Ziarno zbóż do celów grzewczych. Ciepło zamiast chleba

Ziarno zbóż do celów grzewczych. Ciepło zamiast chleba
Autor: Piotr Łepkowski
(Energia Gigawat – październik 2003)
Organizacja Green Market Sweden wraz z Małopolską Agencją Energii i Środowiska
zamierzają wprowadzić na polski rynek technologię ogrzewania gospodarstw domowych
ziarnem zbóż. Jak przypuszcza specjalista ds. projektów międzynarodowych MAEŚ - pani
Anna Grzybowska, metoda pochodząca ze Szwecji będzie oficjalnie sprowadzona do naszego
kraju po raz pierwszy. Technologia ta stosowana jest z powodzeniem od lat w Skandynawii.
Czy będzie opłacalna również i u nas okaże się po przeprowadzeniu studium wykonalności,
które już wkrótce zostanie wykonane przez MAEŚ. Projekt zakłada doposażenie klasycznych
kotłów na paliwa stałe w specjalne palniki umożliwiające spalanie ziarna. Na razie
przedstawiciele Małopolskiej Agencji nie podają szczegółów technicznych dotyczących
budowy i wydajności owych palników. Dowiedzieliśmy się tylko, że koszt zestawu do kotła
zasilającego jedno gospodarstwo domowe przekracza 10 tys. złotych.
Podczas wiosennych targów Gaz Technika Szwedzi obawiali się, że ich projekt będzie
kłopotliwy we wdrożeniu w naszym kraju ze względów moralnych. Argumentowali, że ziarno
zbóż, podobnie jak chleb traktowane jest ze szczególną czcią przez naszych rolników.
Problemów jednak nie było. W jednej z podkrakowskich gmin znaleziono chętnych gotowych
do wzięcia udziału w przedsięwzięciu pilotażowym. Złożono wniosek o dofinansowanie do
szwedzkiego funduszu SIDA wspierającego rodzimy przemysł proekologiczny. Wstępna
decyzja o dotacji zapadnie we wrześniu i jeśli okaże się pozytywna inwestor będzie mógł
liczyć na 50% bezzwrotne wsparcie na same urządzenia (bez kosztów projektów).
Jak twierdzą inicjatorzy, temat wykorzystania ziarna zbóż do celów grzewczych jest w
niektórych aspektach łatwiejszy do wdrożenia niż przebranżawianie plantatorów na hodowlę
roślin energetycznych. Rolnicy mają bowiem doświadczenie w uprawach zboża oraz
posiadają w swych gospodarstwach odpowiednie zaplecze maszynowe i magazynowe.
Hodowla krzewiastych roślin energetycznych jest u nas mniej znana. Wymaga też większego
wysiłku od uprawiających. Przy dużych powierzchniach plantacji upraw energetycznych
pojawia się problem zakupu sprzętu do żniw i rozdrabniania gałęzi. Wykorzystanie
powierzchni składowania przeliczając na wartość energetyczną produktu też okazuje się
korzystniejsze dla ziarna w porównaniu z inną biomasą. Ziarno, ze względu na swe niewielkie
rozmiary jednostkowe łatwiej jest transportować i magazynować niż drewno lub słomę. Daje
to również dobre możliwości w przypadku automatyzacji uzupełniania paliwa w kotłach.
Pozostaje sprawa specjalnych palników, ponieważ dla efektywnego spalania ziarno wymaga
dostarczenia odpowiedniej ilości powietrza oraz odmiennej temperatury niż powszechnie
stosowana biomasa Problemem w przypadku wykorzystywania ziarna jako paliwa
energetycznego są insekty i gryzonie, dla których zboże stanowi pożywienie. Magazynowanie
ziarna w budynku mieszkalnym naraża użytkownika na obecność w domu małych gości
mogących z czasem spowodować spustoszenie w kuchennych spiżarniach.
Wykorzystywanie ziarna do celów grzewczych stosowane jest również za oceanem.
Kalkulacje ekonomiczne znajdujące się na stronach Uniwersytetu Minnesota z USA
(www.bae.umn.edu/extens/energy), wykazują, że spalanie ziaren kukurydzy jest dla
Amerykanów ekonomicznie konkurencyjne w porównaniu z olejem napędowym, gazem oraz
energią elektryczną. Zagadnieniem zagospodarowania ziarna do ogrzewania budynków
zajmuje się też Ministry of Agriculture and Food z Kanadyjskiej prowincji Ontario.
*********
Małopolska Agencja Energii i Środowiska jest finansowana z funduszy programu unijnego
SAVE II dotyczącego promowania efektywności energetycznej. Założycielami i udziałowcami
MAEŚ są: Województwo Małopolskie, Miasto Kraków oraz Stowarzyszenie Gmin i Powiatów
Małopolski. Regionalna agencja ma za zadanie świadczyć usługi na rzecz zapewnienia
zrównoważonego rozwoju województwa małopolskiego przy wykorzystaniu możliwości
dostępnych programów pomocowych.
Do ważniejszych przedsięwzięć aktualnie realizowanych przez MAEŚ należy program
SPLASH (Spatial Plans and Local Arrangements for Small Hydro), którego celem jest
promowanie rozwoju małych hydroelektrowni o mocach do 1 MW. Projekt otrzymał już 50%
dofinansowanie z programu ALTENER.
Innym większym realizowanym programem przez MAEŚ jest PROMENLAB (Promotion of
Energy Labelling for Existing Buildings) dotyczący wdrażania etykiet energetycznych dla
istniejących budynków. Jego głównym celem będzie zachęcenie użytkowników i inwestorów
do przeprowadzania działań energooszczędnościowych. Agencja jest też w trakcie organizacji
pilotażowego programu instalacji kotłowni zasilanej zrębkami drzewnymi pochodzącymi
wyłącznie z czyszczenia lasów. Projekt uwzględnia cały łańcuch dostawy i przerobu surowca
dla pokazowej ciepłowni.
Green Market Sweden AB jest organizacją promującą i koordynującą międzynarodowy
rozwój małych i średnich firm szwedzkich związanych z działalnością proekologiczną.
Głównymi tematami podejmowanymi przez GMS jest wykorzystanie biomasy oraz
zagospodarowanie odpadów. Współpraca MAEŚ z GMS jest efektem programu rządu
szwedzkiego realizowanego w 1999 roku pt. „Polska w obiektywie”, którego ideą było
pogłębienie kontaktów gospodarczo-kulturalnych pomiędzy Polską i Szwecją.