STAW
advertisement
ZALECENIA PRZY BUDOWIE STAWU Wymagania formalno prawne Według prawa budowlanego przed rozpoczęciem budowy stawu o wielkości do 30 m 2 należy zgłosić takowy zamiar właściwemu organowi ( art. 30 ust. 1 pkt 1). Odpowiednim organem jest starosta, na którego obszarze zlokalizowana jest nieruchomość, na której planujemy budowę (staw powyżej 30 m2 wymaga pozwolenia na budowę). Zgłoszenie takie wymaga formy pisemnej i należy dokonać je przynajmniej na 30 dni przed planowanym rozpoczęciem robót. W zgłoszeniu należy opisać, jakie prace będą przeprowadzane, ich zakres i sposób wykonywania oraz przewidywany termin ich rozpoczęcia. Ponadto musimy dołączyć szkice lub rysunki planowanego obiektu oraz pisemne oświadczenie, że posiadamy prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Do przeprowadzania planowanej inwestycji można przystąpić dopiero, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia staroście zgłoszenia, nie wyraził on sprzeciwu w drodze decyzji. Zgłoszenie takie jest ważne przez okres dwóch lat, licząc od daty, którą w nim wskazaliśmy. Po upływie tego terminu procedurę zgłoszeniową należy przeprowadzić ponownie. Należy pamiętać, że budowa oczka wodnego bez wymaganego przepisami prawa zgłoszenia albo pozwolenia jest samowolą budowlaną, za którą grozi rozbiórka i grzywna (art. 48 i 49b prawa budowlanego). Wykonanie połączeń stawu z elementami sieci melioracyjnej wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Z wnioskiem o pozwolenie wodnoprawne występuje się do Urzędu Powiatowego. Pozwolenie wydawane jest na 10 lat. Aby je uzyskać, oprócz wniosku należy złożyć: • decyzję o warunkach zabudowy lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został sporządzony; • opis planowanej działalności (sporządzony w języku nietechnicznym); • operat wodnoprawny. Kształt i lokalizacja stawu Staw powinien być zlokalizowany w obniżeniu terenu tak, aby ilość wydobytego gruntu i związane z tym koszty były jak najmniejsze. Głębokość wody nie powinna być mniejsza niż 2 m w najgłębszym miejscu, tak aby mogła się wytworzyć równowaga ekologiczna i aby bytujące w nim ryby mogły przetrwać okres zimy. Należy uwzględnić wahania stanów wody. Zwłaszcza latem występują długotrwałe okresy, kiedy poziom wód gruntowych, mających wpływ na poziom wody w stawie jest bardzo niski. Należy przeprowadzić obserwacje wahania poziomu wód gruntowych np w studniach znajdujących się w pobliżu lub w rowach, zbiornikach w sąsiedztwie przyszłego stawu. Zbiornik należy lokalizować w oddaleniu od większych drzew, aby uniknąć problemu opadających do zbiornika liści. Wpadające jesienią liście mogą bardzo szybko doprowadzić do powstawania dużych ilości mułu i w efekcie doprowadzić do wypłycenia zbiornika. Podczas kształtowania misy przyszłego stawu należy unikać długich linii prostych. Linia brzegowa powinna być złożona z szeregu linii krzywych przechodzących płynnie. Kształt zbiornika zależy od warunków terenowych. Najkorzystniejsze pod względem krajobrazowym są kształty okrągłe lub owalne. Jeśli staw jest odpowiednio duży może się na nim znaleźć niewielka wyspa, która urozmaici i uatrakcyjni wizualnie powierzchnię wody. Przy odrobinie szczęścia może się stać odpowiednim miejscem na lęgowisko dla ptactwa wodnego. Urobek wydobywany z wykopu nie powinien być składowany wokół zbiornika, aby nie powodować podwyższania brzegów i krawędzi skarpy w stosunku do lustra wody (z wyjątkiem obszarów o wysokim poziomie wód gruntowych, kiedy podniesienie brzegu może ułatwić dojście do zbiornika). Jeśli to możliwe to skarpy zbiornika powinny przynajmniej częściowo być ukształtowane w formie łagodnego spadku np. 1:3 lub 1:4. Może to ułatwić dostęp zwierząt do zbiornika, a także poprawić walory widokowe. W dnie stawu warto ukształtować półki szerokości co najmniej 30 cm. Będzie na nich można postawić kosze z roślinami wodnymi lub umieścić je bezpośrednio w gruncie. Półki powinny być na 1 różnej głębokości co umożliwi uprawę roślin o różnych wymaganiach. Warto zaprojektować strefy: bagienną (do 10 cm głęb.), płytkiej wody (do 40 cm) oraz wody głębokiej (40 cm-1 m). Roślinność Bardzo ważne jest odpowiednie dobranie roślinności wodnej. Należy unikać roślin szybko rosnących (np. trzcina pospolita, rzęsa wodna, grzybienie białe, moczarka kanadyjska), które w krótkim czasie mogą zarosnąć cały zbiornik i sprawiać kłopoty w utrzymaniu odpowiedniej jakości wody. Poniżej tabela gatunków roślin wodnych przydatnych w obsadzaniu stawu (z podziałem na strefy) z wyszczególnieniem wysokości roślin oraz elementów wpływających na ich dekoracyjność dla otoczenia: Rośliny strefy brzegowej (bagiennej) Bobrek trójlistkowy 20-30 białe kwiaty, lancetowate liście Knieć błotna (kaczeniec) 20-30 żółte kwiaty, błyszczące liście Kosaciec żółty 30-100 kwiaty zależnie od gatunku i odmiany: różowe, niebieskie, białe, żółte; liście przypominające kępy traw Krwawnica pospolita 70-100 różowe kwiaty Niezapominajka błotna 30-40 błękitne, bardzo liczne kwiaty Sit 50-60 wąskie trawiaste liście Wełnianka wąskolistna 30-40 białe puchate kwiaty Rośliny strefy płytkiej Grzybień (lilia wodna) - karłowe odmiany 25-40 białe i różowe kwiaty Jaskier wielki 100-150 żółte kwiaty Łączeń baldaszkowy 100 różowe kwiaty, lancetowate liście Okrężnica bagienna 40-60 białe i różowe kwiaty Pałka wodna 120-200 wąskie liście Rdest ziemnowodny 40 czerwone kwiaty Tatarak zwyczajny 50-100 pachnące liście Rośliny strefy głębokiej Grążel żółty 50-150 żółte kwiaty Grzybień (lilia wodna) 40-150 białe i różowe kwiaty Grzybieńczyk wodny 40-60 żółte kwiaty Strzałka wodna 40-60 błyszczące liście w kształcie strzałki, białe kwiaty Rośliny pływające Kotewka orzech wodny rozety średnicy 20 cm błyszczące liście Osoka aloesowata rozety średnicy 10 cm lancetowate liście Aby rośliny nie zarosły całego zbiornika, najlepiej sadzić je w specjalnych koszach, które ograniczą ich wzrost, lub - jeśli brzeg jest stromy - w zawieszonych na nim jutowych kieszeniach. Warto też przestrzegać zasady: sadzić nie więcej niż dwie-trzy rośliny na 1 m2 lustra wody. Jeśli chcemy zarybić zbiornik, można to zrobić dopiero wtedy, gdy ustabilizuje się równowaga biologiczna, czyli nie wcześniej niż cztery tygodnie po napełnieniu wodą. Ilość ryb w stawie nie może być zbyt duża. Najlepiej kierować się zasadą, że na 1 m3 wody nie powinno przypadać więcej niż 1 kg dorosłych ryb. Nadmiar ryb może powodować kłopoty z jakością wody. Również zbyt wysoka liczebność może powodować zwiększoną śmiertelność zimą. 2 PRZYDOMOWA OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW – przydatne informacje Przydomowe oczyszczalnie ścieków są urządzeniami do unieszkodliwiania powstających w gospodarstwie domowym zanieczyszczeń płynnych. Najczęściej stosowanymi rozwiązaniami jest budowa zbiorników (osadników, w których zachodzi beztlenowa część oczyszczania) oraz drenażu rozsączającego podczyszczone ścieki do dalszego, tlenowego rozkładu w gruncie. Przepustowość oczyszczalni określa się w zależności od ilości mieszkańców, którą będzie obsługować. Średnio przyjmuje się, iż jedna osoba produkuje ok. 0,15 m3/dobę ścieków. OSADNIKI GNILNE (WSTĘPNE) Osadnik gnilny, zwany też wstępnym, jest szczelnym, podziemnym, odpowiednio wyposażonym zbiornikiem, do którego za pomocą przewodu kanalizacyjnego kierowane są ścieki z domu. W osadniku zachodzi pierwszy - beztlenowy - etap oczyszczania ścieków, zwany też oczyszczaniem wstępnym lub podczyszczaniem. Na oczyszczanie wstępne składają się procesy fizyczne i chemiczne, dzięki którym dobrze dobrany osadnik usuwa ok. 80% zawiesin i 40% zanieczyszczeń organicznych. Ze względu na sposób oczyszczania w osadniku powstaje osad na dnie i kożuch na powierzchni. Substancje te powinny być okresowo (nie częściej niż co sześć miesięcy) usuwane. Dlatego osadnik musi być tak umieszczony, aby był łatwy dojazd samochodu asenizacyjnego. Oczyszczanie w osadniku to procesy beztlenowe, w trakcie których powstają nieprzyjemne bądź wręcz trujące gazy - metan i siarkowodór. Dlatego konieczna jest odpowiednia wentylacja (przewietrzanie) zbiornika. Można to rozwiązać na dwa sposoby: • przewód kanalizacyjny, którym ścieki dopływają z domu do osadnika, musi kończyć się wywiewką, wyprowadzoną na dach 60 cm powyżej zewnętrznej krawędzi okien i drzwi; • w zbiorniku (w wyłazie studzienki inspekcyjnej) należy zamontować wywiewkę. Bardziej polecane jest wentylowanie osadnika przez pion kanalizacyjny w budynku. Jednym z argumentów jest estetyka wykonania oczyszczalni - na powierzchni terenu, pod którą znajduje się osadnik, będą widoczne tylko pokrywy studzienek inspekcyjnych. Osadniki mogą być wykonywane na miejscu budowy, mogą też być dostarczane jako prefabrykowane. Na budowie wykonuje się osadniki żelbetowe, które wylewa się na miejscu lub buduje z monolitycznych prefabrykatów. Coraz powszechniejsze osadniki prefabrykowane wykonywane są z tworzyw sztucznych: polietylenu (HDPE) bądź kompozytu poliestrowoszklanego. Osadniki prefabrykowane dostępne są jako jedno-, dwu- lub trzykomorowe. Większa liczba komór sprawia, że zwiększa się droga przepływu ścieków, są one dodatkowo spowalniane i proces tworzenia osadów jest jeszcze bardziej wydajny. Orientacyjnie objętość osadnika określa się przyjmując dwa założenia: każdy mieszkaniec produkuje 150 l (0,15 m3) ścieków na dobę, a ścieki powinny przebywać w osadniku 2-3 dni. Objętość czynną należy zatem wyznaczyć według wzoru: OBJĘTOŚĆ = 0,45 X liczba mieszkańców Dla większej skuteczności oczyszczania warto zastosować osadnik kilkukomorowy - dla mniejszych objętości wystarczy osadnik dwukomorowy. Należy pamiętać o zasadach, iż: • można łączyć maksymalnie dwa osadniki; • osadniki można ustawić tylko w szeregu, nigdy do pracy równoległej! • jako pierwszy należy zamontować osadnik większy. 3 Ze względów technicznych osadnik nie powinien być oddalony od domu o więcej niż 6 m. Chcąc „zbliżyć" osadnik do domu, należy pamiętać o zachowaniu warunku wentylacji pionu, z którego ścieki dopływają do osadnika. DRENAŻ ROZSĄCZAJĄCY Drenaż rozsączający umożliwia tlenowy etap oczyszczania ścieków podczyszczonych w osadniku wstępnym. Ścieki na tym etapie oczyszczane są bezpośrednio w gruncie, który musi spełniać odpowiednie warunki, by zapewnić skuteczność oczyszczania i ochronę wód podziemnych. W skład drenażu wchodzą: • rury rozdzielcze , które wyprowadzone są ze studzienki rozdzielczej. Do studzienki rozdzielczej z osadnika ścieki płyną rurą doprowadzającą. • rury drenujące, inaczej dreny ze specjalnych rur z tworzywa sztucznego o średnicy 110 mm, które wyposażone są w specjalne otwory. Najczęściej są to podłużne, wąskie szczeliny w prostych odcinkach rur - kolana, trójniki i ewentualnie inne kształtki nie mają otworów. Przez otwory ścieki powoli przesączają się do gruntu, który jest gigantycznym sitem. Zachodzą w nim złożone procesy tlenowe: biologiczne, chemiczne i fizyczne. Badania wykazują, że najintensywniej procesy oczyszczania w gruncie przebiegają do głębokości 60 cm - jest to związane z dostatecznym napowietrzeniem gruntu. Rury drenujące umieszczane są w specjalnych rowkach drenarskich, wypełnionych odpowiednimi materiałami i zasypanymi gruntem rodzimym. • rury zbierające, łączące drenaż ze studzienką zbierającą. • studzienka zbierająca , której zadaniem jest m.in. napowietrzenie wszystkich gałązek drenażu. Ilość rur drenujących zależy nie tylko od liczby osób korzystających z oczyszczalni, ale też od nachylenia terenu i rodzaju gruntu, w którym będzie przebiegać oczyszczanie. Przy omawianiu wymaganej ilości rur zostanie przypomniany wpływ warunków gruntowych na wybór drenażu. • • • • Dla sytuacji optymalnej (teren o niewielkim nachyleniu i grunt o dobrej przepusz czalności) należy uwzględnić następujące wymagania techniczne: ilość rur wymagana na jednego mieszkańca korzystającego z oczyszczalni wynosi12-15 m. pojedyncza rura drenażu (zwana nitką lub gałązką) nie może być dłuższa niż 20-25 m (wartości te różnią się według wskazań różnych producentów, najczęściej spotykana wartość to 20 m). Z tego powodu drenaż najczęściej nie jest pojedynczą rurką, tylko musi stanowić układ dwóch, a najczęściej trzech gałązek. Między gałęziami drenażu (między osiami) musi być zachowana odległość co najmniej 1,5 m. Niektórzy producenci podają tę wartość jako jeszcze wyższą. Z tych założeń wynika, że powierzchnia potrzebna na jedną osobę to 15 do 25 m2. Po terenie nad drenażem nie mogą jeździć samochody. Nie można też zagospodarować jej zupełnie dowolnie, np. posadzić roślin o zbyt głęboko rosnących korzeniach. Dopuszczalne są rośliny o płytkim systemie korzeniowym: trawy, jedno- i dwuletnie kwiaty, wrzosy. Praktyka pokazuje, że najczęściej teren nad drenażem zostaje po prostu zagospodarowany jako teren rekreacyjny obsiany trawą. Rury drenażu trzeba chronić przed korzeniami pobliskich drzew i krzewów. Wymagana odległość między drenażem a drzewami wynosi 3 m. Jeśli źródłem problemów z lokalizacją drenażu są niesprzyjające warunki gruntowe, można wykorzystać techniczne możliwości, by lokalnie - w obrębie drenażu - poprawić te warunki. Osiąga się to przez wymianę gruntu na przepuszczalny (tzw. filtr piaskowy) lub nadbudowanie warstwy gruntu (kopiec filtracyjny). Rozwiązania te pozwolą na zastosowanie drenażu, ale podwyższą koszt wykonania całej oczyszczalni. Układ z kopcem filtracyjnym spowoduje też zwiększenie kosztów eksploatacji. Jest to związane z pojawieniem się w układzie pompy, która pobiera prąd. 4 Gdy grunt jest nieprzepuszczalny lub jest zbyt dobrze przepuszczalny procesy oczyszczania nie zachodzą właściwie. W obu przypadkach można zastosować rozwiązanie polegające na lokalnej wymianie gruntu. W miejscu zaplanowanym na drenaż należy wykonać wykop, wybrać grunt rodzimy, a w wykopie wykonać filtr złożony z odpowiednich warstw. Tak wykonany filtr piaskowy przypomina zwykły drenaż rozsączający, wykonany w warunkach bliskich idealnym do oczyszczania ścieków w gruncie. Podstawowa różnica polega na obecności drugiego drenażu (ułożonego w warstwie zbierającej). Jego zadaniem jest zbierać oczyszczone w warstwie filtracyjnej ścieki i przekazać je do studzienki zbiorczej (kontrolnej), skąd odpływają do odbiornika. Kolejność warstw w filtrze piaskowym przedstawia poniższa tabela: warstwa/rola warstwy opis warstwa ochronna GRUNT RODZIMY Ma grubość około 0,02 m. warstwa rozprowadzająca ŻWIR Ma grubość około 0,5 m. W warstwie tej ułożone są rury drenażu rozsączającego. właściwy filtr piaskowy PIASEK DROBNY Ma grubość około 1 m. W warstwie tej następuje oczyszczanie w gruncie. warstwa zbierająca PIASEK/ŻWIR Ma grubość około 0,2 m. W warstwie tej ułożone są rury drenażu zbierającego. warstwa izolacyjna FOLIA lub GLINA/IŁ Uszczelnia wykop i zabezpiecza przed przenikaniem oczyszczanych ścieków do wód gruntowych. WYMAGANIA FORMALNO PRAWNE PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO BUDOWY OCZYSZCZALNI. Indywidualna przydomowa oczyszczalnia ścieków o wydajności do 7,50 m 3 /d nie wymaga pozwolenia na budowę. Oczyszczalnia podlega obowiązkowi zgłoszenia budowlanego (art. 29., punkt 1, ustęp 3. oraz art. 30, Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 z późniejszymi zmianami). Zgłoszenie budowlane (wniosek) - musi zawierać rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do wniosku trzeba dołączyć następujące dokumenty: • oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (często poparte wypisem z rejestru gruntu); • odpowiednie szkice lub rysunki inwestycji; pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. W większości Urzędów Gminnych (Miejskich) do wniosku wymagane będą następujące dokumenty: • mapka zasadnicza z naniesionym rozwiązaniem (mapkę otrzymamy w wydziale geodezyjnym); • projekt techniczny urządzeń - mogą to być materiały firmy, która dostarczy wybrane przez nas rozwiązanie; • certyfikaty urządzeń przedstawione przez firmy, dokumenty dowodzące, że rozwiązanie będzie proekologiczne: informacja o planowanym sposobie usuwania osadów oraz ewentualnie warunki serwisowania; • w przypadku konieczności wykonania zasilającej instalacji elektrycznej (trójfazowej) - projekt podpisany przez uprawnionego elektryka; • jeśli wymagane - pozwolenie wodnoprawne. Wniosek składa się w najpóźniej 30 dni przed planowaną budową. Tyle czasu Urząd ma na rozpatrzenie wniosku. Jeśli przez 30 dni od zgłoszenia inwestor nie otrzyma żadnego dokumentu, oznacza to, że zgłoszenie zostało zaakceptowane. Jakąkolwiek informację od Urzędu inwestor otrzyma tylko w dwóch przypadkach: • postanowienia o konieczności uzupełniania dokumentów; • decyzji sprzeciwu. 5 Powody sprzeciwu mogą być następujące: • inwestycja narusza plan zagospodarowania przestrzennego; • inwestycja wymaga pozwolenia na budowę (np. jest uciążliwa dla sąsiednich terenów); • inwestor, mimo wezwania, nie uzupełnił brakujących dokumentów. Do budowy trzeba przystąpić najpóźniej w ciągu 2 lat od terminu rozpoczęcia budowy podanego w zgłoszeniu. Jeśli nie uda się tego zrobić, trzeba ponowić zgłoszenie budowlane. Pozwolenia wodnoprawnego wymagają te oczyszczalnie, które odprowadzają ścieki w ilości większej niż 5 m3/dobę oraz (lub) te, które odprowadzają ścieki do wód znajdujących się poza terenem będącym własnością inwestora (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne). Wylot oczyszczonych ścieków stanowi wg prawa wodnego urządzenie wodne, którego budowa wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z ustawą, potrzebujemy jednego pozwolenia wodnoprawnego zarówno na budowę, jak i eksploatację takiej oczyszczalni. Oczyszczalnie odprowadzające ścieki do gruntu lub wody na terenie inwestora nie wymagają takiego pozwolenia - w myśl ustawy nie są urządzeniami wodnymi. Z wnioskiem o pozwolenie wodnoprawne występuje się do Urzędu Powiatowego. Pozwolenie wydawane jest na 10 lat. Aby je uzyskać, oprócz wniosku należy złożyć: • decyzję o warunkach zabudowy lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został sporządzony; • opis planowanej działalności (sporządzony w języku nietechnicznym); • operat wodnoprawny. LOKALIZACJA OCZYSZCZALNI Należy zapewnić właściwą bezpieczną odległość poszczególnych urządzeń w oczyszczalni od obiektów na naszym i sąsiednim! terenie. Odległość od studni z wodą pitną Odległości od studni na naszym terenie, ale też na terenie sąsiada! (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej wynosi 30 m. Rozporządzenie nie określa jednoznacznie odległości osadnika. Przyjmuje się, że można tu zastosować przepis dotyczący zbiorników na nieczystości - odległość między takim zbiornikiem a studnią powinna wynosić co najmniej 15 m (§ 31.1). Odległości od domu i granicy Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków mogą być umieszczone w bezpośrednim sąsiedztwie domów jednorodzinnych, pod warunkiem, że są odpowietrzone przez instalację kanalizacyjną. Wywiewka powinna być wyprowadzona powyżej 0,6 m ponad zewnętrzną krawędź okien i drzwi w budynku. Jeśli warunek ten nie jest spełniony, należy zachować 5 m odległości od domu. Dla domów jednorodzinnych i indywidualnych domów wypoczynkowych należy zachować odległość 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi, ulicy, ciągu pieszego. Dla innych obiektów, jeśli pojemność osadnika nie przekracza 10 m3: • 15 m od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi; • 7,5 m od granicy działki sąsiedniej, drogi, ulicy, ciągu pieszego. Dla obiektów o pojemności osadnika większej niż 10 m3; • 30 m od okien i drzwi zewnętrznych; • 7,5 m od granicy działki sąsiedniej; • 10 m od drogi, ulicy, ciągu pieszego. 6 PARAMETRY ŚCIEKÓW ODPROWADZANYCH DO WODY I GRUNTÓW Niezależnie od odbiornika, do którego kierujemy ścieki, muszą one spełniać następujące warunki: • muszą pochodzić z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego; • muszą być odprowadzane w granicach gruntu będącego własnością wprowadzającego; • ilość ścieków nie przekracza 5,0 m3 na dobę; W przypadku wprowadzenia ścieków do gruntu: • miejsce wprowadzenia ścieków musi być oddzielone warstwą gruntu o grubości 1,5 m od najwyższego poziomu wód podziemnych; • B2T5 ścieków dopływających jest redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50%. W przypadku wprowadzenia ścieków do urządzeń wodnych (staw, rów melioracyjny): • dno urządzenia musi znajdować się 1,5 m nad najwyższym poziomem wód podziemnych; • ścieki odpowiadają wymaganiom dla oczyszczalni o RLM od 2.000 do 9.999 (przedstawione w poniższej tabeli) wskaźnik dla RLM od 2.000 do 9.999 BZT ChZT zawiesina azot fosfor maks. zawartość [mg/dm3] 25 125 35 15 2 % redukcji 7090 75 90 - - INFORMACJE O DZIAŁCE I O GRUNCIE Przed podjęciem decyzji o typie oczyszczalni przydomowej dla danej działki, należy zgromadzić odpowiednie informacje o warunkach gruntowych (w tym o poziomie i wahaniach wód gruntowych), wymiarach działki, źródłach wody, ewentualnych odbiornikach ścieków w okolicy (staw, rów melioracyjny) oraz o warunkach zabudowy na działce i w najbliższej okolicy. WSTĘPNA OCENA GRUNTU Najważniejsze są informacje dotyczące warunków gruntowych, gdyż na ich podstawie inwestor dowie się, czy możliwe będzie wybudowanie oczyszczalni w jej najprostszym wykonaniu (drenaż rozsączający), a jeśli nie - czy będzie można odprowadzić ścieki oczyszczone inną metodą do gruntu. Ocenę wstępną warunków gruntowych możemy wykonać sami. Przede wszystkim trzeba się dowiedzieć, czy grunt jest przepuszczalny. Jeśli tak - będzie można wykonać w nim system oczyszczania gruntowego (drenażowy). Samodzielnie można w stosunkowo łatwy sposób wstępnie ocenić przepuszczalność gruntu, wykonując test perkolacyjny. Przebieg badania jest następujący: • Określamy, w którym miejscu miałaby być usytuowana oczyszczalnia i wykonujemy w tym miejscu wykop o głębokości 60-90 cm. • Na dnie wykopu robimy kolejny dołek o wymiarach 30x30 cm i głębokości 15 cm. • Ściany i dno dołka należy nawilżyć: wlewamy do niego przynajmniej 10 I wody, zaś dla pełnej poprawności testu należałoby odczekać, aż woda przestanie wsiąkać w glebę. • W ścianie dołka zaznaczamy (np. wbijając patyczek) odległość 12,9 cm od dna. • Do dołka wlewamy 12,5 l wody. Wysokość słupa wody wyniesie 13,9 cm. • Mierzymy stoperem czas wsiąkania wody. Ponieważ może on być dość długi, pierwszego pomiaru dokonujemy, gdy woda opadnie o 10 mm (czyli kiedy osiągnie zaznaczony wcześniej poziom 12,9 cm). 7 Znając czas wsiąkania wody w glebę, możemy ocenić przepuszczalność gruntu wg tabeli: czas wsiąkania 12,5 l czas wsiąkania 10 mm grunt wody [min] wody [min] A 2 do 0,2 (12 sek.) żwiry, pospółki, rumosz, spękane skały B 2 do 18 0,2 do 1,5 piasek gruby i średni C 18 do 180 od 1,5 do 13 piasek drobny, less D 180 do 780 od 13 do 60 piasek gliniasty i pylasty E powyżej 780 powyżej 60 gliny piaszczyste, gliny, iły Po drugie, można ocenić poziom wód gruntowych w kategoriach „wysoki - niski". Pierwsza możliwość to wizja lokalna - po prostu należy się rozejrzeć, co dzieje się na sąsiednich posesjach. Jeśli poziom wód gruntowych jest wysoki, w sąsiednich domach piwnice albo są okresowo zalewane, albo nie ma ich w ogóle. Można przyjrzeć się roślinności naturalnej na danym terenie - na niezagospodarowanych terenach podmokłych występuje typowa roślinność wodna: trzciny, sitowie, pałki. Na terenach piaszczystych i suchych, które cechują się niskim poziomem wód gruntowych, występują najczęściej lasy sosnowe. Sama głębokość położenia wody podziemnej to za mało - trzeba nie tylko wiedzieć, ile piasku jest rzeczywiście nad zwierciadłem wody; ale też uwzględnić głębokość położenia drenażu. Aby zgromadzić pełne i rzetelne dane, należy zlecić badania geologiczne działki pod kątem oczyszczalni ścieków. Badania geologiczne należy zlecić firmie specjalizującej się w usługach geologicznych i geotechnicznych (badania podłoża gruntowego dla budownictwa jednorodzinnego). Firmy takie dysponują także informacjami o wysokości i wahaniach wód gruntowych w najbliższej okolicy. Badanie geologiczne polega na wykonaniu przynajmniej jednego odwiertu geologicznego. Na tej podstawie pracownicy firmy ocenią dokładnie rodzaj gruntu oraz grubość poszczególnych warstw wchodzących w jego skład, a także poziom wód gruntowych - i to nie tylko pierwszego poziomu. Koszt pojedynczy odwiertu wynosi w granicach ok. 500 zł. ODBIORNIK ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNIACH PRZYDOMOWYCH Odbiornikiem ścieków oczyszczonych może być grunt, urządzenie wodne (staw, rów melioracyjny - uwaga! nie przydrożny!), ewentualnie wody powierzchniowe - rzeka lub jezioro przepływowe - te ostatnie pod warunkiem bardzo wysokiego stopnia oczyszczenia ścieków. Jeśli odbiornik leży na terenie działki, która należy do inwestora, odprowadzanie ścieków nie wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Odprowadzanie ścieków poza teren działki wymaga pozwolenia wodnoprawnego oraz zgody właściciela terenu, na którym znajduje się odbiornik. Sytuacje, w których mogą pojawić się problemy z odbiornikiem ścieków są następujące: • głęboka warstwa nieprzepuszczalnego gruntu (oczyszczone ścieki można odprowadzać tylko do gruntu przepuszczalnego, ewentualnie wykonać lokalne filtry, gdy warstwa przepuszczalna nie zalega zbyt głęboko); • brak urządzenia wodnego na terenie działki przy jednocześnie nieprzepuszczalnym gruncie; • brak odbiornika typu urządzenie wodne lub woda powierzchniowa w najbliższej okolicy działki; • działka znajduje się na terenie podlegającym ochronie prawnej i nie można na tym terenie odprowadzać ścieków do gruntu ani do wody; • ewentualny odbiornik ścieków znajduje się na terenie posesji sąsiada, który nie wyraża zgody na odprowadzenie do niego ścieków. Wszystkie wymienione sytuacje spowodują konieczność rezygnacji z budowy oczyszczalni przydomowej. 8
