Recepta okularowa 15 kwietnia 2008 © Piotr Michałowski Co łączy optyka z okulistą, optometrystą czy refraktometrystą? Łączy ich wspólna troska o dobre widzenie naszych klientów. Ale różnice w podejściu do okularów (a szerzej do pomocy wzrokowych) przez okulistów i optyków są dość znaczne. Najczęściej jednak łącznikiem jest przede wszystkim recepta na wykonanie okularów. Skala Tabo • • • • Jednakowa dla obu oczu Wzrasta przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Dla oka prawego 0o jest przy nosie a dla lewego od skroni Podziałka wyskalowana w stopniach • Dla soczewek cylindrycznych można stosować uproszczoną skalę tylko do 180o Skala Tabo Dobrym zwyczajem jest umieszczanie na tej skali osi głównej soczewki astygmatycznej, jako graficzne uzupełnienie kąta osi głównej soczewki cylindrycznej Po co ten rysunek? Skala Tabo Można narysować przekrój pryzmatu ustawiając podstawę trójkąta symbolizujący bazę na skali Tabo w miejscu potrzebnej bazy pryzmatu Jak zaznaczać pryzmaty na tej skali? Skala Tabo Często zdarzają się opisy słowne zamiast rysunku: Baza skroń (Base Out BO, basis temporis) Skala Tabo lub: Baza nos (Base In BI, basis nasalis) Skala Tabo albo: Bazą do góry (Base Up BU) Skala Tabo albo: Bazą do dołu (Base Down BD) Skala Tabo narysować widok pryzmatu ustawiając podstawę Jak Można inaczej zaznaczać na tej skali? trójkąta symbolizujący bazę napryzmaty skali Tabo w miejscu potrzebnej bazy pryzmatu Recepta Ministerstwa Zdrowia Nazwisko i Imię Jan Zdrowy................................. Do dali OP OL Do bliży OP OL Sfera Cylinder +6.25 +1.5 +4.75 +1.25 +8.25 +1.5 +6.75 +1.25 Oś 40 15 40 15 Pryzma 5 dpryzm basis nosalis 5 dpryzm basis nosalis 5 dpryzm basis nosalis 5 dpryzm basis nosalis Odl. źrenic 65. mm Odl. źrenic 61. mm Szkła dwuogniskowe....... • • • • • Oficjalny wzór MZ Brak odległości źrenic od środka nosa. Brak rubryki na wpisanie bazy pryzmatu Brak skali Tabo dla soczewek pryzmatycznych z bazą do dołu Pracochłonna - wymaga wypełnienia 20 pól Recepta „skrócona” z dodatkiem Nazwisko i Imię Recepta Skrócona.................................................. Sfera OP +6.25 OL +4.75 Cylinder +1.5 +1.25 Szkła dwuogniskowe...... Odl. źrenic Oś Pryzma Baza Dodatek do dali do bliży (do bliży) 40 15 5 5 0 180 +2.0 33(30) 32(29) Odl.oprawki próbnej od rogówki 12 • Zapis skrócony o wspólny astygmatyzm do dali i bliży i jeden wspólny dodatek do bliży • Mniej pracochłonna - wymaga wypełnienia 16 pól mimo iż uwzględnia odległości źrenic od środka nosa. i jest miejsce na wpisanie bazy pryzmatu oraz uwzględnia odległóść soczewki od rogówki • Brak skali Tabo dla soczewek pryzmatycznych z bazą do dołu Recepta „apteczna” Rp Rp OP +1.5 dcyl OP 0,0 dsph +1.5 dcyl 400 OL +2.0 dsph dp 65 mm ax 40 OL +2.0 dsph dp 65 mm • Przepis na okulary na zwykłej recepcie bez rubryk może łatwo wprowadzić w błąd • Zapis +1,5 można łatwo potraktować jako sferę, a już na pewno klient będzie miał pretensję, że podczas pytania przez telefon o cenę okularów +1,5 i +2,0 usłyszał niższą cenę Powiązanie widoku recepty z obrazem pacjenta Widzę oko prawe pacjenta po mojej lewej stronie i widzę szkic skali Tabo na recepcie też po mojej lewej stronie i dlatego zaczynam zapis od prawego oka G a b in e t O k uDliosbt yr yc zOnkyu l is t a U l . P o ln a 2 3 Pie c z¹tka za k³a du le c znic ze go W. P. P atrzę N a P acjenta .... ... ... ... ... ... ... ... ... .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 90 80 11 10 70 60 12 0 0 13 0 50 0 14 0 150 160 Ok o O P O L S ocz e wk i S fe ra C yli n de r 14 0 10 0 O œ Pryz m at +2.0 +2.5 +1.5 25 p rogresy wn e .... ... ... ... ... ... ... ... ... .... . *) nie potr ze bne s kr e œ liæ **) ko nie c zne pow y¿e j 6 dioptr ii 30 160 20 P 90 80 11 10 70 60 12 0 0 50 0 40 150 30 170 180 13 0 40 20 170 180 Ba za 10 L 0 O dl . Ÿdo re ni (do i c dal bl i ¿y) * D od do k ate bl i ¿ y 32 34 +3,5 O dl .o pró w b pra rogó n ie j kwk od i ** D.....O ... ...kulista ... ... ... data i podp is Przypadki specjalne Jak zaznaczyć na recepcie, że określona wartość np. odległości źrenic nie jest pomyłką lecz wynika z przemyślanej decyzji? Odl.oprawki Oś Pryzma Baza Dodatek Odl. źrenic do próbnej od do bliży dali (do bliży) rogówki Sfera Cylinder -4,0 +0.5 80 28! OL -4.75 +0.75 75 25! OP Postawić przy tej wartości wykrzyknik Oznaczający - wiem, że to podejrzane ale tak ma być ! 12 ! Przypadki specjalne Jak zaznaczyć na recepcie, że pacjent jest praktycznie jednooczny i wartości soczewki, odległości źrenic dla tego oka nie mają znaczenia? Dodatek Odl. źrenic Odl.oprawki do bliży do dali próbnej od (do bliży) rogówki 32 V=5/8 V=1/50 Opisać zmierzoną ostrość wzroku z tą korekcją Przypadki specjalne Jak zaznaczyć na recepcie, że pacjent jest jednoczny i wartości soczewki, odległości źrenic dla tego oka nie mają znaczenia? OP OL Sfera Cylinder Oś -4,0 -3.5 +0.5 80 W rubryce oznaczenia tego oka namalować trójkącik lub dużą kropkę Zapis jednostek - stopni Cylinder Oś +1.5 40 +1.25 15 Cylinder Oś Cylinder Oś Cylinder Oś +1.5 +1.25 400 150 +1.5 400 +1.25 150 +1.5 +1.25 40 15 • Wpisywanie symbolu stopnia jest dodatkową pracą która jest niekonieczna a może stać się przyczyną błędów • Przy mniej starannym zapisie znak stopnia może być odczytany jako zero. Błędne recepty (1) Zbyt mała różnica odległości źrenic między dalą a bliżą Błędne recepty (2) Brak odległości soczewki od rogówki w jakiej przeprowadzono badanie. Dla mocy powyżej 6 dioptrii trzeba uwzględniać zmianę odległości od rogówki Błędne recepty (3) Pusta rubryka mocy może dawać podejrzenie o opuszczeniu danych przy wypełnianiu. Błędny druk recepty z rysunkiem OP po prawej stronie. Błędne recepty (4) Pusta rubryka jak poprzednio i znak stopnia może być błędnie odczytany jako wielkość osi 100 Współpraca Kończąc temat recept bardzo proszę o wzajemne zrozumienie, że jeśli o coś pytamy, dzwoniąc do lekarza (gdy potrzeba wyjaśnienia jakiejś wątpliwości co do zapisu recepty), by wystawiający receptę wziął pod uwagę, że łączy nas troska o dobre widzenie pacjenta i tylko to powinniśmy mieć na względzie i odwrotnie gdyby prowadzący leczenie miał wątpliwości co do wykonania okularów - to optycy będą wdzięczni za telefon i możliwość wyjaśnienia. Nie muszę chyba dodawać, że lepiej gdyby takie telefony nie odbywały się w obecności klientów. Dziękuję za uwagę Życzę powodzenia w wykorzystaniu nowo nabytej wiedzy i umiejętności