Święta Elżbieta z dynastii Arpadów
advertisement
Święta Elżbieta z dynastii Arpadów Miejscem urodzenia Świętej Elżbiety Węgierskiej z rodu Árpádów jest Dawno temu, ładna urocza i bogata wdowa z uśmiechem na twarz odrzuciła oświadczyny najpotężniejszego władzy. Po sześciu latach, 1 maja 1236, Fryderyk II ,cesarz niemiecki - odrzucony zalotnik, podją pielgrzymkęa boso, w ubraniu pokutnika w towarzystwie arcybiskupa Marburga. Nieśli oni trumnę, Świętej Elżbiety, hrabiny z terenu Turingii –została ona kanonizowana rok wcześniej w Perugii na Zielonej Świątki. Po złożeniu trumny na ołtarzu, cesarz zdjął swoją koronę i trzymając ją nad czołem Elżbiety powiedział te słowa: „Jeżeli nie mogłem cię ukoronować, na ziemi, to przyjmij ode mnie tę oto koronę jako symbol mojego szacunku do ciebie, ty która i tak jesteś już w Boskiej Krainie.” Ich szczęśliwe małżeństwo trwające przez sześć lat kończyło się z wraz ze śmiercią mąża odesłanego na wyprawy krzyżowe. Elżbieta była już wdową kiedy przyszło na świat jej trzecie dziecko. Od tego momentu poświęciła się całkowicie Bogu, nabożeństwom i niesieniu miłosierdzia. Z inicjaty wdowy i przy jej pomocy powstaje szpital w Marburgu, a ona sama założyla ubranie z flauszu Świętego Franciszka z Asyżu. Ze swoją nieustanną miłością do Boga i do ludzie dożyła tylko dwadziestu czterech lat. W 17 listopada roku 1231 duchowieństwo towarzyszyło jej w ostatniej drodze. Elżbieta jakko osoba pełna dobroci, poświącienia i miłości stała się symbolem solidarności i miłosierdzia. Na placu przed kościolem stoi grupa posągów wyobrażająca postaci Elżbiety i Ludwika. W każdą rocznice kanonizacji Elżbiety, w dzień Zielonych Świątek mieszkańcy miejscowości przebierają się, i w kostiumach sławiają pamięć Elżbiety – maszerując przez miasto, grają i naśladują najistotniejsze elementy z jej życia. Ruchliwy jarmark trwający cały dzień, oddaje klimat średniowiecza i tym samym przyciąga dorosłych jak i małe dzieci . W poniedziałek, w dzień Żielonych Świąt pokazywano Mszę Świąteczną, z uczestnictwem licznych pielgrzymów, konczącą się z procesją z relikwią Świętej Elżbiety z dynastii Arpadów. W tym roku, z okazji jubileuszu, w dzień Zielonych Świątek, 27-28 maja 2007, czeka na gości dużo ciekawych programów, wydarzeń kulturalnych. Droga świętej Elżbiety, która łączy się z Drogą Kulturalną Europy, skupia wszystkie miejsca związane z jej pamięcią. W naszym wspólnym europejskim dziedzictwie, Elzbieta jest symbolem wielkiej osobistości i solidarności, jednocześnie jest przykładem samodzielnej, nowoczesnej kobiety, która potrafi zjednoczyć państwa i dalekie od siebie regiony. Pierwszą stacją tej drogi to właśnie Sarospatak, w którym przy okazji Jubileusza inauguruje się Biuro Informacyjne Świetej Elżbiety, z wystawą czekając na zainteresowanych. W roku 2006 zwrócono z terenu Rosji 85 procent zabytków piśmiennictwa zaginionych podczas drugiej wojny światowej. Kreuzburg Ószandec WartburgEisenach Marburg URZĄD PARAFIALNY RZYM. KATOLICKI H-3950 Sárospatak, Szent Erzsébet u. 15. Tel.: +36 (47) 311-183 Kościół Zamkowy H-3950 Sárospatak, Szent Erzsébet u. 15. Tel.: +36 (47) 311-183 www.web.pr.hu/plebania Godziny otwarcia: 1 maj – 31 paźdźiernik Poniedziałek – zamknięte Wtorek – niedziela 9-17 godz. ROK ŚW. ELŻBIETY WĘGIERSKIEJ 2007-2008 Elżbieta była córką i trzecim potomkiem króla węgierskiego, Andrzeja II-ego i księżny bawarskiej Gertrudy Merańskiej. Urodziła się w roku 1207, w Sarospataku, w posiadlości węgierskich królów. Mając cztery lata został narzeczonką syna hrabii Turingii, Hermana, i odesłano ją do zamku Wartburga. Dwa lata póżniej opłakiwała śmierć matki, trzy lata póżniej została wdową. W tym samym czesie narodziła się nadzwyczajna miłość do młodego hrabiego, Ludwika, będącego również jej duchowym wsparciem, przyjacielem i partnerem w działaności dobroczynnej. Ełżbieta rządziła hrabstwam podczas klęski głodu dając do dyspozycji zapasy książece - w ten sposób uratowała kilka tysięcy ludzkich istnień przed śmiercią. Miejscem urodzenia Świętej Elżbiety Węgierskiej z rodu Árpádów jest Na całym świecie liczne zakony prowadzące działalność charytatywą, wiele kościołów, szpitali i schoronisk powstało w imię tej wibitnij i szanowanej węgierskiej kobiety. W miejsce jej urodzenia, Sarospataku, do dziś jest ona żywą legęndą. Powtały relikwie z jej kości i stoju, które stały się poarunkami opactwa benedyktów Admonta. Motyw chrztu pojawił się na relifie koscielej plebanii, a ozdoby na tabernaculum pokazują dobroczynność Świętej Elżbiety. Párizs Pozsony Kassa Sárospatak Perugia Coimbrai DOM ŚW. ELŻBIETY WĘGIERSKIEJ H- 3950 Sárospatak, Szent Erzsébet u. 15., Pf.: 179. Tel./fax: +36 (47) 314-107 E-mail: [email protected] www.szenterzsebet.hu Viterbo ROK ŚW. ELŻBIETY WĘGIERSKIEJ 2007-2008 Sárospatak to perełka wśród węgierskich miast o zabytkowej architekturze, położone malowniczo u podnóża gór zempleńskich nad brzegiem rzeki Bodrog. To centrum kultury i turystyki. Na Węgrzech nazwa miasta jest jednoznaczna ze wspaniałymi czasami historii węgierskiej, z bohaterami walczącymi o wolność narodu węgierskiego - rodziną Rákoczych. Charakterystyczne oblicze miasta tworzą szczęśliwie ze sobą stopione patynowe zabytki i majstersztyki nowoczesnej architektury. Nowoczesne budowle współczesnego architeka Imre Makovecza doskonale harmonizują z historycznym obrazem miasta. Zamek Rakoczego Sárospatak do XI wieku był majątkiem królewskim. W latach 1530-1540 przy południowo-wschodnim rogu miasta Péter Perényi wzniósł pięciokondygnacyjną wierzę mieszkalną posiadającą kształt skrzywionego czworokata. Zespół zamkowy został zbudowany w stylu późnego renesansu przez rzemieślników węgierskich według projektu Włocha Alessandro Vedani. Romańskie i gotyckie fragmenty rzeźb to pozostałości po wcześniejszym klasztorze dominikańskim i pobliskim pałacu. W latach 1540-1567 do zamku dobudowano wschodnie skrzydło noszące nazwę Perényi. W 1616 roku ówczesna właścicielka zamku Zuzanna Lorántffy wyszła za mąż za II-go Györgya Rakoczego późniejszego władcy Siedmiogrodu. To spowodowało, że Sárospatak zajął centralne miejsce wśród majątków ziemskich Rakoczego. Od 1640 roku zajęto się wzmacnianiem zamku, dobudowano skrzydło Lorántffy, później loggie i taras przeznaczony na działa. Od roku 1676-go właścicielem zamku jest II Ferenc Rákoczy. W 1702 roku fortyfikacja zamku Rákoczego na rozkaz cesarza została zburzona. W latach 1700-1776 książe Trautson w barokowym stylu, a od 1807-go książe Bretzenheim w sylu romantycznym i eklektycznym odnowili zamek, starając się zachować jego dotychczasowy renesansowy charakter. Od 1875-go roku zamek należał do książąt Windischgrätz, zaś od 1945-go jest własnością państwa węgierskiego. Nad spadkiem po Rákoczych muzeum sprawuje opiekę od 1950 roku. Rákoczych Muzeum H-3950 Sárospatak, Szent Erzsébet u. 19. Tel.: +36 (47) 311-083 • www.spatak.hu Godziny otwarcia: poniedziałek-zamknięte wtorek-niedziela 10-18 godz. Kolegium kalwińskie Gorące źródła Kolegium kalwińskie w Sárospatak zostało założne w 1531 roku. W początkowym okresie w historii Kolegium na wyróżnienie zasługuje hojność ówczesnego mecenasa i właściciela zamku Piotra Perényi, jak również w późniejszym czasie I Györgya Rákoczego i jego małżonki Zuzanny Lorántffy. To właśnie oni dbali o zapewnienie gmachów szkolnych, odpowiednio wykwalifikowanych nauczycieli, o bogaty zbiór biblioteki, drukarni, jak również przygotowanie przepisów regulujących działalność tejże instytucji. W Kolegium podstawowe, średnie i wyższe nauczanie wzajemnie się opierało co pozwoliło tworzyć w zależności od epoki rozmaite typy szkół. W Sárospatak obok nauczania teologii kładziono nacisk na filozofię i prawo, w późniejszym okresie na pedagogikę i zajęcia praktyczne. W ciągu minionych stuleci Kolegium wywierało decydujący wpływ na życie miasta. Jako że Sarospatak jest uważany za klasyczna fortecę kultury węgierscy pisarze nazywają to miasto Atenami nad rzeką Bodrog. Poeta Csokonai mówi o mieście – siedziba Muzy. Woda w basenach termalnych, których temperatura sięga 38°C posiada różnorodne minerały, zalecana jest na choroby kobiece i reumatyczne. Na terenie kąpieliska znajduje się basen o rozmiarach olimpijskich, basen do nauki pływania, basen dla małych dzieci, jest zjeżdżalnia oraz basen z masażem i mikroelementami. Gorące źródła H-3950 Sárospatak, Határ u. 2/b. Telefon: +36 (47) 311-639 Czynne codziennie od 8-18 godz. Dom Kultury Dom Kultury zbudowano w 1983 roku na podstawie projektu architekta Imre Makovecza. H-3950 Sárospatak, Eötvös u. 6. • Tel.: (47) 311-811, Fax: (47) 312-812 www.sarospatak.hu/muvhaz • e-mail: [email protected] W 1985 roku na Międzynarodowym Spotkaniu Architektów w Kairze zajęła piąte miejsce w konkursie na najpiękniejszy i najcenniejszy budynek świata. Muzeum Szkolne H-3950 Sárospatak, Rákóczi u.1. Godziny otwarcia: Poniedziałek – sobota: 9-17 godz., niedziela 9-13 godz. W każdej pełnej godzine – przewodnik Tel.: +36 (47) 311-057 Mobil: + 36 (30) 659-4026 Biblioteka Głowna Godziny otwarcia: Poniedziałek – sobota: 9-17 godz., niedziela 9-13 godz. W każdej pełnej godzine - przewodnik Tel.: +36 (47) 311-057 Mobil: + 36 (30) 659-4026 SK A UA Sárospatak Budapest 3950 Sárospatak, Eötvös u. 6. Telefon: +36 (47) 315-316 Fax: + 36 (47) 511-441 E-mail: [email protected] www.sarospatak.hu RO SLO SK HR Galeria H-3950 Sárospatak, Szent Erzsébet u. 14. Tel.: +36 (47) 511-022 Godziny otwarcia: Poniedziałek – nieczinna, Wtorek – niedziela 10-16 godz. Budapest Wydawca: Árpád-házi Szent Erzsébet Történelmi Társaság, Sárospatak • Tourinform Sárospatak Odpowiedziany wydawca: dr. Irén Szabó • Redaktor: dr. Irén Szabó, Jósvainé dr. Katalin Dankó , László Ladomérszky, Gábor Stumpf Zdjęcia: József Á.Tóth, Levente Gombos, László Molnár, László Váradi • Design: Á.Tóth és Barátai 0587/2007
