wykaz zagadnień których znajomość jest konieczna do uzyskania

WYKAZ ZAGADNIEŃ KTORYCH ZNAJOMOŚĆ JEST KONIECZNA DO
UZYSKANIA POZYTYWNEJ OCENY Z WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ.
HODOWLA ROŚLIN I NASIENNICTWO
A.WYKŁADY
1.Czynniki prowadzące do udomowienia roślin. Cechy roślin zmieniające się pod wpływem
udomowienia. Genetyczna determinacja cech związanych z udomowieniem roślin. Postęp
hodowlany od początku naukowej hodowli roślin do wprowadzenia odmian
transgenicznych. Kierunki zmian głównych cech roślin pod wpływem postępu
hodowlanego. Charakterystyka Rewolucji Genowej. Postęp hodowlany w przyszłości.
Literatura. Podlaski S. 2007 – Wpływ postępu hodowlanego na produkcję
roślinną. Postępy Nauk rolniczych 1/2007. 3-22
2.Najwieksi polscy i światowi hodowcy roślin. Udział odmian w podnoszeniu wielkości i
zmianach jakości plonów. Kierunki zmian w produkcji rolniczej UE a kierunki hodowli
roślin
3.Znaczenie zmienności genetycznej w hodowli roślin. Jak i dlaczego rolnictwo wpływa na
kształtowanie się roślinnej zmienności genetycznej. Wady i zalety różnych sposobów
konserwowania zmienności genetycznej. Uwarunkowania prawne dotyczące zachowania
zmienności genetycznej organizmów żywych.
4.Róznica pomiędzy auto i alloploidami. Porównanie łatwości prowadzenia hodowli na
poziomie di i tetraploidalnym. Rodzaje gamet wytwarzanych przez organizmy
poliploidalne. Znaczenie triploidów. Samozapylenie i krzyżowe zapylenie u di i
tetraploidow.
5. Cele krzyżowania oddalonego. Sposoby uzyskiwania płodnych allopoliploidów
6.Sposoby uzyskiwania haploidów i ich wykorzystanie w genetyce i hodowli roślin
7.Róznica pomiędzy mieszańcami
właściwości hybryd i cybryd.
płciowymi
i
somatycznymi.
Powstawanie
oraz
8.Konsekwencje selekcji ukierunkowanej na cechy ilościowe i jakościowe. Efekty selekcji
zależne od sposobu rozmnażania i kojarzenia organizmów. Ostrość i pułap selekcji
9.Wpływ struktury genetycznej populacji roślin na zasady hodowli roślin. Co jest odmianą
handlową u roślin samopylnych, obcopylnych i rozmnażanych wegetatywnie.
10.Poziom heterozji u odmian syntetycznych i mieszańcowych. Konsekwencje
rozmnażania odmiany syntetycznej i mieszańcowej. Jakie sposoby oceny wartości
kombinacyjnej i dlaczego stosujemy w hodowli różnych typów odmian. Jaki jest i
dlaczego najcenniejszy komponent produkcji nasiennej odmian mieszańcowych opartych
o cms. Warunki wystąpienia maksymalnego efektu heterozji.
11.Możliwosci klasycznej i biotechnologicznej opornościowej hodowli roślin
12.Charakterystyka światowego przemysłu nasiennego.
13.Podstawowe zasady prawne funkcjonujące w sferze nasiennictwa. Sytuacja hodowli
roślin i nasiennictwa w Polsce w porównaniu do nasiennictwa światowego.
B.ĆWICZENIA
1.Podwójne zapłodnienie. Stosunki ploidalnosci zarodka, bielma okrywy/owocni podczas
krzyżowania organizmów o różnym stopniu ploidalnosci i ich wpływ na płodność
organizmów. Źródła zmienności genetycznej wykorzystywane w hodowli roślin. Podstawy
analizy genetycznej (prawa Mendla). Rodzaje krzyżowań. Technika krzyżowania w pełni
kontrolowanego.
2.Rodzaje selekcji. Zastosowanie poszczególnych rodzajów selekcji w hodowli roślin.
Postęp hodowlany. Znaczenie ostrości selekcji dla postępu hodowlanego.
3.Struktura genetyczna populacji roślin samopłodnych i obcopłodnych rozmnażanych
wegetatywnie. Schemat hodowli roślin samopłodnych. Przyczyny i skutki genetycznych
konsekwencje samozapylenia. Metody hodowli roślin samopłodnych. Schemat hodowli
roślin rozmnażanych wegetatywnie na przykładzie ziemniaka.
4.Struktura genetyczna populacji roślin obcopłodnych. Genetyczne skutki krzyżowania
panmiktycznego. Schemat hodowli roślin obcopłodnych. Metody hodowli roślin
obcoplodnych.
5.Definicja zjawiska heterozji. Tworzenie CLW. Metody oceny wartości kombinacyjnej
CLW. Tworzenie mieszańcowego materiału siewnego. Zasady dziedziczenia cechy
samoniezgodności (allele wielokrotne). Genetyczne podstawy męskiej sterylności roślin
(dziedziczenie cytoplazmatyczne)Wykorzystanie zjawiska samoniezgodności i męskiej
sterylności do tworzenia materiału siewnego odmian heterozyjnych.. Sposoby utrwalenia
zjawiska heterozji.. Odmiana syntetyczna. Wykorzystanie CLW do tworzenia materiału
siewnego odmian syntetycznych. Sposoby oceny wartości kombinacyjnej CLW
przeznaczonych do tworzenia odmian syntetycznych.Porównanie odmiany populacyjnej,
heterozyjnej i syntetycznej.
6.Mutacje. Typy mutacji. Mutageny fizyczne i chemiczne i mechanizmy ich działania.
Sposoby ustalenia optymalnej dawki mutagenu. Schemat tworzenia nowych odmian
roślin poprzez wywoływanie mutacji indukowanych. Zastosowanie mutagenezy
.
7.Mutacje genomowe. Sposoby ich wywoływania. Podział mutacji genomowych
(aneuploidy, euploidy, autopoliploidy , allopoliploidy). Dziedziczenie cech genetycznych u
poliploidów. Płodność poliploidów – przyczyny genetyczne obniżenia płodności, metody
przywracania płodności. Wykorzystanie poszczególnych rodzajów mutacji genomowych w
hodowli roślin.
8.Definicja czynnika abiotycznego. Rodzaje czynników abiotycznych. Testy bezpośrednie
określające odporności materiałów hodowlanych na poszczególne rodzaje czynników
abiotycznych. Testy pośrednie określające odporności materiałów hodowlanych na
poszczególne rodzaje czynników abiotycznych.
9.Definicja patogena. Cechy patogenów. Definicja odporności. Typy odporności roślin na
patogeny. Genetyczne uwarunkowania odporności roślin na patogeny – teoria gen na
gen. Sposoby określania odporności roślin na patogeny chorobotwórcze. Rodzaje
szkodników dla których prowadzona jest ocena materiałów hodowlanych. Rodzaje
odporności roślin na szkodniki. Sposoby oceny odporności materiałów hodowlanych na
szkodniki.
10. Definicja jakości plonu. Podstawowe cechy jakości plonu pszenicy i ziemniaków.
11. Cele i zadania hodowli zachowawczej. Metody stosowane w hodowli zachowawczej.
Tradycyjne i nowoczesne metody ustalania tożsamości odmianowej. Zasady rejestracji
odmiany.
12. Zasady kwalifikacji polowej plantacji nasiennej. Cele kwalifikacji. Etapy kwalifikacji.
Zadania i uprawnienia kwalifikatora. Różnice między badaniami rejestrowymi odmiany, a
kwalifikacją plantacji nasiennej.
13. Metody oceny podstawowych cech jakościowych materiału siewnego.
14.Zasady oceny materiału siewnego w systemie OECD. Różnice pomiędzy polskim a
unijnym systemem oceny nasion.
GENETYKA
A. WYKŁADY
1. Budowa DNA. Replikacja DNA. Budowa i funkcja mRNA, rRNA i tRNA.
Transkrypcja. Dojrzewanie mRNA. Translacja
2. Budowa jądra komórkowego. Struktura chromatyny i jej zmiany podczas
cyklu komórkowego. Typy chromosomów. Telomery.
3. Podział komórki – mitoza i mejoza, ich rola genetyczna. Konsekwencje
genetyczne nieprawidłowego podziału komórki.
4. I i II Prawo Mendla – dziedziczenie jednej i dwóch par alleli z dominacja i
bez dominacji.
5. Geny letalne i subletalne- występowanie w populacji, znaczenie dla
osobnika i populacji, konsekwencje genetyczne ich występowania w
populacji.
6. Zjawisko plejotropii- występowanie, przykłady plejotropii właściwej i
plejotropii pozornej.
7. Allele wielokrotne – występowanie alleli wielokrotnych u roślin i zwierząt.
Zasady dziedziczenia alleli wielokrotnych. Znaczenie występowania alleli
wielokrotnych dla populacji.
8. Współdziałanie genów. Przykłady i zasady dziedziczenia poszczególnych
rodzajów współdziałania genów (geny monarchiczne, współdziałanie
komplementarne, kompromisowe, kompensacyjne, epistaza genów
dominujących, epistaza genów recesywnych).
9. Cechy ilościowe. Występowanie. Analiza genetyczna cech ilościowych.
Zjawisko transgresji i jego wykorzystanie praktyczne.
10. Sprzężenie genów. Grupy sprzężeń. Zjawisko crossing-over i jego
wykorzystanie do sporządzania map chromosomów. Genetyczne i
cytologiczne metody mapowania chromosomów. Transpozony –
występowanie, działanie i znaczenie.
11. Sposoby dziedziczenia płci u roślin i zwierząt. Chromosomy płci i ich rola.
Cechy sprzężone z płcią- przykłady. Dziedziczenie cech sprzężonych z
płcią. Praktyczne wykorzystanie znajomości zasad dziedziczenia cech
sprzężonych z płcią.
12. DNA pozajadrowy. Dziedziczenie cech mitochondrialnych. Znaczenie
mtDNA dla osobnika i populacji. Dziedziczenie DNA chloroplastowego. Inne
rodzaje DNA pozajądrowego.
13. Definicja mutacji. Kwalifikacja mutacji. Mutageny fizyczne i chemiczne.
Mutacje genowe – przyczyny powstawania, konsekwencje genetyczne i
fenotypowe. Sposoby naprawy DNA. Mutacje chromosomowe (delecja,
duplikacja, inwersja, translokacja, chromosom kolisty) – przyczyny
powstawania. Konsekwencje genetyczne i fenotypowe dla osobnika i
populacji. Mutacje genomowe (aneuploidy i euploidy) – przyczyny
powstawania, sposoby dziedziczenia cech u aneuploidów i euploidów.
Sposoby otrzymywania mieszańców międzygatunkowych, sposoby
przywracania płodności mieszańcom międzygatunkowym. Znaczenie
praktyczne allo- i autopoliploidów.
14. Definicja odporności. Rodzaje odporności . Teoria gen na gen. Tradycyjne i
nowoczesne sposoby uzyskiwania roślin odpornych na patogeny i
szkodniki.
15. Prawo Hardy`ego i Weinberga. Frekwencja genów w populacji. Dryf
genetyczny, przyczyny i konsekwencje
16. Kod genetyczny. Cechy kodu genetycznego. Regulacja funkcji genu u
Procaryota. Operon laktozowy. Operon tryptofanowy.
17. Regulacja funkcji genu u Eucaryota – regulacja poprzez zmiany struktury
chromatyny, podczas dojrzewanie mRNA. Funkcje regulacyjne RNAi.
18. Techniki inżynierii genetycznej Kultury „in vitro”. Krzyżowanie
somatyczne. Metody transformacji komórek roślinnych.
19. Zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach działalności człowieka
(medycyna, hodowla roślin, chów zwierząt, kryminalistyka,
biotechnologia,)
B. ĆWICZENIA
1. Budowa i funkcja kwasów nukleinowych.
2. Podział komórki i jego konsekwencje genetyczne.
3. Tworzenie gamet przez organizmy o różnych genotypach.
4. Analiza genetyczna różnych cech – zastosowanie Praw Mendla do
rozwiązywania zadań.
5. Analiza genetyczna cech warunkowanych przez allele wielokrotne i geny
letalne- rozwiązywanie zadań
6. Analiza genetyczna współdziałania genów – rozwiązywanie zadań.
7. Analiza genetyczna cech sprzężonych z płcią – rozwiązywanie zadań.
8. Analiza genetyczna cech sprzężonych z płcią – rozwiązywanie zadań.
9. Analiza genetyczna cech warunkowanych przez geny pozajądrowe –
rozwiązywanie zadań.
10. Sporządzanie map chromosomów- ustalanie kolejności i odległości genów
na chromosomie.
11. Mutacje genowe i ich konsekwencje genetyczne
12. Analiza genetyczna cech organizmów poliploidalnych– rozwiązywanie
zadań.
13. Analiza genetyczna cech ilościowych. Transgresja – rozwiązywanie zadań.
14. Dziedziczenie cech w populacji – rozwiązywanie zadań.
15. Znajomość praktycznego zastosowania zasad genetyki w praktyce
rolniczej.