Powszechna - 1 semestr- skorupy i satrożytność

Powszechna.doc
(588 KB) Pobierz
1.Rewolucja neolityczna na Bliskim Wschodzie
Staroşytny Bliski Wschód to obszar kształ towania się najstarszych cywilizacji oraz
powstawania pierwszych miast i organizmów pań stwowych. Obszar gdzie najwcześ niej
dokonaĹ‚ a siÄ™ rewolucja neolityczna(czas: 10-7 tysiÄ…clecie)  przejĹ› cie od biernego
pozyskiwania ĹźywnoĹ› ci w formie Ĺ‚ owiectwa, myĹ› listwa, zbieractwa do rozwoju
rolnictwa i hodowli oraz zmiana trybu şycia na cał kowicie osiadł y. Rozwój neolityzacji
moĹźemy obserwować w rejonie Ĺťyznego Pół księżyca(teren obejmujÄ…cy
wiÄ™kszÄ… częřę staroĹźytnego Bliskiego Wschodu): od Zatoki Perskiej, Pd
Irak(pograniczne irań skie), Sumer(Ur, Uruk, Lagash), góry Iranu(Zagros) Babilonia,
dopł ywy Eufrat i Tygrys(Mezopotamia), Akad, Asyria, Syria, Liban, Izrael, Zatoka Akaba, do
Morza Czerwonego. Charakterystyka obszaru: sprzyjający klimat, występowanie duşej
iloĹ› ci wody(Tygrys, Eufrat), rzeki sezonowe(Wedy), dobry klimat w dolinie rzeki Jordan,
şyzne gleby(Dzięki wylewom rzek mody rzeczne), bogata flora i fauna, rozwój rolnictwa,
przejś cie do osiadł ego trybu şycia(powstawanie domostw), rozwój hodowli(ś winia,
koza, owca- poşywienie), wytwórczoś ć pierwszych naczyń o charakterze
ceramicznym(tykwa: roĹ› lina w twardej skorupce po wysuszeniu i oblepieniu glinÄ…
sł uşył a jako naczynie zasobowe), powstawanie spirytusu, umacnianie więzi
społ ecznych(wzrost populacji, poszukiwanie nowych miejsc osadnictwa).
6tysiąclecie rozwój 4 kręgów kulturowych: Dşarmo(Zagros), Hassuna(pn-wsch i ś r
Mezopotamia), Amuk(Syria, Palestyna, pn-zach Mezopotamia), Czatalhuyuk(Anatolia)+
późniejsze: Halaf(za Hassuna), Samarra(Mezopotamia), Eridu(Pd Mezopotamii).
Do rozwoju osadnictwa przyczynił o się powstanie rolnictwa od 7tyspne, oswojenie
zwierząt domowych, wytworzenie się rzemiosł a, społ eczny podział pracy,
wynalezienie i rozpowszechnienie ceramiki(najwięcej w Mezopotamii).Szczególna rola
Mezopotamii(Międzyrzecza): şyzny muł , wylewu Eufratu i Tygrysu, rozwój miastpań stw o charakterze rolniczym, otwartoś ć granic(brak zabezpieczenia od Arabii. Syrii,
gĂłr Iranu, Armenii, Azji Mniejszej), rozpad na 3 regiony: Sumero- Akad(dolny bieg Eufratu i
Tygrysu, inaczej Babilonia), Asyria(gĂłrny Tygrys), Mitanni(Ĺ› r Eufrat).Kultury
Mezopotamii:6tys, Bajd, Uruk, DĹźemdet Nasr, osady miejskie: Ur, Uruk, Nippur, Girsu,
Lagasz. Elam(stolica w Suzie) rozwĂłj kultury w 4tys, administracja, kulty,.
2. Egipt w okresie Starego Pań stwa
Egipt(nazwa od staroegipskiego Kemi- czarna ziemia, muł nilowy), 1mln km2. Nil(stabilne
kamienne koryto)najwaşniejsza arteria komunikacyjna dzięki wylewom podział na Egipt
Dolny(delta) i GĂłrny(wÄ…ska dolina). Gřównych surowcĂłw Egiptowi dostarczaĹ‚ a
Pustynia Arabska: zł oto i miedź. Drogi karawanowe ł ączył y Egipt z
Synajem(miedĹş), PalestynÄ…, FenicjÄ…, Liban(drzewo cedrowe), Morzem Czerwonym,
Arabią, ZatokąPerską. W Egipcie obfitoś ć surowcy kamiennych(wapień ,
piaskowiec, granit).Ludnoś ć stanowił o społ eczeń stwo berberyjskie, kuszyckie,
nomadyczne, somalijskie, semickie. Czarna ziemia(obszar dogodny do zamieszkania), czerwona
ziemia(pustynie), 3000rpne powstanie pań stwa Egipt. 5/4Tyspne kształ towanie się
pań stwowoś ci(rewolucja neolityczna). Dynastia 0- wł adcy, którzy nie byli jeszcze
wł adcami cał ego Egiptu(np. tylko górnego). Ekstremalne daty powstania pań stwa
egipskiego: 1)chronologia dł uga 5000 2)chronologia krótka 2850. Finders Petry 19w
powaşne badania przyjął datę zał oşenia Egiptu 5500rpne opierał się na
tekś cie kapł ana egipskiego z 3tyspne, który chciał opisać dzieje wł asnej ojczyzny,
prezentacja tego, co uczynili poprzedni faraonowie, podaje daty ich panowania, buduje swojÄ…
chronologię(Menton). Edward Majer: 3200. August Szarf: 2800. Biblia Księga Rodzaju
23.10.4004r godz. 9 rano. Naleşy przyjąć datę 2850r. poł ączenie
pań stwowoś ci Górnego i Dolnego Egiptu w jedną cał oś ć .
Śródł em do poznania Egiptu dzieł o kapł ana egipskiego Manetona 3wpne podział
historii Egiptu na 31 dynastii. Podział pisma na: hieroglify(pismo ś więte, obrazkowe, do
celów monumentalnych 3000pne), hieratyczne(kapł ań skie, uproszczone, na papirusie, ten
sam czas), demotyczne(ludowe 1tyspe), pismo odczytane przez Champolliona. Kalendarz
3000rpne, rolniczy oparty na wylewach nilu 365dni. Mieszkań cy delty: rolnicy, hodowcy, na
pn zmarli grzebani w domach na Pd osobne cmentarzyska. Nomos- jednostka terytorialna,
system drobnych pań stewek. Bardzo waşna rola systemów irygacyjnych- rozbudowana
sieć basenĂłw i kanařów, dziÄ™ki temu systemowi unikano zasolenia gleby, zbÄ™dnÄ…
wodÄ™ odprowadzano z powrotem do rzek. Egipt darem Nilu. Zjednoczenie Egiptu przez
Menesa(cierpiący sum)- zał oşyciela I dynastii.
Stare pań stwo: 2850-2250(2850-2650 okres tynicki stolica w Tynis, 2650-2250 okres
memficki stolica w Memfis),rozwĂłj despotyzmu, ewolucja grobĂłw krĂłlewskich od nastab
do piramid, podstawę politycznąi ekonomicznąstworzył Dşoser(zał oşyciel 3
dynatii)- reformy administracyjne, rozwój struktury urzędniczej, jego pomocnikiem
Imhotep(wezyr, inşynier, architekt, lekarz, wzniósł piramidę schodkową w Sakkara).
Dşoser penetrował DolnąNubię, oraz pł w. Synaj, pierwszy budowniczy piramidy
dla Jessera. Rozkwit za 4 dynastii 2625-2500 jej zał oşycielem Snofru- wprowadził
rzÄ…dy absolutne, centralizacja procesu zarzÄ…dzania krajem, na inskrypcji na Kamieniu z
Palermo inf., ŝe odbywał zwycięskie ekspedycje do Libii, Nubii i Synaju, podbój kraju
wawat, budowa twierdzy granicznej w Buten, wymiana handlowa z SyriÄ… i FenicjÄ…,
piramidy koł o Daszur. Następcy: Cheops(wyprawy na Synaj i do Nubii), Chefren(syn
boga Re), Mykerinos- budowa piramid w Gizie. Za czasów 5 dynastii2500- 2350 osł abienie
wł adzy faraonów, uzyskanie wpł ywów gosp. I politycznych przez kapł anów
Ĺ› wiÄ…tyni boga Re w Heliopolis, najwybitniejszym przedst.. Sahure, utrata twierdzy
granicznej Buten, osł abienie wł adzy centralnej i umocnienie się wł adzy naczelników
poszczególnych nomów. 6Dynastia 2350-2170 Pepi I przywrócenie wł adzy nad Dolną
NubiÄ…, wyprawy na Synaj, do Palestyny, pojawienie siÄ™ ukĹ‚ adĂłw quasidynastycznych(dziedzicznoĹ› ć urzÄ™dĂłw+ mařżeĹ„ stwa wĹ‚ adcĂłw z cĂłrkami
waşniejszych nomarchów, Pepi II upadek autorytetu wł adcy, paraliş administracji
centralnej, anarchia społ eczna, utrata zdobyczy terytorialnych, upadek znaczenia pań stwa,
wieki ciemne Pierwszy Okres PrzejĹ› ciowy 2250-2050, rozwĂłj miasta Teby(walki
klasowe, podział na Egipt dolny i górny). W religii czczono Ozyrysa(natura), Tot(bóg
miasta Memfis), Ra(bóg sł oń ca), Set(bóg pustyni). Literatura: kosmogonie(mity o
powstaniu Ĺ› wiata), teogonie(mity o powstaniu bogĂłw), teksty piramid. Proces mumifikacji:
usunięcie mózgu, preparacje czaszki, usunięcie wnętrznoś ci bez serca, oczyszczenie
wnętrza za pomocą şywicy, wył oşenie ciał a kamieniami i trocinami i muł em,
bandaĹźowanie wĹ‚ oĹźenie do piramidy, faraon ukazywany z promieniami sĹ‚ onecznymi
przechodzenie do ś wiata zmarł ych, posiada przywilej powrotu na ziemię i kontroli
Ĺźywych.
3. Egipt w okresie Ś redniego Pań stwa
Ś rednie pań stwo: 2050-1778/5, zjednoczenie Egiptu przez 11 dynastię(AutepkI II III,
Mentuchotep I II III), w 2050r, synowie Mentuhotepa2 doprowadzili do unifikacji kraju, za
Amenemhat I przewrót pał acowy i zmiana dynastii, 12dynastia(AmenhotepI, SezostrisI,
AmenhotepII, SezostrisII, AmenhotepIII, SezostrisIII, AmenhotepIV, AmenhotepIV, Nefrete)
Amenho AmenemhatĂłw i SezostrisĂłw, przeniesienie stolicy z Teb do Icz- Tawi ok. Memfis,
reforma administracji, zlikwidowanie dziedzicznoś ci urzędu monarchy, ujednolicenie
systemu podatkĂłw Ĺ› ciÄ…ganych z kaĹźdego nomu, gřównym bogiem paĹ„ stwowym
Amon. Sezostris I: podbój Wawat, podporządkowanie Synaju, zajęcie obszarów na
pustyni libijskiej, restauracja twierdzy w Buten. Amenemhat II i Sezostris II uznanie ich
zwierzchnictwa przez PalestynÄ™, FenicjÄ™ i SyriÄ™. Sezostris III: podboje, stosunki
pokojowe pań stwem Kusz, zajęcie cał ej Palestyny i dotarcie do Fenicji, podział na
Egipt górny, dolny i ś rodkowy. Amenemhat III: budowa kanał ów melioracyjnych.
Najwaşniejszym bogiem Amon, Literatura: romans podróşniczego Sinuhe.
4.Egipt w okresie Nowego Pań stwa
Najazdy Hyksosów: Hyksosi- mieszkanka etniczna zł oşona z Emitów i Hurytów,
najazdy na Egipt. Pierwsi wł adcy Wielcy Hyksosi drudzy Mali Hyksosi w Tebach pań stwo
podległ e Hyksosom, Kamose rozpoczał , a Ahomse wyparł z Egiptu Hyksosów
wł ączenie do Egiptu Nubii utraconej za Hyksosów, wyprawy do Syrii, zwierzchnictwo
nad Byblos w Fenicji.
Nowe Pań stwo: 1540-1085, panowanie 18 i 19 dynastii,
18dynastia 1565-1320, zał oşycielem James: zdobycie Awaris, wyparcie Hyksosów i
Delty, podbój Wawat(Dolna Nubia)osadzenie tam egipskiego gubernatora z tytuł em syn
króla w buten, czystki wś ród nieposł usznych. Totmes I(1525-1510): podbój dalszych
ziemi nubijskich, podbój Palestyny i Syrii, przekroczył Eufrat i doszedł do Mezopotamii.
Totmes III(1480-1450) przejął wł adze po Hatszepsut, zakoń czenie podboju Górnej
Nubii, ponowny podbój Palestyny, Syrii po Eufrat, 17zwycięskich kampanii wojennych,
sukcesy w wojnie z Mitanni, ustanowienie stał ych egipskich rezydentów i garnizonów w
najwaĹźniejszych miastach Syrii i Palestyny oraz zorganizowanie 3 prowincji: Kanaan, Upe,
Amuru, rozwĂłj handlu(Morze Egejskie, Mezopotamia, Libia). AmenhotepII: walki z Mitanni o
dominację w Syrii zakoń czone traktatem pokojowym Totmesa IVz Artatamą I w 1420r.-> wyznaczając granicę wpł ywów na linii Katna- Ugarit, pokój potwierdzony
mařżeĹ„ stwami dynastycznymi, pokĂłj prawdopodobnie zawarto w obawie przed
wspĂłlnym wrogiem- Hetytami. AmenhotepIII(1415-1375): utrzymanie pokoju z Mitanni,
pokój i dobrobyt, awanse urzędnicze i wojskowe dla ludzi nowych spoza kręgu wł adzy.
Amenhotep IV(1375-1360)-marzyciel, romantyczny reformator: wprowadził reformę
religijną(wpł yw na jego decyzję odegrał Amenhotep III i Nefretete) i zmienił
imię na Achnaton(sł uga atona), nowym bogiem pań stwowym Aton-bóg dysku
sł onecznego, przeniesienie stolicy(Achet- Aton), skutkiem reformy religijnej paraliş
administracyjny pań stwa, upadek znaczenia monarchy, zaniedbanie polityki zagranicznej,
rozpad imperium egipskiego w Azji(w Syrii pojawił się SuppiluliumasI). Nefretete:
szukał a zblişenia z Suppiluliumą. Tutenchaton: wyparł się Atona, zmienił
imię na Tutenchamona, wywyşszył boga Amona. Horemheb: likwidacja wszelkich
pozostał oś ci po kulcie Atona.
+moşna zaliczać jeszcze wg Jaczynowskiej dynastię Ramessydów
5.Egipt w Epoce Późnej XXI-XXX1dynastia
19-20dyastia Egipt RamessydĂłw: 1320-1085, rĂłd arystokratyczny z Tanis dawnej stolicy
Hyksosów, cele: odyzksanie Syrii, zabezpieczenie Egiptu, przeniesienie centrum pań stwa z
GĂłrnego Egiptu na pn, przybliĹźenie Egiptu do Azji i brak zainteresowania AfrykÄ…. Walka
Egiptu z Hetytami o Syrie: 1)Seti I: próby odzyskania Syrii, Palestyny i Fenicji, pokonał
plemiona aramejskie w Palestynie, podbił fenickie miasta Tyr i Akko, przywrócenie
panowania na Pd Syrii(Amurru).2) RamzesII(1305-1240), podbĂłj Azji, 1300r bitwa pod
Kadesz z hetyckim krĂłlem MuwatallisemII(wygrana HetytĂłw, utrata Amurru, rezygnacja z
wyparcia HetytĂłw z Syrii), 1285r traktat pokojowy Ramzesa II z Hattusilisem III
przypieczÄ™towany mařżeĹ„ stwem prawdopodobnie Egipt zatrzymaĹ‚ tylko
Palestynę i Fenicję a Syria strefą wpł ywów Fenickich ustalenie granicy na rzece
Orontes, wzniesienie pasma fortyfikacji w dolnym Egipcie, ogromne inwestycje w paĹ„ stwie
kryzys gospodarczy. Najazdy Ludów Morza: plemiona libijskie naciskał y na zachodnią
granicę Egiptu,:Ramzes III(1200-1166): wł adca 20dynastii ok. 1200/1195 walki z Ludami
Morza, zwycięstwo Egiptu, 1163r powstrzymanie ataku Filistynów.
Społ eczeń stwo: zróşnicowanie społ ., przesiedlanie obcych plemion(libyjczycy,
szardana), odchodzenie od sĹ‚ uĹźby wojskowej, walki spoĹ‚ eczne, spadek gosp.(gřód,
droşyzna, rozwój niewolnictwa. Za Ramzesa XI wybuch rewolucji: górny Egipt wł adza
Herihora, dolny Egipt Smendes, rozpad Egiptu.
Dynastia XXI-XXIII: rozkł ad wewnętrzny Egiptu, przejawem upadku gosp. Budowanie
nowych obiektów z materiał u pochodzącego z rozbiórki starszych budowli, przeniesienie
mumii królów, które był y bezczeszczone do komory grobowej Deir El- Bahari,
uniezaleşnienie Nubii, przejmowanie wł adzy przez komendantów najemników libijskich,
pojawienie się uzurpatora Szoszonka, który narzucił wł adzę w 950r.
rozpoczynajÄ…c rzÄ…dy 22dynastii, rozpad Egiptu na dzielnice, 23dynastia libijskiego
pochodzenia w 930r zł upił a Jerozolimę.
Dynastia XXVI: panowanie EtiopĂłw ok. 700r, uzaleĹźnienie Egiptu od Asyrii
6.Cywilizacja SumerĂłw
Pochodzenie: pojawili siÄ™ ok. 3000rpne, nazwa od Sumer- semici okreĹ› lali tak Pd
Mezopotamię, język naleşy do języków aglutynującyh, mogli wędrować przez
Zatokę Perską, mogli być twórcami kultury Indusu. Niezbyt liczna grupa
ludnoś ciowa, zawł adnęli dolną Mezopotamią, wysoka kultura, rozkł ad ustroju
rodowego, wytworzenie się gminy wiejskiej, wł asnoś ć prywatna,
Ĺ› wiÄ…tynie(religia, polityka, gosp.) rewolucja urbanistyczna, kapĹ‚ an byĹ‚
wł adcą, zróşnicowanie społ ., rolnictwo, hodowla, rozwój systemu irygacyjnego,
rozwinięcie produkcji cegł y(suszone, wypalane), 3000r wynalezienie koł a
garncarskiego, koł a do wozu, prawdopodobnie wynaleźli brąz, kolorowe szkł o.
Podzieleni na miasta- pań stwa, w których rządzili kapł ani en lub ensi, lugalnajwyşszy kapł an i wł adca, ustrój teokratyczny, wł adza naczelnika wojskowego,
szczytem potęgi politycznej panowanie I dynastii z Ur 2500, później mieszali się z
Akadami, wiara w demony, bĂłstwa pĹ‚ odnoĹ› ci: Inanna i Dumuzi Ĺ› wiÄ™te
zaś lubiony(odrodzenie natury). Do upadku Sumerów przyczynił a się Asyria, oraz
Amoryci, ktĂłrzy podbili Sumero- Akad, Sumerzy ostatecznie zostali podbici przez SemitĂłw
1)okres Uruk 4300-3100: pojawienie siÄ™ SumerĂłw w Pd Mezopotamii, budowa
kanařów, pierwsze miasta(Uruk), pismo obrazkowe, osuszanie rozlewisk, rzemieĹ› lnictwo,
handel
2)DĹźemdet Nasr 3000-2800: nazwa od ceramiki tak samo nazwanej, od 4tys lud SumerĂłw
zamieszkuje Pd Mezopotamię, który odkrywa pismo, podział polityczny na miastapań stwa: nad Eufratem Sippar, Kisz, Nippur, Isin, Szuruppak, Uruk, Ur, Eridu, nad nanał em
Iturun Kesz, Adab, Zabalam, Umma, Bad, Larsa, nad Tygrysem Lagasz i kaszak, na pn
Esznunna
3)Wczesnodynastyczny/ storosumeryjski 2800-2350:WDI 2800-2675: wł adca
sumeryjskiego miasta- pań stwa Kisz- Enme- baragesi zał oşyciel I dynastii z Kisz, suzeren
w cał ym Sumerze. Nippur ś więtym miastem Sumerów tam ś w. Boga Enlila. WDII
2675-2500: dominacja Kisz w Sumerze. WDIII 2500-2350: duĹźe znaczenie, Lagasz, ktĂłre
toczył o walki z Umma o ziemie, po osł abieniu Lagasz waşne Ur, początek ataków
Akadów, 2400sojusz między Lagasz i Ur w celu obrony pań stwa, próby zjednoczenia
Sumeru przez Lugal- zagesiego, który przeniósł stolicę do Uruk.
4)Staroakadyjski 2350-2210: Sargon(syn ogrodnika i kapł anki Isztar, podczaszy na dworze
króla Kisz, stanł a na czele wojsk akadyjskich i ruszył do walki by opanować Sumer)opanował Kisz, król Akadów, walczył z Lugal- zagesi(król Uruk, poniósł
klÄ™ske), zajęř Uruk, Ur, Lagasz, Umma, lokalni wĹ‚ adcy opanowanych terenĂłw
zostali namiestnikami prowincji i byli kontrolowani przez akadyjskich dow. Wojskowych,
stolicą pań stwa Akad, Sumer stał się sumero- Akadem, podbił Elam, Suzę, Mari,
Lasy Cedrowe, GĂłry Srebrne, Sargon otrzymaĹ‚ tytuĹ‚ krĂłla Ĺ› wiata, zwyciężyĹ‚ w
34bitwach, zał oşyciel imperium, twórca potęgi Sumeru i Akadu, po jego ś mierci
bunty, utrata Elamu. Naram- Sin(wnuk Sargona), stł umił powstanie Sumer i Akadu,
ubóstwienie wł asnej osoby, wyprawił się do Syrii, zł upił Elbę, pokonał
pań stwo Mukisz, dotarł do Lasów Cedrowych, spustoszenie Anatolii, pod koniec şycia
walki z plemiona Agrosu, za jego następcy ok. 2210rpne królestwo akadyjskie upadł o
6)Okres gutejski 2210-2120: najazdy Gutejczyków i Lulubejów, ciemny wiek SumeroAkadu, upadek gosp. I kulturowy, polityczny, administracyjny, zaniedbanie kanał ów
irygacyjnych, przez najazdy najbardziej ucierpiał Akad
7)Okres neosumeryjski 2120-2005: monarchia 3dynastii z Ur, Szlugi król zdobywca podbił
Mezopotamię i Zach Elam, podział imperium: a)Sumero- Akad: prowincje zarządzane
przez administracjÄ™ krĂłlewskÄ… b)podbite obszary pn Mezopotamii i Elamu c)obszar
wpł ywów politycznych(Kurdystan, pł askowyş irań ski), monarchia przetrwał a 20lat,
najazdy AmorytĂłw, ktĂłrzy dotarli do Sumero- Akadu, koniec czasĂłw SumerĂłw
7. Międzyrzecze w okresie Akadyjskim
Międzyrzecze= Mezopotamia(kraj między rzekami, dorzecze Eufratu i Tygrysu).
Granice: pn-wsch Taurus Armeń ski i Zagros, Pd Zatoka Perska, Zach Eufrat. Wyróşniamy
3 krainy geograficzne: pn i pn-wsch(chł odny klimat, opady), pn ś r(mał o opadów),
Pd(delty rzek). Na Pd-wsch granica z Elamem(Suzjana i Elam WĹ‚ aĹ› ciwy). Krainy
historyczne: Sumer, Akad, Babilonia, Asyria, Mitanni, Chaldea. Pd Mezopotamia: Sumer
później Sumero- Akad, za Hammurabiego Babilonia, I poł . Iwpne Chaldea. PN-Wsch
Mezopotamia: Asyria. Ĺš r Mezopotamia: Mari. Ĺš r i gĂłrny Eufrat: Mitanni.
+To, co w punkcie 6
8. Cywilizacja babiloń ska
Okresy: starobabiloń ski 2005-1595, ś redniobabiloń ski 1595-1157, nowobabiloń ski
1157-626, chaldejski 626-539. Starobabiloń ski: w Babilonii rządy dynastii amoryckich,
inicjatywa Isin, namiestnik Iszbi- Erra podporządkował sobie Nippur, uznał się za
spadkobiercÄ™ ostatniego krĂłla SumerĂłw, rozpoczęř II dynastiÄ™ z Isin, odbudowa Ur,
zachowanie dawnej struktury administracyjnej, językiem urzędowym sumeryjski, 19wpne
rody amoryckie rozpoczęł y walkę o dominację w Babilonii z Babilonem.
Potęga Babilonu(Pd Mezopotamia, miasto nad Eufratem) za Hammurabiego: przed nim
Sumu- abum zał oşyciel dynastii amoryckiej, Sin- muballit(ojciec Hammurabiego) budowa
twierdzi i fortyfikacji, Hammurabi(1792-1750): podbił Isin i Uruk, ograniczenie się do
dział ań wewnętrznych, sprzymierzył się z Mari i Jamchadem(Syria) i Aszurem,
zlikwidował największych przeciwników(Elma, Larsa, Esznunna), jego królestwo
sięgał o od Zatoki Perskiej do Syrii, i od Eufratu po Zagros(prawie cał a Mezopotamia),
rozbudował system majątków królewskich. Samsu- iluna(syn Hammurabiego) miał
problemy z utrzymaniem pań stwa, walki z Kasytami, utrata pn i ś r Mezopotamii, bunty.
1595r król Hetytów Mursilis I zł upił Babilon.
Babilonia w czasach Kasyckich(okres ś redniobabiloń ski 1595-1157): opanowanie
Babilonii przez Kasytów(lud z gór Zagros), centralna wł adza w Babilonii, zał oşycielem
dynastii Kasyckiej- Gandasz, wiele mał ych księstw kasyckich, Pd Babilonii istniał Kraj
Nadmorski, na czele administracji najwyĹźszy dsotjnik po krĂłlu(guenna). Kurigalzu I Starszy
zjednoczyĹ‚ caĹ‚ y kraj, opanowaĹ‚ Elam, SuzÄ™, przesunęř granicÄ™ bardziej na pn ,
wpł ywy w Asyrii, stosunki dyplomatyczne z Egiptem, Mitanni, krajem Haiti, po jego
ś mierci upadek zdobyczy. Kurigalzu II Mł odszy podbił Elam na 20lat, po jego ś mierci
Babilonia pań stwem drugorzędnym. Nabuchodonozor I(1126-1105) odnowa kraju,
zł upił Suzę, zmusił Asyrię do uznania swojego zwierzchnictwa.
Mitanni- hurycka potęga: dzięki nim rozpowszechnienie konia jako zwierzęcia
pociągowego, lekkie i szybkie 2 koł owe rydwany bojowe, powstanie w 1poł 2tys w
wyniku zjednoczenia mniejszych ksiąstewek huryckich, pierwszym znanym wł adcą
Parattarna, który wyprawiał się do Mezopotamii. 2poł 15w. Mitanni trwale
opanował o pn Syrię za Szausztatara, podbój Asyrii i Kizuwatny, granice od Morza
Ĺš rĂłdziemnego po gĂłry Zagros+ tereny Anatolii, Syrii i Pn Mezopotamii, stolicÄ…
Waszuganni. Artatama I po starciach z Egiptem zawarł z nim w 1420r pokój rozdzielając
strefy wpł ywów w Syrii wg linii Ugarit- Kadesz. W 14w zagroşenie ze strony
HetytĂłw(Suppiluliuma I), uniezaleĹźnienie Asyrii i Kizuwatny. 1360r najazd
Suppiluliumy(hetyci), zdobyli Waszuganni, opanowali pn SyriÄ™, osadzili na tronie Mitanni
swojego kandydata
Okres Neobabiloń ski: zał oşycielem dynastii chaldejskiej Nabopolasar, namiestnik Kraju
Nadmorskiego, , opanował Babilon, chciał zniszczyć Asyrię, sojusz z królem
MedĂłw, 612r zdobycie Niniwy, upadek imperium asyryjskiego, konflikt z Egiptem,
Nabuchodonozor II: pokonanie Egiptu, podbĂłj Syrii, Fenicji, Palestyny, podbĂłj Judei, ,
zapanował ł ad administracyjny, przebudowa i rozbudowa Babilonu, Nabonid: zaniedbanie
polityki zagranicznej , reforma religijna gł ównym bogiem Sina, atak perski Cyrusa II
klęska w walnej bitwie pod Opis
9.Pań stwowoś ć Asyryjska
Okresy: staroasyryjski 20-17wpne, ś rednioasyryjski 16w-958rpne, nowoasyryjski 935612rpne.Staroasyryjski: rozkwit Esznunny, która uzyskał a nienaleşnoś ć i stał a
się stolicąWarum, w pn i ś r Mezopotamii silne pań stwo staroasyryjskie twórcą
Szamszi- Adad I(1813-1781), pozyskiwał plemiona amoryckie przy ich pomocy rozległ e
imperium w pn i Ĺ› r Mezopotamii, zajęř stolicÄ™ Asyrii(Aszur), zdobyĹ‚ : Mari i
oparł granicę pań stwa na Eufracie na Zach i górach Zagros na wschodzie, panowanie
tylko jedn...
Plik z chomika:
leszek_94
Inne pliki z tego folderu:


Agata Roguska-ver2.doc (1586 KB)
Bielicki Marian - Zapomniany Ĺš wiat SumerĂłw.doc (2056 KB)
 Bielicki Zapomniany frag.txt (181 KB)
 ceramika kultury lendzielskiej.png (41 KB)
 chronologia.pdf (482 KB)
Inne foldery tego chomika:

2 semestr- Ĺ› redniowiecze i Nph
 sredniowiecze mapy
Zgł oś jeś li naruszono regulamin







Strona gřówna
AktualnoĹ› ci
Kontakt
Dla MediĂłw
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski




Regulamin serwisu
Polityka prywatnoĹ› ci
Ochrona praw autorskich
Platforma wydawcĂłw
Copyright © 2012 Chomikuj.pl