Aleksander Araszkiewicz: Dlaczego zmiana modelu opieki
advertisement
Dlaczego zmiana modelu opieki psychiatrycznej jest niezbędna? Aleksander Araszkiewicz Katedra i Klinika Psychiatrii Collegium Medicum w Bydgoszczy Zdrowie psychiczne decyduje o dobrym samopoczuciu jednostek i społeczeństw. Problemy zdrowia psychicznego powodują znaczne obciąŜenie emocjonalne i finansowe dla jednostek, ich rodzin i społeczeństw. Na stan zdrowia społeczeństwa polskiego w obecnym okresie wpływają liczne zmiany społeczne, polityczne i ekonomiczne. NaleŜą do nich: proces integracji z gospodarką światową, swoboda podróŜowania i wymiany informacji, rozszerzanie praw obywatelskich, wolne wybory, pluralistyczny system polityczny i społeczne. Zmiany te są z jednej strony szansą rozwoju społeczeństwa. Z drugiej zaś strony powodują wiele stresowych sytuacji i trudności przystosowawczych. Transformacja ustrojowa doprowadziła do wzrostu dotychczasowych zagroŜeń zdrowotnych i pojawiania się nowych zagroŜeń: ubóstwa, bezrobocia, bezdomności, marginalizacji osób mniej sprawnych. Przegląd badań z ostatnich lat wskazuje, Ŝe u osób o niŜszym statusie socjoekonomicznym częściej występują tzw. powszechne zaburzenia psychiczne. Dwa główne czynniki to bezrobocie i niski dochód. Przyczyny niepełnosprawności na świecie Rok 1990 1.Infekcje dolnych dróg oddechowych 2.Biegunki 3.Powikłania okołoporodowe 4.Depresja 5.Choroba niedokrwienna serca Rok 2020 - przewidywania 1. Choroba niedokrwienna serca 2.Depresja 3.Wypadki drogowe 4.Choroby naczyniowe mózgu 5.Przewlekła obturacyjna choroba płuc Murray, Lopez; WHO, World Bank, Harvard School of Public Health; 2001 Zaburzenia psychiczne – trendy W latach 1991-2001 rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych w opiece ambulatoryjnej wzrosło o 60%, a rozpowszechnienie hospitalizacji o blisko 30%. W tym samym okresie zapadalność na zaburzenia psychiczne w lecznictwie ambulatoryjnym wzrosła o 73%, a w lecznictwie szpitalnym o 53%. Liczba zachorowań na zaburzenia psychiczne w latach 1970 – 1998 wykazuje tendencję wzrostową, w poradniach wzrosła o 53%, w szpitalach o 67%. W latach 1990 – 1998 obserwuje się wzrost zachorowalności na zaburzenia psychiczne w lecznictwie ambulatoryjnym o 27%, w lecznictwie szpitalnym o 30,5%. Polska vs Europa W 2006 roku w Polsce w placówkach psychiatrycznych udzielono pomocy ok. 1 500 000 osób – 4 proc. ludności W Europie w tym samym czasie – 11 proc. ludności Dlaczego? – Ograniczona dostępność do porad psychiatrycznych – Stygma związana z chorobami psychicznymi znacząco obniŜa gotowość społeczna do korzystania z tego typu porad Wciórka, Wciórka, Osoby chore psychiczne w społeczeństwie, Komunikat z badań, CBOS, sierpień 2008 Raport z kontroli NIK, marzec 2008 W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli nie został dotychczas stworzony system kompleksowej opieki nad chorymi z zaburzeniami psychicznymi. Nie podjęto działań na rzecz integracji i przywrócenia do funkcjonowania w społeczeństwie ludzi chorych psychicznie, mając na uwadze dostosowanie rozwiązań dotyczących opieki psychiatrycznej do przyjętych w krajach Unii Europejskiej. Pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości i zaniedbań, NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia funkcjonowanie szpitali psychiatrycznych oraz poradni zdrowia psychicznego. Pozytywnie, z nieprawidłowościami ocenić naleŜy takŜe działalność samorządów województw, które były organami tworzącymi dla skontrolowanych podmiotów. Psychiatryczna opieka ambulatoryjna – leczeni ogółem 1997-2006 Leczeni ogółem Rozpoznanie 1997 1999 2001 2003 2005 2006 liczby bezwzględne OGÓŁEM 783 593 921 026 1 090 623 1 356 443 1 421 724 1 338 676 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 751 034 890 090 1 060 230 1 289 391 1 395 712 1 305 070 118163 136318 146349 160188 178416 167346 3163 2531 6877 5223 3355 2463 7785 15257 30418 30365 38443 32109 psychozy 71 102 2058 1783 1451 843 Zaburzenia organiczne 65773 91914 129745 180514 200007 191444 Schizofrenia 88999 98598 108611 122224 126647 121069 Zaburzenia schizotypowe i urojeniowe 44648 50175 56794 59308 58981 57809 Zaburzenia afektywne 122753 154837 187200 241000 267430 244786 Zaburzenia nerwicowe 205394 226250 253252 321225 336055 312816 Upośledzenie umysłowe 32752 42126 51344 62172 64570 62964 Pozostałe 64767 74615 96517 112395 125167 114727 Zaburzenia alkoholowe w tym: psychozy Zaburzenia po substancjach psychoaktywnych w tym: Psychiatryczna opieka ambulatoryjna – leczeni po raz pierwszy 1997-2006 Leczeni po raz pierwszy Rozpoznanie 1997 1999 2001 2003 2005 2006 liczby bezwzględne OGÓŁEM 224 367 291 751 349 559 408 701 407 536 378 264 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 207 000 275 532 332 093 372 227 392 499 359 459 44774 58130 61557 63925 69630 66728 1042 881 1858 1632 941 693 2297 7449 15022 13366 16909 14310 21 35 629 612 627 375 15710 25739 37192 44009 45581 42131 Schizofrenia 8501 10651 12345 14795 15550 14503 Zaburzenia schizotypowe i urojeniowe 7449 8582 10340 11631 10727 9985 Zaburzenia afektywne 29411 41741 49338 59339 64375 56508 Zaburzenia nerwicowe 65215 79261 90405 106010 107430 98923 8629 11923 13945 13967 13591 12684 25014 32056 41949 45185 48706 43687 Zaburzenia alkoholowe w tym: psychozy Zaburzenia po substancjach psychoaktywnych w tym: psychozy Zaburzenia organiczne Upośledzenie umysłowe Pozostałe Psychiatryczna opieka ambulatoryjna – wskaźnik na 100 000 ludności 1997-2006 Leczeni ogółem 1997 1999 2001 2003 2005 2006 OGÓŁEM 2 026,9 2 382,8 2 822,4 3 551,3 3 725,6 3 510,6 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 1 942,7 2 302,7 2 743,8 3 375,8 3 657,4 3 422,5 Trend lata 1997-2006 wzrost o 73% Leczeni po raz pierwszy 1997 1999 2001 2003 2005 2006 OGÓŁEM 580,4 754,8 904,6 1 070,0 1 067,9 992,0 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 535,4 712,8 859,4 974,3 1 028,5 942,7 Trend lata 1997-2006 wzrost o 71% Psychiatryczna opieka całodobowa – leczeni ogółem (osoby) 1997-2006 Leczeni ogółem (osoby) Rozpoznanie 1997 1999 2001 2003 2005 2006 liczby bezwzględne OGÓŁEM 152 504 160 240 180 851 199 450 208 064 212 136 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 142 129 156 681 178 168 196 442 204 816 209 255 44360 48738 51698 58323 66716 71775 8551 * 7739 7610 8029 9812 10305 5545 7045 10001 11632 12254 12823 psychozy 117 * 226 327 583 677 542 Zaburzenia organiczne 14887 18548 25323 29290 29992 30238 Schizofrenia 31893 30998 30417 31548 30828 30825 Zaburzenia schizotypowe i urojeniowe 10764 11175 12385 13357 13478 13605 Zaburzenia afektywne 15932 18405 22080 22969 21187 20384 Zaburzenia nerwicowe 9978 12172 15561 17462 17813 17277 Upośledzenie umysłowe 3489 3635 3574 4048 4027 4094 Pozostałe 5281 5965 7129 7813 8521 8234 Zaburzenia alkoholowe w tym: psychozy Zaburzenia po substancjach psychoaktywnych w tym: Psychiatryczna opieka całodobowa – leczeni po raz pierwszy (osoby) 1997-2006 Leczeni po raz pierwszy (osoby) Rozpoznanie 1997 1999 2001 2003 2005 2006 liczby bezwzględne OGÓŁEM 65 217 73 634 83 555 89 961 93 731 90 786 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 60 322 71 353 81 770 87 844 91 517 88 809 23546 26813 27871 30786 35748 38028 4603 * 4233 4043 4266 5380 5710 2245 3405 5297 6055 6021 5407 psychozy 65 * 142 197 367 390 311 Zaburzenia organiczne 7513 9535 12476 12976 12551 11936 Schizofrenia 4778 5226 5329 5878 5846 4794 Zaburzenia schizotypowe i urojeniowe 4151 4491 5162 5535 5403 4894 Zaburzenia afektywne 6888 8286 9374 8852 7600 6827 Zaburzenia nerwicowe 6201 7857 9932 10946 11184 10551 Upośledzenie umysłowe 1320 1528 1508 1764 1630 1332 Pozostałe 3680 4212 4821 5052 5534 5040 Zaburzenia alkoholowe w tym: psychozy Zaburzenia po subst. psychoaktywnych w tym: Psychiatryczna opieka całodobowa – wskaźnik na 100 000 ludności 1997-2006 Leczeni ogółem 1997 1999 2001 2003 2005 2006 OGÓŁEM 394,5 414,6 468,0 522,2 545,2 556,3 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 367,6 405,3 461,1 514,3 536,7 548,8 Trend lata 1997-2006 wzrost o 41% Leczeni po raz pierwszy 1997 1999 2001 2003 2005 2006 OGÓŁEM 168,7 190,5 216,2 235,5 245,6 238,1 OGÓŁEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 156,0 184,6 211,6 230,0 239,8 232,9 Trend lata 1997-2006 wzrost o 41% Coraz więcej osób potrzebuje pomocy specjalisty zdrowia psychicznego Wyniki badań wskazują na wyŜszą efektywność leczenia przy zastosowaniu modelu psychiatrycznej opieki środowiskowej Psychiatryczna opieka środowiskowa posiada narzędzia wspierające osiągnięcie jak najpełniejszej funkcjonalności społecznej przez osobę chorą Dziękuję za uwagę
