CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO PIELĘGNOWANIE DZIECKA WENTYLOWANEGO MECHANICZNIE (NR 10/07) Program przeznaczony dla pielęgniarek Warszawa 2007 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU piel. dypl. Joanna Czołnowska Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawa dr n. med. Marek Migdał Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawa dr hab. n. med. Janusz Świetliński Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawa mgr piel. Paweł Witt Akademia Medyczna Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawa RECENZENCI PROGRAMU dr hab. Danuta Dyk Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego Wydział Nauk o Zdrowiu Zakład Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki Poznań prof. dr hab. Krzysztof Kusza Konsultant Krajowy w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii Collegium Medicum UMK Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Bydgoszcz Program opracowany w porozumieniu z Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych Program zatwierdził Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych 2 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr 57 poz. 602 z późn. zm.) ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną kwalifikacji do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych. Organizator kształcenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu sporządza program kształcenia. Program kształcenia musi uwzględniać wszystkie elementy modułów wskazanych w planie nauczania ramowego programu, jednak treści nauczania mogą być dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia ramowego programu jest dla organizatora i uczestnika kształcenia obowiązującym elementem programu. Osiągnięcie wskazanych umiejętności gwarantuje, że każdy absolwent kursu specjalistycznego będzie posiadać takie same kwalifikacje, niezależnie od miejsca ukończenia kształcenia, podmiotu organizującego kształcenie podyplomowe oraz trybu kształcenia. Poszczególne moduły ramowego programu zawierają cel, treści nauczania oraz wykaz umiejętności wynikowych, odnoszące się zarówno do zajęć teoretycznych jak i praktycznych. W planie nauczania wskazane są wyłącznie miejsca realizacji zajęć praktycznych, dlatego też organizator oprócz programu kształcenia teoretycznego obowiązany jest opracować program szkolenia praktycznego dla każdej placówki. Program ten powinien zawierać cel i umiejętności. Jednocześnie program zajęć praktycznych powinien uwzględniać wykaz świadczeń zdrowotnych (opracowany na podstawie wykazu umiejętności), do zaliczenia których zobowiązany jest uczestnik kursu. Dokumentację zawierającą potwierdzenie zaliczenia poszczególnych świadczeń opracowuje organizator kształcenia. Stanowi ona wewnętrzny dokument organizatora. Cel kształcenia Pielęgniarka pielęgnuje dziecko wentylowane mechanicznie. Czas kształcenia Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu specjalistycznego Pielęgnowanie dziecka wentylowanego mechanicznie (Nr 10/07) wynosi 163,5 godziny dydaktycznej, w tym: zajęcia teoretyczne 100 godzin, zajęcia praktyczne 63,5 godziny. Określona, w planie nauczania, liczba godzin poszczególnych modułów, odnosi się do realizacji programu w trybie dziennym. Z uwagi jednak na lokalne preferencje i potrzeby, gdy realizacja programu odbywała się będzie w trybie innym niż dzienny, organizator kształcenia w porozumieniu z kierownikiem kursu i wykładowcami ma prawo dokonać modyfikacji czasu trwania zajęć teoretycznych w wymiarze nie większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20% może być wykorzystane na przesunięcia pomiędzy poszczególnymi modułami lub w części może zostać przeznaczone na realizację zadań w ramach samokształcenia. Sposób organizacji Za przebieg i organizację kursu specjalistycznego odpowiedzialny jest organizator kształcenia. 3 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Planując realizację kursu organizator powinien: 1. Opracować program kształcenia: zajęć teoretycznych, zajęć praktycznych. 2. Opracować regulamin organizacyjny kursu specjalistycznego, który w szczególności określa: organizację, zasady i sposób naboru osób, prawa i obowiązki osób uczestniczących, zakres obowiązków wykładowców i innych osób prowadzących nauczanie teoretyczne i szkolenie praktyczne, zasady przeprowadzenia egzaminu końcowego. 3. Powołać kierownika kursu specjalistycznego. Do zadań kierownika kursu oprócz zadań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197 poz.1923) powinno należeć: współdecydowanie o doborze kadry dydaktycznej, przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji szkolenia, ocenianie placówek szkolenia praktycznego wg specyfiki i organizacji zajęć, pomaganie w rozwiązywaniu problemów, udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu, zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu. W dniu rozpoczęcia kursu każdy uczestnik powinien otrzymać: harmonogram zajęć teoretycznych i praktycznych, wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia. 4. Przeprowadzić postępowanie kwalifikacyjne. 5. Powołać w uzgodnieniu z kierownikiem kursu opiekunów szkolenia praktycznego, którzy powinni być merytorycznymi pracownikami placówek, w których odbywa się szkolenie praktyczne. Do zadań opiekuna szkolenia praktycznego należy: instruktaż wstępny (zapoznanie z celem szkolenia praktycznego, z organizacją pracy, wyposażeniem placówki, jego personelem, zakresem udzielanych świadczeń i in.), instruktaż bieżący (organizacja i prowadzenie zajęć, kontrola nad ich prawidłowym przebiegiem, pomoc w rozwiązywaniu problemów i in.), instruktaż końcowy (omówienie i podsumowanie zajęć, zaliczenie świadczeń zdrowotnych określonych w programie kształcenia, ocena uzyskanych wiadomości i umiejętności). 6. Wskazać kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone w programie ramowym. 7. Zapewnić bazę dydaktyczną dostosowaną do liczby uczestników kursu: sale wykładowe, sale warsztatowe, pomieszczenia wyposażone w specjalistyczny sprzęt i aparaturę. 8. Zaprojektować, w odniesieniu do poszczególnych modułów, środki dydaktyczne oraz formy zajęć, ze szczególnym uwzględnieniem form aktywizujących. 9. Wskazać literaturę do poszczególnych modułów uwzględniając kryterium aktualności i adekwatności doboru do treści nauczania. 4 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH 10. Dobrać placówki stażowe zgodnie z planem nauczania, w których możliwe będzie zdobywanie umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych świadczeń zdrowotnych. 11. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia. Sposób sprawdzania efektów nauczania W toku realizacji programu kształcenia przewiduje się ocenianie: 1. Bieżące - rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów (sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego i praktycznego, w tym świadczeń zdrowotnych przewidzianych w programie kształcenia). Warunki zaliczania ustala wykładowca/opiekun szkolenia praktycznego, w porozumieniu z kierownikiem kursu specjalistycznego. 2. Końcowe - egzamin teoretyczny i/lub praktyczny złożony przed komisją egzaminacyjną powołaną przez organizatora kształcenia podyplomowego. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Pielęgnowanie dziecka wentylowanego mechanicznie (Nr 10/07) pielęgniarka powinna: omówić sposoby oceny kwalifikacji dziecka w różnych grupach wiekowych do wentylacji mechanicznej, scharakteryzować stany chorobowe przebiegające z koniecznością zastosowania wentylacji mechanicznej u dzieci w różnych grupach wiekowych, przedstawić metody leczenia dzieci wentylowanych mechanicznie w różnych grupach wiekowych, sklasyfikować rodzaje wentylacji mechanicznej w zależności od wieku dziecka, rozpoznawać niewydolność oddechową u dziecka w oparciu o analizę objawów klinicznych, parametrów i badań diagnostycznych, przygotować respirator, sprzęt monitorujący oraz inny sprzęt wykorzystywany do wentylacji dziecka w różnych grupach wiekowych, obsługiwać aparaturę monitorującą czynność układu oddechowego, przygotować dziecko do badań czynnościowych i izotopowych układu oddechowego oraz pielęgnować dziecko po badaniu, doraźnie modyfikować podstawowe parametry wentylacji, utrzymać sztuczną drogę oddechową, stosować podstawy fizjoterapii oddechowej u dzieci wentylowanych, rozpoznawać i łagodzić objawy niepożądane występujące u dziecka wentylowanego mechanicznie, pielęgnować dziecko wentylowane mechanicznie, zapobiegać wystąpieniu zakażeń u dziecka wentylowanego mechanicznie, przygotować oraz podać tlenek azotu, surfaktant dziecku wentylowanemu mechanicznie, rozpoznawać stany naglące u dziecka wentylowanego mechanicznie, podjąć doraźne postępowanie w przypadku nagłego pogorszenia stanu dziecka wentylowanego mechanicznie, omówić powikłania wentylacji mechanicznej oraz sposoby ich leczenia u dzieci, zapobiegać i współuczestniczyć w leczeniu powikłań związanych z wentylacją mechaniczną, omówić metody odłączania dziecka od respiratora w zależności od wieku, 5 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH wentylować dziecko przez maskę z użyciem worka samorozprężalnego lub układu Kuhna lub układu Reesa, zastosować tlenoterapię bierną w przypadku zagrożenia życia, udzielić wsparcia psychicznego dziecku wentylowanemu mechanicznie i jego rodzinie/opiekunom, udzielić informacji socjalno – prawnych rodzicom/opiekunom dziecka wentylowanego mechanicznie, PLAN NAUCZANIA Lp. I II III IV † Teoria (liczba godzin) Moduł Wprowadzenie do wentylacji mechanicznej 10 Monitorowanie i wspomaganie oddychania 20 Dziecko wentylowane mechanicznie: noworodek, niemowlę, dziecko poniżej 6 r.ż., dziecko 6 – 12 r.ż., dziecko powyżej 12 r.ż. 60 20 10 10 10 10 Pozamedyczne aspekty opieki nad dzieckiem wentylowanym mechanicznie Łączna liczba godzin Staż Placówka - Łączna Liczba liczba godzin godzin - oddział intensywnej terapii dzieci 35 oddział intensywnej terapii noworodka 21 ośrodek prowadzący przewlekłą wentylację w warunkach domowych 10 - 100 10 143,5 7,5* - 10 63,5 163,5 Czas trwania wizyty domowej 1,5 godziny PROGRAM NAUCZANIA MODUŁ I WPROWADZENIE DO WENTYLACJI MECHANICZNEJ Cel modułu Pielęgniarka zróżnicuje odrębności anatomiczne i patofizjologiczne układu oddechowego dziecka w zależności od wieku oraz omówi kierunki rozwoju wentylacji mechanicznej u dzieci. Ilekroć w programie jest mowa o „dziecku”, należy przez to rozumieć populację wieku rozwojowego od 0-18 roku życia. * Przy realizacji treści nauczania konieczne jest ich omówienie w odniesieniu do każdej grupy wiekowej: noworodek, niemowlę, dziecko poniżej 6 lat, dziecko 6-12 lat, dziecko powyżej 12 lat. 6 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić anatomię układu oddechowego u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych, przedstawić fizjologię i patofizjologię oddychania u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych, scharakteryzować różnice anatomiczno – fizjologiczne układu oddechowego w zależności od wieku dziecka, przedstawić rys historyczny i kierunki rozwoju wentylacji mechanicznej u dzieci. Treści nauczania 1. Anatomia układu oddechowego u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych. 2. Fizjologia i patofizjologia układu oddechowego u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych. 3. Epidemiologia zaburzeń oddychania u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem niewydolności oddechowej. 4. Rys historyczny rozwoju wentylacji mechanicznej u dzieci. 5. Wentylacja mechaniczna – stan aktualny i kierunki rozwoju. MODUŁ II MONITOROWANIE I WSPOMAGANIE ODDYCHANIA Cel modułu Pielęgniarka współuczestniczy w ocenie wydolności oddechowej i skuteczności wspomagania czynności oddechowej u dziecka. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić aparaturę służącą do monitorowania i oceny stanu zdrowia dziecka wentylowanego mechanicznie, obsługiwać aparaturę monitorującą czynność układu oddechowego, zmontować i podłączyć zestaw do pomiaru końcowo – wydechowego dwutlenku węgla, wykonać pomiar saturacji, końcowo – wydechowego dwutlenku węgla, stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej, omówić badania służące do oceny wydolności układu oddechowego u dzieci w różnych grupach wiekowych, przygotować dziecko do badań diagnostycznych układu oddechowego, pobrać krew żylną, włośniczkową i tętniczą (z wyłączeniem nakłucia tętnicy) na badania laboratoryjne: gazometrię, oznaczenie poziomu karboksyhemoglobiny, oznaczenie poziomu methemoglobiny, rozpoznać niewydolność oddechową u dziecka w oparciu o analizę objawów klinicznych, parametrów i badań diagnostycznych, wymienić wskazania do wentylacji mechanicznej, uzasadnić znaczenie wczesnego rozpoznania niewydolności oddechowej, omówić wskazania, p/wskazania, powikłania i techniki podawania tlenu, przygotować dziecko do założenia i utrzymania sztucznej drogi oddechowej, wentylować dziecko przez maskę z użyciem worka samorozprężalnego lub układu Kuhna lub układu Reesa, 7 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH omówić metody wytworzenia sztucznej drogi oddechowej umożliwiające wentylację mechaniczną u dziecka, przygotować i obsługiwać sprzęt wykorzystywany do wentylacji mechanicznej dzieci w różnych grupach wiekowych, omówić różne tryby wentylacji inwazyjnej i nieinwazyjnej, omówić korzystny i niekorzystny wpływ wentylacji mechanicznej na funkcjonowanie innych układów, scharakteryzować wczesne i późne powikłania wentylacji mechanicznej u dzieci w różnych grupach wiekowych, wymienić metody odłączania dziecka od respiratora, ocenić gotowość dziecka do ekstubacji, omówić zasady i technikę wykonania ekstubacji/dekaniulacji. Treści nauczania 1. Aparatura służąca do monitorowania stanu zdrowia dziecka – rodzaje monitorów: kardiomonitory, pulsoksymetry, monitory graficzne respiratorów. 2. Parametry oceniające wydolność układu oddechowego: 1) wysycenie hemoglobiny tlenem; 2) końcowo – wydechowy dwutlenek węgla; 3) liczba i tor oddechów; 4) wentylacja minutowa; 5) objętość oddechowa; 6) podatność i opór układu oddechowego. 3. Badania diagnostyczne oceniające wydolność układu oddechowego: 1) laboratoryjne: a) gazometria, b) oznaczenie poziomu karboksyhemoglobiny, c) oznaczenie poziomu methemoglobiny; 2) obrazowe: a) rtg klatki piersiowej, b) tomografia komputerowa, c) ultrasonografia; 3) badania czynnościowe: a) spirometria, b) pletyzmografia; 4) inne: a) badania izotopowe. b) endoskopia. 4. Tlenoterapia – wskazania, p/wskazania, powikłania, techniki podawania tlenu. 5. Sztuczna droga oddechowa –– sprzęt, technika wykonania: 1) intubacja dotchawicza, 2) tracheostomia. 6. Wentylacja inwazyjna: 1) wskazania; 2) p/wskazania; 3) tryby wentylacji; 4) nastawy respiratora; 5) powikłania. 7. Wentylacja nieinwazyjna: 1) wskazania; 8 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH 2) p/wskazania; 3) tryby wentylacji; 4) nastawy respiratora; 5) powikłania. 8. Rodzaje respiratorów – wentylacja inwazyjna i nieinwazyjna. 9. Urządzenia dodatkowe – koncentratory tlenowe, sprężarki. 10. Osprzęt respiratora – maski, rury, filtry, nawilżacze cieplne. 11. Metody odłączania dziecka od respiratora. 12. Ekstubacja, dekaniulacja. 13. Wpływ wentylacji mechanicznej na funkcjonowanie: 1) układu krążenia; 2) ośrodkowego układu nerwowego. MODUŁ III DZIECKO WENTYLOWANE MECHANICZNIE Cel modułu Pielęgniarka pielęgnuje dziecko wentylowane mechanicznie. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić jednostki chorobowe kwalifikujące do zastosowania wentylacji mechanicznej, ocenić skuteczność sedacji i analgezji u dziecka wentylowanego mechanicznie, omówić farmakoterapię stosowaną u dzieci wentylowanych mechanicznie, omówić specyfikę procedur specjalistycznych – podawanie surfaktantu, tlenku azotu, stosowanie prone position oraz specyfikę pielęgnowania dziecka poddanego procedurom specjalistycznym, scharakteryzować rodzaje zabiegów fizjoterapeutycznych układu oddechowego wykonywanych u dzieci wentylowanych mechanicznie, scharakteryzować stany naglące u dzieci wentylowanych mechanicznie, podjąć doraźne postępowanie w przypadku nagłego pogorszenia stanu dziecka wentylowanego mechanicznie, omówić sposoby zapobiegania respiratorowemu zapaleniu płuc, przygotować fizycznie dziecko do założenia sztucznej drogi oddechowej i do wentylacji mechanicznej, ocenić prawidłowość położenia i umocowania rurki intubacyjnej, ocenić i utrzymać sztuczną drogę oddechową, przedstawić zasady pielęgnacji sztucznej drogi oddechowej u dzieci, pielęgnować dziecko z zaburzeniami oddychania i dziecko wentylowane mechanicznie w każdej grupie wiekowej, wykonać toaletę drzewa oskrzelowego z manewrem rozprężenia płuc, modyfikować doraźnie podstawowe parametry wentylacji, omówić specyfikę pielęgnowania dziecka przewlekle wentylowanego w domu, zapobiegać wystąpieniu zakażeń u dziecka wentylowanego mechanicznie, Treści nauczania* 1. Niewydolność oddechowa: 1) ostra: a) definicja, b) objawy, c) kryteria rozpoznawania, 9 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH d) postępowanie, e) powikłania. 2) przewlekła: a) definicja, b) objawy, c) kryteria rozpoznawania, d) postępowanie, e) powikłania. 2. Niewydolność oddechowa – odrębności związane z wiekiem dziecka. 3. Metody leczenia niewydolności oddechowej. 4. Metody wspomagania leczenia niewydolności oddechowej – prone position, stymulacja nerwów przeponowych. 5. Niewydolność oddechowa w przebiegu niewydolności wielonarządowej. 6. Wybrane stany kliniczne u dzieci wymagające wentylacji mechanicznej: 1) zespól zaburzeń oddychania (RDS); 2) ostra niewydolność oddechowa (ARDS); 3) astma oskrzelowa; stan astmatyczny; 4) zapalenie oskrzeli; 5) zapalenie płuc; 6) respiratorowe zapalenie płuc; 7) przejściowe zaburzenia oddychania u noworodków (TTN); 8) zespół aspiracji smółki (MAS); 9) przetrwałe krążenie płodowe (PPHN); 10) nadciśnienie płucne: pierwotne i wtórne; 11) mukowiscydoza; 12) dysplazja oskrzelowo – płucna; 13) choroby nerwowo – mięśniowe; 14) wady wrodzone układu oddechowego; 15) urazy czaszkowo – mózgowe; 7. Wentylacja dziecka po zabiegu operacyjnym. 8. Farmakoterapia w czasie oddechu zastępczego – ocena skuteczności, bezpieczeństwo, drogi podania leków: 1) sedacyjnych; 2) zwiotczających; 3) mukolitycznych; 4) - mimetyków; 5) kortykosteroidów. 9. Procedury specjalistyczne – specyfika pielęgnacji: 1) podawanie tleneku azotu; 2) podawanie surfaktantu; 3) stosowanie prone position. 10. Zapobieganie uszkodzeniu płuc wtórnemu do wentylacji mechanicznej. 11. Stany naglące u dzieci wentylowanych mechanicznie: 1) przypadkowa ekstubacja; 2) przemieszczenie rurki intubacyjnej; 3) odma prężna. 12. Podstawy fizjoterapii oddechowej: 1) rozprężanie płuc; 2) toaleta drzewa oskrzelowego; 3) inhalacje; 10 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH 4) drenaż ułożeniowy. 13. Zapobieganie respiratorowemu zapaleniu płuc u dzieci. 14. Rola pielęgniarki w opiece nad dzieckiem wentylowanym mechanicznie w warunkach domowych. MODUŁ IV POZAMEDYCZNE ASPEKTY OPIEKI WENTYLOWANYM MECHANICZNIE NAD DZIECKIEM Cel modułu Pielęgniarka udzieli wsparcia w aspekcie psychologiczno – socjalno – prawnym dziecku wentylowanemu mechanicznie i jego rodzinie. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić etyczne aspekty kwalifikacji dziecka z chorobą nieuleczalną do wentylacji mechanicznej, ocenić jakość życia dziecka wentylowanego mechanicznie, komunikować się werbalnie i niewerbalnie z dzieckiem wentylowanym mechanicznie, scharakteryzować system wsparcia socjalnego rodziny dziecka wentylowanego mechanicznie, wspierać psychicznie dziecko wentylowane mechanicznie i jego rodzinę, wspierać dziecko wentylowane mechanicznie w terminalnej fazie choroby oraz jego rodzinę omówić zasady postępowania pielęgniarskiego w przypadku zgonu dziecka, zapobiegać wypaleniu zawodowemu u pielęgniarek opiekujących się dzieckiem wentylowanym mechanicznie. Treści nauczania 1. Metody wsparcia psychologicznego dziecka i/lub rodziny dziecka wentylowanego mechanicznie w oddziale intensywnej terapii dzieci lub w warunkach domowych. 2. Jakość życia dziecka wentylowanego mechanicznie i jego rodziny/opiekunów. 3. Etyczne aspekty uporczywej terapii w zakresie kwalifikacji do wentylacji mechanicznej. 4. Komunikacja z dzieckiem/opiekunami, alternatywne metody komunikacji. 5. Aspekty socjalno – prawne dzieci wentylowanych mechanicznie w oddziale intensywnej terapii dzieci oraz w warunkach domowych. 6. Zgon dziecka wentylowanego mechanicznie w warunkach szpitalnych. 7. Zgon dziecka wentylowanego przewlekle w warunkach domowych. 8. Zespół wypalenia zawodowego występujący u pielęgniarki opiekującej się dzieckiem wentylowanym mechanicznie. KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ 11 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Wykładowcami, opiekunami stażu mogą być osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż zawodowy w przedmiotowym zakresie i aktualne zatrudnienie w placówce ochrony zdrowia (w oddziale intensywnej terapii dzieci, w oddziale intensywnej terapii noworodka) udzielającej świadczeń zdrowotnych będących przedmiotem kształcenia oraz spełniają, co najmniej jeden z warunków: 1. Posiadają tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa. 2. Posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. 3. Posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, pediatrii, neonatologii lub chorób płuc. oraz 4. Posiadają tytuł zawodowy magistra psychologii lub magistra prawa lub pracownika socjalnego. 12