ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA BIOLOGII DLA KLASY III (1 godz./tydzień)PROGRAM DKW-4014-96/99 Nowa Era Lp. 1. TEMAT LEKCJI Podstawowe zasady dziedziczenia cech SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA Zrozumienie pojęć z zakresu genetyki Poznanie zasad dziedziczenia cech i zmienności genetycznej Doskonalenie umiejętności rozwiązywania krzyżówek genetycznych ZAKRES TREŚCI PROGRAMOWYCH Genetyka jako nauka o dziedziczności Cechy dominujące i recesywne Geny, allele, homozygoty, heterozygoty, genotyp, fenotyp Pierwsze i drugie prawo genetyczne NORMY WYMAGAŃ UCZEN DOPUSZCZAJĄCY: - wie, co to jest dziedziczność - wyjaśnia pojęcia: genetyka, gen, cecha dominująca, cecha recesywna DOSTATECZNY: - wiec, co to jest homozygota, heterozygota, genotyp, fenotyp - zapisuje allele homozygoty i heterozygoty - zapisuje krzyżówkę I prawa Mendla DOBRY: - wyjaśnia pojęcie: allele - wyjaśnia I prawo Mendla BARDZO DOBRY: - zapisuje krzyżówkę organizmów różniących się dwiema cechami - podaje treść I prawa PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW - wywiad związany z określeniem cech wspólnych w rodzinie - obserwacja hodowli przedstawiających zmienność genetyczną - opis zachowania się genu recesywnego i dominującego - opis I i II prawa Mendla Mendla 2. Budowa genów i ich lokalizacja Poznanie budowy i roli DNA Zrozumienie sposobu w jaki w DNA zawarta jest informacja genetyczna Zrozumienie, że każdy gen ma stałe miejsca w chromosomie Uzasadnienie redukcji liczby chromosomów w gametach Budowa i rola kwasów nukleinowych Kod genetyczny Lokalizacja genów DOPUSZCZAJĄCY: - wie, gdzie zawarta jest informacja genetyczna DOSTATECZNY: - do podanych zasad organicznych dopisuje zasady komplementarne - określa lokalizację genów - wyjaśnia pojęcie: chromosomy homologiczne DOBRY: - omawia ogólną budowę DNA BARDZO DOBRY: - objaśnia strukturę DNA, pojęcie: kod genetyczny - wyjaśnia dlaczego kod genetyczny jest trójkowy i uniwersalny - dostrzega różnice między rozmnażaniem płciowym i bezpłciowym - wyjaśnia, dlaczego komórki somatyczne i rozrodcze mają różną - analiza budowy i właściwości DNA n podstawie modelu i rysunku - gra symulacyjna, wyjaśniająca w jaki sposób w DNA zawarta jest informacja genetyczna liczbę chromosomów - wykazuje związek między DNA a dziedzicznością 3. Podziały komórkowemitoza i mejoza 4. Dziedziczenie płci Zrozumienie istoty podziałów komórkowych Poznanie faz podziału komórkowego Doskonalenie umiejętności sporządzania rysunków i opisywania ich Replikacja DNA Budowa chromosomu Fazy podziału mitotycznego I podział mejotyczny II podział mejotyczny Zrozumienie pojęcia: chromosomowa determinacja płci Poznanie zasad dziedziczenia się genów związanych z Chromosomy determinujące płeć Schemat dziedziczenia płci Cechy sprzężone z płcią DOPUSZCZAJĄCY: - rysuje i opisuje budowę chromosomu - wyjaśnia, co to jest mitoza i mejoza - określa, które komórki ulegają podziałom mitotyczny, a które mejotyczny - uporządkowuje rysunki poszczególnych faz mitozy DOSTATECZNY: - objaśnia schemat replikacji DNA - objaśnia przebieg mitozy oraz I i II podziału mejotycznego DOBRY: - porównuje mitozę z mejozą DOPUSZCZAJĄCY: - zapisuje symbole chromosomów płci DOSTATECZNY: - podaje przykłady chorób dziedzicznych - analiza zdjęcia lub rysunku chromosomu człowieka - analiza schematów przedstawiających mitozę i mejozę - analiza mechanizmu dziedziczenia płci - opis chromosomów determinacji płci oraz dziedziczenia się genów związanych z 5. Cechy organizmu jako wynik oddziaływania czynników genetycznych i środowiskowych chromosomami płci Zrozumienie roli nosiciela w przekazywaniu Ge ów odpowiedzialnych za choroby Ocena wpływu czynników mutagennych na zdrowie człowieka Zrozumienie związku między stanem środowiska a częstością występowania mutacji Poznanie przyczyn występowania chorób dziedzicznych możliwości zapobiegania im Przykłady organizmów różnych fenotypowo a posiadających jednakowy genotyp Grupy krwi Mutacje i czynniki mutagenne Przykłady chorób dziedzicznych związanych z płcią DOBRY: - zapisuje, jakie rodzaje gamet mogą wytwarzać organizmy męskie i żeńskie BARDZO DOBRY: - wyjaśnia pojęcia: geny sprzężone - analizuje mechanizm dziedziczenia płci - wyjaśnia, dlaczego cechy recesywne ujawniają się częściej u mężczyzn niż u kobiet DOPUSZCZAJĄCY: - wskazuje przykłady organizmów mających jednakowe genotypy, ale różne fenotypy DOSTATECZNY: - wymienia przykłady cech, które są wynikiem oddziaływania czynników środowiskowych - wyjaśnia, gdzie mają zastosowanie badania dotyczące wpływu czynników środowiska na cechy organizmu chromosomami płci na podstawie krzyżówek genetycznych i schematów - analiza treści o czynnikach mutagennych i mutacjach - analiza dziedziczenia się grupy krwi człowieka 6. Inżynieria genetyczna i jej praktyczne zastosowania Poznanie osiągnięć inżynierii genetycznej, mających zastosowanie w Zadania inżynierii genetycznej Wykorzystywanie inżynierii genetycznej w medycynie i farmacji oraz hodowli Klonowanie DOBRY: - wymienia cechy, na których wykształcenie środowisko nie ma wpływu - wymienia czynniki mutagenne BARDZO DOBRY: - zapisuje genotypy osób, mających grupę krwi A, B, AB, 0 - wyjaśnia pojęcie: mutacje - wymienia choroby spowodowane mutacjami zachodzącymi w obrębie genu w strukturze chromosomu - charakteryzuje przyczyny objawy zespołu Downa - określa proste zależności między przekazywaniem informacji genetycznej rodziców, wpływem środowiska a cechami potomstwa DOPUSZCZAJĄCY: - podaje przykłady osiągnięć inżynierii genetycznej w medycynie, - omówienie znaczenia inżynierii genetycznej dl rolnictwa, hodowli, medycyny 7. 8. Powtórzenie i sprawdzian wiadomości Co to jest gatunek? Systematyka organizmów medycynie, farmacji, ogrodnictwie i hodowli Poznanie cech organizmów transgenicznych i rozumienie istoty klonowania Uświadomienie niebezpieczeństwa, wynikającego z doświadczeń z genami n ludzkich komórkach płciowych Interpretacja pojęcia gatunku Jednostki systematyczne Klasyfikacja organizmów żywych Dział: podstawy genetyki Podwójne nazewnictwo Analiza porównawcza wybranych gatunków roślin i zwierząt Definicja gatunku Klasyfikacja organizmów żywych ogrodnictwie i farmacji DOSTATECZNY: - wyjaśnia, czym zajmuje się inżynieria genetyczna -podaje przykłady i cechy organizmów transgenicznych - określa rolę wektorów genetycznych DOBRY: - wyjaśnia, na czym polega terapia genowa - wskazuje niebezpieczeństwa, wynikające z doświadczeń z genami, przeprowadzanych na ludzkich komórkach płciowych - dyskusja na temat wykorzystywania inżynierii genetycznej w różnych dziedzinach życia DOPUSZCZAJĄCY: - poprawnie zapisuje nazwę gatunkową - n podstawie obserwacje wskazuje zasadnicze różnice między osobnikami gatunków należących do jednego rodzaju - analiza ilustracji i okazów zielnikowych - analiza planszy, dotycząca jednostek systematyzacji roślin i zwierząt 9./10. Jakie czynniki ograniczają rozmieszczenie organizmów? Zrozumienie pojęcia: siedliska i niszy ekologicznej Zrozumienie związku między zakresem tolerancji a szansą przeżycia gatunku Poznanie roli roślin wskaźnikowych w badaniach środowiska Doskonalenie umiejętności analizy wykresów i Siedlisko i nisza ekologiczna Czynniki środowiska Tolerancja ekologiczna Eurybionty i stenobionty Gatunki wskaźnikowe Czynniki ograniczające rozmieszczenie: temperatura, woda i wilgotność, światło DOSTATECZNY: - wymienia cechy budowy lub zachowania na podstawie których można rozróżnić gatunki DOBRY: - definiuje pojęcie: gatunek - analizuje wpływ czynników środowiska na wykształcenie cech morfologicznych, różniących gatunki, należące do jednego rodzaju BARDZO DOBRY: - przedstawia systematykę organizmów żywych - wymienia czynniki środowiskowe - dzieli czynniki środowiska na biotyczne i abiotyczne - określa rolę wody w życiu roślin - podaje przykłady organizmów o szerokim i wąskim zakresie tolerancji wobec wilgotności, temperatury , światła - analiza wykresów z tolerancją ekologiczna gatunków - analiza tablic graficznych z gatunkami wskaźnikowymi schematów - opisuje przykłady, potwierdzające prawo minimum, i prawo tolerancji - charakteryzuje czynniki środowiska - poprawnie operuje pojęciami nisza ekologiczna, środowisko, siedlisko - na podstawie krzywej tolerancji ekologicznej wskazuje organizmy należące do eurybiontów i stenobiontów - charakteryzuje przystosowania roślin do różnych warunków wilgotnościowych - charakteryzuje gatunki wskaźnikowe - wyjaśnia związek między czynnikami ograniczającymi a zasięgiem występowania wskazanych organizmów Definiuje pojęcia: środowisko, siedlisko, nisza ekologiczna - charakteryzuje zależność między czynnikami 11. 12. W jaki sposób oznaczamy najczęściej spotykane gatunki? Charakterystyka populacjirozrodczość, śmiertelność i struktura wiekowa Poznania zasad obowiązujących przy oznaczaniu roślin i zwierząt Doskonalenie umiejętności poprawnego korzystania z atlasów i prostych kluczy do oznaczania roślin i zwierząt Zasady budowy klucza do oznaczania gatunków Praktyczne oznaczanie wybranych gatunków Interpretacja cech populacji na podstawie odpowiednich przykładów Graficzne przedstawienie struktury wiekowej populacji Populacja biologiczna Rozrodczość Śmiertelność Krzywa przeżywana Struktura wiekowa środowiskowymi a organizmami - na podstawie wykresów przedstawiających zakresy tolerancji określa wymagania wskazanych gatunków - korzystając z atlasu, fotografii oznacza 2-3 pospolite gatunki roślin - korzystając z klucza oznacza 2-3 pospolite gatunki roślin - korzystając z klucza oznacza 2-3 wskazane gatunki roślin - operuje pojęciami opisującymi morfologię roślin - wymienia charakterystyczne cechy populacji - wyjaśnia pojęcie rozrodczości - śmiertelność i struktura wiekowa - wymienia przyczyny śmiertelności populacji - na podstawie analizy piramid określa strukturę wiekową populacji - oznaczanie gatunków przy użyciu atlasów i kluczy - określanie cech populacji na wybranych gatunkach 13. Liczebność i rozmieszczenie populacji Interpretacja cech populacji Emigracja, imigracja, liczebność, rozmieszczenie, zagęszczenie Liczebność populacji Rozmieszczenie osobników w populacji - przedstawia graficznie strukturę wiekową populacji - charakteryzuje czynniki wpływające na strukturę wiekową - interpretuje krzywe przeżywania i przewiduje dalszy ciąg rozwoju populacji - przyporządkowuje sposoby rozmieszczenia osobników w populacji odpowiednim rysunkom schematycznym -wymienia czynniki wpływające na liczebność populacji - podaje przykłady populacji w naturalnym środowisku rozmieszczonych równomiernie, skupiskowo i przypadkowo - zna cel określenie zagęszczenia populacji - dostrzega różnicę między populacją a gatunkiem - określanie cech populacji w terenie - dyskusja na temat wpływu emigracji i imigracji na liczebność 14. Gradacje szkodników i sposoby ich zwalczania Poznanie przyczyn gradacji szkodników Poszerzenie wiadomości o metodach zwalczania szkodników Gradacje szkodników Metody zwalczania szkodników - podaje przykłady gatunków charakteryzujących się określonym typem rozmieszczenie się - charakteryzuje typy rozkładu przestrzennego organizmów - rozpoznaje najczęściej występujące szkodniki upraw i lasów - wymienia dwa sposoby zwalczania szkodników - charakteryzuje agrotechniczne metody zwalczania szkodników - zna wybrane sposoby zwalczania szkodników - wyjaśnia, na czym polega biologiczne zwalczanie szkodników - wskazuje związek między gradacją szkodników w wprowadzaniem monokultur rolnych i leśnych - udowadnia, że stosowanie - dyskusja o przyczynach gradacji i metodach zwalczania szkodników - analiza materiałów źródłowych Ścieżka prozdrowotna: Higiena produkcji żywności 15. Oddziaływanie antagonistyczne 16. Charakteryzujemy oddziaływania nieantagonistyczne Zrozumienie relacji między drapieżnikiem i jego ofiarą Poznanie przystosowań drapieżców Poznanie przystosowań ofiar do unikania drapieżnika Zrozumienie układu pasożyt-żywiciel Ocen wpływu konkurencji Konkurencja Drapieżnictwo Pasożytnictwo Zrozumienie pojęć: mutualizm, protokooperacja i Mutualizm Protokooperacja Komensalizm chemicznych środków ochrony roślin zagraża wielu organizmom, w tym człowiekowi - podaje przykłady drapieżnictwa, pasożytnictwa, konkurencji - wymienia cechy drapieżców - wyjaśnia, na czym polega drapieżnictwo, pasożytnictwo, konkurencja międzygatunkowa - charakteryzuje przystosowania chroniące przed drapieżcami - omawia cechy budowy wybranych pasożytów - charakteryzuje, popierając przykładami, rolę drapieżców w biologicznej metodzie zwalczania szkodników - analizuje zależności między liczebnością ofiar i drapieżców - wymienia oddziaływania nieantagonistyczne - opis ech przystosowania drapieżców, ofiary, pasożyta i żywiciela - analiza wykresu przedstawiającego zmiany liczebności drapieżników i ofiar - dyskusja o konkurencji międzygatunkowej - obserwacja porostów, korzeni roślin motylkowych 17. Poznajemy biocenozę komensalizm Zrozumienie różnicy między mutualizmem a protokooperacją Zrozumienie płynności granic między zależnościami Ocena wzajemnego oddziaływania na siebie gatunków Dobieranie odpowiednich przykładów organizmów przy wyjaśnianiu pojęć Rozwijanie samodzielnego myślenia i wnioskowania Ocena znaczenia bioróżnorodności Biocenoza Łańcuch pokarmowy Sieć pokarmowa Piramidy ekologiczne w biocenozach naturalnych i zdegradowanych Równowaga biocenotyczna - opisuje na konkretnych przykładach mutualizm (na przykładzie porostów) - wyjaśnia różnicę między mutualizmem a protokooperacją - opisuje przykłady protokooperacji - wyjaśnia, na czym polega komensalizm - podaje przykłady komensalizmu - charakteryzuje przykłady mutualizmu - układa prosty łańcuch pokarmowy - wskazuje producentów, konsumentów i reducentów, określa ich rolę w przyrodziewyjaśnia pojęcie biocenoza - wyjaśnia rolę konsumentów i producentów I i II rzędu, reducentów w łańcuchu pokarmowym - wymienia cechy charakteryzujące biocenozę - podaje przykłady - dyskusja o współżyciu nieantagonistycznym - analiza materiałów źródłowych - tworzenie sieci zależności pokarmowych i poziomów troficznych - analiza równowagi biocenotycznej - eksperyment wykazujący działanie reducentów 18. Struktura i funkcjonowanie ekosystemu Zrozumienie znaczenia zależności między biocenozą a jej biotopem Zrozumienie pojęcia ekosystemu i funkcji jego elementów Zrozumienie istoty przepływu energii i obiegu materii Struktura ekosystemu Produkcja ekosystemu Obieg materii Przepływ energii łańcuchów troficznych w różnych biocenozach -wyjaśnia zależności między łańcuchem pokarmowym a siecią pokarmową - przewiduje skutki zniszczenia jednego ogniwa w łańcuchu pokarmowym - przedstawi graficznie sieć pokarmową - wyjaśnia, kiedy biocenoza jest w równowadze - charakteryzuje piramidy ekologiczne - zna składniki ekosystemu - na przykładzie lasu wskazuje elementy składowe ekosystemu - opisuje strukturę wybranego ekosystemu lądowego i wodnego - wyjaśnia pojęcie ekosystem - wyjaśnia, co to znaczy, że materia krąży w ekosystemie, a energia przez niego przepływa - analizuje schemat - opis roli elementów w ekosystemie na podstawie tablicy graficznej oraz obiegu materii i przepływu energii 19. 20./21. Krążenie pierwiastków i związków w przyrodzie Przegląd wybranych ekosystemów * Dokładne zapoznanie się z charakterystyką ekosystemów wodnych i lądowych Zrozumienie i analiza obiegu wody, węgla i azotu Zrozumienie roli bakterii azotowych Cykle biogeomechaniczne Obieg wody Obieg węgla Obieg azotu Środowisko lądowe i wodne Charakterystyka ekosystemów wodnych: jeziora i stawu, morza Ekosystemy lądowe: torfowiska, las przepływu energii i obiegu materii w ekosystemie (na przykładzie lasu) - wyjaśnia, na czym polega produkcja pierwotna i wtórna ekosystemu - analizuje przepływ energii prze ekosystem - analizuje zależności miedzy przepływem energii a obiegiem materii w ekosystemie - opisuje obieg wody w przyrodzie - opisuje obieg węgla - wyjaśnia pojęcie cykle biogeomechaniczne - opisuje obieg azotu w przyrodzie - określa rolę bakterii w obiegu azotu - wymienia ekosystemy wodne i lądowe - opisuje warunki panujące w wodzie - opisuje wybrany ekosystem wodny - opisuje budowę lasu - porównuje warunki - analiza tablic graficznych obiegu wody, węgla i azotiu - poznanie biocenozy lądowej (lasu albo łąki) i wodnej (stawu albo jeziora) Ścieżka ekologiczna: różnorodność biologiczna- 22. 23. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości. Podstawowe źródła i skutki zanieczyszczeń atmosfery Wykazywanie niekorzystnego wpływu zanieczyszczeń atmosfery na biosferę Umiejętność dostrzegania związków przyczynowoskutkowych Dział: Populacja, biocenoza, ekosystem – sprawdzian wiadomości Źródła zanieczyszczeń powietrza Bioindykatory Rozrzedzenie ozonowe Smog Sposoby zmniejszenie zanieczyszczenia atmosfery panujące w środowisku wodnym i lądowym - charakteryzuje czynniki ograniczające w ekosystemach wodnych i lądowych - charakteryzuje ekosystemy wodne - porównuje czynniki ograniczające w ekosystemach wodnych i lądowych - porównuje strukturę torfowisk wysokich, niskich i przejściowych - omawia strukturę i funkcjonowanie Ekosystemu na przykładzie lasu znaczenie jej ochrony - dostrzega źródła i przyczyny zanieczyszczeń powietrza - klasyfikuje zanieczyszczenia zatruwające atmosferę - objaśnia przyczyny oraz skutki rozrzedzenia - obserwacja uszkodzeń spowodowanych silnym oddziaływaniem siarki i chloru Ścieżka ekologiczna: przyczyny i skutki 24. Podstawowe źródła i skutki zanieczyszczeń litosfery Przestrzeganie zasad ochrony środowiska Wykazanie niekorzystnego wpływu zanieczyszczeń gleby na biosferę Najważniejsze zagrożenia gleby Skutki degradacji gleby Sposoby ochrony gleby ozonowego i efektu cieplarnianego - wskazuje 2-3 sposoby zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza - wykorzystuje skalę porostową do określenia stopnia zanieczyszczenia powietrza CO2 - analizuje skutki transgenicznego przenoszenia zanieczyszczeń - udowadnia, że smog stanowi poważne zagrożenie dla organizmów żywych - objaśnia mechanizm powstawania dziury ozonowej - charakteryzuje smog fotochemiczny i kwaśny - proponuje działania globalne, służące zmniejszeniu zanieczyszczenia atmosfery - wymienia przyczyny zanieczyszczenia gleby - charakteryzuje lokalne przyczyny niepożądanych zmian w atmosferze - porównanie życia w glebie naturalnej i przekształconej wskutek uprawowej i przemysłowej 25. Podstawowe źródła zanieczyszczeń hydrosfery Umiejętność dostrzegania związków przyczynowoskutkowych Przestrzeganie zasad ochrony środowiska Wskazywanie przykładów niekorzystnych zmian zachodzących w hydrosferze Prowadzenie prostych obserwacji i doświadczeń dotyczących wpływu zanieczyszczeń na rośliny i zwierzęta Przyczyny zanieczyszczeń hydrosfery Klasa czystości Eutrofizacja zbiorników wodnych Metody oczyszczania ścieków Sposoby zmniejszania zanieczyszczeń hydrosfery zanieczyszczenia gleby - wymienia skutki degradacji gleby - wskazuje środki ochrony gleby - charakteryzuje skutki erozji gleby - wyjaśnia, dlaczego nieodpowiednie nawożenie mineralne jest źródłem zanieczyszczenia gleby - udowadnia związek między zakwaszeniem gleby akumulacją w niej metali ciężkich - analizuje związek między zanieczyszczeniem gleby a eutrofizacją zbiorników wodnych gospodarki człowieka (las, łąka, trawnik, działka w pobliżu ulic) - wskazuje źródła zanieczyszczeń wody - wymienia sposoby zmniejszania zanieczyszczania wód - opisuje sposoby oczyszczania ścieków - charakteryzuje klasy czystości wód - opisuje przebieg procesu eutrofizacji - określanie pochodzenia wody na podstawie zawiesin - określanie stopnia zanieczyszczenia wody poprzez obserwację organizmów wodnych oraz działań ochronnych 26. Odpady-co z nimi robić? 27. Odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody zbiorników wodnych - analizuje lokalne przyczyny zanieczyszczeń wód Ocenianie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływania człowieka i ich wpływu na jego życie Aktywne współuczestnictwo w ochronie środowiska najbliższego otoczenia Klasyfikacja odpadów Recykling Utylizacja odpadów Zrozumienie potrzeby oszczędnego gospodarowania zasobami przyrody Poznanie różnych Odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody Różnorodne źródła energii Ścieżka ekologiczna: przyczyny i skutki niepożądanych zmian w hydrosferze - aktywnie uczestniczy - dyskusja o w działaniach na rzecz sposobach ochrony najbliższego zmniejszania ilości środowiska śmieci - przestrzega zasad - możliwość ochrony środowiska zbierania makulatury, - klasyfikuje odpady puszek aluminiowych na rozkładające się i jako surowców nierozkładające się wtórnych - wymienia wpływ - umiejętne nielegalnych wysypisk gospodarowanie śmieci na stan odpadami i ich środowiska segregacja - charakteryzuje korzyści, jakie dają recykling i utylizacja Ścieżka odpadów ekologiczna: - analizuje skutki energetyka nieodpowiedzialnego jądrowaskładowania odpadów bezpieczeństwo i - wskazuje różne składowanie źródła odpadów odpadów znajdujące się w najbliższej okolicy - podaje przykłady - analiza materiałów zasobów przyrody źródłowych - wymienia odnawialne i nieodnawialne zasoby źródeł energii i ich wpływu na środowisko 28. Na czym polega strategia zrównoważonego rozwoju? zrozumienie istoty działań człowieka w środowisku przyrodniczym zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju Środowisko przyrodnicze jako dobro ogólnoludzkie Poprawne posługiwanie się terminologią Międzynarodowe działania na rzecz ochrony środowiska Działania prośrodowiskowe podejmowane w Polsce przyrody - proponuje alternatywne źródła energii - charakteryzuje zagrożenia związane ze wzrostem ropy naftowej - charakteryzuje zagrożenia związane z produkcją energii jądrowej - przewiduje globalne skutki tych zagrożeń - proponuje budowę elektrowni wykorzystującej alternatywne źródło energii występujące w regionie - uzasadnia konieczność podejmowania międzynarodowych działań na rzecz ochrony środowiska - wyjaśnia ideę zrównoważonego rozwoju Przedstawia działania podejmowane w Polsce na rzecz ochrony środowiska Ścieżka ekologiczna: zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii - poszukiwanie rozwiązań i pomysłów zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju 29. 30. 31. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i porostów Ochrona gatunkowa zwierząt Dział: Ochrona środowiska – sprawdzian wiadomości Rozpoznawanie wybranych gatunków roślin, grzybów i porostów objętych ochroną gatunkową Istota ochrony gatunkowej Ochrona ścisła i częściowa Rozpoznawanie wybranych gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową Gatunki zwierząt podlegające ochronie Ochrona sezonowa zwierząt łownych - wymienia podstawowe formy ochrony przyrody w Polsce - rozpoznaje na tablicy graficznej gatunki roślin i grzybów chronionych, które można spotkać w najbliższej okolicy - wyjaśnia na czym polega ochrona gatunkowa - podaje różnice między ochroną częściową i ścisłą - porównuje założenia ochrony ścisłej i częściowej - podaje przykłady gatunków objętych ochroną ścisłą i częściową występujących w najbliższym otoczeniu - wymienia, dlaczego należy potępiać wszelki formy kłusownictwa - rozpoznaje 5-6 wybranych gatunków zwierząt chronionych - rozpoznawanie za pomocą tablic i atlasów wybranych gatunków roślin, grzybów i porostów - rozpoznawanie wybranych gatunków zwierząt - dyskusja na temat szkodliwości kłusownictwa 32. 33. Parki narodowe i rezerwaty przyrody Inne formy ochrony przyrody Korzystanie z różnych źródeł wiedzy Poznanie walorów przyrodniczych obiektów i obszarów chronionych najbliższego terenu Park narodowy jako forma ochrony przyrody Rezerwaty przyrody Parki krajobrazowe Obszary chronionego krajobrazu Pomnik przyrody - wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa zwierząt - wyjaśnia, na czym polega ochrona sezonowa zwierząt łownych i podaje przykłady - zna obiekty chronione w najbliższej okolicy - objaśnia znaczenie pojęć: park narodowy, rezerwat przyrody - wskazuje na mapie Polski parki narodowe - wyjaśnia cel utworzenia parków narodowych rezerwatów przyrody - charakteryzuje dowolnie wybrany typ rezerwatu - podaj nawy parków narodowych położonych najbliżej miejsca zamieszkania - omawia typy rezerwatów przyrody i podaje ich przykłady - przestrzega zasady ochrony przyrody - wyjaśnia pojęcie pomnik przyrody - wymienia pomniki Ścieżka ekologiczna: różnorodność biologicznaznaczenie jej ochrony - analiza rozmieszczenia parków narodowych na mapie Polski - poznanie parku narodowego we własnym regionie Ścieżka ekologiczna: różnorodność biologicznaznaczenie jej ochrony - poznanie parku krajobrazowego w regionie (z poznaniem ścieżek dydaktycznych) Opracowane przez: Helena Pasoń Uzasadnienie konieczności istnienia obszarów chronionych przyrody znajdujące się w najbliższej okolicy - charakteryzuje poszczególne formy ochrony przyrody - wskazuje formy ochrony przyrody występujące na terenie województwa, w którym mieszka Ścieżka ekologiczna: różnorodność biologicznaznaczenie jej ochrony