Wolność a polityka społeczna
advertisement
Wolność to nieograniczona swoboda działania zgodnie z własną wolą działającego (ujęcie szerokie) Wolność to nieograniczona swoboda działania zgodnie z własną wolą działającego i prawami, które mu przysługują (ujęcie wąskie) - „wolność polega na czynieniu tego wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu” Wolność to działanie ludzi niezdominowanych przez innych Trzy formy dominacji › Przymus – zdolność kogoś do swobodnego działania ze szkodą dla dobra kogoś innego › Panowanie – dobrowolne podporządkowanie się woli kogoś innego › Wyzysk – władza wykorzystywana jest do tego, aby odebrać komuś część jego własności Kombinacje › Przymus i panowanie › Przymus i wyzysk › Panowanie i wyzysk › Przymus, wyzysk i panowanie M. J. Thompson, Reconstructing republican freedom: A critique of the neo-republican concept of freedom as non-domination, 2013 Przymus A B D Wyzysk C Panowanie M. J. Thompson, Reconstructing republican freedom: A critique of the neo-republican concept of freedom as non-domination, 2013 „mamy na myśli nie tylko wolność robienia tego, co się chce niezależnie od tego czym to jest... Gdy mówimy o wolności jako o czymś, co jest wysoko cenione, mamy na myśli pozytywną władzę lub zdolność robienia lub cieszenia się czymś, co jest tego warte” (T.H. Green) Wolność pozytywna polega na tym, że człowiek jest sam sobie panem, a wolność negatywna, że inni nie przeszkadzają mu czynić, co zechce (Isaiah Berlin) Aby być w pełni wolnym muszą być spełnione dwa warunki 1. cechy fizyczne i psychiczne, pozycja społeczna i zasoby materialne danej osoby stwarzają jej szerokie pole dla wyrażania siebie, wybierania i działania 2. brak rzeczywistych lub potencjalnych niekoniecznych i krzywdzących ingerencji, manipulacji, ograniczeń i wymogów w stosunku do tej osoby narzuconych wolą i działaniami innych Wolność jako swoboda działania: jak najmniej ograniczeń dla działania jednostki w społeczeństwie, to podstawowe założenia klasycznego liberalizmu, w wersji współczesnej – neoliberalizm lub libertarianizm Wolność jako niedominacja: jak najmniej dominacji jednych ludzi nad innymi w społeczeństwie – neorepublikanizm Wolność jako możliwość prowadzenia życia takiego, jakie zasadnie się ceni – współczesny liberalizm? Wolność jako swoboda działania: jak najmniej ograniczeń dla działania jednostki w społeczeństwie - polityka społeczna chroniąca swobodę działania, nie naruszająca swobody działania, realizująca swobodę działania Wolność jako niedominacja: jak najmniej dominacji jednych ludzi nad innymi w społeczeństwie – polityka społeczna chroniąca przed dominacją, nie dominująca nad obywatelem, realizująca zasadę niedominacji Wolność jako możliwość prowadzenia życia takiego, jakie zasadnie się ceni – polityka społeczna chroniąca możliwości wyboru sposobu życia, polityka społeczna nie ograniczająca tych możliwości, polityka społeczna zwiększająca te możliwości Stopień, w jakim zapewnione jest bezpieczeństwo ludzkie Możliwości rozwoju i spożytkowania potencjału zdolności i umiejętności Stopień przeciwdziałania różnym postaciom dyskryminacji, stopień zwiększania równości szans, respektowania sprawiedliwego rozkładu uprawnień i zobowiązań Zakres podmiotowości i autonomii członków społeczeństwa, wolności negatywnej – od wszelkiej przemocy i wolności pozytywnej – do wyboru sposobu życia oraz uczestniczenia w decyzjach publicznych Możliwości kultywowania swej tożsamości etnicznej i kulturowej członków społeczeństwa Siła więzi społecznych i wzajemnej solidarności Jan Danecki Tradycyjnie zrośnięte z pojęciem polityki społecznej › Kolektywizm › Równość › Bezpieczeństwo › Biologizm Nowe i zalecane › Wolność › Efektywność Jolanta Supińska Wspieranie efektywności ekonomicznej Ograniczanie ubóstwa Wspieranie równości społecznej Wspieranie integracji społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Wspieranie stabilności społecznej Wspieranie autonomii Robert E. Goodin et al. „Wolność jest tylko jedną z wielu wartości, którym ono [państwo opiekuńcze] służy. Większość argumentów przeciwko państwu opiekuńczemu (welfare state) opiera się na domniemaniu, że szkodzi ono wolności” (Robert E. Goodin) Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) podatników › (od czego?) od prawnego przymusu zagrożonego sankcjami › (do czego?) do dysponowania ich własnymi dochodami według ich woli Sens argumentu: polityka społeczna wymaga przymusowego opodatkowania Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) obywateli › (od czego?) od konieczności korzystania z wystandaryzowanych usług gwarantowanych wszystkim › (do czego?) do wyrażania własnych gustów w zakresie korzystania z usług społecznych Sens argumentu: polityka społeczna jest zuniformizowana, nie uwzględnia różnych preferencji Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) obywateli, i w szczególności korzystających z jej usług › (od czego?) nakazów i zakazów o charakterze prawnym › (do czego?) do działania zgodnie ze swoimi preferencjami Sens argumentu: polityka społeczna jest paternalistyczna Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) korzystających z usług i świadczeń › (od czego?) od nakładanych administracyjnie warunków dotyczących zachowania › (do czego?) do postępowania zgodnie z własnymi preferencjami Sens argumentu: polityka społeczna wymaga spełnienia wymogów narzucanych przez urzędników Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) korzystających ze świadczeń › (od czego?) psychologicznego i ekonomicznego uzależnienia od państwa › (do czego?) do niezależnego od państwa organizowania zaspokajania potrzeb Sens argumentu: polityka społeczna uzależnia od państwa i sprawia, że państwo staje się niezbędne Polityka społeczna ogranicza wolność › (czyją?) korzystających ze świadczeń › (od czego?) ograniczeń prawnych, administracyjnych i politycznych › (do czego?) do ustanawiania takiej organizacji społecznej, w której nie będzie polityki społecznej Sens argumentu: raz wprowadzona polityka społeczna nie może być usunięta z życia społecznego Jeżeli wybór zawiera dwie opcje, a jedną z nich jest deprywacja podstawowych potrzeb, to czy jest to sytuacja odpowiadająca ideałowi wolnego wyboru? Analogia do wyboru w sytuacji groźby: „pieniądze albo śmierć”. Czy wybieramy, gdy mamy perspektywę: „praca albo śmierć głodowa” (ubóstwo)? Polityka społeczna zwiększa wolność › (czyją?) korzystających z usług i świadczeń › (od czego?) społecznych i ekonomicznych ograniczeń › (do czego?) do życia zgodnie z własnymi preferencjami Sens argumentu: ubóstwo przeszkadza w prowadzeniu takiego życia, jakie się chce prowadzić Polityka społeczna zwiększa wolność › (czyją?) obywateli › (od czego?) od ograniczeń natury psychologicznej › (do czego?) do okazywania bezstronności Sens argumentu: obowiązkowa polityka społeczna dla wszystkich powoduje, że każdemu zależy, aby poprawiło się wszystkim Polityka społeczna zwiększa wolność › (czyją?) obywateli › (od czego?) od praktycznych i psychologicznych ograniczeń › (do czego?) do działania zgodnie z uważanymi za podstawowe zasadami życia społecznego Sens argumentu: polityka społeczna sprawia, że niektóre dobra i usługi są wyłączone z rynku, a tym samym zmniejsza pokusę traktowania ich tak, jakby były towarem
