W hite Paper

Biuletyn
informacyjny
White
Paper
Biuletyn informacyjny
White Paper
Czy Safe
kontrola
rentgenowska
How
is X-ray
Inspectionżywności
of Food?
jest bezpieczna?
Spis treści
Contents
1.
Dlaczego stosuje się promienie Rentgena do kontroli żywności?
2.
Promieniowanie rentgenowskie a radioaktywność
2.1
Czym są promienie Rentgena?
1
Why Use X-rays to Inspect Food?
2
X-ray Radiation vs. Radioactivity
2.2
2.1 What are
X-rays?
Promieniowanie
w życiu
codziennym
2.3
2.2 promieniowania
Radiation in Everyday
Lifekontekście
Dawki
w szerszym
3.
2.3 rentgenowska
Putting Radiation
Doses into Context
Kontrola
a napromieniowanie
żywności
4.
Systemy
detekcji
rentgenowskiej
są z Irradiation
zasady bezpieczne
3
X-ray Inspection
vs. Food
4.1
Zasady
ochrony
4
X-ray Systems are Safe by Design
4.2
Przepisy
4.1 dotyczące
Protectionbezpieczeństwa
Principles
4.3
Cechy
4.2 projektu
Safetyzapewniające
Regulations bezpieczeństwo
5.
Podsumowanie
6.
Słowniczek terminów
7.
Teksty źródłowe
4.3
Safety Design Features
5
Conclusion
6
Glossary
7
References
EAGLE
Product Inspection
White Paper
Biuletyn informacyjny
Biuletyn informacyjny
Czy kontrola rentgenowska żywności
jest bezpieczna?
Część producentów żywności żywi pewne obawy wobec wprowadzenia detekcji
rentgenowskiej jako metody kontroli produktów. Obawiają się, że personel mógłby
sprzeciwiać się instalacji detektorów rentgenowskich w zakładzie pracy, oraz, że klienci
mogą wybrać inne marki produktów, niepoddawane tego typu kontroli.
White Paper
How
Safe is X-ray Inspection of Food?
Obawy przed promieniowaniem są słuszne, nie oznacza to jednak, że należy niepokoić się stosowaniem
promieni rentgenowskich w procesie kontroli żywności. Poziom promieniowania używany do kontroli w przemyśle
spożywczym jest bardzo niski, a zastosowanie detektorów rentgenowskich podlega ścisłej regulacji, a zarazem
coraz bardziej się upowszechnia.
Some food manufacturers have reservations about the adoption of x-ray inspection as a
method of product inspection. They are concerned that their staff will object to bringing
Niniejszy
omawia
bezpieczeństwo
kontroli
x-rays
into biuletyn
the workplace
and that
consumers could
switchrentgenowskiej
to another brandżywności.
that’s not
been subject to x-ray inspection.
1. Dlaczego stosuje się promienie Rentgena
do kontroli żywności?
tempa
produkcji i oczekiwań konsumentów
People are right to be wary of radiation. But that does not mean they should be worried Wzrost
about the use
of x-rays
in food inspection. The levels of radiation used for x-ray inspection in the food industry are
extremely
low,
and
zmusza producentów do wprowadzania bardziej
the use of x-ray inspection equipment is both highly regulated and increasingly common.
niezawodnych metod kontroli jakości produktów.
Mimo, że stosowanie kontroli rentgenowskiej nie jest
wymagane prawem, to takie wytyczne, jak analiza
rentgenowskiej w celu zapewnienia bezpieczeństwa
zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP),
i jakości produktów. Kontrola rentgenowska umożliwia
Increasing
line
speeds
and
consumer Inicjatywa Bezpieczeństwa Żywności,
1.
Why
Use
X-rays
to
Inspect
Food?
Globalna
osiągnięcie wyjątkowo wysokiego poziomu detekcji
expectations have put pressure on food
Dobre
Praktyki Wytwarzania i inne standardy
metalu w przypadku metali żelaznych, nieżelaznych
manufacturers to adopt more reliable methods of
Food manufacturers use x-ray inspection
ustalane
doraźnie przez poszczególne sieci handlowe
i stali nierdzewnej.
Ponadto,
ta radzi
product inspection. Although there are no legal
technology
to ensure product
safety andtechnologia
quality.
na wytwórców zobowiązanie do wdrożenia
requirements to use x-raynakładają
inspection, guidelines
sobieinspection
doskonale
również
z wykrywaniem
innych
X-ray
gives them
exceptional
levels
as Hazard Analysisniezawodnych
Critical Control Points
standardów kontroli wyrobów.
of
metal detection for ferrous,
non-ferrous,
and
zanieczyszczeń,
takich,
jak fragmenty
szkła, such
kamieni,
stainless-steel. The technology is also extremely
kości, tworzywa sztuczne o wysokiej gęstości(HACCP),
oraz the Global Food Safety Initiative, and
Good Manufacturing Practice, as well as ad hoc
good at detecting other foreign bodies such as
Włączenie
detektorów rentgenowskich do globalnego
guma (Ilustracja 1). Detektory rentgenowskie standards
mogą set by individual
retailers put the onus
glass, stone, bone, high density plastics, and
programu
kontroli
produktów w firmie w celu
także
przeprowadzać
szeroki
zakres
czynności
on manufacturers to establish reliable product
rubber compounds (Figure 1). X-ray systems
inspection
programmes.
zagwarantowania
bezpieczeństwa
i jakości wyrobów
can
also
perform
simultaneously
a
wide
range
of
kontrolnych na linii produkcyjnej, w tym mierzyć masę
in-line
quality
checks
such
as
measuring
mass,
umożliwia
producentom
funkcjonowanie
zgodne
produktu, zliczać elementy, identyfikować brakujące lub
Incorporating x-ray inspection systems into a
counting components, identifying missing or
z
krajowymi
i
międzynarodowymi
regulacjami,
uszkodzone produkty, monitorować poziom napełnienia,
company-wide product inspection programme
broken products, monitoring fill levels, inspecting
badać
szczelność
zamknięcia
i wykrywać uszkodzone
to ensure product safety przepisami
and quality helpsprawa krajowego oraz normami
seal
integrity,
and checking
for damaged product
food manufacturers comply
with nationalprzez
and sieci handlowe.
ustalanymi
and
packaging.
produkty
oraz opakowania.
Producenci
stosują
technologię
This
white paper żywności
assesses the safety
of x-ray
inspection of kontroli
food.
international regulations, local legislation, and
standards set by retailers.
2. Promieniowanie rentgenowskie
X-ray Radiation vs. Radioactivity
a radioaktywność
2.
2.1. What are X-rays?
2.1. Czym są promienie Rentgena?
Figure
1: X-ray1:image
of a rentgenowski
contaminated babyzanieczyszczonych
food jars
Ilustracja
Obraz
2
2
White Paper
EAGLE Product Inspection
Biuletyn
informacyjny
EAGLE
z jedzeniem dla niemowląt
X-rays are invisible as they are a form of
electromagnetic radiation, like light or radio
waves. All types of electromagnetic
radiation rentgenowskie jest niewidzialne,
Promieniowanie
are part of a single continuum known as the
bowiem jest ono jedną z form promieniowania
electromagnetic spectrum (Figure 2). The
elektromagnetycznego,
podobnie jak światło lub
spectrum runs from long-wave
radio at one end
fale radiowe. Wszystkie rodzaje promieniowania
to gamma rays at the other.
słoików
elektromagnetycznego należą do wspólnego
2.2. Promieniowanie w życiu
codziennym
Ilustracja 2: Spektrum promieniowania elektromagnetycznego
kontinuum zwanego spektrum promieniowania
elektromagnetycznego (Ilustracja 2). Obejmuje ono
różne typy promieniowania, od długich fal radiowych
do promieni gamma na przeciwległym krańcu.
Dzięki niewielkiej długości fali promienie rentgenowskie
przenikają przez materiały nieprzezroczyste dla światła
widzialnego. Przenikliwość danego materiału dla
promieni Rentgena zależy, mówiąc ogólnie, od jego
gęstości, dzięki czemu kontrola rentgenowska jest tak
pożytecznym narzędziem w przemyśle spożywczym.
Im wyższa gęstość materiału, tym mniejsza ilość
promieni jest w stanie go przeniknąć. Ukryte ciała obce,
jak np. fragmenty szkła lub metalu są więc widoczne
na obrazie rentgenowskim, bowiem odbijają więcej
promieniowania niż otaczający je produkt.
Promieni Rentgena używanych w systemach kontroli
żywności nie należy kojarzyć z takimi substancjami
radioaktywnymi jak uran. Substancje radioaktywne
stanowią fizyczne źródła promieniowania, które emitują
w postaci cząstek alfa, beta i promieni gamma.
Są one emitowane stale, dlatego materiałów tych
nie można wyłączyć. Jedyną metodą powstrzymania
promieniowania substancji radioaktywnych
jest zamknięcie ich w pojemniku wykonanym
z materiału pochłaniającego promieniowanie.
Promienie Rentgena wykorzystywane do kontroli
żywności funkcjonują na innej zasadzie. Można je
włączać lub wyłączać, jak żarówkę. Odcięcie dopływu
prądu do urządzenia rentgenowskiego powoduje
natychmiastowe zakończenie emisji promieni Rentgena.
Promienie Rentgena stanowią tylko jedno
z kilku naturalnych źródeł promieniowania.
Łączny efekt działania wszystkich tych
źródeł znany jest pod nazwą promieniowania
tła, na które istoty ludzkie są wystawione od
początku swojego istnienia. Współcześnie
dzienna dawka promieniowania jest wyższa
niż w poprzednich pokoleniach, gdyż
promieniowanie stosowane w medycynie
przyczyniło się do wzrostu otrzymywanego
promieniowania tła o około 18%. Wzrost ten może
wydawać się duży, lecz ogólny poziom promieniowania
jest tak niski, że w praktyce jest on niezauważalny.
Poniższy wykres (Ilustracja 4) przedstawia cztery
główne źródła promieniowania składające
się na promieniowanie tła, na jakie wystawiony
jest przeciętny człowiek.
Ilustracja 4: Główne źródła promieniowania tła
Gaz radon
Jest on produktem rozpadu radu-226, który występuje
wszędzie tam, gdzie występuje uran. Radon wydzielany
jest z gleb i skał zawierających rudy uranu, najczęściej
z granitu. Udział radonu w promieniowaniu tła waha
się, lecz zwykle wynosi około 50%. Jest on często
głównym składnikiem promieniowania tła.
Promieniowanie kosmiczne
Promieniowanie kosmiczne dociera na Ziemię
z kosmosu. Wszystkie istoty żywe są narażone
na ten rodzaj promieniowania, choć jego część
jest filtrowana w atmosferze ziemskiej.
Promieniowanie wewnętrzne
Występuje w sytuacjach, gdy osoba wdycha lub
połyka cząstki substancji radioaktywnych, zwykle
w postaci drobnego pyłu. Promieniowanie wydzielane
przez te cząstki dociera do organów wewnętrznych.
Ilustracja 3: Promieniowanie rentgenowskie można
włączać i wyłączać, podobnie jak żarówkę.
Promieniowane stosowane w medycynie
Głównym źródłem sztucznego napromieniowania
są prześwietlenia zębów i klatki piersiowej.
Stanowią one 15% łącznego promieniowania tła.
Biuletyn
informacyjny
EAGLE
3
White Paper
Biuletyn informacyjny
2.3 D
awki promieniowania w szerszym
kontekście
2.3.
Putting
Radiation
Doses intonajbardziej
Context
Z punktu
widzenia
ryzyka zawodowego
istotnym wskaźnikiem są łączne dawki promieniowania.
From
thenarażenia
point of view
of occupational podawane
exposure,
Granice
na promieniowanie
są waccrued
oparciuradiation
o maksymalne
dawki.
the
dose is dopuszczalne
the most important
W
układzie
SI
jednostką
dawki
promieniowania
measure. Occupational exposure limits are given
jestterms
siwert
Jako, że maximum
poziom narażenia
in
of (Sv).
the permitted
dose. The
na promieniowanie w pracy jest zwykle niski,
SI unit of radiation dose is the sievert (Sv). As
powszechnie stosowane są mniejsze jednostki:
occupational exposure levels are normally low,
milisiwert (mSv – jedna tysięczna siwerta)
smaller
units – millisievert
(mSv:
a thousandth
lub mikrosiwert
(μSv – jedna
milionowa
siwerta).
of
a
sievert)
or
microsievert
(μSv:
a millionth
Moc dawki promieniowania oznacza
tempo of a
sievert)
– arepromieniowania
more commonlywused.
TheJest
radiation
wchłaniania
czasie.
ona
wyrażana
w milisiwertach
(μSv/h) (Moc
dose
rate measures
the ratenaatgodzinę
which radiation
is
dawki
promieniowania
=
Dawka
(μSv)/Czas
(godziny)).
absorbed over time. This is expressed in μSv/h
(Dose Rate = Dose (μSv) ÷ Time (hours)).
Przeciętny człowiek otrzymuje ze źródeł naturalnych
około 2.400 μSv (2,4 mSv) promieniowania tła rocznie
For the average human, natural background
(Tabela 1). Zwykle dawka ta znacznie przekracza
radiation
about 2,400
μSv (2.4
mSv)
narażenie contributes
na promieniowanie
w kontakcie
z urządzeniami
of
radiation
in
a
year
from
natural
sources
do kontroli rentgenowskiej stosowanymi w przemyśle
(Table
1). ThisTypowa
typically
far exceedsmoc
the radiation
spożywczym.
maksymalna
dawki
exposure
received
from an
x-ray inspection
system
promieniowania
w pracy
bezpośrednio
przy takim
urządzeniu
jest
mniejsza
od
1
μSv
(0,001
mSv)
in the food industry. The typical maximum dose
na godzinę.
Oznacza
to, że to
pracownik
rate
immediately
adjacent
an x-ray obsługujący
inspection
urządzenie
otrzyma
2.000
μSv
(2
mSv)
rocznie
system is <1 μSv (0.001 mSv) per hour.
Which
pracując przez 50 tygodni w roku, 40 godzin tygodniowo
means an operator would receive 2,000 μSv
bezpośrednio przy detektorze rentgenowskim.
(2 mSv) per year when working 50 weeks a year
and 40 hours each week in direct contact with an
Przeciętna dawka
Typowy zakres
Źródłosystem.
x-ray
(mSv/rok)
(mSv/rok)
Kosmos
0,4
0,3-1,0
Source
Ziemia
Average Dose
0,5
Typical Range
0,3-0,6
Ciało ludzkie
(mSv/year)
0,3
(mSv/year)0,2-0,8
Space
Radon
0.4
Razem
Earth
(w zaokrągleniu)
Human body
0.5
0.3
1,2
2,4
0.3 - 1.0 0,2 - 1,0
0.3 - 0.6
1 - 10
0.2 - 0.8
Tabela
Threats and Your0.2
Safety”,
Radon1 (Źródło: „Radiation1.2
- 1.0
Armin Ansari, 2010, str. 10)
Total (rounded)
2.4
1 - 10
Table 1: (Source: Radiation Threats and Your Safety, Armin
Naturalnie występujące promieniowanie rentgenowskie
Ansari, 2010, page 10)
4
Biuletyn
informacyjny
EAGLE
pochodzi z kosmosu. Dziennie otrzymujemy
je w niewielkich dawkach, bowiem większość
Naturally occurring x-rays come from outer space.
zostaje odfiltrowana w atmosferze. Efekt filtracji spada
Our
daily dosewysokości,
is small because
the atmosphere
ze wzrostem
a więc osoby
podróżujące
filters
most
of
it
out.
The
filtering
effect
declines
samolotami otrzymują wyższe dawki promieniowania
with
altitude. Those who fly absorb more x-rays
niż pozostali.
than those who stay on the ground.
Na przykład osoba często podróżująca samolotem
ok. 8%
więcej promieniowania
– 200
Apochłania
frequent oflyer,
for example,
absorbs around
8%μSv
(0,2 mSv) niż osoba, która nie używa tego środka
more radiation 200 μSv (0.2 mSv) than a nonlokomocji. Przeciętna roczna dawka pasażera często
flyer. The frequent flyer’s typical annual dose is
latającego samolotem wynosi około 2.600 μSv (2,6 mSv)
about
(2.6 mSv)
a year.
Pilots and
rocznie.2,600
PilociμSv
i członkowie
załogi
otrzymują
jeszcze
cabin
absorb
4,400
μSv
wyższecrew
dawki
– ok. more
4.400still:
μSv about
(4,4 mSv)
rocznie,
(4.4
mSv) a year,
depending
on routes
and
w zależności
od tras
i całkowitego
czasu flown
spędzonego
total flying time. Their annual dose of radiation is
typically greater than workers at a nuclear plant –
and almost twice as high as those who spend their
w powietrzu. Dawka ta zwykle przekracza
napromieniowanie, na jakie wystawieni są pracownicy
elektrowni jądrowych, i jest niemal dwukrotnie wyższa
lives
at ground
level. Evenotrzymywanej
so, the frequent
flyer’s
od dawki
promieniowania
przez
osoby
niepodróżujące
to, dodatkowa
additional
dosesamolotami.
of radiation Mimo
is extraordinarily
porcja
promieniowania
jestmussels
wciąż wyjątkowo
niska.
low.
If you
ate one jar of
every week
for
Zjadając
co
tydzień
słoik
małży,
przez
rok
pochłaniamy
a year, you’d absorb an extra 250 μSv (0.25
dodatkowe 250 μSv (0,25 mSv), czyli więcej
mSv) – more than the frequent flyer.
promieniowania niż stały klient linii lotniczych.
Whatever
you do na
on Ziemi
planetoznacza
Earth, you
come into
Każda czynność
kontakt
contact
with
radiation.
z promieniowaniem.
Figure 5 5
Ilustracja
Jedzenie
słoika
małży
tygodniowo
Eat a jar of
mussels
every
week for
przez rok = 250 μSv/rok
one year = 250 μSv/year
Ilustracja
Figure 6 6
Osoby
często
podróżujące
Frequent
flyer’s
= 2,600 μSv/year;
samolotem = 2.600 μSv/rok
Airline pilots and air crew
Piloci i członkowie załóg
4,400 μSv/rok
μSv/year
== 4.400
Ilustracja
Figure 7 7
Maksymalny
dopuszczalny
poziom
Maximum permitted
leakage
levels
wycieku promieniowania z systemu
from an x-ray system:
kontroli rentgenowskiej:
µSv/hr (RoW
regulations),
11 μSv/rok
(przepisy
RoW),
55 μSv/rok
(przepisy
USA)
µSv/hr (US
regulations)
3. KX-ray
ontrola
rentgenowska
3.
Inspection
vs. Food Irradiation
a napromieniowanie żywności
Food processors use x-rays in two ways:
W przetwórstwie żywności promieniowanie Rentgena
1. To inspect food for contaminants or quality
wykorzystywane jest na dwa sposoby:
control, and
1. Do detekcji zanieczyszczeń lub kontroli jakości
2. lub
To irradiate food (a process that destroys
bacteria)
2. D
o napromieniowania żywności
The technologies
are similar
– both processes
(proces ten niszczy
bakterie).
Obie technologie
podobne,
gdyż obydwa
procesy
involve
radiation są
– but
that is where
the similarity
wykorzystują
promieniowanie,
lecz
na
tym
kończą
ends. Dose levels equivalent to several orders of się
ich podobieństwa.
promieniowania
używana
magnitude
separateDawka
food irradiation
from food
do
napromieniowania
żywności
różni
się
od
tej
inspection.
stosowanej w kontroli jakości o kilka rzędów wielkości.
X-ray
inspection
of foodżywności
doesn’t cause
it to
Kontrola
rentgenowska
nie powoduje
become
radioactive,
just
as
a
person
doesn’t
jej radioaktywności, na tej samej zasadzie,
become
after
having
a chest x-ray.
na jakiejradioactive
człowiek nie
staje
się radioaktywny
po prześwietleniu klatki piersiowej.
There is scientific evidence to show that x-rays
Istnieją
dowody
naukowe
do
not harm
food.
A 1997 potwierdzające,
study by the World
że
promieniowanie
rentgenowskie
nie jest
Health Organisation (WHO) confirmed
thatszkodliwe
food
dla żywności. Badanie przeprowadzone w 1997 r.
radiation levels up to 10,000 Gy do not affect
przez WHO (Światową organizację Zdrowia)
food safety or nutritional value. That means the
potwierdziło, że poziom napromieniowania żywności
food
was subject
radiation
around ten
do 10.000
Gy nietowpływa
nadoses
jej bezpieczeństwo
million
times odżywcze.
as strong as
those used
in x-ray
ani wartości
Oznacza
to wystawienie
inspection. It proved that the food remains safe to
eat and that it loses none of its nutritional value.
This view is supported by the experience of
żywności na mniej więcej milion razy silniejsze dawki
Po opuszczeniu otworu wyjściowego generatora
leading
brands
across
the
world.
Those
that
have
AfterRentgena,
leaving the exit
window
of the x-ray
promieniowania od dawek stosowanych w kontroli
promieni
wiązka
promieniowania
already
switched
to
x-ray
inspection
find
that
generator,
the
x-ray
beam
travels
in a straight
rentgenowskiej. Badanie wykazało, że taka żywność
przechodzi w linii prostej przez kolimator
consumers
experience
no
change
in
quality.
line
through
a
collimator
(a
device
for narrowing
wciąż nadaje się do bezpiecznego spożycia i nie
(urządzenie skupiające strumień promieniowania
the stream of x-rays to typically a 2mm wide fan
traci nic ze swych wartości odżywczych. Za tym
w wiązkę wachlarzową o typowej szerokości 2 mm),
The dose levels used in x-ray inspection are
beam), through the food product, and on to the
poglądem przemawia
również
doświadczenie
licznych
produkt
spożywczy,
dox-ray
detektora.
leading less
brands
across
themillionth
world. Those
thatused
havein the przez
After leaving
the exit
window of the
than
one ten
of those
detector.
wiodących marekalready
z całego
świata.
Producenci,
którzy
switched
to
x-ray
inspection
find
that
generator,
the
x-ray
beam
travels
in
a
straight
WHO study. Food that passes through an x-ray
consumers
experience
no
change
in
quality.
line
through
a
collimator
(a
device
for
narrowing
już wprowadzili rentgenowską
kontrolę
żywności
inspection system spends less than 1 second
the stream of x-rays to typically a 2mm wide fan
stwierdzają, że konsumenci
nie odczuwają
in the x-ray
beam. During zmian
that short time it
The
dose
levels
used
in
x-ray
inspection
are
jakości produktów.
receives a radiation dose of around 1 uGy to 1.5 beam), through the food product, and on to the
less thanuGy
one(0.0000015
ten millionthGy).
of those
used are
in the
The levels
so low that detector.
WHO study.
Food
thatcan
passes
through
an
x-ray
organic
food
be
subject
to
x-ray
inspection
Poziomy dawek stosowanych przy kontroli
inspection
spends less
1 second
withsystem
no diminution
of itsthan
organic
status.
rentgenowskiej są
ponad
dziesięć
milionów
razy niższe
in the x-ray beam. During that short time it
od dawek zastosowanych
w badaniu
Żywność
receivesIna comparison
radiation
dose
ofWHO.
around
1 uGythe
to 1.5
to x-ray
inspection
dose
przesuwająca sięuGy
przez
system
kontroli
rentgenowskiej
(0.0000015
Gy). irradiation
The levels are
lowhigher
that and
levels for food
are so
much
przebywa w zasięgu
wiązki
promieniowania
przez
organic
food can
be500
subject
to to
x-ray
inspection
range
from
Gy up
10,000
Svczas
in approved
with no
diminution
of
its
organic
status.
krótszy niż sekunda.
Wprotocols
tym czasie
otrzymuje
dawkę
for food items.
promieniowania wynoszącą od ok. 1 μGy do 1,5 μGy
comparison
x-ray
inspection
the
dose
Whichever
way
you
look at
it,kontroli
food that has
(0,0000015 Gy).InPoziom
tentojest
tak
niski,
że
levels forpassed
food irradiation
arex-ray
much
higher and
through
an
inspection
można poddawać nawet produkty organiczne bez system is
range from
500 Gy
to 10,000
Svitinwas
approved
as good
anduptasty
to eat as
before it was
uszczerbku dla ich walorów
ekologicznych.
9: Stainless aparatu
steel x-rayrentgenowskiego
cabinet
IlustracjaFigure
9: Obudowa
wykonana
ze stali nierdzewnej
The whole assembly is encased in a stainless
protocols
for food There
items.are no measurable changes to
scanned.
steel x-ray cabinet
(Figure jest
9) with
a highly visible
Całe urządzenie
zamknięte
w obudowie
lamp stack that signals the system status. The
flavours, textures, or nutritional values: food that
wykonanej
ze stali nierdzewnej (Ilustracja 9),
W porównaniu z dawkami
stosowanymi
w food
kontroli
Whichever
look atis it,
that has in every
Figure 9: Stainless steel x-ray cabinet
hasway
beenyou
x-rayed
indistinguishable
lamp stack (Figure 10) is wired to a safety circuit;
wyposażonej
w zestaw widocznych lamp
rentgenowskiej, poziom
dawek
stosowanych
do
passed respect
throughfrom
an x-ray
foodinspection
that hasn’t.system is
if the lamps fail, the x-ray source automatically
sygnalizujących
stan
systemu.
good and tasty
eat as it was
beforei wynosi
it was
The whole
assembly
is encased
a stainless
napromieniowaniaasżywności
jest to
znacznie
wyższy
switches off. All
access toinprimary
x-ray beam
scanned.
There
are
no
measurable
changes
to
steel
x-ray
cabinet
(Figure
9)
with
a
Lampy
(Ilustracja
10)
podłączone
są
do obwodów
od 500 Gy do 10.000 SvGood
zgodnie
z dopuszczalnymi
food remains
good food.
radiation is protected by two highly
forcedvisible
break
flavours,
textures,
or
nutritional
values:
food
that
lamp
stack
that
signals
the
system
status.
The
bezpieczeństwa:
lampy
działają,
procedurami dla produktów spożywczych.
interlocks andjeżeli
monitored
by anie
Safety
Relay. źródło
has been
indistinguishable
in every
lamp stack Rentgena
(Figure 10) iszostanie
wired to aautomatycznie
safety circuit;
4.x-rayed
X-rayisSystems
are Safe
by Design promieni
respect from food that hasn’t.
if the lamps fail, the x-ray source automatically
wyłączone.
Przed dostępem do pierwotnej wiązki
Niezależnie od punktu widzenia, żywność po przejściu
switches off. All access to primary x-ray beam
There
are
three
key
components
of
an
x-ray
promieni rentgenowskich chronią dwie samoczynne
przez system kontroli
rentgenowskiej
zachowuje
te
same
Good food
remainssystem
good food.
radiation is protected by two forced break
inspection
(Figure 8):
blokady
monitorowane przez przekaźniki
walory odżywcze i smakowe,
jakie cechowały
ją przed
interlocks and monitored by a Safety Relay.
• An x-ray generator (A)
kontrolą. Kontrola4.nieX-ray
powoduje
żadnych
uchwytnych
are Safe
by Design
• Systems
A detector (B)
zmian smaku, konsystencji
ani
wartości
odżywczych.
• A computer (C)
There poddane
are three keykontroli
components
of an x-ray
Produkty spożywcze
są absolutnie
inspection
system
(Figure
8):
nieodróżnialne od pozostałych.
Dobre jedzenie
• An x-ray generator (A)
• A detector (B)
zawsze
pozostanie dobrym
• A computer (C)
bezpieczeństwa.
jedzeniem.
4. Systemy detekcji rentgenowskiej
są z zasady bezpieczne
System detekcji rentgenowskiej składa się z trzech
kluczowych elementów (Ilustracja 8):
• generatora promieni Rentgena (A)
Figure 8: Components of an x-ray system
• detektora (B)
• komputera (C)
Figure 10: Highly visible lamp stack
Ilustracja
10: Lampy
sygnalizacyjne
umieszczone
Figure 10: Highly
visible lamp
stack
w widocznym miejscu.
4.1 Zasady ochrony
Figure 8: Components of an x-ray system
Systemy kontroli rentgenowskiej zaprojektowano
White Paper
5
w sposób bezpieczny, tak, by generowały
promieniowanie tylko wówczas, gdy urządzenie
jest włączone. W tym czasie ryzyko narażenia
na promieniowanie można kontrolować za pomocą
White Paper
jednej lub obydwu zasad ochrony:
5
• odległość
• osłona
EAGLE Product Inspection
EAGLE Product Inspection
Ilustracja 8: Elementy systemu detekcji rentgenowskiej
Biuletyn
informacyjny
EAGLE
5
Biuletyn informacyjny
Odległość:
Natężenie promieniowania znacznie spada wraz
z oddalaniem się od źródła (Ilustracja 11), proporcjonalnie
do kwadratu odległości od źródła. Jednakże w zakładzie
przetwórstwa spożywczego nie ma zbyt wiele przestrzeni,
więc odejście od urządzenia nie zawsze jest możliwe.
Detektor rentgenowski wyposażony w odpowiednią
obudowę nie stwarza zagrożenia dla zdrowia
obsługujących je pracowników.
Wysoka czułość detektorów stosowanych
w nowoczesnych systemach kontroli rentgenowskiej
umożliwiła ich producentom zmniejszenie mocy
generatorów promieniowania rentgenowskiego.
Słabsze źródło emituje mniej promieniowania,
przez co z kolei wymaga słabszej osłony.
4.2 Przepisy dotyczące bezpieczeństwa
Ilustracja 11: Natężenie promieniowania
Osłona:
Z uwagi na to, że wykonanie osłony urządzenia jest
działaniem znajdującym się pod kontrolą producenta
detektorów rentgenowskich, jest to najbardziej
rozpowszechniona metoda kontroli emisji promieniowania.
Poziom ochrony zależy od gęstości użytego materiału
(Ilustracja 12). Z tego powodu aparaty rentgenowskie
i ich obudowy są zwykle wykonane ze stali nierdzewnej
(Ilustracja 13).
Ilustracja 12: Materiały, z których wykonano osłony
i ich działanie
Produkcja i dostarczanie urządzeń do kontroli
rentgenowskiej są regulowane przepisami.
W Wielkiej Brytanii regulują je Przepisy
o Promieniowaniu Jonizującym z 1999r,
zaś w Stanach Zjednoczonych Kodeks Przepisów
Federalnych FDA (Federalnej Agencji ds. Żywności
i Leków), Sekcja 21 CFR 1020.40 „Aparaty
rentgenowskie w obudowach”. Przepisy te
gwarantują bezpieczeństwo obsługi urządzeń,
nawet w sytuacji, gdy operator spędza
cały dzień pracy w ich pobliżu.
W rzeczywistości osoby obsługujące urządzenia
rentgenowskie spędzają bardzo niewiele czasu
bezpośrednio w ich pobliżu. Nowoczesne systemy
są zautomatyzowane w celu zminimalizowania
obecności operatora. Niemniej jednak dobrze
zaprojektowany system kontroli rentgenowskiej
musi być zgodny z krajowymi przepisami
oraz regulacjami dotyczącymi stosowania
promieniowania jonizującego.
Ilustracja 13: Osłona wiązki promieniowania wewnątrz urządzenia rentgenowskiego
6
Biuletyn
informacyjny
EAGLE
4.3 Cechy projektu zapewniające
bezpieczeństwo
4.3.
Safety Design
Features bezpieczeństwo
Standardowe
cechy zapewniające
powinny obejmować osłony tunelu zatrzymujące
promieniowanie,
układshould
samoczynnych
wyłączników
Standard
safety features
include tunnel
bezpieczeństwa
oraz
możliwość
całkowitej
curtains to retain emissions, a safety interlockintegracji
systemu kontroli rentgenowskiej z obwodami
design, and the x-ray system can also be fully
bezpieczeństwa na linii produkcyjnej, o ile jest
integrated with the manufacturer’s production-line
to wymagane. Pozostałe istotne cechy to blokowane
safety
circuitnapięcia,
if required.
Other
vital features
should
izolatory
łatwo
dostępne
wyłączniki
beawaryjne
lockable power
isolators,
accessible
emergency
oraz umieszczony na górze zestaw lamp
stops,
and a top-mounted
lamp
stack with
360°
sygnalizacyjnych
widoczny
z każdego
kierunku
(Ilustracja
14).14).
visibility
(Figure
Widoczny zestaw lamp
sygnalizacyjnych
Highly visible lamp stack
Wyłącznik stops
awaryjny
Emergency
accessiblezfrom
both sides
dostępny
obydwu
stron
Tunnel
curtains
Osłony
tunelu
Układ
Safety samoczynnych
interlock design
blokad
Ilustracja 14: Standardowe cechy zabezpieczające
Figure 14: Standard safety features
Zgodnie z wymogami prawa, urządzenie
po zainstalowaniu
musi
przejść
Once
installed, the unit
must
by lawostatnią,
be given a
krytyczną
kontrolę
rentgenowską.
Jeżeli
przejdzie
final, critical x-ray survey. If it passes,
a certificate
ją
z
wynikiem
pozytywnym,
otrzymuje
certyfi
is issued. This is either done by the x-ray systemkat.
Badanie przeprowadza producent systemów
manufacturer or by an independent inspector.
rentgenowskich lub niezależny inspektor.
Before
start work, staff
be trainedpersonel
in
Przedthey
rozpoczęciem
pracyshould
z urządzeniem
thenależy
properprzeszkolić
use of the equipment
in the relevant
w zakresie and
prawidłowej
obsługi oraz
health
and safetyaspektów
issues. bezpieczeństwa i higieny pracy.
odpowiednich
Podsumowanie
5.5. Conclusion
Niski
poziom
promieniowania
stanowi
Low
level
radiation
is part of everyday
lifeczęść
and
codziennego życia. Istoty ludzkie są narażone
humans have been exposed to it since the
na promieniowanie od początków swojego istnienia.
beginning of time.
Kontrola rentgenowska żywności również w coraz
X-ray
inspection
of food
increasingly
a featureżycia.
of
większym
stopniu
stajeis się
częścią naszego
ourZ daily
life.rokiem
With each
passing
more wellkażdym
coraz
więcej year,
producentów
wiodących
marekbrands
poddaje
wyroby
kontroli
known
areswoje
subjecting
their
foods rentgenowskiej.
to x-ray
Nie jest toBut
jednak
do obaw.
Jedzenie
inspection.
that’spowód
not a cause
for fear.
Foodnadające
się
do
spożycia
zachowuje
po
kontroli
wszystkie
that’s good to eat before being x-rayed is as tasty walory
smakowe
i odżywcze.
doświadczenia
and
nutritional
afterwards.Dowodzą
Evidencetego
comes
from
producentów, którzy już wprowadzili ten rodzaj kontroli,
those brands that have adopted x-ray inspection
already and their customers do not detect any
change in flavour or texture.
oraz ich klientów, którzy nie dostrzegają żadnych
zmian smaku ani konsystencji produktów.
Personel
obsługujący
urządzenia
detekcji
are
protected
by legislation
and bydo
design.
The
rentgenowskiej
jest
chroniony
przez
przepisy
regulations set safety levels, while equipment
prawne oraz przez
projektowania
urządzeń.
manufacturers
buildsposób
even greater
safety margins
Regulacje prawne określają poziom bezpieczeństwa,
into their designs. Live radiation sources such as
zaś wytwórcy sprzętu projektują go z odpowiednio
uranium are not used. Instead, the x-rays within an
większym marginesem bezpieczeństwa.
x-ray
inspection
are electrically
generated,
Urządzenia
te niesystem
wykorzystują
aktywnych
źródeł
which
means
they
can
be
turned
on
and
promieniowania, jak np. uran. Promienieoff.
Rentgena
Providing
guidelines
followed,
stosowanethew safety
urządzeniach
do are
kontroli
generowane
są przezx-ray
prądinspection
elektryczny,
co oznacza,
modern
systems
provideżeamożna
safe
je
włączać
i
wyłączać.
Jeżeli
przestrzegane
working environment within the food industry.
są zalecenia dotyczące bezpieczeństwa, nowoczesne
systemy kontroli rentgenowskiej stanowią bezpieczne
The equipment wouldn’t be there if it didn’t serve
środowisko pracy w przemyśle spożywczym.
a purpose. The real risk to human health comes
from
food contaminants
such as metal, glass,
Urządzenia
nie byłyby wykorzystywane,
stone,
and
bone
and
x-ray
inspection
systems
gdyby nie spełniały pewnego
celu. Rzeczywistym
are
used to detect
and rejectzdrowia
contaminated
food
zagrożeniem
dla ludzkiego
są bowiem
zanieczyszczenia
produktach
spożywczych,
from
the productionwline.
Since x-ray
inspection
tym np.
fragmenty
metalu, szkła,
kamieni
i kości.
isw good
at catching
contaminants
(and
checking
Detektory
rentgenowskie
służą
do
wykrywania
product integrity) without affecting the food or the
zanieczyszczonych
i odrzucania
people
who operate produktów
the equipment,
it’s fair toich
say
z linii produkcyjnej. Ponieważ kontrola rentgenowska
that x-ray inspection is a force for improving food
dobrze spełnia zadanie wykrywania zanieczyszczeń
safety
and integralności
quality, not reducing
it. nie wpływając
(i kontroli
produktów),
zarazem na żywność ani na osoby obsługujące,
6.
Glossary
można
stwierdzić, że kontrola rentgenowska jest
narzędziem poprawiającym bezpieczeństwo i jakość
produktów
spożywczych,
Orders
of magnitude
- nie zaś je pogarszającym.
(http://en.wikipedia.org/wiki/Order_of_magnitude)
6. Słowniczek
terminów
Orders
of magnitude
are generally used to make
very approximate comparisons. If two numbers
Rząd wielkości (za: pl. wikipedia.org)
differ by one order of magnitude, one is about
Rząd wielkości jest szacunkowym określeniem
ten times larger than the other. If they differ by
liczby, przybliżającym jej wartość. Ogólnie rzędu
two
ordersużywa
of magnitude,
differ by adokładnych
factor of
wielkości
się przy they
dokonywaniu
about
100.
porównań. Jeśli dwie liczby różnią się o jeden rząd
wielkości, oznacza to, że jedna z nich jest około
10-krotnie
większa
drugiej. dose)
Analogicznie, różnica
Sv:
Sievert
(unit ofodradiation
dwóch
rzędów
wielkości
oznacza,
jedna z liczb
mSv: Millisievert (a thousandth of ażesievert)
jest
100
razy
większa.
μSv: Microsievert (a millionth of a sievert)
SI:
The International System of Units
Sv:
siwert (jednostka dawki promieniowania)
(abbreviated SI from the French Système
mSv: milisiwert (jedna tysięczna część siwerta)
μSv: Internatinal
mikrosiwertd’Unités)
(jedna milionowa część siwerta)
Gy:
Gray
( unit of radiation
absorbed
dose,
SI:
Międzynarodowy
Układ
Jednostek
Miar
for(skrót
practical
scenarios,
radiation
such as
pochodzi
od terminu
francuskiego
gamma
or International
x-ray, 1 Gy =d’Unités)
1 Sv)
Systeme
Gy:
Gray (jednostka pochłoniętej dawki
promieniowania, w scenariuszach
No part of this white paper may be reproduced or transmitted in
praktycznych
dla promieniowania
gamma
any form or
by any means, electronic
or mechanical, including
photocopying
recording, for any purpose
lub and
rentgenowskiego
1Gy = without
1Sv). the express
written permission of EAGLE Product Inspection.
This documentation is furnished with restricted rights.
EAGLE Product Inspection does not warrant the accuracy or
applicability of the information contained herein and as such is
specifically not responsible for property damage and/or personal
Biuletyn
injury, direct or indirect for damages and/or failures which
may be 7
informacyjny
EAGLE
caused as a result of using the information provided.
7. Teksty źródłowe
Poniżej przedstawiono linki do tekstów i informacji
źródłowych:
Agencja ochrony zdrowia - bezpieczeństwo
promieniowania (Wielka Brytania)
http://www.hpa.org.uk/radiation
Agencja ds. Standardów Produkcji Żywności
http://www.food.gov.uk
Federalna Agencja ds. Żywności i Leków
– główny organ regulacyjny w USA
http://www.fda.gov/cdrh/radhealth
Żadna część niniejszego biuletynu nie może być kopiowana
ani transmitowana, w żadnej formie i na żadnym nośniku
elektronicznym lub mechanicznym, w tym w postaci
fotokopii i zapisu, w żadnym celu, bez wyraźnej pisemnej
zgody EAGLE Product Inspection.
Niniejszy dokument jest dostarczany z ograniczonymi
prawami.
EAGLE Product Inspection nie gwarantuje dokładności
ani odpowiedniości informacji zawartych w dokumencie,
w związku z czym w szczególności nie ponosi
odpowiedzialności za szkody majątkowe i (lub) uszczerbek
na zdrowiu, ani odpowiedzialności bezpośredniej
i pośredniej za szkody i (lub) usterki spowodowane
wykorzystaniem zawartych w nim informacji.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
http://www.who.int/foodsafety/publications/fs_
management/irradiation/en/
Normy dla Żywności WHO/FAO
http://www.codexalimentarius.net
Komitet ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
(Wielka Brytania) – Wskazówki dotyczące BHP
przy pracy z promieniowaniem jonizującym
http://hse.gov.uk
Soil Association
(organizacja certyfikacji produktów organicznych)
http://www.soilassociation.org
www.eaglepi.com
www.pidpolska.pl
PID Polska Sp. z o.o.
Platan Park 1/E
ul. Poleczki 21
02-822 Warszawa
Tel: +48 (22) 545 05 90
Fax: +48 (22) 545 05 91
E-mail: [email protected]
PID X-Ray детекторы
Regus Business Center
4-й Лесной переулок, 4
125047, Москва
T: +7 915-104-14-82
Ф: +7(495) 2258500
E-mail: [email protected]
EAGLE Product Inspection
6005 Benjamin Road
Tampa, FL 33634
Tel: +1 877 379 1670
Fax: +1 865 379 1677
Email: [email protected]
EAGLE Product Inspection
Royston Business Park
Greenfield Royston
Hertfordshire SG85HN
Tel: +44 (0)1763 257900
Fax: +44 (0)1763 257909