Navigator slides (long)

Cukrzyca
ciążowa
Program szkoleń
dla pielęgniarek
Ciąża i cukrzyca
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Defekt wydzielania i/lub działania insuliny
Cukrzyca:
Podwyższone stężenie glukozy
(hiperglikemia)
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Typy cukrzycy (1)
Cukrzyca typu 1
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Typy cukrzycy (2)
Inne specyficzne
typy cukrzycy
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Cukrzyca ciążowa
Cukrzyca ciążowa


Cukrzycę ciążową definiuje się jako różnego stopnia zaburzenia
tolerancji glukozy, które po raz pierwszy wystąpiły lub zostały wykryte
w czasie ciąży.
W tej grupie mogą znaleźć się zarówno kobiety, które przed ciążą
miały nieprawidłową gospodarkę węglowodanową, co zostało wykryte
dopiero w czasie ciąży, jak i kobiety, u których wysokie stężenie
glukozy wystąpiło tylko w czasie ciąży.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej*








Wielorództwo
Ciąża po 35 roku życia
Porody dzieci o dużej masie ciała (>4000 g) w wywiadzie
Urodzenie noworodka z wadą rozwojową
Zgony wewnątrzmaciczne
Nadwaga, nadciśnienie tętnicze przed ciążą
Rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2
GDM w poprzednich ciążach
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXIII, pkt III
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Podział cukrzycy ciążowej (GDM)*

G1 – nieprawidłowa tolerancja glukozy z normoglikemią
w warunkach przestrzegania diety

G2 – hiperglikemia na czczo lub poposiłkowa (konieczne leczenie
dietą i insuliną – nie zaleca się w okresie ciąży leczenia zaburzeń
tolerancji węglowodanów doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi)
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXIII, pkt IV
GDM – Gestational Diabetes Mellitus
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Cukrzyca ciążowa
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Rozpoznanie cukrzycy u kobiet w ciąży*

Schemat wykrywania GDM:

Test przesiewowy

Test diagnostyczny

Nie można rozpoznać cukrzycy ciążowej
jedynie na podstawie nieprawidłowego
wyniku testu przesiewowego.

Diagnostyka ciężarnych w kierunku
cukrzycy powinna być wykonywana
przez wszystkich lekarzy położników
w warunkach ambulatoryjnych.
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXIII, pkt V
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Algorytm diagnostyczny cukrzycy ciążowej*
Wstępne oznaczenie stężenia glukozy powinno być wykonane na
początku ciąży, podczas pierwszej wizyty u ginekologa:
 Stężenie glukozy na czczo między 100 mg/dl a 125 mg/dl → wynik
nieprawidłowy → należy wykonać doustny test tolerancji 75 g glukozy
 Stężenie glukozy na czczo > 125 mg/dl:
 Należy powtórzyć badanie na czczo i w razie ponownego wyniku powyżej tej
wartości należy skierować pacjentkę do ośrodka referencyjnego
 Jeśli w kolejnym pomiarze uzyska się wynik < 125 mg/dl → należy wykonać
doustny test tolerancji 75 g glukozy
 Jeśli test tolerancji 75 g glukozy wypadnie negatywnie w I trymestrze
ciąży, należy go powtórzyć między 24. a 28. tygodniem ciąży
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXIII, pkt V
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Zmiany w organizmie kobiety podczas ciąży

Zmiany hormonalne i metaboliczne
(m.in. hormony łożyskowe, kortyzol
i inne)

Zmniejszona wrażliwość na insulinę
(insulinooporność)

Wzrost stężenia glukozy

Wzrost produkcji insuliny
Ciąża (jako dodatkowe obciążenie metaboliczne) może prowadzić do ujawnienia
dyskretnych zmian, które mogą być związane z początkową fazą wolno
rozwijającej się cukrzycy typu 2.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Normy glikemii na czczo i po posiłku
Dla każdego pacjenta należy indywidualnie określić docelowe wartości
glikemii:
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wpływ glukozy na płód
glukoza
hiperglikemia u matki = hiperglikemia u płodu
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Hipoglikemia – poziom cukru poniżej normy
Przyśpieszone
bicie serca
Drżenie, niepokój
Bladość skóry
Głód
Nudności
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Objawy hipoglikemii
Objawy łagodne:
Objawy umiarkowane:
 Niepokój
 Wilczy głód
 Pobudzenie
 Brak koncentracji
 Przyspieszenie czynności serca
 Pobudzenie ruchowe
 Złe samopoczucie
 Bladość
 Wzmożenie potliwości
 Uczucie głodu
 Niezborność ruchów
 Agresja
 Obfite poty
 Zaburzenia widzenia, szerokie
źrenice
 Przyspieszenie rytmu serca,
arytmie
Hipoglikemia ciężka:
utrata orientacji co do miejsca i czasu, drgawki, śpiączka
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Przyczyny niedocukrzenia
Przyczyny niedocukrzenia:
 Zjedzenie zbyt małej ilości węglowodanów
 Zbyt długie odstępy pomiędzy posiłkami
 Intensywny wysiłek fizyczny nie zabezpieczony przekąską
 Podanie zbyt dużej ilości insuliny
 Spożycie alkoholu
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Zapobieganie i leczenie hipoglikemii
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wpływ cukrzycy na przebieg ciąży (1)
Ilość transportowanej glukozy od matki do płodu jest bezpośrednio
uzależniona od jej stężenia we krwi ciężarnej:
 Różnica stężeń glukozy między matką a płodem wynosi około
20-30 mg
 Jedynymi mechanizmami regulującymi transport glukozy do płodu są
przepływ krwi przez łożysko i stężenie glukozy w surowicy krwi matki
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wpływ cukrzycy na przebieg ciąży (2)
I Trymestr
Poprawa tolerancji węglowodanów i zmniejszenie zapotrzebowania na
insulinę. U ciężarnych obserwuje się obniżenie poziomu glukozy we krwi
na czczo.
II i III Trymestr
Pogorszenie przemiany węglowodanów
i stopniowy wzrost zapotrzebowania
na insulinę.
Ostatnie tygodnie przed porodem
Zapotrzebowanie na insulinę może się zmniejszać
na skutek zwiększonego wydzielania jej przez płód.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Możliwe powikłania
I trymestr ciąży:
 Poronienia
 Wady rozwojowe
Kolejne tygodnie ciąży:
 Wzrost stężenia glukozy u płodu
 Przerost komórek β i ich nadczynność
 Nadmierny wzrost płodu (makrosomia)
 Zaburzenia metaboliczne
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Leczenie
cukrzycy ciążowej
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Leczenie cukrzycy ciążowej
Insulinoterapia
Dieta
Wysiłek
fizyczny
Pomiary glikemii
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Współpraca personelu medycznego z pacjentką
Personel medyczny omawia z pacjentką:
Żeby zdobyć wiedzę
– trzeba się uczyć.
Ale żeby zdobyć mądrość
– trzeba obserwować.

Do jakich celów leczenia (w tym poziomu cukru we
krwi) powinna dążyć

Jakie są objawy wysokiego poziomu cukru we krwi?

Co to są ciała ketonowe? Dlaczego lekarz zalecił,
by je badać?
W jaki sposób wykonać takie badanie? Co zrobić, jeżeli
pojawią się ciała ketonowe?

Co to jest hipoglikemia? Dlaczego jest niebezpieczna?
Jakie są jej objawy? Co zrobić jeśli wystąpi
hipoglikemia?

Jak prawidłowo wykonać pomiar stężenia glukozy?

Dlaczego lekarz zalecił insulinę? Jak prawidłowo
i gdzie ją podać? Czy nic nie stanie się dziecku,
gdy poda się insulinę w tkankę podskórną brzucha?
Marilyn von Savant
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Insulinoterapia*
 Najczęstszą metodą jest tzw. intensywna podskórna funkcjonalna
insulinoterapia
 Zapotrzebowanie na insulinę zmniejsza się
gwałtownie po porodzie i u większości
kobiet chorych na cukrzycę ciążową
możliwe jest zaprzestanie podawania insuliny
 Miernikiem wyrównania metabolicznego cukrzycy
u kobiet w ciąży powinno być stężenie
hemoglobiny glikowanej (HbA1c ≤ 6,1%)
oznaczane co najmniej raz na 6 tygodni
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXII, pkt VII
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Samokontrola
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Samokontrola
Kontrola masy
ciała
Dobór wysiłku
fizycznego
Sposób
odżywiania
Pomiary
ciśnienia
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Pomiary
glikemii
Pielęgnacja stóp
Kontrola glikemii
Przy dobrej kontroli glikemii ryzyko wad
rozwojowych nie jest większe niż u dzieci
kobiet bez cukrzycy.
Prawidłowe wyrównanie glikemii zapobiega wielu powikłaniom.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Kryteria wyrównania glikemii u kobiet w ciąży
Na czczo i przed
posiłkiem:
60-90 mg/dl
Między 2.00-4.00:
>60 mg/dl
1 h po posiłku:
do 120 mg/dl
Średnia dobowa
glikemia:
95 mg/dl
Hemoglobina
glikowana:
≤ 6,1%
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie XXII, pkt VII
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Samokontrola stężenia glukozy we krwi
Samodzielne pomiary stężenia glukozy we krwi stanowią
bardzo ważny element terapii, gdyż dzięki nim można
wychwycić zbyt niskie lub zbyt wysokie poziomy cukru
i odpowiednio zareagować.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Kwasica ketonowa
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Ciała ketonowe
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Przyczyny powstawania kwasicy ketonowej

Infekcja, zwłaszcza z gorączką, gdy organizm zwalczając chorobę
zużywa więcej zapasów glukozy

Nieprzyjęcie insuliny

Palenie tytoniu

Ciała ketonowe mogą pojawić się również w przypadku głodowania,
w trakcie stosowania diety nisko węglowodanowej lub zbyt długiej
przerwy nocnej
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Ryzyko kwasicy ketonowej
W ciąży istnieje podwyższone ryzyko występowania kwasicy
z powodu:
 Przyspieszonego głodowania
 Wzrostu stężenia antagonistów insuliny
 Odwodnienia (wymioty)
 Stresu
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Objawy kwasicy ketonowej
 Organizm chcąc się pozbyć ciał ketonowych wydala je z moczem
i przez płuca, dlatego wyczuwalny jest zapach acetonu z ust.
 Aby wydalić aceton przez płuca zwiększa się częstość oddychania.
 Intensywne oddawanie moczu powoduje odwodnienie, mogą pojawić
się zaburzenia świadomości. Pacjent odczuwa wzmożone pragnienie,
a skóra jest sucha i zaczerwieniona.
 Inne objawy to nudności, wymioty czy bóle brzucha.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Badanie poziomu ciał ketonowych
Kiedy należy zbadać poziom ciał ketonowych we krwi lub poziom
acetonu w moczu?
 Gdy stężenie glukozy we krwi przekracza 150 mg/dl
 Podczas choroby, a zwłaszcza z gorączką lub złym samopoczuciem
 Przy podejrzeniu, że stosowana dieta jest nieprawidłowa (np. zbyt
małe posiłki)
W jaki sposób możesz zbadać poziom ciał ketonowych?
 Ciała ketonowe możesz zbadać w moczu lub we krwi.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Oznaczanie ciał ketonowych we krwi
 Zamiast pomiaru acetonu w moczu można wykonać pomiar poziomu
ciał ketonowych we krwi przy użyciu glukometru
 Tylko nieliczne glukometry mają możliwość mierzenia poziomu ciał
ketonowych we krwi
 Zalety pomiaru ciał ketonowych we krwi:
 Informacja na temat aktualnego stanu zdrowia – ciała ketonowe najpierw
pojawiają się we krwi, dopiero później w moczu. Badanie poziomu ketonów w moczu
informuje nas o tym, jaki poziom ketonów wystąpił 2–4 godziny przed badaniem,
natomiast ciała ketonowe we krwi wykrywane są znacznie wcześniej.
 Wynik pomiaru ciał ketonowych we krwi to dokładny wynik ilościowy
(pomiar wykonany przy użyciu pasków testowych do badania moczu to badanie
jakościowe, określające orientacyjny poziom ciał ketonowych w moczu).
 Technika wykonania pomiaru poziomu ciał ketonowych jest taka sama,
jak w przypadku pomiaru stężenia glukozy.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Oznaczanie ciał ketonowych w moczu
Badanie ciał ketonowych w moczu przeprowadza się specjalnymi paskami
dostępnymi w aptece. W tym celu należy:
Pobrać próbkę moczu do suchego, czystego pojemnika.
Otworzyć buteleczkę z paskami do badania moczu i wyjąć jeden pasek.
Zanurzyć część testową paska w moczu i natychmiast wyjąć.
Strząsnąć nadmiar moczu.
Po 15 sekundach od zwilżenia paska moczem odczytać zawartość ciał
ketonowych, porównując kolor otrzymany na pasku z polami barwnymi
umieszczonymi na butelce.
 Po 30 sekundach od zwilżenia paska moczem odczytać zawartość glukozy,
porównując kolor otrzymany na pasku z polami barwnymi, umieszczonymi na
butelce.
 Zapisać wyniki.
 Jeśli odczytasz wynik po upływie wskazanego czasu należy go zignorować,
gdyż może być fałszywie dodatni.





Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Dieta
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Co to jest dieta?
„Dieta” to kontrola nad ilością i jakością zjadanych produktów
oraz płynów, a nie tylko ograniczenie sposobu odżywiania.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Rodzaj pożywienia a glikemia
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Dieta cukrzycowa
Dieta cukrzycowa = dieta zdrowego człowieka
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Mity na temat odżywiania się podczas ciąży
Mitem jest, aby kobieta w ciąży jadła za dwoje,
przyszła mama je dla dwojga.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Podstawowe składniki odżywcze
 Węglowodany
 Białka
 Tłuszcze
 1 gram węglowodanów dostarcza 4 kcal energii
 1 gram białka dostarcza 4 kcal energii
 1 gram tłuszczów dostarcza 9 kcal energii
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Węglowodany 45-50% zapotrzebowania
energetycznego
Węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym
Węglowodany proste o wysokim indeksie glikemicznym
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Białka 15-20% zapotrzebowania energetycznego
Białko pochodzenia zwierzęcego
Białko pochodzenia roślinnego
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Tłuszcze 30-35% zapotrzebowania energetycznego
Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego
Tłuszcze pochodzenia roślinnego
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Błonnik
Zawartość błonnika w diecie kobiety z cukrzycą ciążową powinna
wynosić 20-40 g na dobę
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Witaminy i mikroelementy
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Zalecenia dotyczące prawidłowego odżywiania
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wymiennik węglowodanowy

1 wymiennik węglowodanowy (1 WW) to ilość produktu
spożywczego, która zawiera 10 gramów węglowodanów

Zjedzenie 1 WW, czyli 10 gramów węglowodanów podnosi glikemię
o około 40 mg/dl
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wymiennik białkowo-tłuszczowy (WBT)
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Indeks glikemiczny (IG)

Indeks glikemiczny to lista produktów uszeregowanych ze względu
na wzrost stężenia glukozy po ich spożyciu.

Określa zdolność węglowodanów do podwyższenia stężenia glukozy
we krwi

IG produktu powyżej 60 powoduje gwałtowny wzrost glikemii

Obróbka pokarmu zwiększa IG
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Indeks glikemiczny – zakresy wartości
 Niski Indeks Glikemiczny
55 lub mniej
 Średni Indeks Glikemiczny
56-69
 Wysoki Indeks Glikemiczny
70 lub więcej
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Co wpływa na IG?





Ilość i rodzaj węglowodanów
Stopień dojrzałości owoców
Zastosowane metody przetwarzania żywności, pora dnia i tempo,
w jakim produkt został spożyty oraz to jakie posiłki poprzedzały jego
spożycie
Obecność błonnika pokarmowego
Obecność w produkcie innych składników odżywczych, np. białek,
tłuszczów
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Ładunek glikemiczny
 Ładunek glikemiczny (ŁG) uwzględnia
zawartość węglowodanów
w produkcie oraz tempo ich wchłaniania.
 Ładunek glikemiczny oprócz
indeksu glikemicznego bierze również
pod uwagę wielkość spożywanych porcji.
Przykład:
O ile arbuz ma wysoki indeks glikemiczny (72 – ustalone w oparciu
o zjedzenie całego arbuza), o tyle przeciętna porcja arbuza ważąca
120 gram zawiera tak mało węglowodanów, iż jej ładunek glikemiczny
wynosi zaledwie 4, a każda wartość ŁG poniżej 10 uznawana jest za
niską.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Zalecenia dla kobiet z cukrzycą ciążową
 Codziennie spożywaj posiłki o możliwie stałych porach.
 Posiłki spożywaj 5–6 razy dziennie w małych ilościach, co 3 godziny
(ze względu na przyspieszone głodowanie).
 Nawet pojedynczy produkty (np. owoce) traktuj jako posiłek.
 Ograniczaj w diecie potrawy wysokokaloryczne, ciężkostrawne
 Unikaj produktów i potraw zawierających dużo soli.
 Dbaj o to, by posiłki były zawsze świeżo przygotowane, nie za gorące
i nie za zimne.
 Urozmaicaj swoją dietę, wybieraj produkty ze wszystkich poziomów
piramidy prawidłowego odżywiania.
 Wybieraj produkty bogate w błonnik.
 Dostarczaj węglowodanów złożonych zawartych w produktach zbożowych,
surowych warzywach i owocach.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Korzyści wynikające ze stosowania odpowiedniej
diety przez kobietę z cukrzycą ciążową
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Wysiłek fizyczny w czasie ciąży
 Wysiłek fizyczny jest nieodłączną częścią leczenia cukrzycy.
 Powinien być jednak dostosowany do możliwości pacjentki.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Poród i połóg u ciężarnej
chorej na cukrzycę
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Poród u ciężarnej chorej na cukrzycę*
 Zalecenia dotyczące sposobu porodu są takie same jak w przypadku
cukrzycy przedciążowej – kobiety z rozpoznaną cukrzycą ciążową
mogą rodzić drogami natury
 Wskazania do cięcia cesarskiego:
 Masa ciała płodu oceniana na 4200 g i powyżej
 Ryzyko dystocji barkowej
 Cukrzyca powikłana nefropatią i/lub retinopatią proloferacyjną
 Przy prawidłowo wyrównanej cukrzycy wcześniejsze wywołanie porodu
można rozważyć przy rozpoznaniu nadmiernego wzrastania płodu
(LGA > 90 centyla) po ukończeniu 37 tygodni ciąży
 U ciężarnych chorych na GDM insulinę podaje się w czasie porodu
jedynie wtedy, gdy stężenie glukozy przekroczy 130 mg/dl
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2010, Zalecenie XXII, pkt XI
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Opieka po porodzie (1)*
 Zakończenie wlewu dożylnego insuliny, pomiar stężenia glukozy
i podanie insuliny podskórnie przed planowanym spożyciem posiłku
 Zmniejszenie dawki insuliny o 30-50% w stosunku do dawki sprzed
porodu, u kobiet chorych na GDM można podjąć próbę odstawienia
insuliny
 Zalecane jest karmienie piersią
 Wykonywanie rutynowych pomiarów stężenia glukozy w osoczu na
czczo i 2 godziny po głównych posiłkach
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2010, Zalecenie XXII, pkt XII
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Opieka po porodzie (2)*
 W przypadku GDM po upływie 6-12 tygodni
od porodu należy wykonać doustny test
tolerancji glukozy (75 g):
 W razie nieprawidłowego wyniku
kobietę należy skierować
do poradni diabetologicznej
 W sytuacji uzyskania prawidłowego wyniku
zaleca się kontrolę glikemii na czczo
raz w roku, a zwłaszcza przed
kolejną planowaną ciążą
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2010, Zalecenie XXII, pkt XII
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Przygotowanie ciężarnej do zabiegu
chirurgicznego*
 Dzień przed zabiegiem normalna kolacja + wlew insuliny podskórnie
 Jeśli z powodów chirurgicznych ciężarna nie może spożyć kolacji,
stosuje się wlew glukozy, insuliny krótko działającej i ≥ 20 mmol potasu
w zależności od potrzeb
 W dniu zabiegu nie podajemy insuliny podskórnie
 O godz. 7.00 rano zaleca się wykonanie pomiaru stężenia glukozy,
elektrolitów i ocenę równowagi kwasowo-zasadowej
 Podłączenie kroplówki KIG (potas, insulina, glukoza) w zależności
od wartości glikemii o godz. 7.00, monitorowanie glikemii co godzinę
* Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2010, Zalecenie XXII, pkt XIII
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Problemy kliniczne noworodków matek chorujących
na cukrzycę w okresie ciąży*
 Zaburzenia wzrastania
 Niedotlenienie okołoporodowe
 Okołoporodowe urazy mechaniczne
 Wady rozwojowe
 Zaburzenia oddychania
 Zaburzenia metaboliczne
 Zaburzenia hematologiczne
 Zakażenia
* Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Postępowania u Kobiet z Cukrzycą, 2005, pkt IV
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Co jeszcze
warto wiedzieć?
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Na co zwracać uwagę przy analizie wyników
pomiarów?
Osocze
Krwinki białe
Płytki krwi
Krwinki czerwone
Krew pełna
Glikoliza oznacza spadek glukozy w próbce „na skrzep” o ok. 10 mg/dl na godzinę.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Kalibracja – sposób prezentacji wyników
Sopot
Przykład:
Odległość Sopot – Zakopane
Ta sama odległość wyrażona
w dwóch skalach
(kilometry oraz mile)
594 km
369 mil
1 km = 0,621 mili
* Informacje dot. odległości pochodzą z serwisu Google Maps. Przelicznik km do mili pochodzi z serwisu www.wikipedia.org
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Zakopane
Kalibracja – sposób prezentacji wyników
Sopot
Wynik we krwi
pełnej
x 1,11
= wynik w osoczu
Zakopane
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Kalibracja do osocza
Glukometr kalibrowany
do krwi pełnej:
86 mg/dl
Metoda laboratoryjna:
102 mg/dl
Wartości glikemii w surowicy są o 10-15% wyższe niż we krwi pełnej.
Chorując na cukrzycę, powinieneś wiedzieć, czy wyniki wykonywanych
przez Ciebie pomiarów stężenia glukozy dotyczą surowicy, czy krwi pełnej.
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Na co zwracać uwagę przy wykonywaniu pomiarów
– najczęstsze błędy
Nieprawidłowa kalibracja,
brak kalibracji
Próbka krwi
nieodpowiedniej
wielkości
Przeterminowane paski testowe
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott
Pomiar wykonywany
kilka razy z tego
samego nakłucia
Przeoczenie instrukcji dotyczących sposobu
wymiany igieł w nakłuwaczach
Cukrzyca ciążowa – program szkoleń dla kobiet w ciąży
ADC/e/AACC/d/2/03/10 ©
2013 Abbott