Agresja i przemoc u dzieci.

Agresja i przemoc u dzieci.
/materiały warsztatowe dla
rodziców/
Sporządziły: Krystyna Wesołowska
Katarzyna Zielińska
 Agresja, przemoc /wyjaśnienie pojęć/.
 Mechanizm powstawania zachowań
agresywnych.
 Przyczyny agresji.
i przemocy wśród dzieci.
 Formy agresji i przemocy.
 Zasady postępowania z agresywnymi
dziećmi.
 Zawarcie kontraktu z dzieckiem jako sposób
zapobiegania zachowaniom agresywnym.
•
Agresja to świadome, zamierzone działanie, mające na celu wyrządzenie
komuś szkody/krzywdy/ – fizycznej, psychicznej lub materialnej. Jej
charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły wobec osoby o
zbliżonych możliwościach, mającej zdolność skutecznej obrony.
•
Zachowania agresywne zdarzają się wszystkim ludziom, ale najczęściej
bywają jednorazowe bądź incydentalne. Charakterystyczną cechą agresji
jest, więc to, że jej sprawca i ofiara nie pozostają nimi na zawsze, często
„zamieniają się” swoimi rolami.
•
Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem
(fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia
wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas
negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy
przemocy).
Mechanizm powstawania zachowań
agresywnych.
1.



2.






Zachowania agresywne mają zawsze swoja przyczynę. Zwykle ich
podłoże stanowią niezaspokojone potrzeby dziecka:
akceptacja;
poczucie przynależności do grupy;
Poczucie bycia wartościowym człowiekiem.
Powstawaniu zachowań agresywnych sprzyjają:
doznanie jakiejkolwiek formy przemocy: fizycznej, psychicznej,
opuszczenia, seksualnej;
uczucie bezsilności;
uczucie upokorzenia;
uczucie złości lub rozpaczy;
powiększające się poczucie samotności;
Podatność na dewiacje, uzależnienia, przestępczość.
Przyczyny agresji i przemocy wśród uczniów.
1.



2.



Czynniki biologiczne:
Czynniki temparamentalne – dziecko o „gorącym” temperamencie
jest bardziej narażone na wytworzenie u siebie wzorca agresywnych
zachowań.
Wysoki poziom hormonów, zwłaszcza testosteronu u chłopców.
Zaburzona dynamika przebiegu procesów nerwowych
/nadpobudliwość psychoruchowa związana ze wzmożona
aktywnością dziecka i problemami w kontrolowaniu swojego
zachowania./
Wpływ środowiska rodzinnego:
Brak ciepła, zaangażowania, zainteresowania sprawami swego
dziecka;
/najczęściej matki/;
Pobłażliwość i przyzwolenie dla dziecka na stosowanie agresji
wobec innych;
Brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe;






3.




Brak wyznaczonych granic – jak dziecku wolno się zachować,
a jak nie;
Stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach
między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka;
Wychowanie w duchu „ dziecko nie ma głosu”;
Rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych „siłą”;
Kryzysy domowe (kłótnie, rozwód rodziców);
Podwójne wzorce zachowań, (co innego się mówi, a co innego
robi).
Wpływ grupy rówieśniczej:
Naśladowanie agresywnych zachowań tych osób, które są
ważne i atrakcyjne w grupie /np. starsi koledzy/;
Zmniejszenie się osobistej odpowiedzialności za agresywne
zachowania, poprzez rozłożenie jej pomiędzy więcej osób
/wszyscy to robią/;
Zmniejszenie kontroli nad swoim agresywnym zachowaniem
pod wpływem grupy;
Istnienie norm grupowych dopuszczających agresję – zarówno
wobec członków swojej grupy, jak i osób spoza niej.
4.
Wpływ środowiska szkolnego:

Czynniki związane z organizacja nauczania – nuda, brak
zagospodarowania czasu, ograniczenie przestrzeni, zagęszczenie,
nadmiar bodźców, hałas, brak możliwości relaksu i odprężenia (dla
uczniów i nauczycieli), brak zajęć pozalekcyjnych.
Niewłaściwy system norm – np. system norm niejasny, niespójny lub
normy „podwójne” (inne są deklarowane, a inne rzeczywiście
obowiązują, normy preferujące użycie siły, nieprzestrzeganie norm
przez osoby znaczące;
Niewłaściwa reakcja na zachowania agresywne – reakcje
niekonsekwentne, bagatelizowanie przez nauczycieli niektórych
agresywnych zachowań uczniów, brak reakcji na drobne
wykroczenia, brak skutecznej mediacji w przypadku konfliktów.
Czynniki związane z relacjami uczeń – nauczyciel – rodzic – m.in.
sprzeczność interesów, brak autentycznego dialogu i kontaktu,
niewłaściwy sposób komunikowania się nauczycieli z uczniami.



Formy agresji i przemocy:
PRZEMOC FIZYCZNA
PRZEMOC SŁOWNA
Bicie
Popchnięcia
Podcinanie
Wymuszanie
pieniędzy
Zamykanie
Niszczenie własności
Kopanie
Plucie
Przezywanie
Wyśmiewanie
Grożenie
Ośmieszanie
Plotkowanie
Namawianie się
Szantaż
Obrażanie
PRZEMOC BEZ UŻYCIA SŁÓW
I KONTAKTU FIZYCZNEGO
Wrogie gesty
Miny
Izolowanie
Manipulowanie
związkami przyjaźni
Zasady postępowania z agresywnymi dziećmi.
1.
Dziecko może oglądać audycje
odpowiednie do swego wieku.
Niedopuszczalne jest oglądanie
przez dziecko filmów przeznaczonych
dla dorosłych. Dziecko po obejrzeniu
takiego filmu identyfikuje się z
negatywnymi bohaterami i naśladuje
ich postępowanie.
2.
Istotne są rozmowy z dzieckiem o
różnych sytuacjach z życia
codziennego i wyjaśnianie
niewłaściwych zachowań (jak ty
postąpiłbyś, czy tak należało).
3.
W rozmowie należy uświadamiać
dziecku, co było powodem jego złości
i pokazać sposoby wyładowywania
tej złości.
4.
Wyjaśniaj dziecku, jakie zachowania są
krzywdzące dla innych, co jest dobrem, a co
złem. (Bartku, jeśli ciągniesz Julię za włosy, to
ją bardzo boli, tak się nie postępuje; Jeśli
chcesz pożyczyć kredki to nie wyrywaj ich
Beacie, ale poproś ją; Bicie innych jest bardzo
złe. Jeśli jesteś zdenerwowany na Darka, to
powiedz mu to słowami.)
5.
Zdecydowane i konsekwentne przeciwstawiaj
się agresji; zwracaj uwagę, komentuj, nie
udawaj, że nic nie widzisz.
6.




Sam unikaj agresji fizycznej:
nie szarp ze złością
nie popychaj
nie ściskaj za rękę
nie staraj się sam fizycznie karać
7.

Sam unikaj agresji słownej:
nie obrażaj, nie zawstydzaj.
8.





9.
Zamiast długich monologów i
moralizowania - mów krótko i jasno:
formułuj krótkie zdania
opisz fakt (Widzę, że go drażnisz;
Słyszę, że przezywasz)
zaakcentuj swoje zdanie (Nie
zgadzam się na to)
powołaj się na normy (Ustaliliśmy, że
nikogo nie bijemy)
pokaż konsekwencje takiego
zachowania dla poszkodowanego
(Bartka to boli; Ani jest przykro).
Całość oddziaływań wychowawczych
wymaga od wszystkich członków
rodziny bardzo dużo spokoju,
cierpliwości, życzliwości i
zrozumienia oraz konsekwencji.
Kontrakt z dzieckiem.
Janikowo, dnia…….2008
Kontrakt
Ja, ........................................, zobowiązuję się, że nie będę wyśmiewała
się z Beaty ubrań ani rodziców, ani nie będę mówiła o niej żadnych
nieprzyjemnych rzeczy. Jeśli będzie mnie już bardzo złościła, to będę
odchodziła na przerwie w inną stronę.
Obiecuję, że powiem przy całej klasie, że to nie prawda, że Beata jest z
domu dziecka i przeproszę ją za te plotki, które opowiadałam dziewczynom.
Jeśli nie dotrzymam umowy, to nie wezmę udziału w szkolnej dyskotece, a w
następnej rozmowie ze mną będzie brała udział Pani pedagog.
Podpis ucznia
Podpis wychowawcy/rodzica
Pieczątka szkoły