Relacje finansowe Państwo - Kościół
advertisement
Relacje finansowe Państwo - Kościół Kraków, sierpień 2012 Relacje finansowe Państwo - Kościół Podstawy prawne : Konstytucja RP Konkordat Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 maja 1989 r ( z późniejszymi zmianami) Relacje finansowe Państwo - Kościół Konstytucja RP - preambuła Relacje finansowe Państwo - Kościół Konstytucja RP – Rozdział I art.25 Relacje finansowe Państwo - Kościół Konstytucja RP – Rozdział II art. 53 Relacje finansowe Państwo - Kościół Konstytucja RP – Rozdział III Źródła prawa Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat przedwojenny Podpisany i ratyfikowany w 1925 roku Wypowiedziany w 1945 roku Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący Podpisany w 1993 roku Ratyfikowany w 1998 roku Wszedł w życie 25 kwietnia 1998 roku Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat przedwojenny •Państwo rezygnowało z podatków i wszelkich opłat od budynków i urządzeń, służących celom religijnym, •Zobowiązywało się do wypłacania duchownym katolickim uposażeń i rent – do czasu uregulowania spraw majątkowych Kościoła związanych z utratą jego dóbr na rzecz zaborców •Wprowadzano obowiązek nauczania religii w szkołach powszechnych i średnich. •Biskupi zostali zobowiązani do składania przysięgi wierności prezydentowi państwa. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat przedwojenny •Ksiądz prof. B. Wilamowski, jeden z wybitnych prawników XX-lecia międzywojennego, skomentował go słowami: „Należy go zaliczyć do tych konkordatów, które kościół w jego działalności możliwie najmniej krępują, a zostawiają mu maksimum swobody”. •TRJN uznał, że konkordat przestał obowiązywać wskutek jednostronnych posunięć Stolicy Apostolskiej, sprzecznych z zobowiązaniami konkordatowymi. Chodziło o złamanie art. IX w powiązaniu z art. XII. Stolica Apostolska, dokonując w 1939 roku mianowania administratorów apostolskich oraz dokonując zmiany granic diecezji, podporządkowała niektóre polskie parafie ordynariuszom niemieckim i słowackim Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat przedwojenny •Państwo rezygnowało z podatków i wszelkich opłat od budynków i urządzeń, służących celom religijnym, •Zobowiązywało się do wypłacania duchownym katolickim uposażeń i rent – do czasu uregulowania spraw majątkowych Kościoła związanych z utratą jego dóbr na rzecz zaborców •Wprowadzano obowiązek nauczania religii w szkołach powszechnych i średnich. •Biskupi zostali zobowiązani do składania przysięgi wierności prezydentowi państwa. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący Państwo i Kościół Katolicki są - każde w swej dziedzinie - niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego. (art.1) Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący Mianowanie i odwoływanie biskupów należy wyłącznie do Stolicy Apostolskiej (art. 7) W konkordacie przedwojennym biskupi składali Prezydentowi przysięgę na wierność konstytucji. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – nauczanie religii 1. Szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych. 2. Program nauczania religii katolickiej oraz podręczniki opracowuje władza kościelna i podaje je do wiadomości kompetentnej władzy państwowej. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – nauczanie religii 3. Nauczyciele religii muszą posiadać upoważnienie (missio canonica) od biskupa diecezjalnego. Cofnięcie tego upoważnienia oznacza utratę prawa do nauczania religii. Kryteria wykształcenia pedagogicznego oraz forma i tryb uzupełniania tego wykształcenia będą przedmiotem uzgodnień kompetentnych władz państwowych z Konferencją Episkopatu Polski. 4. W sprawach treści nauczania i wychowania religijnego nauczyciele religii podlegają przepisom i zarządzeniom kościelnym, a w innych sprawach przepisom państwowym. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – uczelnie katolickie Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie i Katolicki Uniwersytet Lubelski są dotowane przez Państwo. Państwo rozważy udzielanie pomocy finansowej odrębnym wydziałom. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – ordynariat wojskowy Opiekę duszpasterską nad żołnierzami wyznania katolickiego w czynnej służbie wojskowej, w tym również zawodowej, sprawuje w ramach ordynariatu polowego Biskup Polowy zgodnie z prawem kanonicznym i statutem zatwierdzonym przez Stolicę Apostolską w porozumieniu z kompetentnymi władzami Rzeczypospolitej Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – kapelani 1. zapewnia się warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym w zakładach penitencjarnych, wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz opieki zdrowotnej i społecznej itp. 2. zapewnia się w szczególności możliwość uczestniczenia we Mszy św. w niedziele i święta oraz w katechizacji i rekolekcjach, a także korzystania z indywidualnych posług religijnych w zgodzie z celami pobytu tych osób w zakładach wskazanych w ustępie 1. Relacje finansowe Państwo - Kościół Konkordat obowiązujący – kapelani 3. Dla realizacji uprawnień osób, o których mowa w ustępie 1, biskup diecezjalny skieruje kapelanów, z którymi odpowiednia instytucja zawrze stosowną umowę. Relacje finansowe Państwo - Kościół Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 maja 1989 r ( z późniejszymi zmianami) Artykuł 3. 1. Ustawa niniejsza określa zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sytuację prawną i majątkową. Relacje finansowe Państwo - Kościół Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 maja 1989 r ( z późniejszymi zmianami) Artykuł 11 Kościelna osoba prawna nie odpowiada za zobowiązania innej kościelnej osoby prawnej. !!!! Relacje finansowe Państwo - Kościół •Artykuł 55 •1. Majątek i przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym z wyjątkami określonymi w ust. 2-6. Nie opodatkowywuje się : •przychodów ze swojej działalności niegospodarczej • przychodów z działalności gospodarczej kościelnych osób prawnych oraz spółek, których udziałowcami są wyłącznie te osoby, są zwolnione od opodatkowania w części, w jakiej zostały przeznaczone w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, działalność charytatywno-opiekuńczą, punkty katechetyczne, konserwację zabytków oraz na inwestycje sakralne Relacje finansowe Państwo - Kościół Artykuł 62 1. Postępowanie regulacyjne przeprowadza Komisja Majątkowa, zwana dalej "Komisją", złożona z przedstawicieli wyznaczonych w równej liczbie przez Urząd do Spraw Wyznań i Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski. 2. Uczestnikami postępowania regulacyjnego są oprócz wnioskodawcy wszystkie zainteresowane jednostki państwowe i kościelne. 3. Wnioski o wszczęcie postępowania regulacyjnego zgłasza się w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy. Roszczenia nie zgłoszone w tym terminie wygasają (!!!!) Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego •Koszt związany za nauczaniem religii w szkołach około 1 150 mln zł •Dotacje dla Kościelnych Uczelni Wyższych, wydziałów teologicznych, szkół, przedszkoli i ochronek 521 mln zł • Fundusz Kościelny 89 mln zł • Dotacje do remontów zabytków kościelnych 26,6 mln zł • Ordynariat Polowy Wojska Polskiego 19,2 mln zł • Caritas Polska 5,5 mln zł Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego - Kapelani szpitalni 3 mln zł - Kapelani więzienni 2,4 mln zł - Kapelani Straży Granicznej 842 tys. zł - Kapelani Straży Pożarnej 745 tys. zł - Kapelani w Policji 441 tys. zł - Kapelani Biura Ochrony Rządu 150 tys. zł Razem Kapelani = 7,578 mln PLN Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego RAZEM: To nie koniec bonusów. Konkordat zagwarantował też Kościołowi katolickiemu swobodę w prowadzeniu zbiórek pieniędzy. Artykuł 21. mówi, że przepisy prawa polskiego o zbiórkach publicznych nie mają zastosowania do zbierania ofiar. Wystarczy, że cele związane są z religią i Kościołem (...) Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Fundacja Dzieła Bożego – Fundatorzy KGHM SA, Bank PEKAO SA, PKO BP SA, ORLEN SA, Poczta Polska, TP SA, NBP. Pośrednie wsparcie finansowe od Państwa, Kościół uzyskuje przez inne źródła finansowania. Nie istnieją dokładne podsumowania rozmiaru dotacji przekazywanych przez Państwo Polskie Kościołowi Katolickiemu i innym kościołom..Całkowity ich wymiar został oszacowany przez tygodnik Polityka na 1–1,5 mld PLN rocznie.. Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Komisja Majątkowa Do Komisji Majątkowej w ustawowym terminie wpłynęło 3063 wniosków o wszczęcie postępowania regulacyjnego z czego: •zespoły orzekające komisji zatwierdziły 1486 ugód przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, •wydano 990 orzeczeń przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, •666 postępowań zakończono odrzuceniem lub oddaleniem wniosku, bądź też umorzeniem postępowania przed Komisją Majątkową, •w 136 postępowaniach zespoły orzekające nie uzgodniły orzeczenia w sprawie. •pozostało 216 wniosków co do których nie zakończono postępowania regulacyjnego ze względu na zakończenie prac komisji. Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Komisja Majątkowa Raport Rządowy o Komisji majątkowej dla Kościoła katolickiego. Pierwotnie utajniony, jednak był on załączony do dostępnych akt spraw toczonych przeciwko jej byłym członkom. Jego ustalenia to: • nie rejestrowano dat składania wniosków, sposobu ich realizacji i cen przekazywanych gruntów, • akta spraw były nieopisane i nieuporządkowane, bez spisu treści (nie można ustalić, czy teczki są kompletne), Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Komisja Majątkowa Raport KPRM cd. : • akta 57 spraw zaginęły (nie rejestrowano kto pobiera dokumenty, więc nie można ustalić winnych tego stanu rzeczy), • brak weryfikacji cen gruntów przedstawianych przez stronę kościelną, • nie sprawdzano właścicieli gruntów przekazywanych Kościołowi (co najmniej raz należały one do osoby prywatnej), Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Komisja Majątkowa Raport KPRM cd. : • nie sporządzano protokołów głosowań, • braki w dokumentacji (np. w 1994 roku nie zapisano, że cystersi otrzymali działki w Krakowie, i w efekcie 10 lat później otrzymali jeszcze 66 mln zł rekompensaty), • członków Komisji nie powoływano według żadnych kryteriów, ani nie weryfikowano ich kompetencji czy potencjalnych konfliktów interesów. • Komisja nie była kontrolowana przez odpowiednie organa ani razu. Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład : Fundacja Dzieła Bożego – Fundatorzy KGHM SA, Bank PEKAO SA, PKO BP SA, ORLEN SA, Poczta Polska, TP SA, NBP. Pośrednie wsparcie finansowe od Państwa, Kościół uzyskuje przez inne źródła finansowania. Nie istnieją dokładne podsumowania rozmiaru dotacji przekazywanych przez Państwo Polskie Kościołowi Katolickiemu i innym kościołom.Całkowity ich wymiar został oszacowany przez tygodnik Polityka na 1–1,5 mld PLN rocznie.. Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład: Komisja majątkowa Krytyka Działania: Według "Gazety Wyborczej" niektóre wnioski były rozpatrywane kilkakrotnie, a nawet 15-krotnie. Według "Rzeczpospolitej" były to przypadki, w których, w jednej sprawie, kilka orzeczeń cząstkowych (maksymalnie 15) składało się na całe roszczenie. Nie oznacza to jednak, że jeden wniosek był w całości rozpatrywany wielokrotnie. Krytycy komisji wskazują na tajność i nieprzejrzystość jej działań, lekceważenie interesu lokalnych społeczności i samorządów oraz zaniżanie wycen gruntu . Kontrowersje budzi także to, że członkowie komisji nie są funkcjonariuszami publicznymi, a mimo to otrzymują wynagrodzenie z publicznych pieniędzy. Otrzymali je także w 2010 roku, gdy nie rozpatrzyli według „GW”- "prawie żadnych spraw". Relacje finansowe Państwo - Kościół Finansowanie Kościoła Katolickiego Przykład: Komisja majątkowa Krytyka Działania: Według „Rzeczpospolitej” - Sprawozdanie z działalności Komisji Majątkowej w latach 1989-2011" zawiera wiele błędów, dotyczących między innymi liczby niedokończonych spraw (zgodnie ze "Sprawozdaniem (...)" jest ich 216, a według gazety 233). Według jednej z krakowskich kancelarii prawniczych także kwota odszkodowań (107,5 mln zł) podana przez Komisję w 2010 roku jest nieprawdziwa. Znane są przypadki, w których Kościół sprzedał mu przyznaną ziemię po cenie ponad 2-krotnie wyższej od tej przyjętej przez Komisję. Większość przekazywanych gruntów jest na tzw. Ziemiach Odzyskanych, na których ustawa z 20 marca 1950 r. nie miała zastosowania. Relacje finansowe Państwo - Kościół Żródła: Sejmowa Baza Aktów Prawnych : Konkordat , Konstytucja RP, Ustawa z dn. 17 maja 1989 r Polityka , Money.pl KAI, MSW, MON. Dane finansowe dotyczą roku 2010. Przygotowanie : Adam Jaśkow www.kpis.pl ; http://www.centrumdaszynskiego.org.pl/
