Ośrodkowy układ nerwowy

UKŁAD NERWOWY
Podział i charakterystyka
Podział układu nerwowego
Podział topograficzny
Ośrodkowy układ
nerwowy >>
– Mózgowie
(mózg, móżdżek,
rdzeń przedłużony)
– Rdzeń kręgowy
Obwodowy układ
nerwowy >>
– Nerwy czaszkowe
– Nerwy rdzeniowe
Podział czynnościowy
Układ nerwowy
somatyczny >>
– Układ piramidowy
– Układ pozapiramidowy
Autonomiczny układ
nerwowy >>
– Część współczulna
– Część
przywspółczulna
Układ nerwowy
Ryc.6-1 Schemat ośrodkowego i
obwodowego układu nerwowego
Ośrodkowy układ nerwowy
(OUN) obejmuje mózgowie
(mózg, pień mózgu i
móżdżek) oraz rdzeń
kręgowy.
Obwodowy układ
nerwowy obejmuje
12 par nerwów
czaszkowych oraz
31 par nerwów
rdzeniowych.
Mózgowie
Mózgowie dzieli się na:
rdzeń przedłużony, w którym znajdują się m.in ośrodki
oddechowe, regulujące pracę serca, ciśnienie krwii oraz koordynacji
ruchowej
móżdżek, będący ośrodkiem kontroli, koordynacji i regulacji ruchów,
odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi ciała
śródmózgowie, czyli pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu
międzymózgowie, w którym znajdują się ośrodki nerwowe
głodu/sytości, agresji/ucieczki
kresomózgowie złożone z dwóch półkul pokrytych korą mózgową
które dzielą się na płaty:
czołowy - ośrodki ruchowe
ciemieniowy - ośrodek czucia skórnego
potyliczny - ośrodek rozumienia wrażeń wzrokowych
skroniowy - ośrodek rozumienia wrażeń słuchowych
Mózgowie podział
anatomiczny (A, B, C, D)
i ważniejsze obszary
czynnościowe (1, 2, 3, 4, 5).
I-mózg
II-móżdżek
III-pień mózgu,
A-płat czołowy
B-płat ciemieniowy
C-płat skroniowy
D-płat potyliczny.
1-mowa
2-ruchy dowolne
3-czucie bólu i dotyku
4-widzenie
5-słuch
Rdzeń kręgowy to część ośrodkowego układu
nerwowego, przewodząca bodźce pomiędzy mózgowiem
a układem obwodowym.
Umieszczony jest w kanale kręgowym
Od rdzenia odchodzą parzyste nerwy
rdzeniowe, wychodzące przez odpowiednie
otwory międzykręgowe.
Obwodowy układ nerwowy
tworzą
nerwy czaszkowe
nerwy rdzeniowe
Układ nerwowy somatyczny
Wyróżniamy w nim układ piramidowy
stanowi 70-80% wł. nerw
• jest zależny od naszej woli
• unerwia mięśnie szkieletowe poprzecznie-prążkowane.
Zaczyna się w polach ruchowych kory mózgu, przechodzi przez niższe partie
mózgu. Włókna łączą się w torebce wew. i biegną do piramidy. Na wysokości
tej piramidy następuje skrzyżowanie włókien nerwowych.
Układ pozapiramidowy
• odpowiada za prawidłową postawę ciała
• czynności zautomatyzowane
• regulację napięcia mięśni
Włókna nie krzyżują się w piramidzie, przechodzą bocznie z prawej
do prawej i z lewej do lewej
Autonomiczny układ nerwowy
Składa się z dwóch antagonistycznie działających części:
współczulnej (sympatycznej)
przywspołczulnej (parasympatycznej)
Część współczulna odpowiada za przygotowanie organizmu do
walki, bądź ucieczki. Jej wzbudzenie powoduje, że organizm
gotowy jest do działania, odpowiada za:
•wzmożone wydzielanie śliny,
•szybszą praca serca,
•zwiększenie dostawy glukozy do mięśni i mózgu,
•rozszerzenie źrenic,
•reakcję "walcz albo uciekaj"
•rozszerzanie pęcherza moczowego itp..
Część przywspółczulna odpowiedzialna jest za odpoczynek organizmu i
poprawę trawienia. Włókna nerwowe układu przywspółczulnego wychodzą z
pnia mózgu (część mózgowia); większość z nich przebiega wspólnie z
nerwem błędnym (czaszkowy), dochodząc do płuc, serca, żołądka, jelit,
wątroby itp.
Najważniejsze czynności tego układu to:
zwężanie źrenicy
hamowanie wydzielania śliny
hamowanie czynności serca (zmniejszanie siły skurczu)
zwężanie oskrzeli
rozszerzanie naczyń krwionośnych powodujące spadek ciśnienia tętniczego
krwi
nasilanie skurczów przewodu pokarmowego
kurczenie pęcherza moczowego
Dziękuję za zainteresowanie.
Marzanna Gołda
Podkarpackie Towarzystwo Edukacji Alternatywnej
„Wszechnica”
Technologie informacyjne, edukacja multimedialna.
Krosno 7.06. 2006