Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia
Ćwiczenia 12 – Model AS-AD [AD-AS]
Karol Strzeliński
1
Model AS-AD
• Dotychczasowe rozważania dotyczące wyznaczania
produktu dotyczyły krótkiego okresu, ponieważ
zakładaliśmy, że ceny produktów i usług pozostawały
stałe.
• W modelu AS – AD uchylamy to założenie.
• Wyznaczamy zależność realnej produkcji od poziomu
cen.
• W równowadze długookresowej poziom realnej produkcji
zależy od podaży czynników produkcji, które są
wówczas w pełni zatrudnione.
2
Model AS-AD
• AD (od ang. Aggregate Demand) – agregatowy popyt,
czyli zależność gotowości do kupowania od poziomu
cen.
• AS (od ang. Aggregate Supply) – agregatowa podaż,
czyli zależność gotowości do produkowania
(sprzedawania) od poziomu cen.
• Równoważenie agregatowych popytu i podaży z
uwzględnieniem poziomu cen
3
Algebraiczne wyprowadzenie
krzywej AD
Z równowagi w modelu IS-LM:
 ''h
 ''





 ' ' kb
h   ' ' kb
1


M

h
Y  A  
  , gdzie 
 ''
P
   ' ' b  b
 ' ' kb

h   ' ' kb h
1


h
PY  A    P  M  


P Y  A   M   P 
M 
Y  A 
4
Krzywa AD graficznie
r
LM1(M0/P1)
Krzywa AD przedstawia ilości dóbr
i usług jakie zostaną zakupione
przy danym poziomie cen.
Każdy punkt na krzywej AD
reprezentuje równowagę z modelu
IS-LM (jednoczesna równowaga na
rynku dóbr i usług oraz pieniężnym).
AD jest ujemne nachylona, ponieważ
wzrost cen powoduje zmniejszenie
realnej
podaży
pieniądza,
zwiększenie stóp procentowych i
spadek wydatków inwestycyjnych.
LM0(M0/P0)
r*1
r*0
IS
P
Y*1
Y*0
Y
P1 > P 0
P1
P0
AD
P
Y*1 Y*0
M 
Y  A 
Krzywa AD jest hiperbolą
Y
5
Model AS-AD
Uwaga!!!
W dalszej części analizy dla uproszczenia będziemy
posługiwać się linią prostą do reprezentacji krzywej AD.
Z takim uproszczeniem spotkać się mogą Państwo
również w niektórych podręcznikach.
6
Krzywa AD
r
LM1(M0/P1)
LM0(M0/P0)
LM2(M0/P2)
r*1
r*0
IS0
P
Y*1
Y*0
Y
Wzrost/spadek cen będzie oznaczał ruch
po krzywej AD
P1
P0
P2
AD0
Y*1 Y*0
Y
7
Ruchy krzywej AD
r
LM1(M0/P1)
r
LM1(M0/P1)
LM0(M0/P0)
LM2(M1/P0)
LM0(M0/P0)
r*1
r*1
r*0
r*0
IS1
IS0
P
Y*1
Y*0
P1
Y
Przesunięcie krzywej
AD jest mniejsze niż
IS z uwagi na efekt
wypierania.
Równoległe
przesunięcie
AD1
P0
IS0
A  Y 
P2
P
Y*1
Y*2
Y
Przesunięcie połączone
ze zmianą kąta
nachylenia AD
P1
P0
AD0
Y*1Y*3Y*0 Y*2
Y*0
M  Y 
AD0
Y*1 Y*0 Y*2
Y
P
M 
Y  A 
W przypadku działań
polityki monetarnej
krzywa AD przesuwa
AD1 się do góry
proporcjonalnie do
Y wzrostu nominalnej
podaży pieniądza.
8
Krzywa AD
W zależności od nachylenia krzywej AD polityki rządu mają różny wpływ na
zmianę poziomu Y:
– Im mniej nachylona jest AD tym mniejszy wpływ zmian M/P i A na poziom Y
– Im bardziej stroma jest AD tym większy wpływ zmian M/P i A na poziom Y
AD bardziej płaska
AD bardziej stroma
b↑
b↓
wrażliwość popytu na pieniądz na wysokość stóp procentowych
h↓
h↑
wrażliwość popytu na pieniądz na wysokość dochodu
k↓
k↑
wrażliwość eksportu netto na wysokość stóp procentowych
n↑
n↓
mnożnik keynesowski
α ↑
α ↓
wrażliwość inwestycji na wysokość stóp
procentowych
9
Krzywa AS
Krzywa AS to krzywa zagregowanej podaży. Opisuje ona
wielkość produkcji, którą firmy są skłonne dostarczać na
rynek dla każdego poziomu cen.
Wielkość
produkcji potencjalnej
zależy od cen
produkowanych dóbr oraz cen czynników produkcji, w
szczególności pracy.
Krzywa AS przedstawia sytuację zarówno na rynku
czynników produkcji jak i na rynku dóbr oraz związki
zachodzące pomiędzy poziomem cen i produkcji, a także
pomiędzy wynagrodzeniami czynników produkcji i ich
zatrudnieniem.
10
Krzywa AS
P
LAS
(klasyczna)
SAS
SAS
AS (keynes’owska)
Ypotencjalna
Y
Zakładamy, że nachylenie krzywej AS zależy od
analizowanego okresu – im dłuższy
okres tym bardziej pionowa:
- w długim okresie krzywa AS jest pionowa (LAS) i
znajduje się w punkcie produkcji potencjalnej (AS
klasyczna) – niezależnie od poziomu cen firmy
zawsze dostarczają taką samą ilość towaru, a
rynek pracy zawsze znajduje się jest w stanie
równowagi i poziom zatrudnienia odpowiada
pełnemu zatrudnieniu,
- w średnim okresie AS jest dodatnio nachylona
(SAS) (w praktyce często zakłada się, że także w
krótkim okresie AS jest dodatnio nachylona),
- w krótkim okresie AS jest pozioma (założenie o
stałości cen w modelu Keynes’a i IS-LM oznacza
poziomą AS) – firmy są skłonne dostarczyć na
rynek każdą ilość towaru, na który jest popyt przy
danym poziomie cen (występuje bezrobocie
przymusowe co powoduje, że firmy mogą
zatrudnić dowolną ilość pracowników przy danym
poziomie płac i cen).
11
Przesunięcia SAS
Przesunięcia SAS następują na skutek zmiany kosztów czynników
produkcji:
- płace nominalne,
- koszt energii,
- koszt surowców.
12
Przesunięcia krzywej LAS
•
Wzrost gospodarczy będzie przemieszczał długookresową krzywą podaży
LAS w prawo, w miarę wzrostu możliwości produkcyjnych gospodarki.
Według teorii wzrostu proces ten następuje dzięki zmianom
technologicznym zwiększającym produktywność czynników produkcji a
także dzięki wzrostowi ich podaży.
P
Różne poziomy
produkcji
potencjalnej w
różnych okresach
LAS0 LAS1 LAS2
Yt0 Yt1
LAS3
Yt2
Yt3
Y
Wzrost gospodarczy
13
Przesunięcia krzywej LAS
Również zmiany w wyposażeniu w czynniki produkcji, np.
poprzez odkrycie nowych zasobów naturalnych,
zwiększenie aktywności zawodowej, będzie przesuwało
LAS w prawo.
Katastrofy naturalne, wojny itp., które zmniejszają dostępny
zasób kapitału i podaży pracy, będą przesuwały LAS w
lewo.
14
Polityka gospodarcza – pozioma AS
r
r
LM0(M0/P0)
LM2(M1/P0)
LM0(M0/P0)
r*1
r*0
r*1
r*0
IS1
IS0
P
Y*1
Y*0
Y
AS
P0
AD0
AD
1
Y*0 Y*1
Y
Przesunięcie krzywej
AD na skutek zmiany
wydatków
P
autonomicznych
(mniejsze od
przesunięcia IS bo
efekt wypierania) polityka fiskalna jest w
tym przypadku
P0
skuteczna i nie
prowadzi do wzrostu
cen.
A  Y , P 
IS0
Y*1
Y*0 Y*2
Y
AS
AD0
Y*0 Y*1
AD1
Przesunięcie połączone
ze zmianą kąta
nachylenia AD na skutek
zwiększenia podaży
pieniądza - polityka
monetarna jest w tym
przypadku skuteczna i nie
prowadzi do wzrostu cen.
M  Y , P 
15
Polityka gospodarcza – pionowa AS
r
r
LM1(M0/P1)
LM0(M0/P0) = LM2(M1/P1)
LM2(M1/P0)
LM0(M0/P0)
r*1
r*0
r*0
IS1
IS0
IS0
Y*0
P
LAS
AD0
P1
P0
Przesunięcie krzywej
Y*1
AD na skutek zmiany
Y wydatków
P AD
0
autonomicznych
(mniejsze od
P1
przesunięcia IS bo
efekt wypierania) polityka fiskalna jest w
P0
tym przypadku
nieskuteczna i prowadzi
AD
do wzrostu cen.
1
Y*0
Y
A  Y , P 
Y*0 Y*2
LAS
AD1
Y*0
Y
Przesunięcie połączone
ze zmianą kąta
nachylenia AD na skutek
zwiększenia podaży
pieniądza - polityka
monetarna jest w tym
przypadku nieskuteczna i
prowadzi do wzrostu cen.
M  Y , P 
16
Ekspansja fiskalna – krok po kroku
0.
P
1.
LAS
SASn
a)
n
P*n
SAS1
2
SAS0
P*2
P*1
P*0
b)
1
0 a
b
G
AD1
2.
AD0
Ypotencjalna
G    P 
W punkcie 0 gospodarka znajduje się w równowadze
długookresowej.
Rząd zwiększa G przez co rośnie popyt – przesunięcie do
AD1. Zachęca to firmy do zwiększenia produkcji:
Y
n.
początkowo poprzez zmiany czasu pracy i dodatki za pracę w
godzinach nadliczbowych, przy danym wynegocjowanym
poziomie płac (w), odpowiadającym krzywej SAS0; produkcja
osiąga poziom wyższy od potencjalnego;
jeżeli wzrost popytu jest trwały, to przedsiębiorstwa zatrudniają
nowych pracowników – spada bezrobocie, a stopa bezrobocia
ukształtuje się poniżej poziomu naturalnego; w średnim okresie,
konieczność zatrudnienia nowych pracowników i wypłacania
stawek za godziny nadliczbowe powoduje wzrost kosztów
produkcji, a to powoduje presję na wzrost cen – punkt 1.
Wzrost cen zmniejsza siłę nabywczą wynegocjowanych przez
pracowników wynagrodzeń (płace realne maleją) w związku z
czym w kolejnym okresie pojawia się presja na wzrost płac,
który to ponownie zwiększa koszty produkcji i powoduje
dalszy wzrost cen – krzywa podaży przesuwa się do SAS1.
Dostosowania cenowo-płacowe trwają do momentu, w którym
płaca realna osiągnie poziom sprzed szoku (tzn. płaca
nominalna i ceny wzrosną o ten sam procent) - punkt n.
Równowaga na rynku pracy zostanie przywrócona przy
poziomie produkcji potencjalnej, ale przy wyższych cenach.
17
HIPOTEZA NEUTRALNOŚCI
PIENIĄDZA
W długim okresie zmiany podaży
pieniądza prowadzą wyłącznie do
dostosowania się wielkości nominalnych i
nie wpływają na realne zmienne
ekonomiczne, takie jak produkcja czy
zatrudnienie
18
Zadanie z egzaminu
Proszę dokładnie uzasadnić, wykorzystując znane
zależności i odpowiednie rysunki, jakich krótko- i
długookresowych skutków należy oczekiwać w
wyniku podjęcia przez Radę Polityki Pieniężnej
decyzji
o
zmniejszeniu
stopy
rezerw
obowiązkowych?
19
Zmiany w krótkim (i średnim) i długim
okresie w stosunku do sytuacji początkowej
Produkt Y
SR
LR
Ceny P
SR
LR
Zatrudnienie
N
Bezrobocie U
Nominalne
stopy
procentowe
Płace
nominalne w
Płace realne
SR
SR
SR
SR
SR
LR
LR
LR
LR
LR
Legenda:
„+” – wzrost
„–” – spadek
„0” – neutralne
20
AE, AD
W analizie posłużymy się
zestawem połączonych
wykresów.
AE0
E
45 
Y
r
Y
LM0
E
r0
r
r0
L
IS0
Y
P
LAS
AD0(M0)
Y
M
P
P0
Y*
Y
21
Krótkie przypomnienie jak wyprowadzić wszystkie krzywe. Po
szczegóły odsyłam Państwa do notatek z ćwiczeń lub materiałów
wykładowcy dotyczących modelu ISLM i ADAS.
LM0(M0/P0)
r
LM1(M0/P1)
E
r0
Zwrócić uwagę na kwestię
elastyczności pracy i
występowania danego rodzaju
bezrobocia !!!
IS0
Y
P
LAS
Y
AD0(M0)
P0
P1
Y*
Y
22
AE, AD
AE1
AE0
E
45 
Y0
r
Y1
Y
LM0
r
Dla uproszczenia pominęliśmy tu pośrednie
zmiany popytu i dochodu pod wpływem zmian
stóp procentowych. Można je szczegółowo
prześledzić w materiałach dodatkowych
dotyczących zadania z modelu ISLM
LM1
E
r0
r2
r0
r2
r1
AD0(M0)
Y
Y  L  r 
L0(Y0)
r1
IS0
P AD1(M1)Y0 LAS Y1
L1(Y1)
M0
P
M1
P
SAS0(w0)
P0
Y*
Y1
Y
23
LM1(M1/P0)=LMn(M1/Pn)
r
LM1(M1/P0)
E
rn = r0
r2
IS0
P
Pn
AD1(M1)
Y*
Y1
Stopniowy proces
dostosowawczy
SASn(wn)
SAS1(w1)
LAS
AD0(M0)
SAS0(w0)
P1
P0
Y*
Y1
Y
24
Zmiany w krótkim (i średnim) i długim
okresie w stosunku do sytuacji początkowej
Produkt Y
Ceny P
Zatrudnienie
N
Bezrobocie U
Nominalne
stopy
procentowe
Płace
nominalne w
Płace realne
SR
LR
SR
LR
SR
LR
SR
LR
SR
LR
SR
LR
SR
LR
+
0
0/+
++
0/+
0
0/-
0
-
0
0/+
++
0/-
0
Legenda:
„+” – wzrost
„–” – spadek
„0” – neutralne
krótki/średni
25
Restrykcja monetarna – krok po
kroku
M    P 
P
LAS0
SAS0
0
P*0
SAS1
SAS2
P*1
1
AD0
AD1
Y1
Y*0
Y
Na skutek spadku podaży pieniądza krzywa AD przesuwa się
proporcjonalnie w dół. Wzrost zapasów stanowi sygnał do
zmniejszenia produkcji. Początkowo jest to osiągane poprzez
zmiany czasu pracy, przy danym wynegocjowanym poziomie
płac, dla którego wykreślono krzywą SAS1. Produkcja osiąga
poziom niższy od potencjalnego.
Jeżeli spadek popytu okaże się trwały, to przedsiębiorstwa
zaczną zwalniać pracowników, a bezrobocie wzrośnie.
W średnim okresie, spadek kosztów produkcji doprowadzi do
spadku cen, a to sprawia, że siła nabywcza wynegocjowanych
przez pracowników wynagrodzeń rośnie.
W kolejnym okresie pojawia się presja na spadek płac
nominalnych, a to ponownie zmniejszy koszty produkcji i
spowoduje dalszy spadek cen. Ten efekt dostosowań cenowopłacowych będzie trwał do momentu, w którym płaca realna
osiągnie poziom sprzed szoku, tzn. zarówno płaca nominalna,
jak i ceny spadną o ten sam procent.
Gospodarka powraca do stanu pełnego zatrudnienia i produkcji
potencjalnej.
26
Negatywny szok podażowy
np. wzrost cen ropy naftowej.
P
LAS1
0.
LAS0
SAS1
1
SAS0
P*1
P*0
0
AD0
Y*1
1.
Y*0
W punkcie 0 gospodarka znajduje się w równowadze
długookresowej.
Nagły wzrost cen ropy, przy stałych płacach, zwiększa koszty
produkcji i przedsiębiorstwa muszą podnieść ceny swoich
wyrobów. Krzywa podaży przesuwa się w lewo do położenia
SAS1. Ceny rosną i spada wielkość produkcji (produkcja
poniżej potencjalnej) - stagflacja (inflacja połączona z
recesją), wzrasta także bezrobocie.
W długim okresie:
A. bezrobocie wymusza obniżkę płac i krzywa podaży powraca
do położenia SAS0, a gospodarka stopniowo wraca po
krzywej AD0 do początkowej równowagi w punkcie 0; albo
B. przedsiębiorstwa dążą do ograniczenia użycia ropy, co
powoduje zmniejszenie krańcowego produktu pracy; to
obniża poziom pełnego zatrudnienia oraz produkcję
Y
potencjalną i równowaga utrzymuje się w punkcie 1; LAS1
stanowi teraz nową długookresową krzywą podaży.
27
Pozytywny szok podażowy
np. wzrost aktywności zawodowej kobiet.
P
LAS0
LAS1
0.
SAS0
SAS1
P*0
0
SASn
1
P*1
P*n
1.
n
n.
AD0
Y*0
Y*1
W punkcie 0 gospodarka znajduje się w równowadze
długookresowej.
Rośnie podaż pracy, jednak dopóki nie spowoduje to obniżki
płac, krzywa krótkookresowej zagregowanej podaży
pozostaje w położeniu SAS0, także ceny, produkcja i
zatrudnienie nie zmieniają się w krótkim okresie jednak ze
względu na wzrost liczby osób skłonnych podjąć pracę rośnie
bezrobocie.
Z czasem pojawia się presja na obniżkę płac (w) i krzywa
podaży przesuwa się do położenia SAS1 i bezrobocie
zmniejsza się, maleją także ceny i płace, rośnie produkcja.
Jednak dopiero w długim okresie znika bezrobocie a płace i
ceny maleją na tyle, by zapewnić trwałą równowagę – punkt
n; LAS1 stanowi teraz nową długookresową krzywą podaży.
Y
28
Krzywa AS a Krzywa Philipsa
29
Krzywa Philipsa
Tempo wzrostu
płac, ω
ω1
Krzywa Philipsa
Inflacja, π
π1
u1
u2
stopa bezrobocia, u
Krzywą Philipsa można przedstawić jako odwrotnie proporcjonalną relacją pomiędzy stopą bezrobocia (u) i
tempem wzrostu płac (ω). Wyższy poziom płac skutkuje w postaci wyższej inflacji, to im wyższa jest stopa
bezrobocia tym niższa jest stopa inflacji.
30
Krzywa Philipsa
Zakładając, że stopa inflacji związanej ze wzrostem płac jest równa:

gw 

wt 1  wt
wt
krzywą Philipsa opisuje równanie: g w   u  u , gdzie u * - naturalna stopa
bezrobocia, ε – parametr opisujący reakcję płac na bezrobocie.
*
Podstawiając jedno równanie do drugiego i porządkując, otrzymujemy:


wt 1  wt 1   u  u *

Stąd możemy wnioskować, że płace i ceny dostosowują się powoli do zmian w
zagregowanym popycie, ponieważ ich zmianę musi poprzedzać zmiana stopy bezrobocia.
31
Krzywa Philipsa
Niestety zaprezentowana zależność nie sprawdza się empirycznie od lat 60
ubiegłego wieku, a jako przyczynę takiego stanu rzeczy niektórzy uważają
sztywności płac, które powoli dostosowują się do zmian w poziomie bezrobocia.
Obecnie przedstawia się zależność między poziomem zatrudnienia (N) i stopą
wzrostu płac.
N*  N
, gdzie N* - poziom pełnego zatrudnienia
u
*
N
*
*
wt 1  wt
N*  N
N

N
*
gw 
 
bo u 
0
*
wt
N*
N
  N  N * 

wt 1  wt 1   
*
N

 
32
Od krzywej Philipsa do krzywej AS
Zakładając prostą funkcję produkcji, w której wielkość produkcji jest
proporcjonalna do produktywności pracy (a) i poziomu zatrudnienia (N), oraz
konkurencyjną cenę pokrywającą w przeliczeniu na jednostkę koszty płacy (w) i
pozapłacowe koszty produkcji (z) (w przypadku niedoskonałej konkurencji
odzwierciedla to zysk) możemy przekształcić nasze zmodyfikowane równanie:
wt 1
  N  N * 
 ,
 wt 1   
*
N

 
Pt 1
  Y  Y * 
  Y  Y * 
  Pt  Pt 1 1   

 Pt 1   
*
*
Y
Y


 
 
Y  aN  N Y a ,
Pt 
1  z wt
a
Zakładając, że λ=ε/Y* krzywą zagregowanej podaży AS można zapisać jako:


Pt  Pt 1 1   Y  Y *

33
Nowa krzywa Philipsa
Dla pracowników w trakcie negocjacji płacowych mniejsze znaczenie
mają dochody nominalne (będące zasadniczym przedmiotem
negocjacji) a bardziej dochody realne (siła nabywcza). Stąd na ich
decyzję o wymiarze pracy istotnie może wpłynąć nieoczekiwana
inflacja.
Reasumując:
Bezrobocie zależy nie od poziomu inflacji, a raczej jej nadwyżki
ponad oczekiwania (πe – oczekiwana inflacja).
34
Nowa krzywa Philipsa
π

g w   e   u  u *
   e   u  u * 
Długookresowa
krzywa Philipsa

π2
π1
Krótkookresowa
krzywa Philipsa
u*
u
- oczekiwania inflacyjne mają
bezpośredni wpływ na rzeczywistą
inflację,
- bezrobocie znajduje się na
poziomie naturalnej stopy
bezrobocie, gdy rzeczywista i
oczekiwana inflacja jest równa.
35
Makroekonomia I Ćwiczenia
Dziękuje za uwagę
36