PPE - Koło Naukowe Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych

KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH
Wszystko, co chcielibyście
wiedzieć o
pracowniczych programach
emerytalnych (PPE),
ale baliście się zapytać…
Aleksandra Orzeł
Co to jest PPE?
PPE jest formą zorganizowanego, grupowego,
systematycznego oszczędzania na przyszłą
emeryturę. Składki uczestników programu są
naliczane i odprowadzane przez pracodawcę do
wybranej instytucji finansowej, które zajmują się
gromadzeniem i zarządzaniem tymi środkami.
Sam pracowniczy program emerytalny jest tylko
umową (zespołem umów) określającą wzajemne
zobowiązania pracodawcy i pracowników w
związku z prowadzeniem przez pracodawcę
programu
(wyjątek:
pracowniczy
fundusz
emerytalny (PFE)).
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Regulacja prawa
• Ustawa
z dnia 22 sierpnia 1997 r. o
pracowniczych programach emerytalnych
(tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623)
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
pracowniczych programach emerytalnych
(Dz. U. Nr 116, poz. 1207 z późn. zm.) – prawo
obowiązujące
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Kto może utworzyć PPE?
• Pracodawca, niezależnie od wielkości,
• Kilku pracodawców - międzyzakładowy
pracowniczy program emerytalny,
• Obecne przepisy nie pozwalają tworzyć PPE
w jednostkach budżetowych – ich wydatki na
koszty płac są bowiem ograniczone ustawą
budżetową i nie mogą być zwiększone o koszt
składek
podstawowych
odprowadzanych
w związku z utworzeniem PPE
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jak utworzyć PPE?
Etap I – Decyzja pracodawcy o wyborze formy
PPE
Etap II – Zawarcie umowy zakładowej (lub
międzyzakładowej)
Etap III – Zawarcie umowy z instytucją
finansową lub utworzenie pracowniczy fundusz
emerytalny i wybiera zarządzające nim
towarzystwo
Etap IV – Wydanie przez KNF decyzji o wpisie
PPE do rejestru programów emerytalnych
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jakie są formy prowadzenia
PPE?
1.
2.
3.
4.
Fundusz emerytalny,
Umowy o wnoszenie składek
pracowników do funduszu emerytalnego,
Umowy grupowego ubezpieczenia na
życie pracowników z zakładem
ubezpieczeń w formie grupowego
ubezpieczenia na życie z
ubezpieczeniowym funduszem
kapitałowym,
Zarządzanie zagraniczne.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jaka jest treść umowy
zakładowej?
• podstawowe zasady funkcjonowania programu,
• forma,
• wysokość składki podstawowej,
• instytucja finansową mającą zarządzać
środkami,
• warunki przystępowania i występowania do
programu,
• sposoby zmiany zasad programu i itd.
Art. 13 ustawy o PPE reguluje minimalną treść
umowy zakładowej – ewentualne braki grożą
odmową wpisania do rejestru przez KNF.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jaka jest treść umowy z
zarządzającym?
Umowa musi określać:
• warunki gromadzenia środków i zarządzania
nimi,
• zakaz obciążania określonymi kosztami
uczestników programu oraz
odzwierciedlać postanowienia umowy
zakładowej (w przypadku PPE prowadzonego
w formie funduszu emerytalnego warunki te
określa statut funduszu).
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Wpis do rejestru – co, gdzie i
jak?
• rejestr programów emerytalnych prowadzi
Komisja Nadzoru Finansowego,
• wniosek o wpisanie do rejestru może złożyć tylko
pracodawca,
• wpis do rejestru ma charakter konstytutywny –
przystąpienie pracownika do PPE staje się
skuteczne dopiero z datą wpisu.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Czy ktoś bada prawidłowość
prowadzenia PPE?
PPE są nadzorowane przez Komisję
Nadzoru Finansowego:
• etap tworzenia i rejestracji,
• coroczny
obowiązek
informacyjny
pracodawcy,
• kontrola instytucji finansowych.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Kto może przystąpić do PPE?
• prawo do uczestnictwa w programie
przysługuje pracownikowi, który jest
zatrudniony u danego pracodawcy, nie
krócej niż 3 miesiące (ius dispositivum),
• do programu nie może przystąpić
pracownik, który ukończył 70 lat,
• osoba zatrudniona u kilku pracodawców
może uczestniczyć w kilku pracowniczych
programach emerytalnych prowadzonych
przez zatrudniających ją pracodawców..
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Kto jest pracownikiem w
rozumieniu ustawy o PPE?
• osoba
zatrudniona,
w
pełnym
niepełnym wymiarze czasu pracy,
lub
• osoba zatrudniona na podstawie umowy o
pracę, powołania, wyboru, mianowania,
spółdzielczej umowy o pracę oraz członek
rolniczej
spółdzielni
produkcyjnej
lub
spółdzielni kółek rolniczych,
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Prawo do uczestnictwa w programie
przysługuje również:
• osobie fizycznej prowadzącej działalność
gospodarczą,
• wspólnikowi spółki cywilnej, jawnej, spółki
partnerskiej oraz komandytowo-akcyjnej i
komandytowej
odpowiadającemu
bez
ograniczenia, który podlega obowiązkowym
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
jeżeli te osoby lub spółki prowadzą program
dla swoich pracowników.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jak można przystąpić do
PPE?
PRZEZ ZŁOŻENIE DEKLARACJI, która zawiera:
• oświadczenie pracownika, że otrzymał kopię
umowy zakładowej i zapoznał się z jej treścią,
akceptuje jej warunki,
• wskazanie osoby uprawnionej na wypadek śmierci
pracownika (fakultatywnie),
• w przypadku gdy umowa zakładowa nie zakazuje
wnoszenia składki dodatkowej deklaracja zawiera
również wysokość deklarowanej przez pracownika
składki dodatkowej oraz upoważnienie dla
pracodawcy do jej naliczania i potrącania z
wynagrodzenia.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Jak przystąpić do PPE?
• gdy pracownik spełnia kryterium ustawowe
(wymagany staż pracy)
- pracodawca musi
przyjąć deklarację i pisemnie potwierdzić jej
przyjęcie (ew. zgoda domniemana),
• gdy pracownik nie spełnia kryterium
ustawowego (wymagany staż pracy) lub nie jest
pracownikiem w rozumieniu ustawy - pracodawca
zwraca
deklarację
wraz
z
pisemnym
uzasadnieniem odmowy jej przyjęcia (nie dłużej
niż 1 miesiąc od dnia złożenia),
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Czy pracodawca może nie zgodzić
się na uczestnictwo pracownika w PPE
lub go z niego wykluczyć?
• Umowa zakładowa nie może przy tym przewidywać
dla uczestnictwa pracowników w programie żadnych
innych warunków poza określonymi ustawą.
• Uczestnictwo w programie jest uprawnieniem każdego
pracownika spełniającego wymogi programu.
• W dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie programu
prawo do uczestnictwa w PPE musi przysługiwać co
najmniej połowie pracowników zatrudnionych u
pracodawcy, który tworzy program, a w przypadku gdy
zatrudnienie przekracza 500 osób – co najmniej jednej
trzeciej – program nie może być nagrodą dla wąskiej
grupy pracowników
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Składka podstawowa
• jest finansowana przez pracodawcę,
• nie może ona przekroczyć 7% wynagrodzenia
uczestnika,
• potrącany jest od niej podatek dochodowy od
osób fizycznych ,
• nie jest wliczana do wynagrodzenia
stanowiącego podstawę ustalenia
obowiązkowych składek na ubezpieczenia
społeczne,
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Składka dodatkowa
• o ile umowa zakładowa tego nie zakazuje,
• wysokość określona w deklaracji pracownika,
• można ją zmieniać lub z niej zrezygnować,
• suma składek dodatkowych wniesionych do
jednego programu w ciągu roku
kalendarzowego nie może przekroczyć
trzykrotności kwoty odpowiadającej
maksymalnej wysokości kwoty wpłaty na IKE
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Czy pracodawca może bez zgody
pracowników podjąć decyzję o
zawieszeniu opłacania składek na
PPE?
• pracodawca może samodzielnie podjąć decyzję o
zawieszeniu odprowadzanie składek podstawowych
lub czasowym ograniczeniu wysokości naliczanej
składki podstawowej,
• w okresie obejmującym 12 kolejnych miesięcy
kalendarzowych łączny okres takiego jednostronnego
zawieszenia nie może przekroczyć 3 miesięcy, chyba
że umowa zakładowa przewiduje okres dłuższy
(zgodnie z przepisami nie może on być dłuższy jednak
niż 6 miesięcy).
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Czy można wypłacić zgromadzone
w PPE środki wcześniej?
W każdej chwili można wypowiedzieć udział
w programie poprzez złożenie pracodawcy
pisemnego oświadczenia. W przypadku
wypowiedzenia uczestnictwa w programie
dotychczas zgromadzone środki pozostają
jednak na rachunku w PPE. Do rąk uczestnika
programu mogą one trafić w jednym z
trzech ustawowo określonych trybów:
• wypłaty,
• wypłaty transferowej lub
• zwrotu.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
W ramach ciekawostki…
Art. 9. Ustawy o PPE
Określenie „program emerytalny” może być używane
wyłącznie do określenia programów uregulowanych
w niniejszej ustawie.
Art. 50. Ustawy o PPE
1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, używa w
firmie lub do określenia prowadzonej przez siebie
działalności gospodarczej albo w reklamie określenia
„program emerytalny”, podlega grzywnie do 1 000 000
zł lub karze pozbawienia wolności do lat 3.
(…)3. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa
w ust. 1 i 2, następuje w trybie przepisów
postępowania karnego.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Dlaczego warto tworzyć PPE?
- korzyści dla pracodawcy
• Ulga w świadczeniach na ubezpieczenia
społeczne - wartość składki podstawowej nie jest
wliczana
do
wynagrodzenia
stanowiącego
podstawę ustalenia obowiązkowych składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
• Wszystkie wydatki poniesione na zapewnienie
prawidłowego funkcjonowania programu, w tym
wpłacone składki podstawowe, stanowią dla
pracodawcy koszt
uzyskania przychodu.
• Poprawienie
i
uatrakcyjnienie
wizerunku
pracodawcy.
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Dlaczego warto tworzyć PPE?
- korzyści dla pracownika
• zwiększenie wysokości przyszłej emerytury,
• udogodnienia podatkowe - podatkiem
dochodowym od osób fizycznych obciążone
są składki, natomiast zyski z zainwestowanych
środków oraz przyszłe wypłaty nie są
podatkowane.
• bezpieczeństwo oszczędności
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
Rozwój PPE w latach 2000-2010
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
www. konusig.wpia.uw.edu.pl
KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH
Dziękuję za uwagę!
Aleksandra Orzeł