POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO
advertisement
POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LATA 2011 – 2015 Węgrów, czerwiec 2011 r. 1 CHARAKTERYSTYKA POWIATU: Powiat Węgrowski położony jest we wschodniej części województwa mazowieckiego, zajmuje powierzchnię 1.204 km2. W skład powiatu wchodzi 7 gmin wiejskich: Grębków, Korytnica, Liw, Miedzna, Sadowne, Stoczek i Wierzbno, miasto i gmina Łochów, oraz miasto Węgrów. Powiat Węgrowski liczy 67 819 mieszkańców (stan na dzień 31 marca 2011r.). Na terenie powiatu zamieszkuje około 17 tys. rodzin. Z szacunków wynika, że średnia wielkość rodziny wynosi – 4,06 osoby. Powiat węgrowski to rejon typowo rolniczy o ubogiej infrastrukturze przemysłowej, co sprawia, że w Powiatowym Urzędzie Pracy w Węgrowie jest zarejestrowanych 3900 bezrobotnych. Wg danych PUP, stopa zarejestrowanego bezrobocia (stan na 31 grudnia 2010r.) kształtowała się na poziomie 15% i była wyższa od średniej krajowej (9,4%) Jednostka organizacyjna jaką jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie wykonuje zadania powiatu wynikające z ustawy o pomocy społecznej, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie funkcjonuje od września 2005 r. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Węgrowie zapewniający pomoc psychologiczną, pedagogiczną, prawną, socjalną oraz schronienie ofiarom przemocy domowej. Docelowo w Hostelu O.I.K. może przebywać 10 osób. Specjalistyczne poradnictwo w PCPR skierowane jest do osób i rodzin, które mają trudności, lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych. PCPR realizując swoje zadania ściśle współpracując z sędziami Sądu Rodzinnego i Nieletnich w Węgrowie oraz Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej. Na terenie powiatu funkcjonuje Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Węgrowie prowadząca badania diagnostyczne: psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne, lekarskie dzieci i młodzieży dotyczące m.in. trudności wychowawczych, trudności w porozumiewaniu się rodzicdziecko, zakłóceń relacji z rówieśnikami. Poradnia świadczy różne formy pomocy bezpośredniej skierowanej do dzieci i młodzieży, m.in.: zajęcia korekcyjno – kompensacyjne; terapia logopedyczna; psychoterapia; zajęcia grupowe aktywizujące do wyboru kierunku kształcenia i zawodu; zajęcia psychoedukacyjne prowadzone w szkołach i placówkach; zajęcia psychoedukacyjne prowadzone w szkołach i placówkach. Ogółem w 2010 roku PPP objęła swoim działaniem terapeutycznym 1800 dzieci, wydano 162 orzeczenia, w tym najwięcej z niepełnosprawnością intelektualną. Zorganizowano i przeprowadzono 661: warsztatów, prelekcji, wykładów dla nauczycieli, rodziców i wychowawców. W Węgrowie działa Poradnia Zdrowia Psychicznego, w której specjalistyczną pomoc medyczną świadczy jeden lekarz psychiatra i dwóch psychologów. Na terenie powiatu węgrowskiego są placówki oświatowe i wychowawcze, m.in. 5 szkół Ponadgimnazjalnych: w Łochowie, Ostrówku, Sadownem i Węgrowie, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Węgrowie, Dom Dziecka „Julin” w Kaliskach – placówka opiekuńczo - wychowawcza typu socjalizacyjnego, dla 35 dzieci, Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy – placówka dla 30 chłopców z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim; w MOW jest Szkoła Podstawowa i Gimnazjum. Na terenie powiatu jest 25 świetlic opiekuńczo-wychowawczych prowadzonych przez ośrodki pomocy społecznej i organizacje pozarządowe, zapewniających opiekę dzieciom z rodzin niewydolnych wychowawczo. Z zajęć świetlicowych korzysta ponad 600 dzieci w różnym wieku, mając możliwości spędzania wolnego czasu w grupie, otrzymania posiłku oraz odrabiania lekcji pod okiem opiekuna. 2 W powiecie węgrowskim działa od 10 lat Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Węgrowie, który prowadzi różnego rodzaju szkolenia i kursy doskonalące dla dyrektorów, nauczycieli i pedagogów szkół wszystkich szczebli, z zakresu m.in. radzenia sobie z trudnościami wychowawczymi i przeciwdziałania patologiom społecznym. Sekcja Prewencji Komendy Powiatowej Policji w Węgrowie realizuje program działań prewencyjnych ukierunkowany na przeciwdziałanie uzależnieniem, głównie narkomanii na terenie powiatu węgrowskiego. W ramach programu policjanci zajmujący się problematyką nieletnich przeprowadzają we współpracy z Poradnią Leczenia Uzależnień, gminnymi komisjami ds. rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli m.in.: rozmowy profilaktyczno – ostrzegawcze, spotkania z rodzinami i pedagogami szkolnymi. Z danych KPP w Węgrowie wynika, iż osób wchodzących w konflikt z prawem z roku na rok jest coraz większy; osoby nieletnie coraz częściej dopuszczają się większej licznie wykroczeń, bardzo często pod wpływem alkoholu bądź innych środków psychoaktywnych. Powiat Węgrowski realizuje zadanie z zakresu administracji rządowej realizowane przez powiat zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt. 1 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 roku, Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) mianowicie: prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W dniu 15 lutego 2011 roku rozpoczął swoją działalność Środowiskowy Dom Samopomocy w Miedznie. Przedmiotem działania ŚDŚ Miedzna jest świadczenie bezpośredniej i kompleksowej rehabilitacji społecznej dla 20 uczestników z zaburzeniami psychicznymi typu B, tj. dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Środowiskowy Dom świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym, jak również poprzez różnorodne formy terapii przez pracę: robótki ręczne, zajęcia plastyczne, trening kulinarny, zajęcia techniczne i majsterkowanie, zajęcia komputerowe lub inne formy terapii dostosowane do indywidualnych potrzeb osób uczestniczących, tj. zajęcia teatralno muzyczne, zajęcia sportowe, zajęcia relaksacyjne. Na terenie powiatu węgrowskiego funkcjonuje od 2002 roku Warsztat Terapii Zajęciowej w Jaworku. Organem prowadzącym Warsztat jest Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „JAWOR” w Jaworku. WTZ w Jaworku prowadzi terapię w 5-cio osobowych grupach terapeutycznych, prowadząc pracownie: gospodarstwa domowego; rękodzieła artystycznego; multimedialną; ceramiczno – plastyczną; techniczną. Prowadzone są też w Warsztacie zajęcia rehabilitacyjne, spotkania z psychologiem i doradcą zawodowym. W zajęciach Warsztatu uczestniczy 25 osób niepełnosprawnych. Wszyscy uczestnicy WTZ posiadają ważne orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, ze wskazaniem do rehabilitacji w formie terapii zajęciowej. Na terenie powiatu są organizacje pozarządowe, które w zakresie swojego działania mają pomoc osobie/rodzinie, przez co uzupełniają ofertę usług skierowaną do rodzin przez instytucje i mogą pełnić funkcję wspierającą funkcjonowanie Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Węgrowskim. Do organizacji tych należą: „CARITAS” Diecezji Drohiczyńskiej Oddział w Węgrowie, „DIAKONIA” Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego - Parafia w Węgrowie, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „JAWOR” w Jaworku, Węgrowskie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości i Agroturystyki w Węgrowie, Liwskie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości i Aktywizacji Społeczności Lokalnej, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Stoczek, Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Powiatu Węgrowskiego, Partnerstwo na rzecz Rozwoju Ziemi Liwskiej, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym i Autystycznym „SPONiA-Węgrów”. Aby osiągnąć cel główny programu wytyczono kierunki postępowania wszystkich uczestników procesu oddziaływania na osobę z zaburzeniami psychicznymi potrzebującą wsparcia oraz określono najbardziej skuteczne metody prewencji oraz efektywnego osiągania celu interwencji lub terapii. 3 Głównym założeniem nowego systemu jest wzmocnienie profilaktyki w najbliższym środowisku osób z zaburzeniami psychicznymi, a następnie, w sytuacjach tego bezwzględnie wymagających, zapewnienie prawidłowego rozwoju. DIAGNOZA PROBLEMU: Zdrowie psychiczne wg Światowej Organizacji Zdrowia WHO oznacza nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu czyli dobrego samopoczucia. Inna definicja zdrowia psychicznego mówi nam o tym, że jest to stan człowieka wolny od zaburzeń psychicznych, jest to maksimum sprawności życiowej, dojrzałości, przystosowania społecznego, dobrego samopoczucia i samorealizacji. Zaburzenia psychiczne są uznane za przejaw choroby psychicznej. Zaburzenia psychiczne to utrudnienia funkcjonowania społecznego i/lub psychicznego jednostki, noszące znamiona cierpienia, zlokalizowane wokół głównego objawu choroby. Posiadają określone dynamikę, etiologię, patogenezę i symptomatologię. Choroby psychiczne charakteryzują się zakłóceniem w wypowiedziach czy zachowaniu. Prawie zawsze zamiany w kontakcie z otoczeniem budzą dezaprobatę środowiska, wyobcowanie chorego. Bywa i tak, że zaburzenia psychiczne są bardzo głębokie i całościowe wówczas funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie staje się niemożliwe. Pomimo różnorodności chorób psychicznych można wyróżnić parę cech wspólnych tego typu zaburzeń: zmiana w sposobie przeżywania, cierpienie, utrudnienie lub zerwanie kontaktu z otoczeniem, zmiany w systemie wartości, brak krytycyzmu. Zaburzenia psychoorganiczne: są to zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem mózgu. Do tego typu zaburzeń zaliczamy m.in. otępienie, organiczny zespół amnestyczny, majaczenie nie wywołane alkoholem, organiczne zaburzenia depresyjne, lękowe i osobowości, organiczne zaburzenia urojeniowe itp. Zaburzenia psychotyczne i urojeniowe: występują objawy psychotyczne takie jak halucynacje (omamy-chory przy braku konkretnych bodźców odczuwa doznania zmysłowe; omamy wzrokowe, słuchowe, węchowe, czucia), urojenia (są to złożone przeżycia, które zawierają w sobie fałszywe przekonanie o stanie rzeczy które nie ma miejsca w rzeczywistości, chory nie daje sobie wytłumaczyć iż to co czuje jest wytworem jego wyobraźni, jego lęk jest nieuzasadniony) i zaburzenia spostrzegania. Schizofrenia: zaburzenia schizofreniczne cechują się, w ogólności, podstawowymi i charakterystycznymi zakłóceniami myślenia i spostrzegania oraz niedostosowanym i spłyconym afektem. Jasna świadomość i sprawność intelektu są zwykle zachowane, choć z czasem mogą powstawać pewne deficyty poznawcze. Najważniejsze przejawy psychopatologiczne obejmują: echo myśli, nasyłanie oraz zabieranie myśli, rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli, spostrzeżenie urojeniowe oraz urojenia oddziaływania, wpływu i owładnięcia, głosy omamowe komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie, zaburzenia myślenia i objawy negatywne. Schizofrenię dzielimy na: paranoidalną, hebefreniczną, katatoniczną, rezydualną, prostą. Zaburzenia afektywne: inaczej nastroju. Do tej grupy zaliczamy: Zaburzenia depresyjne: pacjent najczęściej cierpi z powodu obniżonego nastroju, utraty zainteresowań i zdolności do radowania się, wzmożonej męczliwości a co za tym idzie - zmniejsza się jego aktywność. Do często spotykanych objawów należą: osłabienie koncentracji i uwagi, niska samoocena i mała wiara w siebie, poczucie winy i małej wartości, pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości, myśli i czyny samobójcze, zmniejszony apetyt; Zaburzenia afektywne dwubiegunowe: charakteryzuje się nawrotami (co najmniej dwoma) epizodów obniżenia nastroju (depresji) i podwyższenia nastroju, wzmożonej aktywności i energii (manii). Charakterystyczny jest powrót do stanu zdrowia pomiędzy epizodami. Zaburzenia maniakalne: wzmożenie nastroju, zupełnie nieadekwatne do sytuacji i okoliczności, które może zmieniać się od beztroskiej dobroduszności do niekontrolowanego podniecenia, dobremu samopoczuciu towarzyszy wzmożona energia, a co za tym idzie nadmierna 4 aktywność, wielomówność, zmniejszona potrzeba snu, samoocena jest wyraźnie zawyżona, pojawiają się oceny wielkościowe i zbyt optymistyczne sądy, Cyklotymia, Dystymia. Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatomorficzne: Zaburzenia lękowe w postaci fobii i inne zaburzenia lękowe: główne objawy tych zaburzeń stanowią wyraz lęku, a ich występowanie nie jest ograniczone do jakiekolwiek określonej sytuacji środowiskowej. Zaburzenie obsesyjno- kompulsyjne (nerwica natręctw): jego istotną cechą są nawracające myśli natrętne (obsesje) lub czynności przymusowe (kompulsje), niemal zawsze myśli natrętne przeżywane są z uczuciem przykrości, gdyż zazwyczaj dotyczą treści agresywnych, obscenicznych lub są po prostu bezsensowne, a pacjent bezskutecznie próbuje się im opierać, przymusowe czynności czy rytuały są zachowaniami stereotypowymi, powtarzającymi się; nie sprawiają choremu przyjemności ani też nie prowadzą do wykonania jakiś konkretnych zadań, zachowanie to ma zapobiegać jakimś wysoce nieprawdopodobnym wydarzeniom, często dotyczącym wyrządzenia krzywdy sobie lub komuś. Zaburzenie zwykle rozpoczyna się w okresie dzieciństwa lub we wczesnej dorosłość. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne: są to zaburzenia, których pierwotną i nadrzędna przyczyną jest stresujące wydarzenie lub utrzymujące się przykre okoliczności, zaburzenia te są dezadaptacyjne ze względu na ciężki, ostry lub przewlekły stres, który prowadzi do reakcji uniemożliwiających skuteczne radzenie sobie i prowokujących trudności w funkcjonowaniu społecznym. Zaburzenia osobowości: zaburzenie psychiczne, którego istotnymi cechami są głęboko zakorzenione, trwałe, nieprzystosowawcze wzorce relacji ze środowiskiem, myślenia o nim i postrzegania go, ukonstytuowane tak dalece, że powodują trudności w funkcjonowaniu społecznym i behawioralnym. Zaburzenia osobowości podzielono zgodnie z grupami cech, które odpowiadają najbardziej wyrazistym wzorcom zachowań. W ten sposób opisane typy są uznawane za główne postacie zaburzeń osobowości. W ICD-10 wyróżniono następujące rodzaje zaburzeń osobowości: osobowość paranoiczna, osobowość schizoidalna, osobowość dyssocjalna (psychopatia), osobowość chwiejna emocjonalnie, osobowość histrioniczna, osobowość anankastyczna, osobowość lękliwa (unikająca), osobowość zależna. Niepełnosprawność intelektualna: zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych, niedojrzałości społecznej, niskiej sprawności umysłowej, opóźnieniu rozwojowym. Stopnie: lekki: u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 9 do mniej niż 12 lat, może powodować pewne trudności w nauce szkolnej, wielu dorosłych będzie w stanie pracować i utrzymywać dobre relacje społeczne oraz wnosić swój wkład w rozwój społeczeństwa. Umiarkowany: u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 6 do mniej niż 9 lat, może powodować występowanie znacznych opóźnień w rozwoju w dzieciństwie, ale większość tych osób może osiągnąć pewien stopień niezależności w zakresie samoobsługi, oraz rozwinąć umiejętności adekwatnego komunikowania oraz uczenia się, wiele dorosłych osób będzie potrzebować wsparcia społecznego po to aby żyć i pracować w społeczeństwie. Znaczny: u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 3 do mniej niż 6 lat, może doprowadzić do potrzeby stałej opieki. Głęboki: u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio poniżej 3 lat, doprowadza do poważnych ograniczeń w zakresie samoobsługi, kontrolowania zwieraczy, komunikowania się i poruszania się. Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie: występowanie nieprawidłowych zachowań nie adekwatnych do wieku dziecka, będących niezgodnymi z oczekiwaniami społecznymi. Do tych zachowań zalicza się aspołeczność, 5 występowanie agresji oraz buntowniczość. Zaburzenie może zostać rozpoznane jeśli wzorzec zachowań utrzymuje się sześć miesięcy lub dłużej i nie jest jedynie wynikiem dziecięcej złośliwości czy młodzieńczego buntu. Występowanie chociaż jednego z wymienionych zachowań, jeśli jest odpowiednio mocno wyrażone, jest wystarczające do rozpoznania tego zaburzenia. Do tych zachowań zalicza się: częste bójki, napady złości, tyranizowanie i okrucieństwo wobec ludzi oraz zwierząt, dewastacja otoczenia, podpalenia, kradzieże, częste kłamanie, wagarowanie, uciekanie z domu, napady złości oraz brak posłuszeństwa. Uzależnienie od substancji psychoaktywnych: nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. Jest to silne pragnienie lub poczucie przymusu zażycia substancji; trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z zażywaniem substancji, rozpoczynanie, kończenie i rozmiary zażywania; fizjologiczne objawy stanu odstawienia, występujące, gdy picie zostało przerwane lub zmniejszone, przejawiające się specyficznym dla danej substancji zespołem abstynencyjnym oraz zażywaniem tej samej lub podobnej substancji w celu złagodzenia lub uniknięcia objawów abstynencyjnych; stwierdzenie tolerancji, potrzeby zażywania zwiększonej dawki substancji w celu uzyskania efektów poprzednio osiąganych przy pomocy mniejszych dawek; narastające zaniedbywanie innych źródeł przyjemności lub zainteresowań z powodu zażywania danej substancji, zwiększenie ilości czasu koniecznego do zdobycia lub zażywania substancji albo do usuwania skutków jej działania; zażywanie mimo wyraźnych dowodów szkodliwych następstw, takich jak uszkodzenia wątroby, stany depresyjne występujące po okresach intensywnego używania tych substancji, uszkodzenia funkcjonowania poznawczego związane z substancjami. Samobójstwa: najczęściej popełniają samobójstwo osoby cierpiące na depresję, schizofrenię i alkoholizm, niekiedy społeczeństwo stwarza warunki i okoliczności sprzyjające popełnieniu samobójstwa. Kobiety częściej próbują go popełnić, mężczyźni zaś częściej go dokonują. Sposób popełnienia samobójstwa różni się w zależności od płci. Czynniki ryzyka samobójstwa: pora roku: wiosna i jesień; wiek powyżej 45 r.ż.; płeć męska; rozwód lub owdowienie; osamotnienie; zła sytuacja materialna; utrata pracy; samobójstwo wśród osób bliskich; przewlekłe choroby somatyczne; przewlekłe bóle; nieuleczalne choroby; sygnały samobójstwa; depresja o ciężkim nasileniu, z poczuciem winy, niską samooceną, lękiem, bezsennością i myślami samobójczymi; nadużywanie alkoholu; schizofrenia zwłaszcza z omamami słuchowymi rozkazującymi; zaburzenia osobowości. STATYSTYKA LECZENIA PSYCHIATRYCZNEGO W POWIECIE WĘGROWSKIM: I. Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu w Węgrowie: Rok Ogółem porady porady lekarza psychiatry porady psychologa porady innego terapeuty 2009 1246 19 433 794 2010 1223 48 398 777 2011 (I - IV 485 9 102 374 II. Poradnia Zdrowia Psychicznego w Węgrowie: Rok porady lekarza psychiatry porady psychologa 2009 2537 813 2010 2606 1036 6 III. Leczenie ambulatoryjne pacjentów z zaburzeniami psychicznymi: Wyszczególnienie Ogółem Wiek 0-18 Wiek 19-29 Wiek 30-64 Wiek 65-więcej 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Ogółem z zaburzeniami psychicznymi 402 491 - 3 40 44 295 360 67 84 Osoby mieszkające na wsi 257 325 - 2 26 34 193 234 38 55 Organiczne zaburzenia niepsychotyczne 30 32 - - - - 22 22 8 10 Organiczne zaburzenia psychotyczne 78 83 - - 1 - 41 40 36 40 Schizofrenia 77 81 - - 10 6 64 72 3 3 Zaburzenia psychotyczne i urojeniowe 19 20 - - 2 - 14 15 3 5 Epizody afektywne 15 12 - - - - 13 11 2 1 Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe 34 38 - - 1 1 24 28 9 9 Inne zaburzenia nastroju 12 12 - - 1 1 9 10 2 1 Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatomorficzne 99 121 - - 5 15 91 101 3 5 Zespoły behawioralne i zaburzenia odżywiania 1 1 - - - - 1 1 - - Zaburzenia osobowości i zachowania 13 21 - 1 2 1 11 19 - - Upośledzenie umysłowe 15 36 - 1 15 13 - 21 - 1 Nieokreślone zaburzenia psychiczne 6 33 - 1 - 6 5 20 1 6 Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym 3 1 - - 3 1 - - - - IV. Poradnia Zdrowia Psychicznego w Łochowie: Rok porady lekarza psychiatry porady psychologa 2009 1117 176 2010 1240 152 7 V. Leczenie ambulatoryjne pacjentów z zaburzeniami psychicznymi: Ogółem Wyszczególnienie Wiek 0-18 Wiek 19-29 Wiek 30-64 Wiek 65-więcej 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Ogółem z zaburzeniami psychicznymi 313 362 1 - 29 38 221 259 62 65 Osoby mieszkające na wsi 248 244 1 - 26 14 168 112 53 14 Organiczne zaburzenia niepsychotyczne 36 35 - - - - 15 14 21 21 Organiczne zaburzenia psychotyczne 10 6 - - - - 4 2 6 4 Schizofrenia 56 47 - - 2 2 48 42 6 3 Zaburzenia psychotyczne i urojeniowe 21 19 - - 1 3 19 15 1 1 Epizody afektywne 11 12 - - - 1 10 9 1 2 Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe 21 23 - - - 16 14 7 7 - Inne zaburzenia nastroju 4 2 - - - - 4 2 - - Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatomorficzne 100 157 1 - 7 13 74 117 18 27 Zespoły behawioralne i zaburzenia odżywiania - - - - - - - - - - Zaburzenia osobowości i zachowania 2 3 - - - 1 2 2 - - Upośledzenie umysłowe 51 58 - - 19 18 31 40 1 - Nieokreślone zaburzenia psychiczne - - - - - - - - - - Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym 1 - - - - - - - 1 - VI. ROK 2011 - miesiące I-IV: Poradnia Zdrowia Psychicznego w Węgrowie i Poradnia Zdrowia Psychicznego w Łochowie: Rok 2011 Rejon Węgrów Łochów Ogółem porady 862 238 porady lekarza psychiatry 608 105 porady psychologa 254 133 8 VII. Statystyka leczenia psychiatrycznego w Powiecie Węgrowskim - dane z NZOZ-ów: NZOZ „CELMED” w Stoczku, NZOZ Przychodnia Rodzinna w Stoczku, NZOZ „E-COR” w Borzychach, Poradnia Medycyny Rodzinnej „REVITA” w Węgrowie, NZOZ „SAMED” w Wierzbnie, SPZOZ w Grębkowie, NZOZ „STARÓWKA” w Miedznie: Dzieci i młodzież do 18 roku życia Dorośli Chłopcy Dziewczęta Mężczyźni Kobiety Osoby z zaburzeniami psychicznymi 51 28 114 231 Osoby nadużywające substancji psychoaktywnych 30 15 40 9 Próby samobójcze - 1 10 8 Samobójstwa - - 7 - VIII. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Węgrowie Dzieci i młodzież do 18 roku życia Chłopcy Dziewczęta 38 17 Osoby nadużywające substancji psychoaktywnych - - Próby samobójcze 5 3 Samobójstwa 3 - Inne 10 3 Osoby z zaburzeniami psychicznymi IX. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie Dzieci i młodzież do 18 roku życia Dorośli Chłopcy Dziewczęta Mężczyźni Kobiety Osoby z zaburzeniami psychicznymi 62 49 114 110 Osoby nadużywające substancji psychoaktywnych 12 2 145 15 Próby samobójcze - 1 - 2 Samobójstwa - - 3 - X. Komenda Powiatowa Policji w Węgrowie Dzieci i młodzież do 18 roku życia Samobójstwa Dorośli Chłopcy Dziewczęta Mężczyźni Kobiety - - 53 - XI. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie od 17 lipca 2002 roku działa Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności – jako pierwsza instancja. W Zespole jest zatrudnionych 8 lekarzy specjalistów posiadających uprawnienia do orzekania do niepełnosprawności, tj. neurolog, lekarz chorób wewnętrznych, psychiatra, otolaryngolog, okulista, chirurg, lekarz pediatra – 2 osoby oraz 8 specjalistów, m.in. pracownik socjalny–3 osoby, pedagog-2 osoby, psycholog-2 osoby, doradca zawodowy. Rok 2007 2008 2009 2010 Liczba złożonych wniosków 745 794 879 927 220 240 204 220 Wydano Orzeczenia o niepełnosprawności 9 Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności 488 554 634 672 PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO ZAKŁADA: wielozakresową pomoc z wykorzystaniem wszystkich specjalistów i placówek służby zdrowia istniejących na terenie powiatu oraz tworzenie nowych; koordynację działań wszystkich instytucji i służb zajmujących się problemem osób z zaburzeniami psychicznymi, z uwzględnieniem powierzenia zadania organizacjom pozarządowym; rozbudowę form pomocy osobie z zaburzeniami psychicznymi: psychologicznej, psychoterapeutycznej, prawnej, socjalnej, medycznej i innych; zespołowe określanie form i kierunków pomocy oraz zakresu interwencji. PRIORYTETY PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO: 1. Zaburzenia depresyjne. 2. Uzależnienie od alkoholu. 3. Uzależnienie od środków psychoaktywnych. 4. Zaburzenia psychotyczne. 5. Zaburzenia nie psychotyczne. 6. Samobójstwa. 7. Zaburzenia organiczne. 8. Zaburzenia geriatryczne. 9. Zaburzenia związane z sytuacją kryzysową, traumatycznymi przeżyciami. 10. Zaburzenia psychiczne i ogólnorozwojowe dzieci i młodzieży. CEL GŁÓWNY PROGRAMU: Celem programu jest zbudowanie modelu systemu ochrony zdrowia psychicznego wytyczającego kierunki działań na rzecz wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi oraz skoordynowaniu działań profilaktyczno – konsultacyjnych prowadzonych przez wszystkie instytucje i organizacje zajmujące się osobami z zaburzeniami psychicznymi w Powiecie Węgrowskim. Wsparcie zewnętrzne osoby z zaburzeniami psychicznymi odnosi się do określenia takiej strategii interwencji w życie osoby bądź rodziny, która zapobiegnie hospitalizacji, stygmatyzacji i wykluczeniu oraz wzmocni osobę/rodzinę w procesach radzenia sobie z przyczynami i objawami zaburzeń psychicznych. Cel szczegółowy nr 1: Promowanie zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym poprzez: Zadanie 1: Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. Zadanie 2: Zapobieganie zaburzeniom psychicznym oraz przeciwdziałanie nietolerancji, wykluczeniu społecznemu i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. Zadanie 3: Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi. Zadanie 4: 10 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego. Działania: 1) Psychoedukacja rodziców na temat prawidłowego rozwoju dziecka i wczesnego wykrywania zaburzeń rozwoju; 2) Psychoedukacja dotycząca prawidłowego wychowywania i postępowania z osobami z zaburzeniami psychicznymi; 3) Przygotowywanie materiałów edukacyjnych na temat kształtowania zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, jak również rozwijania umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu oraz ich rozpowszechnianie w środowisku lokalnym, zakładach pracy, środowisku osób starszych; 4) Dzień otwarty diagnostyki i poradnictwa; 5) Wczesne rozpoznawanie zaburzeń psychicznych u małych dzieci i młodzieży zwłaszcza w praktyce lekarza ogólnego i opiece pediatrycznej. 6) Okresowe badania stanu zdrowia psychicznego populacji ogólnej; 7) Opracowanie programów zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i środowisku lokalnym. 8) Zapobieganie przemocy w środowisku rodzinnym, szkolnym, zawodowym – zajęcia integracyjno – adaptacyjne. 9) Zapobieganie stygmatyzacji osób z zaburzeniami psychicznymi – kampanie informacyjno – edukacyjne w środowisko lokalnym, np. 10 października – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego; 10) Rozwój form działań placówek oświatowych oraz ośrodków oferujących poradnictwo i wsparcie dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 11) Szkolenia dla pracowników ochrony zdrowia w zakresie rozpoznawania zaburzeń psychicznych. 12) Rozwój poradnictwa psychologicznego i psychiatrycznego dla dorosłych i dla dzieci; 13) Odpowiednia liczba specjalistów zatrudnionych w PZP. Oczekiwane efekty: 1. Zmniejszenie liczby dzieci i młodzieży z późną diagnozą zaburzeń psychicznych. 2. Zmniejszenie liczby dzieci i młodzieży nieprzystosowanych społecznie. 3. Zwiększenie świadomości społecznej na temat zdrowia psychicznego. 4. Zmniejszenie liczby osób starszych z zaburzeniami psychicznymi wycofanych z życia społecznego. 5. Zmniejszenie liczby osób korzystających ze zwolnień lekarskich z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym. 6. Zmniejszenie zachowań związanych z przemocą fizyczną i psychiczną. 7. Zmniejszenie liczby osób z zaburzeniami psychicznymi (np. depresja, nerwica). 8. Zmniejszenie liczby prób samobójczych oraz samobójstw dokonanych. 9. Dostosowanie działań w kierunku ochrony zdrowia psychicznego przez instytucje wspierające osoby z zaburzeniami psychicznymi. Wskaźniki monitorowania efektów: 1. Liczba dzieci i młodzieży zgłaszająca się do Poradni z powodu nieprzystosowania, zaburzeń psychicznych, nieodpowiednich zachowań rodzicielskich. 2. Liczba osób z problemami zdrowia psychicznego. 3. Liczba osób korzystająca ze zwolnień lekarskich z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym. 4. Liczba osób podejmujących próby „s” oraz liczba osób zmarłych w wyniku samobójstwa. 5. Liczba zgłoszeń dotyczących przemocy w rodzinie i w innych środowiskach. 11 Cel szczegółowy nr 2: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Zadanie 1: Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Zadanie 2: Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. Zadanie 3: Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. Zadanie 4: Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy. Działania: 1) Zwiększenie dostępności i zmniejszenie nierówności w dostępie do różnych form środowiskowej psychiatrycznej opieki zdrowotnej. - szeroki, szybki i łatwy dostęp do pomocy psychiatrycznej oraz psychologicznej; 2) Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 3) Przygotowanie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej oraz aktywizacji społecznej i zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 4) Zapewnienie pomocy i wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy: bytowej, mieszkaniowej; 5) wspieranie merytoryczne i finansowe samopomocowych projektów służących rozwojowi form wsparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 6) Utworzenie Dziennego Oddziału Psychiatrycznego w Szpitalu Powiatowym w Węgrowie. 7) Utworzenie Pododdziału Leczenia Zespołów Abstynencyjnych po substancjach psychoaktywnych w Szpitalu Powiatowym w Węgrowie (Pododdział Detoksykacyjny); 8) Prowadzenie ośrodków rehabilitacji społecznej i zawodowej (warsztaty terapii zajęciowej, środowiskowe domu samopomocy, centra integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej, spółdzielnie socjalne itp.); 9) Utworzenie zakładów opiekuńczo leczniczych, domów pomocy społecznej; 10) Utworzenie i prowadzenie Telefonu interwencyjnego w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Węgrowie; 11) Tworzenie zespołów interdyscyplinarnych; 12) Prowadzenie treningu indywidualnego i grupowego, np. umiejętności wychowawczych dzieci i młodzieży oraz ich rodzin metodą Carla Sutton; 13) Utworzenie i prowadzenie Grupy Wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin. Oczekiwane efekty: 1. Większy dostęp do lecznictwa psychiatrycznego na terenie powiatu. 2. Zapewnienie stałej opieki nad pacjentem. 3. Poprawa jakości życia osób z problemami psychicznymi. 4. Zapewnienie miejsc pracy dla osób z zaburzeniami. 5. Zapewnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń dzieci i młodzieży. 6. Przewodnik – informator. 7. Poprawa funkcjonowania społecznego i jakości życia osób z problemami zdrowia psychicznego oraz umocnienie ich pozycji społecznej i poczucia wpływu na własną sytuację życiową; 8. Ograniczenie rozmiaru negatywnych następstw chory psychicznej: 12 ndywidualnych (bezradności, ubóstwa, bezdomności,, wykluczenia) odzinnych (bezradności, ubóstwa, zagrożeń emocjonalnych, rozpadu). Wskaźniki monitorowania efektów: 1. Dostępność do opieki poszpitalnej. 2. Liczba pacjentów objętych opieką. 3. Liczba zatrudnionego personelu. 4. Liczba dzieci i młodzieży z wczesną diagnozą u lekarza podstawowej opiece zdrowotnej. 5. Badania nad jakością życia osób leczących się oraz rodziny. PRZEWIDYWANE OGÓLNE EFEKTY PROGRAMU: 1. Skoordynowane będą działania wszystkich służb i organizacji niosących pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi. 2. Zwiększone zostaną szanse zdrowego rozwoju dzieci i młodzieży. 3. Nastąpi kompensacja opóźnień i uzyskanie równowagi psychicznej u dzieci i młodzieży. 4. Rodzina otrzyma wsparcie w wysiłkach zmierzających do zapewnienia optymalnych warunków rozwoju fizycznego, intelektualnego i społecznego z zaburzeniami psychicznymi. 5. Zbudowany zostanie system wsparcia osoby/rodziny zagrożonej zaburzeniami psychicznymi. 6. Zmniejszeniu ulegnie społeczna izolacja osób z zaburzeniami psychicznymi. REALIZATORZY PROGRAMU I. Budowany Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego opiera się na następujących organizacjach i instytucjach: 1. Samorząd Powiatu Węgrowskiego: 1.1. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Węgrowie, 1.2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie, 1.3. Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Węgrowie, 1.4. Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 1.5. Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie, 1.6. Szkoły ponadgimnazjalne, 1.7. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Jaworku, 1.8. Środowiskowy Dom Samopomocy w Miedznie, 1.9. Warsztat Terapii Zajęciowej w Jaworku. 2. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Węgrowie: 2.1. Szpital Powiatowy w Węgrowie, 2.2. Poradnia Zdrowia Psychicznego. 2.3. Poradnia Leczenia Uzależnień, II. Instytucje współdziałające przy budowaniu i realizacji Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia psychicznego: 3. Samorządy Gminne Powiatu Węgrowskiego: 3.1. Terenowe ośrodki pomocy społecznej Powiatu Węgrowskiego, 3.2. Placówki oświatowe (szkoły podstawowe i gimnazja), 4. Sąd Rejonowy w Węgrowie, 5. Komenda Powiatowa Policji w Węgrowie, 6. Organizacje pozarządowe: 6.1. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym i Autystycznym „SPONiA- Węgrów” 6.2. CARITAS Diecezji Drohiczyńskiej Oddział w Węgrowie, 6.3. DIAKONIA Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego - Parafia w Węgrowie, 13 6.4. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Jawor” w Jaworku, 6.5. Fundacja Pomocy Osobo Przewlekle Chorym „Bądź z nami” w Węgrowie. USTALENIA KOŃCOWE DO PROGRAMU: 1. Harmonogram działań Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego przedstawia załącznik Nr 1 do niniejszego programu. 2. W toku realizacji Programu wszystkie instytucje i organizacje zainteresowane pomocą osobom z zaburzeniami psychicznymi współpracują ze sobą, podejmując kolektywnie decyzje pomocy osobie/rodzinie. 3. Koordynatorem działań na rzecz wspierania Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego jest Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Węgrowie oraz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie. 4. Sprawozdanie z realizacji Programu będzie sporządzane raz w roku. 5. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego ma charakter otwarty i podlega ewaluacji w miarę pojawiających się potrzeb. 14
