Ulotka informacyjna dla kandydata na dawcę komórek krwiotwórczych

PODSTAWOWE INFORMACJE
DLA KANDYDATA NA DAWCĘ KOMÓREK KRWIOTWÓRCZYCH

Przeszczep szpiku innego człowieka może uratować życie chorym na białaczkę oraz inne choroby
układu krwiotwórczego, jak również na niektóre choroby nienowotworowe.

Szpik można przeszczepić pod warunkiem identyczności antygenów transplantacyjnych – HLA dawcy
i biorcy.

Na świecie swój szpik oddało około dziesięciu tysięcy dawców niespokrewnionych i kilkadziesiąt tysięcy
dawców rodzinnych. Niektórzy z nich robili to wielokrotnie i nie miało to żadnego negatywnego wpływu
na ich życie, zdrowie i na przyszłość.
Wielu dawców szpiku również honorowo oddaje krew. Są zdrowi i żyją zupełnie normalnie. Udało się
im przeżyć coś naprawdę niezwykłego!
Aby zostać dawcą komórek krwiotwórczych należy:
1.
2.
3.
4.
Zgłosić się do Ośrodka Dawców Szpiku (należy mieć przy sobie dowód osobisty).
Wypełnić Ankietę Stanu Zdrowia Dawcy oraz Kartę Ewidencyjną Honorowego Dawcy Szpiku.
Poddać się badaniu lekarskiemu.
Oddać próbkę krwi na typowanie specyficzności HLA.
Do badań można być po małym nietłustym posiłku.
5. Po zakończeniu wszystkich badań ich wyniki oraz dane osobowe zostaną przekazane i zarejestrowane,
zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, w Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych
Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej, który działa przy Centrum OrganizacyjnoKoordynacyjnym ds. Transplantacji POLTRANSPLANT, a następnie przekazane do światowej bazy
BMDW (Bone Marrow Donor Worldwide) i tą drogą udostępniane ośrodkom transplantacyjnym
na całym świecie.
6. W momencie gdy układ zgodności tkankowej potencjalnego dawcy okaże się wstępnie zgodny
z potrzebującym przeszczepu pacjentem, będzie to oznaczało, że może on zostać dawcą rzeczywistym
i rozpocznie się procedura ostatecznego doboru dawca-biorca tj.:
 nawiązanie kontaktu z dawcą,
 potwierdzenie chęci oddania komórek krwiotwórczych,
 ustalenie aktualnego stanu zdrowia dawcy,
 wykonanie szczegółowych badań uzupełniających: typowania potwierdzającego, badań
wirusologicznych, grupy krwi i innych.
 Jeżeli potwierdzi się zgodność między dawcą a chorym, rozpoczyna się ostateczna
kwalifikacja medyczna odbywająca się w ośrodku transplantacyjnym.
Kandydatem na dawcę szpiku może zostać:

każda zdrowa pełnoletnia osoba, która nie przekroczyła 50. roku życia.
Bardzo ważna jest odpowiedzialność w podejmowaniu decyzji o woli zostania potencjalnym dawcą szpiku.
Verte
Podstawowe kryteria dyskwalifikujące dawcę:
















zakażenie wirusem HIV (lub przynależność do grupy zwiększonego ryzyka zakażenia tym wirusem);
obecność antygenu HBs lub przeciwciał anty-HCV;
aktywna gruźlica w okresie ostatnich 5 lat;
cukrzyca, jeśli wymaga przyjmowania leków przeciwcukrzycowych;
aktywna astma wymagająca przyjmowania leków (jeśli kandydat nie miał napadu astmy przez ostatnie
5 lat i nie przyjmuje leków, może być zakwalifikowany);
stosowanie leków psychotropowych;
przebyty zawał serca, zabiegi naczyniowe na sercu i inne schorzenia wymagające ciągłego
przyjmowania leków;
epilepsja (jeżeli pacjent pobiera leki przeciwpadaczkowe i w okresie minionego roku nie wystąpił
więcej niż jeden napad, dawca może być zakwalifikowany);
nadciśnienie tętnicze – jeżeli jest utrzymywane na prawidłowym poziomie przez leki, kandydat może
być zaakceptowany);
stosowanie leków hormonalnych (konieczna konsultacja z lekarzem Poradni Przeszczepowej);
ciąża i laktacja;
łuszczyca;
tatuaż (jeżeli upłynął co najmniej rok od jego wykonania, nie jest przeciwwskazaniem);
okres pobytu w zakładzie karnym i okres 6 miesięcy od jego opuszczenia;
hemofilia, anemia i inne choroby krwi;
kiła.
Procedura pobrania komórek krwiotwórczych do transplantacji

Pobieranie komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej
o Zabieg ten jest wykonywany po wcześniejszym podawaniu dawcy przez 4-6 kolejnych dni leku
mobilizującego komórki krwiotwórcze ze szpiku do krwi obwodowej.
o Nie wymaga znieczulenia ogólnego ani dłuższego pobytu w szpitalu.
o Komórki krwiotwórcze są pobierane od dawcy przy użyciu urządzenia zwanego separatorem
komórkowym.
o Zabieg trwa w sposób ciągły przez około 3-4 godziny. Do uzyskania odpowiedniej liczby komórek
krwiotwórczych na ogół niezbędne jest wykonanie od 1 do 2 zabiegów.

Pobranie szpiku kostnego
o Zabieg wykonuje się na sali operacyjnej, w znieczuleniu ogólnym.
o Szpik jest pobierany z tylnej górnej krawędzi kości biodrowej.
o Kilkanaście dni wcześniej dawca zostaje zaproszony do stacji krwiodawstwa, gdzie zostanie
pobrana od niego krew do autotransfuzji.
o Sam zabieg pobierania trwa około 60-90 minut.
o Ilość pobranego szpiku zależy od indywidualnej sytuacji klinicznej, wagi dawcy i wagi biorcy
(zwykle ok. 1 litra).
o Należy mieć na uwadze, że w następstwie znieczulenia ogólnego mogą wystąpić
(lecz nie u wszystkich dawców) niepożądane objawy takie jak: nudności, wymioty i ból głowy.
Natomiast po samym zabiegu pobrania może wystąpić ból, obrzęk czy tkliwość w obrębie nakłucia.


Dawcy szpiku lub innych regenerujących się komórek i tkanek przysługuje tytuł Dawcy Przeszczepu.
Dawcy przeszczepu, który oddał szpik lub inne regenerujące się komórki i tkanki więcej niż raz,
oraz dawcy narządu, przysługuje tytuł Zasłużonego Dawcy Przeszczepu.
Dodatkowe informacje o dawstwie szpiku i narządów na stronach:


Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji POLTRANSPLANT
http://www.szpik.info/
Ministerstwo Zdrowia
http://www.mz.gov.pl/