praca-teologiczno-moralne-aspekty-eutanazji-w

FILOZOFIA
Teologiczno-moralne aspekty eutanazji w świetle wybranych publikacji polskich
Spis treści
Wstęp...3
Rozdział 1.
Pojęcie i rodzaje eutanazji.
1.1. Istota eutanazji...6
1.2. Charakteryzacja eutanazji...9
1.2.1. Eutanazja dobrowolna, niedobrowolna, wbrew pacjentowi...9
1.2.2. Eutanazja bierna i czynna...11
1.3. Śmierć zamierzona a śmierć przewidywana...17
Rozdział 2.
Argumenty zwolenników i przeciwników eutanazji.
2.1. Zwolennicy...20
2.2. Przeciwnicy...21
2.3. Alternatywa dla eutanazji...24
Rozdział 3.
Etyczne aspekty eutanazji.
3.1. Godność człowieka...32
3.2. Jakość życia...33
3.3. Eutanazja w świetle norm religijnych...35
3.4. Etyka lekarska...38
Rozdział 4.
Eutanazja w wybranych państwach UE.
4.1. Holandia, Belgia...55
4.2. Polska i Wielka Brytanii...57
Zakończenie...64
Bibliografia...66
Wstęp
Eutanazję uważa się za rodzaj śmierci dobrowolnej. Traktowana jest ona jako pewien rodzaj
wyboru. Eutanazja może być rozważana w kategoriach procesu decyzyjnego, decyzja z kolei
kojarzy się ze świadomością działania.
Eutanazji łaknie się nie dla niej samej, lecz dla uniknięcia cierpienia zwłaszcza długich mąk
konania. Zwolennicy jej legalizacji podkreślają też, że jest to cierpienie nie do zniesienia i bez
wartości.
Ruch na rzecz eutanazji jest wyrazem głębokich przemian, jakie dokonują się w świadomości
społecznej Zachodu pod naciskiem cywilizacji naukowo-technicznej. Zmienia ona radykalnie
sytuację człowieka w świecie, przydając mu stopni swobody, o jakich ongiś nawet się nie śniło.
Coraz więcej spraw, które dotąd rozstrzygał los, staje się przedmiotem świadomego wyboru.
Inwazja biotechnologiczna w ludzkie ciało, jak operację tę określa celnie S. Lem, zmienia nasz
obraz świata i nasz system wartości.
Aktualność problemu eutanazji jest bezdyskusyjna i niekwestionowana. W wielu krajach naszego
globu mamy do czynienia z próbami czy dyskusjami na temat wprowadzenia eutanazji do praw
poszczególnych krajów. Argumentem stanowiącym podstawę dyskusji o eutanazji jest pojęcie
wolności, jak i zagadnienie cierpienia. Człowiek, który nie znajduje wokół siebie żadnych ogólnych
prawd ani wartości i z góry nie uznaje żadnej etyki ogólnej, która by zastrzegała jak ma żyć, jest
pozostawiony swojemu wyborowi. Oznacza to, że człowiek jest wolny, czy tego chce, czy nie;
osoba ludzka jest skazana na to, by być wolną. Jest to jej trudna i ciężka konieczność. W
konsekwencji ta wolność obejmuje wszystkie momenty w życiu człowieka, a więc także prawo
świadomego decydowania o śmierci. Z kolei cierpienie stanowi jedno z najbardziej powszednich
doświadczeń człowieka.
Każde społeczeństwo przyjmuje jedną lub kilka zasad zabraniających zabijania. Tradycje kulturowe
różnią się, co do tego, w jakich przypadkach odbieranie życia uważane jest za moralnie złe. Jeśli
sięgniemy do źródeł tradycji zachodniej, to okaże się, że takie praktyki jak dzieciobójstwo,
samobójstwo i eutanazja były w czasach greckich i rzymskich szeroko akceptowane.
Większość historyków moralności zgodnie potwierdza, że do powszechnego przekonania o tym, że
życie człowieka jest święte, oraz że nie wolno celowo odbierać mu życia, przyczyniła się kultura i
tradycja judeochrześcijańska. Zabieranie niewinnego życia ludzkiego jest w tej tradycji
uzurpowaniem sobie praw Boga do dawania i odbierania go. Powinno być ono także traktowane, jak
sądzą wpływowi pisarze chrześcijańscy, jako naruszenie prawa naturalnego. Pogląd o absolutnej
nienaruszalności niewinnego życia ludzkiego nie zmienił się praktycznie do XVI wieku. W wiekach
późniejszych filozofowie brytyjscy David Hume, Jeremy Bentham i John Stuart Mill,
zakwestionowali podstawy religijne moralności i bezwzględny zakaz samobójstwa, eutanazji i
dzieciobójstwa. Z drugiej strony, osiemnastowieczny niemiecki filozof Immanuel Kant, sądził, że
prawdy moralne opierają się raczej na rozumie niż religii, mimo to uważał, że człowiek nie może
dysponować swoim życiem.
Zdaniem tych, którzy dowodzili moralnej dopuszczalności eutanazji, najważniejszymi argumentami
na jej rzecz było współczucie dla beznadziejnie chorego i cierpiącego pacjenta oraz w przypadku
dobrowolnej eutanazji, szacunek dla jego autonomii. Obecnie szeroko rozpowszechnione jest
społeczne poparcie dla niektórych form eutanazji.
Z uwagi na powyższe, zdaniem autora, tematyka niniejszej pracy jest nader aktualna i w związku z
tym podejmuje próbę rozwinięcia tego właśnie zagadnienia. Aby zrealizować cel pracy posłużono
się metodami analizy, syntezy oraz dedukcji.
W niniejszej pracy przedstawione zostanie znaczenie, etymologia i charakterystyka oraz argumenty
za i przeciw eutanazji. Należy na wstępie postawić kilka pytań, które być może przyczynią się do
lepszego zrozumienia zagadnienia eutanazji. Co to jest eutanazja? Czy istnieją różne rodzaje
eutanazji? Czy jest taka ludzka instancja, która ma prawo zalegalizować eutanazję?
Przy pisaniu pracy korzystano z dostępnej literatury przedmiotu, m.in.: „Narodziny i śmierć:
bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego” pod redakcją M. Gałuszki, K.
Szewczyka oraz „Granice życia: dylematy współczesnej bioetyki” Tadeusza Ślipko, w której
znajdują się podstawowe zagadnienia eutanazji oraz rozważania bioetyczne nad życiem ludzkim.
Ponadto „Chrześcijanin wobec... eutanazji” pod redakcją K. Gryza, B. Mielca, w której poruszony
jest temat eutanazji z perspektywy chrześcijanina. Również Tadeusz Kielanowski porusza zjawisko
eutanazji w „Rozmyślaniach o przemijaniu”, „Człowiek w obliczu cierpienia i umierania: moralne
aspekty opieki paliatywnej”. A. Bartoszek to pozycja, w której została po prostu rozszerzona
tematyka eutanazji, z położeniem nacisku na zagadnienia moralne eutanazji.
Warto też wspomnieć o książce W. Bołoz, M. Ryś, zatytułowanej „Między życiem a śmiercią:
uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne”, w której autorzy opisują bardzo szczegółowo
zagadnienie eutanazji i wiążących się z tym problemem dylematów.
Praca składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym dokonano charakterystyki ogólnej
eutanazji. Omówiono pojęcie, rodzaje eutanazji, eutanazję dobrowolną i niedobrowolną, wbrew
pacjentowi, eutanazję czynną i bierną. Ponadto scharakteryzowano śmierć zamierzoną a śmierć
przewidywaną.
Rozdział drugi przedstawia argumenty za i przeciw w stosowania eutanazji. Zawarto w nim
argumenty zwolenników eutanazji i argumenty przeciwników eutanazji oraz omówiono opiekę
paliatywną jako alternatywę dla eutanazji.
W rozdziale trzecim scharakteryzowano ujęcie etyczne eutanazji. Zawarto w nim zagadnienie
godności człowieka, kwestie jakości życia, eutanazję w świetle norm religijnych oraz etykę
lekarską.
Ostatni, czwarty rozdział pracy dotyczy eutanazji w Polsce i innych wybranych państwach Unii
Europejskiej. Omawia eutanazję w Holandii, Belgii, Polsce oraz Wielkiej Brytanii.
×