekumenizmu. ekumenizm, Indeks ksiąg zakazanych 7. Daty, pojęcia, postaci Podsta Czas wa progra mowa 1 2 Temat, główne zagadnienia 8. Architektura i sztuka w Polsce złotego wieku. - najsłynniejsze zabytki polskiego renesansu, -tolerancja religijna w Polsce Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: Wawel, arras, tolerancja, dwór, paziowie, komnata - postacie: Bona, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - istotę wkładu ostatnich władców z dynastii Jagielonów w rozwój kultury; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać na mapie Polski miejsca, gdzie znajdują się zabytki architektury renesansu, - wyjaśnić, na czym polegała zasada tolerancji religijnej. Wawel, arras, tolerancja, Bona, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August 1 18 9. Wybitni przedsta wiciele polskiego renesansu i ich wpływ na rozwój kultury narodowej. - zasługi dla kultury polskiej Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Mikołaja Kopernika Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - postacie: Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Mikołaj Kopernik; rozumie: - istotę wkładu wymienionych postaci w rozwój kultury i nauki polskiej, - na czym polegało przełomowe znaczenie odkrycia Kopernika; - co znaczy powiedzenie „Wstrzymał słońce, ruszył Ziemię” potrafi: - wskazać na mapie Polski miejsca związane z Mikołajem Kopernikiem - Frombork, Toruń, - dostrzec wpływ twórczości Mikołaja Reja na rozwój języka polskiego. Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Mikołaj Kopernik 1 16.1 10. Zwiedzamy zabytki architektury renesansu wycieczka. 11. Społeczeństwo polskie w XVI w. - granice Rzeczypospolitej Obojga Narodów, -położenie mieszczan i chłopów, -rola szlachty i magnatów Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Podsta Czas wa progra mowa Nr lekcji 16.2 1 Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: szlachta, magnat, gołota, stan, - datę: 1569 r., - z jakich stanów składało się społeczeństwo polskie; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - różnice w położeniu ekonomicznym i prawnym poszczególnych stanów; potrafi: - wskazać na mapie granice Rzeczypospolitej w XVI w. i jej sąsiadów, - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -scharakteryzować podstawowe różnice między stanami, dotyczące zajęć, trybu życia, strojów - opisać działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny – Wisłą do Gdańska - wyjaśnić na czym polegała unia lubelska szlachta, magnat, gołota, stan, 1569 r. 1 20.1 20.1 20.2 20.1 3 Nr lekcji 12. Temat, główne zagadnienia W czasach złotej wolności szlacheckiej. -szlachta - jej przywileje, udział w rządach Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: przywilej, sejm walny, sejmik, pospolite ruszenie, wolna elekcja, pole elekcyjne, koronacja - z jakich stanów sejmujących składał się sejm walny; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, -proces kształtowania się sejmu walnego, -wpływ przywilejów na umocnienie się pozycji szlachty; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - na podstawie tablicy genealogicznej odczytać imiona ostatnich władców z dynastii Jagiellonów, - wyjaśnić, na czym polegały rządy szlachty. Daty, pojęcia, postaci sejm walny, wolna elekcja, przywilej Podsta Czas wa progra mowa 1 19.1 20.2 13. Lekcja powtórzeniowa: Epoka renesansu - nowy obraz świata i człowieka. 1 14. Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 II. BAROK PEŁEN KONTRASTÓW 15. Filozofia, nauka i sztuka w epoce baroku. odmienne postawy życiowe - religijność i asceza obok korzystania z uciech życia, - sztuka barokowa, - kontrasty życia codziennego, - myśliciele XVII w. Po zakończonych zajęciach uczeń barok, opera, pamięta: misteria, - pojęcia: barok, opera, misteria, Galileusz, - przedstawicieli filozofii XVII w.: Galileusz, Isaac Newton, Kartezjusz, Isaac - wybitnych kompozytorów: Jan Sebastian Bach, Claudio Monteverdi, Georg Newton, Friedrich Haendel, Kartezjusz, - twórców architektury i malarstwa: Giovanni Bernini, Peter Paul Rubens, Jan Jan Sebastian Vermeer van Delft, Bach, Claudio - podstawowe cechy sztuki i architektury baroku; Monteverdi, rozumie: Georg - wyżej wymienione pojęcia, Friedrich - na czym polegały kontrasty w życiu codziennym w dobie baroku, Haendel, - główne założenie sztuki barokowej – oddziaływanie na uczucia religijne; Giovanni potrafi: Bernini, Peter - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, Paul Rubens, - analizować źródła ikonograficzne, na ich podstawie wskazać zabytki architektury Jan Vermeer baroku i omówić podstawowe cechy, van Delft - wskazać i zaprezentować zabytek architektury barokowej w swoim regionie. 1 16. Konflikty zbrojne z Rosją w czasach Stefana Batorego. - sąsiedzi Rzeczypospolitej i zagrożenia z ich strony, -Stefan Batorywojny z Moskwą Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: husaria, piechota wybraniecka, - daty: 1582 r., - postać: Stefan Batory; rozumie: -dlaczego o Rzeczypospolitej w XVII w. mówimy, że była państwem wielonarodowościowym; -przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Rosją, -wyżej wymienione pojęcia potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu datę rozejmu, kończącego wojnę z Rosją o Inflanty, 1 husaria, piechota wybraniecka, 1582 r. Stefan Batory 4 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas -wskazać na mapie: państwo moskiewskie, Inflanty, zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku wojen z Rosją, - na podstawie podręcznika, ilustracji opowiedzieć o uzbrojeniu husarii, piechoty wybranieckiej. 17. 18. Konflikty Rzeczypospolitej ze Szwecją i Turcją w XVII stuleciu. -potop szwedzki, Jan III Sobieski pogromca Turków Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria, obrona Częstochowy - daty: 1655 r., 1672 r., 1683 r. - postacie: Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski; rozumie: - przyczyny wojen z sąsiadami, - znaczenie zwycięstwa Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem, (opisuje wyprawę wiedeńską) - wpływ wojen na sytuację polityczną i gospodarczą Rzeczypospolitej; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty najważniejszych bitew, stoczonych przez Rzeczpospolitą w XVII w., - wskazać na mapie: państwa, z którymi Rzeczpospolita w XVII w. prowadziła wojny, zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku wojen. husaria, piechota wybraniec ka, I655r., 1672 r., 1683 r., Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski, 1 Sarmatyzm ideologia i styl życia szlachty polskiej epoki baroku. - obyczajowość i strój szlachecki, wybrane przykłady polskiej kultury barokowej Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: sarmata, sarmatyzm, kalwaria, -jakie cechy przypisywali sobie sarmaci, - przykłady literatury barokowej, np. Żywoty świętych Piotra Skargi, Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - w jaki sposób szlachta podkreślała swoją wyższość i odrębność w państwie, - wpływ sztuki barokowej na ożywienie uczuć religijnych; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać zabytki architektury baroku w swoim regionie, - na podstawie ilustracji opisać typowy dwór szlachecki z XVII w. - rozpoznać i opisać strój szlachcica z XVII w., wykorzystując pojęcia żupan, kontusz. sarmata, sarmatyzm, kalwaria 1 oświecenie, klasycyzm, Jan Jakub Rousseau, Monteskiusz, Wolter, Karol Linneusz, Benjamin Franklin, James Watt, Wolfgang Amadeusz Mozart, 1 21.1 21.2 III. MYŚLICIELE PROPONUJĄ ZMIANY 19. Przemiany w kulturze i życiu codziennym epoki oświecenia. - nowy ideał człowieka, osiągnięcia nauk doby oświecenia i ich zastosowanie w praktyce, - sztuka klasycy-styczna, Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: oświecenie, klasycyzm, -przedstawicieli filozofii: Jan Jakub Rousseau, Monteskiusz, Wolter, - przedstawicieli nauki: Karol Linneusz, Benjamin Franklin, James Watt, - wybitnych kompozytorów: Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Joseph Haydn, - główne założenia filozofi oświecenia; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, 5 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas -zmiany wżyciu codziennym w XVIII w. - wpływ odkryć i wynalazków na poszerzenie wiedzy człowieka o świecie i przemiany w życiu codziennym; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać na mapie państwa, w których w XVIII w. rozwinęła się oświata, -opisać budowlę reprezentującą styl klasycystyczny i wskazać elementy nawiązujące do antyku, - opisać stroje noszone w Europie w XVIII w., - na podstawie słowników, encyklopedii uzupełnić informacje o wybitnych przedstawicielach epoki oświecenia. Ludwig van Beethoven, Joseph Haydn 20. Osiągnięcia nauki i filozofii XVIII w. - krytyka absolutyzmu przez filozofów, -nowa koncepcja władzy zaproponowana przez Monteskiusza, realizacja zasad równości w rewolucyjnej Francji Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: liberalizm, absolutyzm, rewolucja, - postać: Monteskiusz, - daty: 14 VII 1789 r.; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - na czym opierał się trójpodział władzy wprowadzony przez Monteskiusza, - znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela dla wprowadzenia poszanowania podstawowych praw człowieka; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu datę rewolucji francuskiej, - ocenić wpływ idei oświecenia na ustrój współczesnych państw demokratycznych, -przedstawić najważniejsze konsekwencje rewolucji francuskiej 14 VII 1789 r., liberalizm, absolutyzm, rewolucja, Monteskiusz 1 21. Powstanie Stanów Po zakończonych zajęciach uczeń Zjednoczonych pamięta: - pojęcia: kolonia, konstytucja, kadencja, - daty: 4 VII 1776 r., Ameryki. Stany - postać: Jerzy Waszyngton, Zjednoczone - nazwiska Polaków walczących o wolność Stanów Zjednoczonych - T. Kościuszki i Ameryki K. Pułaskiego, - pierwsze - główne hasła zawarte w Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych; państwo w świecie rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, -przyczyny buntu koloni, posiadające - wpływ myśli oświecenia na współczesne systemy polityczne; konstytucję, potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, ideały wolności, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: uchwalenia Deklaracji niepodległości Stanów równości praw Zjednoczonych, człowieka we - analizować źródła, współczesnym - podać przykłady łamania praw człowieka we współczesnym świecie. świecie kolonia, konstytucja, kadencja, 4 VII 1776 r., Jerzy Waszyngton 1 6 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas 22. Rzeczpospolita w czasach ostatniego króla. - najważniejsze przejawy rozkładu wewnętrznego Rzeczypospolitej, - konieczność przeprowadzenia reform, - reforma szkolnictwa, -sztuka czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: liberum veto, mecenat, obiady czwartkowe, - daty: 1764 r., 1773 r., - postacie: Stanisław August Poniatowski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Ignacy Krasicki, Stanisław Konarski; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - rolę króla w rozwoju oświaty i kultury w Polsce w XVIII w. -znaczenie działalności Komisji Edukacji Narodowej; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -rozpoznać zabytki w stylu klasycystycznym, - sporządzić kartę zabytku w stylu klasycystycznym, znajdującego się w regionie, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego, powołania Komisji Edukacji Narodowej, - analizować źródła historyczne. liberum veto, mecenat, obiady czwartkowe, 1764 r., 1773 r., Stanisław August Poniatowski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Ignacy Krasicki, Stanisław Konarski 1 23. Próby naprawy państwa w XVIII w. - próby reform Konstytucja 3 maja, - dzień 3 maja świętem państwowym we współczesnej Polsce Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: liberum veto, sejm skonfederowany, konstytucja, - daty: 1772 r., 1788-1792, 3 V 1791 r., -postacie: Stanisław Małachowski, Tadeusz Rejtan, Stanisław August Poniatowski, - że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie, a drugą na świecie; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - że Konstytucja była doniosłym aktem zmierzającym do naprawy państwa; (inne działania zmierzające do naprawy) potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: I rozbioru Polski, Sejmu Wielkiego, uchwalenia Konstytucji 3 maja, - analizować źródło aktowe - Konstytucja 3 maja i na jego podstawie wymienić najważniejsze postanowienia dokumentu, - opowiedzieć, w jaki sposób współcześnie świętujemy rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. sejm skonfederowany, 1772 r., 1788-1792, 3 V 1791 r., Stanisław August Poniatowski, Tadeusz Rejtan, Stanisław Małachowski 1 24./ 25. Rzeczpospolita w okresie rozbiorów. -I rozbiór Rzeczypospolitej, - walka zbrojnainsurekcja kościuszkowska, - III rozbiór Polski Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: insurekcja, naczelnik, powstanie, przysięga Kościuszki, kosynierzy - daty: 1793 r, 24 III I794r., I795r., - postacie: Tadeusz Kościuszko, gen. Jan Henryk Dąbrowski, Wojciech Bartos, Jan Kiliński; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, insurekcja, 1793 r., 24 III I794r, 1795 r., Tadeusz Kościuszko Wojciech Bartos, Jan Kiliński 2 22.1 22.2 7 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas -zaznaczyć na taśmie czasu daty: II i III rozbioru Rzeczypospolitej, powstania kościuszkowskiego, - uzasadnić, że upadek Rzeczypospolitej był procesem długofalowym, na który miały wpływ zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne czynniki, - analizować źródła, np. Akt powstania, -wskazać na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w II i III rozbiorze. 26.. 22.3 Lekcja powtórzeniowa: Wybitni myśliciele XVII—XVIII w. i ich wpływ na kształtowanie się nowego wizerunku społeczeństwa. 1 Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 27. IV WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W. 28. 29. Przemiany gospodarcze i ich wpływ na tworzenie się nowej struktury społeczeństwa. -mechanizacja produkcji, - rozwój przemysłu, postęp w rolnictwie, - rozwój miast, - przemiany społeczne zwiększenie zakresu swobód demokratycznych, - walka o polepszenie warunków bytowych, -ruch równouprawnienia kobiet Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: fabryka, przewrót przemysłowy, płodozmian, burżuazja, proletariat, urbanizacja, uwłaszczenie, powszechne prawo wyborcze, maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf. -daty: 1848-1849 r., - postać: James Watt; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - na czym polegała rewolucja przemysłowa, - główne przyczyny Wiosny Ludów, - jakich praw i dlaczego domagało się społeczeństwo, - związek między rozwojem przemysłu a procesem urbanizacyjnym; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu datę Wiosny Ludów, - wskazać na mapie państwa, w których: • doszło do wybuchu Wiosny Ludów, • najszybciej rozwinęła się rewolucja przemysłowa, - na podstawie źródeł historycznych (teksty, ilustracje) opowiedzieć o: • wyglądzie miasta XIX-wiecznego, • pracy w fabryce, - przedstawić zmiany, jakie wystąpiły na wsi w XIX w. - wskazać na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich fabryka, przewrót przemysłowy, płodozmian, burżuazja, proletariat, urbanizacja, uwłaszczenie, powszechne prawo wyborcze, 18481849 r., James Watt Rewolucja naukowotechniczna. - cywilizacja naukowotechniczna, -wpływ wynalazków i odkryć na polepszenie warunków życia codziennego Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: cywilizacja naukowo-techniczna, - wybitnych twórców nauki: Tomasz Edison, Aleksander Graham Bel, Wilhelm Roentgen, Ludwik Pasteur Maria Skłodowska-Curie i ich osiągnięcia; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - wpływ osiągnięć naukowo-technicznych na warunki życia ludzi; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - wskazać i uzasadnić, na które dziedziny życia rewolucja naukowo-techniczna miała największy wpływ cywilizacja naukowotechniczna, Tomasz Edison, Aleksander Graham Bell, Wilhelm Roentgen, Ludwik Pasteur Maria SkłodowskaCurie 1 25.1 25.3 25.4 25.5 1 8 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas 30. Kultura XIX stulecia. - różnice w poziomie życia poszczególnych warstw społeczeństwa XIX w. -kultura XIX w. Po zakończonych zajęciach uczeń impresjonizm, pamięta: realizm - pojęcie: impresjonizm, realizm, -wybitnych twórców kultury XIX w.; rozumie: - z czego wynikały różnice w poziomie życia poszczególnych warstw społeczeństwa XIX w.; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - rozpoznać wybitne dzieła malarstwa okresu realizmu i impresjonizmu, - wykazać na wybranych przykładach, że sztuka XIX w. nawiązywała do dawnych epok. 1 31./ 32. Życie codzienne Polaków pod zaborami. - podział ziem polskich między zaborców, - życie codzienne pod zaborami, -blaski i cienie Galicji Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: płodozmian, uwłaszczenie; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, - dlaczego gospodarka Galicji stała na bardzo niskim poziomie, - z czego wynikały różnice w zagospodarowaniu i organizacji ziem w trzech zaborach; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - uzasadnić, że Kraków w XIX w. był centrum życia kulturalnego, - wskazać na mapie i nazwać ziemie polskie, leżące w zaborze austriackim, rosyjskim i pruskim, - opowiedzieć o warunkach życia w trzech zaborach, - wskazać, które ze współczesnych dużych ośrodków przemysłowych mają swój początek w XIX w. -określić, pod jakim zaborem znajdowała się miejscowość, w której mieszka. 1 33. Polacy walczą o wolność u boku Napoleona. - Legiony Polskie we Włoszech, - powstanie Mazurka Dąbrowskiego uwłaszczenie, płodozmian Po zakończonych zajęciach uczeń emigrant, pamięta: koalicja, - pojęcia: emigrant, koalicja, Legiony Polskie, Legiony -daty: I797r, 1807 r, 1815 r, Polskie, - postacie: gen. Jan Henryk Dąbrowski, Napoleon Bonaparte, Józef Wybicki, książę 1797 r., 1807 r. Józef Poniatowski, -w jakich okolicznościach powstał hymn narodowy; 1815 r., rozumie: Napoleon - wyżej wymienione pojęcia, Bonaparte, - starania Polaków o odbudowę państwa i potrafi o nich opowiedzieć, Józef - dlaczego Polacy wiązali nadzieje na odzyskanie niepodległości z Napoleonem; Wybicki, potrafi: książę Józef - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, Poniatowski, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: utworzenia Legionów Polskich, powstania i gen.Jan likwidacji Księstwa Warszawskiego, Henryk - wskazać na mapie Księstwo Warszawskie. Dąbrowski 25.2 1 9 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia 34. Walka narodowowyzwoleńcza Polaków na przykładzie wybranych epizodów. - wybrane epizody i postaci powstań narodowych, - Polacy w walce o wolność innych narodów 35 36. 37. Życie na emigracji Walka Polaków o utrzymanie języka i ziemi ojczystej. -walka o ziemię i polski stan posiadania, -strajk dzieci wrzesińskich Kultura polska XIX w. na straży obrony języka i tradycji narodowych. -wybitni artyści polscy w XIX w. i ich rola w utrzymaniu polskości Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: wojna partyzancka, -daty: 29/30XI 1830 r., 1846 r., I848r., 1863 r., -postacie: gen. Józef Bem, gen. Józef Sowiński, -miejsca bitew stoczonych w powstaniu listopadowym; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - dlaczego Polacy podejmowali w XIX w. walkę zbrojną, (podać cele) - wpływ niewłaściwych decyzji na efekty walki, - znaczenie hasła “Za Waszą i naszą wolność"; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty powstań narodowych, - zanalizować przyczyny klęski powstań narodowych, - wskazać na mapie obszary objęte walkami powstańczymi - wymienić przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranych powstaniach - wskazuje na mapie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z różnych ziem polskich, - rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową, - zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Marii Skłodowskiej-Curie, Heleny Modrzejewskiej. Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: rugi pruskie, germanizacja, praca organiczna, -datę: 1901 r., -postać: Michał Drzymała; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - w jaki sposób zaborcy realizowali politykę wynarodowienia Polaków, - cele polityki germanizacyjnej, - dlaczego Polacy podejmowali próby ratowania tożsamości i bytu narodowego, - dlaczego doszło do strajku szkolnego we Wrześni; (omawia na podanym przykładzie, walkę o język polski w nauczaniu) potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - dokonać oceny działalności Polaków, zmierzającej do utrzymania tradycji, języka i kultury narodowej, - przedstawić przykłady pracy organicznej, - analizować źródła historyczne i na ich podstawie omówić przykłady walki o polskość, - wskazać na mapie ziemie polskie, będące pod zaborem Prus, Rosji i Austrii. Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - twórców literatury: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Wyspiański i tytuły ich najwybitniejszych dzieł, - twórców malarstwa i muzyki: Stanisław Wyspiański, Jan Matejko, Artur Grottger, Józef Chełmoński, Stanisław Moniuszko, Feliks Nowowiejski; (z różnych źródeł zbiera informacje o postaciach) Daty, pojęcia, postaci wojna partyzancka, 29/30 XI1 830 r. 1846 r. 1848 r. 1863 r. gen.Józef Bem, gen.Józef Sowiński Czas 1 23.1 23.2 24.1 24.2 24.3 rugi pruskie, germanizacja, praca organiczna, 1901 r. Michał Drzymała 1 23.3 Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, 1 23.4 10 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych rozumie: - dlaczego Polacy podejmowali próby ratowania tożsamości i bytu narodowego, - rolę literatury i sztuki w “krzepieniu serc"; potrafi: - ocenić działalności Polaków zmierzającej do utrzymania tradycji, języka i kultury narodowej. Daty, pojęcia, postaci Czas Stanisław Wyspiański, Jan Matejko, Artur Grottger, Józef Chełmoński, Stanisław Moniuszko, Feliks Nowowiejski 38. Lekcja powtórzeniowa: Dwie drogi do niepodległości. 1 39. Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 V MIĘDZY DEMOKRACJĄ A DYKTATURĄ 40. Przyczyny wybuchu i działania zbrojne w I wojnie światowej. -I wojna światowa, -rewolucja w Rosji Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: państwa centralne, ententa, komunizm, bolszewizm, -daty: 1914 r, 1917 r., -postacie: Mikołaj II, Lenin; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - przyczyny wybuchu I wojny światowej, - przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji, - na jakich zasadach opierał się ustrój wprowadzony w Rosji w I9l7r? potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: wybuchu wojny, rewolucji w Rosji, - wskazać na mapie: państwa, które odgrywały dominującą rolę na początku XX w., główne państwa biorące udział w wojnie, obszary, na których toczyły się walki, - na podstawie filmów i materiałów ilustracyjnych opowiedzieć o postępie techniki wojskowej. państwa centralne, ententa, komunizm, bolszewizm, 1914 r., I9l7r., Mikołaj II, Lenin 1 41. Nowy kształt Europy- zmiany terytorialne i polityczne po I wojnie światowej. -finał wojnynowa mapa Europy Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: rozejm, proklamacja, -daty: 11 XI 1918 r., 1919 r.; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - zmiany, jakie zaszły w Europie po 1919 r.; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: zakończenia wojny, podpisania pokoju w Wersalu, - wskazać na mapie: główne państwa biorące udział w konferencji w Wersalu, państwa, które odrodziły się i powstały po I wojnie światowej, - opowiedzieć o zmianach, jakie nastąpiły w Europie po I wojnie światowej. rozejm, proklamacja, 1914 r., I9l7r., 11 XI 1918 r., 1919 r., Mikołaj II, Lenin 1 11 Nr lekcji 42. 43. 44. Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Działania Polaków zmierzające do odzyskania niepodległości w latach I wojny światowej. - walka Polaków o wolność w czasie I wojny światowej - dzień 1 1 listopada 1918 r. Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -datę: 11 XI 1918 r., -postacie: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski; rozumie: -znaczenie działalności i walki Polaków w latach I wojny światowej dla odzyskania niepodległości, -dlaczego dzień: 11 listopada obchodzony jest jako święto państwowe; potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu datę odzyskania przez Polskę niepodległości, - opowiedzieć o wydarzeniach w dniach 10-11 listopada 1918 r. - wymienia czynniki decydujące o odzyskanie niepodległości. 11 XI 1918 r., Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski Kształtowanie się granic państwa polskiego. -walka o granice - powstanie wielkopolskie, powstania śląskie, wojna polsko-rosyjska Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcie: plebiscyt, -daty: 27X11 I9l8r., 1919 r., l920r., I5VIII 1920 r, 1921r., - postać: Józef Piłsudski; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - znaczenie działalności i walki Polaków dla kształtu terytorialnego państwa, - przyczyny wybuchu powstań: wielkopolskiego i śląskich, - przyczyny wojny polsko-rosyjskiej, - znaczenie “cudu nad Wisłą", - dlaczego dzień 15 sierpnia obchodzony jest jako Święto Wojska Polskiego; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: wybuchu powstania wielkopolskiego, powstań śląskich, bitwy warszawskiej, -opowiedzieć na podstawie mapy, jak ukształtowały się granice Polski. (wymienia sąsiadów polski) plebiscyt, 27X11 I9l8r, 1919 r. 1920 r. 15 VIII l920r., 1921 r. Józef Piłsudski Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: dyktator, komunizm, policja polityczna, - datę: I922r., - postać: Józef Stalin; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -różnice między państwem demokratycznym a rządzonym przez dyktatora, - zasady, na których opierał się komunizm, - zagrożenia bezpieczeństwa Polski wynikające z agresywnej polityki ZSRR; dyktator, komunizm, policja polityczna, 1922 r. Józef Stalin Rządy komunistyczne w Związku Radzieckim w okresie między wojennym. - przywódca ZSRR- Józef Stalin, -życie społeczeństwa Czas 1 26.2 26.2 1 26.1 1 12 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas ZSRR w warunkach dyktatury, - zagrożenia ze strony ZSRR: • dla pokoju światowego, • dla Polski potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu datę utworzenia ZSRR, - przedstawić działania Stalina zmierzające do ograniczenia wolności jednostki, -wskazać na mapie ZSRR. 45. Włochy i Niemcy pod rządami dyktatorów. - przywódca Niemiec - Hitler, -życie społeczeństwa Niemiec warunkach dyktatury, - zagrożenia ze strony Niemiec: • dla pokoju światowego, • dla Polski Po zakończonych zajęciach uczeń: pamięta: - pojęcia: dyktator, faszyzm, nazizm, kanclerz, swastyka, policja polityczna, obóz koncentracyjny, - daty: 1922 r., 1933 r., 1938 r., - postacie: Adolf Hitler, Benito Mussolini; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, - różnice między państwem demokratycznym a rządzonym przez dyktatora, - zagrożenia bezpieczeństwa Polski wynikające z agresywnej polityki Niemiec; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: objęcia funkcji kanclerza przez Adolfa Hitlera, zajęcia Austrii przez Adolfa Hitlera, - przedstawić działania dyktatorów zmierzające do ograniczenia wolności jednostki, - wskazać na mapie: Niemcy, Włochy, obszary zajęte przez Hitlera w latach 19381939. dyktator, faszyzm, nazizm, kanclerz, swastyka, policja polityczna, obóz koncentracyjny, 1922 r., 1933 r., 1938 r., Józef Stalin, Adolf Hitler, Benito Mussolini 1 46. Wybuch II wojny światowej. - największa wojna w dziejach ludzkości totalny charakter wojny i jej globalny zasięg Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: koalicja antyhitlerowska, wojna totalna, - daty: 1 IX 1939 r., 1941 r, 1945 r., 6 VIII 1945 r.; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - przyczyny wybuchu II wojny światowej; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -przedstawić najważniejsze wydarzenia II wojny światowej, - zaznaczyć na taśmie czasu daty: wybuchu II wojnyświatowej, agresji Niemiec na ZSRR, zakończenia wojny w Europie, zrzucenia bomby atomowej, - wskazać na mapie: kontynenty, na których trwały działania zbrojne, państwa będące głównymi uczestnikami wojny, które dokonały agresji na Polskę - podaje cechy charakterystyczne polityki Stalina i Hitlera wobec własnych społeczeństw i krajów podbitych koalicja antyhitlerowska, wojna totalna, 1 IX 1 939 r., 1941 r., 1945 r., 6 VIII 1945 r., 1 Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: okupant, łagier, - daty: 1 IX 1939 r., 17 IX 1939 r., 1 VIII 1944 r., - postać: Władysław Sikorski; rozumie: - wyżej wymienione pojęcia, - przyczyny wybuchu powstania warszawskiego, - opisuje postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstańczej Warszawy. -cele działalności rządu emigracyjnego; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, okupant, łagier, 1 IX 1 939 r., 17 IX 1 939 r., 1 VII 1944 r., Władysław Sikorski 47. Społeczeństwo polskie w latach II wojny światowej. - Polska pod rządami okupantów, - zagłada Żydów, - żołnierze polscy na frontach II wojny światowej 27.1 27.2 2 27.5 13 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas - omówić formy terroru stosowane wobec ludności polskiej i żydowskiej, -zaznaczyć na taśmie czasu daty: ataku Niemiec na Polskę, agresji ZSRR na Polskę, wybuchu powstania warszawskiego, - lokalizować na mapie: miejsca bitew, w których wzięli udział żołnierze polscy, ziemie polskie będące pod okupacją niemiecką i sowiecką. - omawia formy oporu społeczeństwa polskiego wobec okupantów. 27.3 27.4 48. Europa i świat w okresie zimnej wojny. - podział powojennej Europy na dwa bloki wojskowo polityczne, wyścig zbrojeń Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: żelazna kurtyna, NATO, -daty: 1949 r., 1955 r.; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -dlaczego nastąpił podział Europy, -zagrożenia wynikające z wyścigu zbrojeń; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - podać przykłady wrogości między ZSRR a Stanami Zjednoczonymi, -zaznaczyć na taśmie czasu daty powstania NATO i Układu Warszawskiego, -wskazać na mapie: ZSRR, Stany Zjednoczone, linię podziału Europy, państwa należące do bloków NATO i Układ Warszawski. NATO, żelazna kurtyna, 1949 r. 1955 r. 1 49. Życie codzienne w krajach demokracji ludowej po II wojnie światowej. -pod rządami komunistów społeczeństwo zniewolone, nieudane próby przywrócenia demokracji na Węgrzech, w Czechosłowacji i Polsce Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -daty: 1956 r., 1978 r., 13 XII 1981 r., -postacie: Jan Paweł II, Lech Wałęsa; rozumie: -dlaczego w Polsce wielokrotnie dochodziło do wystąpień społeczeństwa polskiego przeciwko władzy, - dlaczego Jan Paweł II uznawany jest za autorytet; potrafi: -przedstawić wybrane przykłady z życia codziennego w państwach komunistycznych, -zaznaczyć na taśmie czasu daty: wystąpień społeczeństwa polskiego przeciwko władzy, wyboru Karola Wojtyły na papieża, wprowadzenia stanu wojennego, -wskazać na mapie: Poznań, Gdańsk, Radom, Czechosłowację, Węgry, granice PRL i sąsiadów -opowiedzieć o próbach obalenia komunizmu. 1956 r., 1978 r. 13X11 1981 r, 1989 r. Jan Paweł II, Lech Wałęsa, 1 28.1 14 Nr lekcji 50. Temat, główne zagadnienia Upadek komunizmu w Europie w 1989 r. -upadek komunizmu w 1989 r. Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -datę: 1989 r., -postacie: Lech Wałęsa, Michaił Gorbaczow, Tadeusz Mazowiecki; rozumie: -okoliczności zwołania Okrągłego Stołu i znaczenie jego obrad, - na czym polegało przełomowe znaczenie wydarzeń 1989 r., - symbolikę zburzenia muru berlińskiego; potrafi: -zaznaczyć na taśmie czasu daty: upadku rządów komunistycznych w państwach europejskich, -scharakteryzować zmiany wprowadzone przez rząd Tadeusza Mazowieckiego, -wskazać na mapie państwa, w których obalony został komunizm, - opisuje powstanie i działania Solidarności, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny, „Okrągły Stół” Daty, pojęcia, postaci 1989 r., Lech Wałęsa, Michaił Gorbaczow, Tadeusz Mazowiecki Czas 1 29.2 29.3 29.2 51. Lekcja powtórzeniowa: Demokratyczne i totalitarne formy rządów w XX w. 1 52. Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEŃSTWA CYWILIZACJI XX W. 53. Osiągnięcia naukowo-techniczne i kulturalne okresu międzywojennego. - postęp naukowo-techniczny w latach 1918-1939 i jego wpływ na życie codzienne, -wybrane przemiany społeczne, -przemiany w kulturze rozwój kultury masowej, radia, filmu, wzrost popularności kultury amerykańskiej Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: emancypacja, penicylina -daty: 1918-1939 r., -postać: Aleksander Fleming, -najważniejsze osiągnięcia nauki i techniki okresu międzywojennego; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -wpływ wynalazków i odkryć naukowo-technicznych na zmiany w życiu codziennym ludzi okresu międzywojennego i ich znaczenie we współczesnym świecie; potrafi: -omówić najważniejsze zjawiska w kulturze okresu międzywojennego, -zaznaczyć na taśmie czasu datę okresu międzywojennego, -wskazać na mapie Stany Zjednoczone. emancypacja, penicylina, 1918-1939 r. Aleksander Fleming 1 54. Sukcesy II Rzeczypospolitej na polu gospodarki, nauki i oświaty. - II Rzeczpospolita - państwo i ludzie, - najważniejsze osiągnięcia gospodarcze Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: mniejszość narodowa, analfabetyzm, -datę: 1918 r., -instytucje władzy II Rzeczypospolitej, -jakie mniejszości narodowe zamieszkiwały II Rzeczypospolitą; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, - znaczenie reform dla umocnienia odrodzonego państwa; mniejszość narodowa, czesne, analfabetyzm, I9l8r. 1 15 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -zaznaczyć na taśmie czasu datę odzyskania przez Polskę niepodległości - wskazać na mapie: granice II Rzeczypospolitej, sąsiadów II Rzeczypospolitej, Gdynię, największe miasta II RP: Warszawę, Poznań, Kraków, Łódź, Wilno, Lwów, Centralny Okręg Przemysłowy, obszary zamieszkane przez mniejszości narodowe. 55. Kultura polska okresu międzywojennego. -problemy życia codziennego, osiągnięcia w dziedzinie oświaty, nauki, kultury, sportu Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -przedstawicieli literatury: Władysław Reymont, Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz, Kornel Makuszyński, Julian Tuwim; rozumie: -wpływ wprowadzenia powszechnego nauczania na obniżenie się poziomu analfabetyzmu; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -opowiedzieć o zmianach, jakie wystąpiły wżyciu codziennym Władysław Reymont, Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz, Kornel Makuszyński, Julian Tuwim 1 56. Człowiek wobec wielkich przemian cywilizacyjnych drugiej połowy XX w. - postęp naukowotechniczny korzyści i zagrożenia dla ludzkości, -nowe zjawiska w kulturze np. rozwój środków masowego przekazu, kultura młodzieżowa Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: broń masowej zagłady, Internet, kultura masowa, -data: 1969 r., -największe osiągnięcia drugiej połowy XX w.; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -że postęp może zarówno służyć, jak i szkodzić człowiekowi, -wpływ postępu naukowo-technicznego na zmiany wżyciu ludzi; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -zaznaczyć na taśmie czasu datę pierwszego lądowania na Księżycu, -wskazać na mapie: państwa wysoko rozwinięte, obszary, gdzie panuje bieda - kraje Trzeciego Świata. broń masowej zagłady, internet, kultura masowa, 1969 r. 1 57. Odbudowa kraju po zniszczeniach II wojny światowej. - odbudowa kraju po zniszczeniach wojennych, -życie codzienne w mieście i na wsi, kultura Polski powojennej Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcie: cenzura, odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny, likwidacja analfabetyzmu, planowanie centralne, zależność od ZSRR, dyktatura partii komunistycznej, opozycja demokratyczna. -wybitnych twórców literatury i kultury: Tadeusz Różewicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Andrzej Wajda, Jerzy Hoffman, Krzysztof Penderecki, -jaką nazwę nosiło państwo polskie w latach 1952-1989, -osiągnięcia polskiej gospodarki w okresie powojennym; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -że Polacy włożyli wielki wysiłek w odbudowę swojego kraju, -jakie trudności dnia codziennego musieli cenzura, Tadeusz Różewicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Andrzej Wajda, Jerzy Hoffman, Krzysztof Penderecki 1 28.2 16 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas pokonywać mieszkańcy Polski Ludowej; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -opowiedzieć o zmianach wżyciu codziennym, jakie wystąpiły po II wojnie światowej, -przedstawić sposoby spędzania wolnego czasu przez mieszkańców PRL, -wskazać na mapie granice Polski Ludowej. 58. Lekcja powtórzeniowa: Życie codzienne w Polsce Ludowej. 1 59. Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 VII. W STRONĘ DEMOKRACJI I DOBROBYTU Położenie, obszar, ludność, symbole Rzeczpospolitej Polskiej. - położenie, obszar, ludność, podział administracyjny, -symbole Rzeczypospolitej Polskiej - godło, flaga, hymn, święta państwowe Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: - pojęcia: mniejszość narodowa, województwo, powiat, gmina, -jakie mniejszości narodowe zamieszkują w granicach naszego państwa i jakie prawa im przysługują, - kiedy obchodzimy święta narodowe; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -dlaczego należy okazywać szacunek dla symboli narodowych; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -opisać polskie symbole narodowe, -wskazać na mapie: sąsiadów Polski, miejscowość, w której mieszka i określić, w jakim leży województwie. 61. Prawa i obowiązki obywateli w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. - konstytucja prawa i obowiązki obywateli Po zakończonych zajęciach uczeń obywatel, pamięta: konstytucja, - pojęcia: obywatel, konstytucja, 1997 r. -datę: 1997 r.; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -dlaczego ważne jest określenie praw i obowiązków obywateli; potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - na podstawie tekstu konstytucji określić prawa i obowiązki obywateli, - zaznaczyć na taśmie czasu datę uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. 1 62. Struktura władz w naszym państwie. -organizacja państwa struktura władz Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: sejm, senat, prezydent, rząd, premier -główne instytucje władzy w naszym państwie; rozumie: - na czym polega podział władzy w Polsce, - na czym polegają zadania głównych instytucji władzy; potrafi: -wykreślić schemat prezentujący strukturę władz w Polsce, 1 60. mniejszość narodowa, województwo, powiat, gmina, 1 28.1 sejm, senat, prezydent, rząd, premier, Rada Ministrów 17 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Daty, pojęcia, postaci Czas -nazwać organy reprezentujące rodzaje władzy w Polsce. 63. 64. Gmina podstawową jednostką samorządu terytorialnego. -samorząd terytorialny, gminapodstawowa jednostka samorządu terytorialnego, główne zadania samorządowych władz powiatowych i wojewódzkich Czas wielkich przemian gospodarczych. -praca podstawą rozwoju społeczeństwa, znaczenie pracy wżyciu człowieka, -dwa oblicza przemian gospodarczych, działalność gospodarcza a środowisko naturalne człowieka 65. Zagrożenia wynikające z rozwoju gospodarki. 66. Polska droga do Unii Europejskiej i NATO. -powstanie i zadania Uni Europejskiej, Polska droga do Uni, - Polska członkiem NATO 67. Unia Europejska - główna organizacja jednoczącej się Europy. Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: samorząd terytorialny, radny, wójt, burmistrz, sesja, urząd miejski (gminny), -jakie sprawy można załatwić w urzędzie; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -jakie zadania wykonują samorządowe władze gminne, powiatowe, wojewódzkie; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -określić, gdzie znajduje się właściwy jego miejscu zamieszkania urząd gminny (miejski), -określić administracyjne położenie swojej miejscowości, -opisać herb swojego miasta. samorząd terytorialny, radny, wójt, burmistrz, sesja, urząd miejski (gminny), starosta, wojewoda Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -pojęcia: prywatyzacja, gospodarka rynkowa, -główne zajęcia ludności Polski; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, -dlaczego człowiek prowadzi działalność gospodarczą, -że praca stanowi podstawę rozwoju społeczeństwa, -istotę zmian w gospodarce polskiej po 1989 r., -wpływ działalności gospodarczej na środowisko i potrzebę jego ochrony; potrafi: -wskazać najistotniejsze problemy związane z działalnością gospodarczą i zaproponować ich rozwiązanie, -wskazać największe zakłady w środowisku lokalnym. prywatyzacja, gospodarka rynkowa 1 1 Po zakończonych zajęciach uczeń euro, 1992 r., pamięta: -pojęcie: euro, -daty: 1993 r., 1999 r; rozumie: -wyżej wymienione pojęcia, 1999 r. -główne cele działalności i zadania Unii Europejskiej; potrafi: -prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, -określić korzyści wynikające z przystąpienia Polski do Unii, -zaznaczyć na taśmie czasu daty: powołania Unii Europejskiej, przyjęcia Polski do NATO, -wskazać na mapie: siedzibę Unii Europejskiej, państwa należące do Unii Europejskiej, państwa należące do NATO. 1 18 Nr lekcji Temat, główne zagadnienia 68. Godność i prawa człowieka we współczesnym świecie. -godność człowieka i jego prawa, działalność na rzecz przestrzegania praw człowieka we współczesnym świecie Wymagania P i PP dla poszczególnych jednostek lekcyjnych Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta: -daty: 1945 r., -podstawowe prawa przysługujące człowiekowi, - nazwy organizacji stojących na straży obrony praw człowieka; rozumie: -dlaczego działają organizacje i wybitne jednostki w obronie praw człowieka; potrafi: -zaznaczyć na taśmie czasu datę utworzenia ONZ, -wskazać na mapie państwa, w których łamane są prawa człowieka. Daty, pojęcia, postaci Czas 1945 r., ONZ 1 69. Przejawy łamania praw człowieka we współczesnym świecie. 70. Kim jestem? Dokąd zmierzam? - moja tożsamość, ja a inni - moje prawa i obowiązki 71. Lekcja powtórzeniowa: Europa podzielona czy zjednoczona? Po zakończonych zajęciach uczeń rozumie: -co to znaczy być członkiem lokalnej społeczności, regionu, - różnorodność związków łączących go z poszczególnymi społecznościami; potrafi: -określić swoje prawa i obowiązki w domu, szkole, -określić własne upodobania, predyspozycje, zalety, wady. 1 1 1 19