Kozica tatrzańska

Kozica tatrzańska (Rupicapra rupicapra tatrica)
Opis
gatunku
Gatunek priorytetowy. Przeżuwający parzystokopytny, przystosowany do życia w warunkach
górskich; zwykle żyje w stadzie. Zgrupowania samic i młodych liczą najczęściej 5-15
osobników; samce żyją samotnie, albo tworzą własne zgrupowania poza okresem rui.
Środowiskiem życia są tereny w strefie regla górnego, subalpejskiego (kosówki), alpejskiego
(halnego) i subniwalnego (turniowego). Unika lasu, poza okresem zimy.
Rozmieszczenie
W Karpatach polskich kozica występuje wyłącznie na terenie Tatr. Pionowy zasięg
występowania mieści się w zakresie od 1350 m n.p.m. do blisko 2500 m n.p.m. Gatunek jest
przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000 „Tatry”.
Siedlisko
Środowiskiem życia kozicy tatrzańskiej jest cały obszar ponad górną granicą lasu (piętra
subalpejskie, alpejskie i turniowe). Kozica unika lasu, poza okresem zimy. Jej siedlisko ma w
zasadzie
charakter
pierwotny
i
nie
podlega
negatywnym
zmianom.
Populacja
Liczebność populacji kozicy określana jest corocznie jesienią na całym obszarze
występowania gatunku w Tatrach po obu stronach granicy polsko-słowackiej. Dodatkowo
prowadzone są liczenia wiosenne w celu określania przyrostu populacji. Aktualnie liczebność
populacji w całych Tatrach wynosi około 700 osobników i od kilku lat utrzymuje się na
podobnym poziomie. W Tatrach polskich liczba kozic nigdy nie była duża; w latach 19992006 wynosiła od 69 do 108 osobników.
Zagrożenia
Do naturalnych zagrożeń kozicy należy presja drapieżników oraz takie czynniki
środowiskowe jak: lawiny śnieżne, gwałtowne spadki temperatury i opady śniegu zwłaszcza
w okresie rodzenia młodych. Dużym zagrożeniem ze strony człowieka jest ciągle istniejące
kłusownictwo. Zagrożenia związane są też z silną presją turystyki masowej i kwalifikowanej
na środowisko Tatr (turystyka piesza, narciarstwo zjazdowe, skituryzm, taternictwo,
speleologia, lotniarstwo). Oddziaływanie turystyki i penetracja terenów poza szlakami
powoduje m.in. zmiany w zachowaniu kozicy i ogranicza areał jej występowania.
Niekorzystny wpływ wywiera też użytkowanie hałaśliwych urządzeń, jak np.: ratraki
uprawiające trasy narciarskie, helikoptery, skutery śnieżne. W „Polskiej czerwonej księdze
zwierząt” i na polskiej „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych” gatunek
sklasyfikowany jako krytycznie zagrożony (CR).
Stan
ochrony
Stan ochrony kozicy tatrzańskiej można aktualnie określić jako właściwy. Wyniki
monitoringu wskazują na ustabilizowanie się wielkości populacji, przyrost naturalny jest
właściwy, siedlisko stabilne, a perspektywy zachowania gatunku dobre, ponieważ cały obszar
jego występowania podlega ochronie ścisłej w Tatrzańskim Parku Narodowym.
Program
Należy stosować dotychczasowe zasady ochrony, ze szczególnym
ochronę przed kłusownikami. Pożądane jest wprowadzenie
udostępnieniem terenu dla celów turystyki w granicach areału
współdziałanie parków narodowych (polskiego i słowackiego)
wdrożenia programu ochrony całej populacji kozicy tatrzańskiej.
ochrony
naciskiem na efektywną
zmian związanych z
kozicy. Konieczne jest
w celu opracowania i