Choroby przenoszone przez wektory

Światowy Dzień Zdrowia
7 kwietnia 2014
CHOROBY PRZENOSZONE
PRZEZ WEKTORY –
BORELIOZA
Dawid Makowicz
Natalia Śliwa
Mateusz Świszcz
WEKTOR ZAKAŻENIA
„PRZENOSICIEL”
Stawonogi (owady, pajęczaki),
które przenoszą biologiczne czynniki
chorobotwórcze ze źródła zakażenia
bezpośrednio na osobnika (człowiek) lub
pośrednio zakażając żywność, przedmioty, z
którymi ma kontakt
PRZYKŁADY WEKTORÓW ZAKAŻEŃ
Komar przenoszący zarodźca
Mucha tse- tse przenosząca
wywołującego malarię
świdrowca wywołującego śpiączkę
afrykańską
Komar przenoszący wirus dengi gorączka denga
NAJCZĘSCIEJ WYSTĘPUJĄCA NA
ŚWIECIE CHOROBA WEKTOROWA
MALARIA (ZIMNICA)
- 660 000 ofiar z powodu malarii w roku 2010
- brak szczepionki
- dreszcze i uczucie zimna, następnie bardzo
wysoka gorączka
-nagłe obniżenie temperatury, następnie uczucie
nadmiernego gorąca i zlewne poty
- rozpad krwinek czerwonych
REJONY ZAGROŻENIA MALARIĄ
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCA
W POLSCE
CHOROBA WEKTOROWA
BORELIOZA (choroba z Lyme)
Willy Burgdorfer
amerykański naukowiec
w 1981 r odkrył bakterie
wywołującą boreliozę
krętki nazwano na jego cześć
Borrelia burgdorferi
BORELIOZA
Przewlekła, wieloukładowa choroba zakaźna
charakteryzująca się występowaniem objawów
skórnych, stawowych, kardiologicznych i
neurologicznych
Przenoszona jest na człowieka i niektóre zwierzęta
przez KLESZCZE z rodzaju Ixodes
KLESZCZE
Według różnych danych statystycznych,
zakażonych może być nawet około 70% kleszczy w
zależności od regionu
Występowanie i liczebność kleszczy w danym
siedlisku zależy od warunków mikroklimatycznych
oraz dostępności do żywicieli
Niektóre mają skrzydła, które w momencie gdy
kleszcz dotrze do swojego żywiciela natychmiast
odpadaj
ŚRODOWISKO ŻYCIA KLESZCZY
Kleszcze preferują:
- dużą wilgotność powietrza (80%)
- małe różnice temperatury w ciągu doby
- aurę bezwietrzną
Żyją w lasach, parkach, ogrodach, trawnikach
Skupiają się wzdłuż dróg i ścieżek leśnych
ŻYWICIELE KLESZCZY
lądowe gady
ssaki
ptaki
ludzie
CZŁOWIEK ŻYWICIEL KLESZCZY
Na ugryzienie narażone są wszystkie części ciała,
nawet ukryte pod ubraniem
Kleszcze są zaopatrzone w termoreceptory, mogą
czynnie przemieszczać się w kierunku ofiary
przyciągane ciepłem skóry człowieka i zapachem
potu
NAJCZĘSTSZA LOKALIZACJA KLESZCZY
SEZONOWOŚĆ WYSTĘPOWANIA
KLESZCZY W POLSCE
LICZEBNOŚĆ KLESZCZY W RÓŻNYCH
REGIONACH KRAJU
CHARAKTERYSTYKA BORELIOZY
Stadium
boreliozy
I. Stadium
wczesne,
zakażenie
miejscowe
Objawy
Rumień wędrujący (erythema migrans) — pojawiający się zwykle 7-14 dni
po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza , charakterystyczna jest pojedyncza zmiana
na skórze, na ogół niebolesna, o średnicy 5 cm do nawet 7 cm. Czasem towarzyszy jej
gorączka, bóle głowy, mięśni (typowe objawy grypopodobne). Rumień wędrujący występuje
u 60-80% (a nawet 90%, jak podają Amerykanie) pacjentów
3-5 tygodni po ukąszeniu:
II. Stadium
wczesne,
choroba
układowa
•rumień — zmiany w wielu miejscach na skórze
•porażenie nerwów czaszkowych, szczególnie twarzowych
•zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
•zapalenie mózgu
•gorączka, bóle mięśni, bóle głowy, zmęczenie
•przewlekłe zapalenie stawów
Tygodnie, miesiące, a nawet lata po wystąpieniu pierwszych objawów:
III. Stadium
późne
• zapalenie stawów
• neuroborelioza: zapalenie mózgu, zapalenie nerwów, rdzenia
• zanikowe zapalenie skóry kończyn (niemal wyłącznie u pacjentów w Europie)
CHARAKTERYSTYKA
RUMIENIA WĘDRUJĄCEGO
-
występuje u 30-50% zakażonych
ujawnia się w miejscu wkłucia nawet do 3 tygodni
początkowo ma formę plamy, powiększa się
wykazując centralne przejaśnienie
CHARAKTERYSTYKA
ZAPALENIA MIĘŚNIA SERCOWEGO
Występują zaburzenia przewodnictwa w postaci bloków
przedsionkowo-komorowych
CHARAKTERYSTYKA
CHŁONIAKA LIMFOCYTARNEGO SKRÓRY
Pojedynczy, sino-czerwony, niebolesny guzek o średnicy 1-5 mm,
nieleczony może utrzymać się przez kilka lat i ustąpić samoistnie
CHARAKTERYSTYKA
PRZEWLEKŁEGO ZANIKOWEGO ZAPALENIA
SKÓRY KOŃCZYN
Ujawnia się w wiele lat po zakażeniu (nawet po 10 latach)
Sino-czerwone zmiany z cechami obrzęku zapalnego i zaniku skóry
CHARAKTERYSTYKA
ZAPALENIA STAWÓW
Zapalenie stawów może przybierać formę:
1.Wędrujących bólów kości, stawów, mięśni i ścięgien
2.Nawracających bólów kostnych, stawowych lub tkanek
okołostawowych
3.Nawracającego zapalenia stawów
4.Przewlekłego zapalenia stawów
CHARAKTERYSTYKA NEUROBORELIOZY
Neuroborelioza w wczesnym stadium przebiegać może jako:
1.Porażenie nerwów czaszkowych, najczęściej nerwu twarzowego
2.Porażenie korzeni nerwowych lub nerwów obwodowych
3.Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
4.Zapalenie mózgu/ rdzenia kręgowego
KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU (KZM) –
NEUROBORELIOZA PÓŹNE STADIUM
KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU CHARAKTERYSTYKA
Stadia KZM
Objawy
Faza I
trwa zwykle około
4-14 dni
przypominają infekcję grypową lub
grypopodobną.
Faza II
neurologiczna
•
•
•
•
•
Występuje wówczas:
•temperatura do 38 stopni;
•złe samopoczucie z narastającym
osłabieniem;
•bóle głowy i karku;
•bóle mięśni kończyn, a także bóle gałek
ocznych.
wysoka gorączka nawet do 40°C
silne bóle głowy
nudności, wymioty
objawy oponowe
bóle stawów i mięśni
OBSZARY ZAGROŻONE KZM
SZCZEPIENIA PRZECIWKO
KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU
Szczepienia zaleca się:
ZALECENIA:
1.Zatrudnionym przy eksploatacji lasów
2.Stacjonującemu w lasach wojsku
3.Rolnikom
4.Młodzieży odbywającej praktyki
5.Turystom
6.Uczestnikom obozów i kolonii.
PROFILAKTYKA
1.Zaszczepienie się przeciwko odkleszczowemu zapaleniu
mózgu
2. Osłona ciała poprzez stosowanie preparatów przeciwko
kleszczom
3.Szybkie usuwanie kleszczy z ciała
4.Unikanie siadania, leżenia na trawie i pod krzewami
5.Staranne oglądanie ubrania po wyjściu z miejsca,
gdzie mogły występować kleszcze
6.Dokładne oglądanie powierzchni ciała po powrocie do
domu
PRZYBORY DO USUWANIA KLESZCZY
TECHNIKA USUWANIA KLESZCZA
1. Kleszcza po zauważeniu należy od razu usunąć pęsetą lub grubą
igłą.
2. Chwycić tuż przy skórze i pociągnąć w górę.
3. Miejsce po ukąszeniu dokładnie przemyć wodą utlenioną lub
środkiem dezynfekcyjnym.
4. Jeżeli kleszcz tkwi głęboko, lepiej iść po pomoc do lekarza.
5. Kleszczem nie wolno kręcić, wyciskać go, smarować benzyną.
6. Pokrywanie kleszcza tłuszczem wywołuje u insekta wymioty, co
zwiększa ryzyko zakażenia.
7. W czasie tych zabiegów rozprzestrzeniają się bakterie.
.
KAŻDY POWINIEN WIEDZIEĆ
 Przechorowanie boreliozy nie chroni przed
ponownym zachorowaniem
• Nie ma szczepionki przeciwko boreliozie
 Boreliozę leczy się terapią antybiotykową
 Każde podejrzenie zakażenia należy
skonsultować z lekarzem
ŻARCIK NA KONIEC
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
