Co i jak sprawdzaliśmy? Kompetencje społeczne to

Co i jak sprawdzaliśmy?
Kompetencje społeczne to nasza wiedza i umiejętności w zakresie życia z innymi ludźmi.
Doskonalenie kompetencji społecznych jest ważne dla satysfakcji z funkcjonowania wśród ludzi, zarówno w obszarze osobistym i zawodowym.
To co sami myślimy na swój temat, o swoich kompetencjach determinuje nasz sposób zachowania
wobec innych. To jak zachowujemy się wobec innych podlega ich stałej ocenie. Na tej podstawie
określają nasz status społeczny tj. miejsce jakie możemy zajmować w grupie.
Kwestionariusz Kompetencji Społecznych sprawdza poziom kompetencji społecznych ważnych w
naszej kulturze. Jego celem jest umożliwienie uczestnikom projektu poznania kompetencji społecznych, które są ich mocną stroną oraz tych, które chcieliby doskonalić.
Prosiliśmy uczestników projektu – na jego początku i po zakończeniu w nim udziału - o ocenę poszczególnych stwierdzeń dotyczących kompetencji społecznych na skali 1-5, gdzie 1 oznacza „trudno
powiedzieć”, 2 –„ całkowicie się nie zgadzam”, 3- „raczej się nie zgadzam”, 4- „raczej się zgadzam”, 5
– „całkowicie się zgadzam”.
Suma wyników z poszczególnych tabel określa w skali od A-E poziom badanej w tabeli kompetencji,
gdzie A = ocenie 1; B = ocenie 2; C = ocenie 3; D= ocenie 4; E = ocenie 5.
Jakie kompetencje społeczne pomagamy doskonalić w projekcie ?
1. Budowanie zaufania.
Zaufanie – to nasza wiedza i nasze uczucia, że czyjeś działanie okaże się zgodne z naszymi
oczekiwaniami. Zaufanie jest jedną z podstawowych więzi międzyludzkich w rodzinach i grupach
społecznych. Tak jak MY, tak też INNI LUDZIE oczekują , że nasze działania będą zgodne z ich
oczekiwaniami! Umiejętność budowania zaufania w rodzinie, grupie społecznej oznacza więc
umiejętność stałego sprawdzania potrzeb i oczekiwań innych ludzi wokół nas. Kluczem to tego są
pytania w stylu: ”jak mogę ci pomóc?”, „ o czym marzysz?”, „czego pragniesz?”, dotrzymywanie
obietnic, postępowanie zgodnie z nazwanymi zasadami, normami. Warto w rozmowie z inną osobą
dbać o utrzymanie z nią kontaktu wzrokowego, spójność słów z niewerbalnymi komunikatami jakie
wysyła nasze ciało.
2. Tolerancja.
Tolerancja - to otwarte, obiektywne i szanujące podejście do innych, wobec odmiennych od własnych
postaw, zachowań, przekonań i cech drugiego człowieka.
W praktyce „tolerancja” wskazuje na poparcie dla postaw, które są przeciwne dyskryminacji etnicznej,
rasowej czy religijnej.. To słowo jest powszechnie używane dla opisu znacznie większej ilości zjawisk
dotyczących otwartości czy szacunku dla istnienia innych postaw, grup czy poglądów mogących nie
być zgodnymi z poglądami większości. Tolerancja nie oznacza akceptacji czyjegoś zachowania czy
poglądów. Wręcz przeciwnie, tolerancja to poszanowanie czyichś zachowań lub poglądów, mimo że
nam się one nie podobają. Tolerancja jest postawą, która umożliwia otwartą dyskusję. Bez tej postawy
dyskusja zamienia się albo w zwykłą sprzeczką albo prowadzi do aktów agresji. Tolerancja uznawana
jest za podstawę społeczeństwa otwartego i demokracji.
„Moja droga do…”- projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020
3. Komunikacja.
Komunikacja - to przekaz i wymiana informacji za pomocą słów mówionych i pisanych, gestów,
mimiki. Rozmowa jest podstawowym sposobem wymiany informacji. Dzięki tej formie budujemy
relacje z ludźmi, zyskujemy ich przyjaźń, sympatię, zaufanie.
Dla skutecznej komunikacji warto:
- stawiać pytania typu: co?, jak? Służą one zbieraniu informacji, podtrzymaniu rozmowy, opowieści.
Pytania „czy?”, „dlaczego?” służą ustaleniu faktów.
- sprawdzać własnymi słowami, czy dobrze zrozumieliśmy rozmówcę. Przydatne zwroty to:
„powiedziałaś/eś mi o tym, że…”, „chodzi Ci o to, że…”
- udzielać rozmówcy informacji zwrotnej o tym co myślimy, czujemy, widzimy gdy z nim przebywamy.
Informacja zwrotna jest ważnym nośnikiem poczucia bezpieczeństwa dla naszego rozmówcy.
Przeszkodami w komunikacji są najczęściej utrudnienia postrzegania, wybiórczość uwagi, różnice
kulturowe, stereotypy myślenia.
4. Konstruktywne reagowanie na frustrację.
Frustracja – zespół przykrych emocji związanych z niemożnością zaspokojenia potrzeby lub osiągnięcia
określonego celu, mimo włożonej w to pracy i przekonania o możliwościach jego osiągnięcia.
KONSTRUKTYWNE REAGOWANIE NA FRUSTRACJE to między innymi umiejętność:
oddzielenia faktów od emocji, koncentracji na rozwiązaniu problemu braku/deficytu, zamiast
doświadczania „krzywdy”, nazywania przeżywanych emocji, opisywania zachowań, poszukiwania
informacji, korzystania ze wsparcia zewnętrznych doradców, proszenia o pomoc.
5. Rozdzielanie obszaru osobistego i zawodowego.
Obszar osobisty to wszystko to, co w sposób niezawisły należy do mnie i zależy ode mnie. To np. moja
rodzina, moja praca, moja książka itp. Obszar ten jak każde terytorium musi mieć wyraźnie
wyznaczone granice. Każdy kto chce ją przekroczyć musi pytać o zgodę właściciela obszaru! Inaczej
traktowany będzie jak agresor, intruz i spotka się z naszym atakiem fizycznym czy słownym.
Obszar zawodowy to obszar w którym ”sprzedajemy” innym nasz czas, wiedzę, umiejętności. W
odróżnieniu od obszaru osobistego jesteśmy w nim „od-do” i zawsze powinniśmy wrócić ‘do siebie”.
Do swojego domu, rodziny, książki. NIE DA SIĘ BEZKARNIE REZYGNOWAC Z SIEBIE!
Rezygnacja taka oznacza frustrację, utratę szacunku do samego siebie, skutkuje ucieczkami w choroby,
podpórki farmakologiczne, uzależnienia.
Kluczowymi umiejętnościami dla oddzielania obszaru osobistego od zawodowego są między innymi:
umiejętność zarządzania czasem, umiejętność planowania, umiejętność wyznaczania granic swojego
obszaru, umiejętność stanowienia i obrony swoich praw, umiejętność spędzania czasu z bliskimi.
Jak – w ocenie uczestników, którzy zakończyli udział w projekcie - rozwinięto kompetencje
społeczne?
Przyjęliśmy do porównań oceny wyższe i niższe od oceny 3.
Zwiększyła się z 32% do 53% liczba osób deklarujących umiejętność budowania zaufania na
poziomie dobrym i bardzo dobrym ( oceny 4 i 5).
Zmniejszyła się liczba osób - z 21% do 13%- deklarujących bardzo niskie lub niskie (oceny 1 i
2) kompetencje w tym zakresie.
Wśród zachowań, postaw które składają się na kompetencję budowania zaufania najwyższe
wskazania (4,6) otrzymały: dotrzymuję obietnic, dbam o dobrą atmosferę, jestem szczery.
Dalszego doskonalenia wymagają: nazywanie reguł postępowania, utrzymywanie kontaktu
wzrokowego w trakcie rozmowy ( oceny 3,4).
Zwiększyła się z 41% do 60% liczba osób deklarujących postawę tolerancji na poziomie
dobrym i bardzo dobrym ( oceny 4 i 5).
Zmniejszyła się liczba osób - z 9% do 7%- deklarujących bardzo niskie lub niskie (oceny 1 i 2)
kompetencje w tym zakresie.
Wśród zachowań, postaw które składają się na kompetencję „tolerancja” najwyższe
wskazania (4,7) otrzymały twierdzenia: każdy człowiek jest tak samo ważny; każdy ma
prawo decydowania o swoim życiu. Twierdzenie” każdy ma mówić to co myśli, czuje”
otrzymało wskazanie 4,6.
Dalszego doskonalenia wymaga „akceptacja ludzi o odmiennych orientacjach seksualnych (
oceny 3,5).
Zwiększyła się z 24% do 54% liczba osób deklarujących postawę otwartości, umiejętności
komunikowania na poziomie dobrym i bardzo dobrym (oceny 4 i 5).
Zmniejszyła się liczba osób - z 24% do 7%- deklarujących bardzo niskie lub niskie (oceny 1 i
2) kompetencje w tym zakresie.
Wśród zachowań, postaw które składają się na kompetencję „komunikacja” najwyższe
wskazania (4,4) otrzymały twierdzenia: dobre relacje z ludźmi są wartością, prawo do
informacji jest podstawowym prawem człowieka, a twierdzenie „warto prosić ludzi o
przysługi i pomoc ( 4,3).
Dalszego doskonalenia wymaga umiejętność stawiania pytań przed odpowiedziami (2,8).
Zwiększyła się z 24% do 40% liczba osób deklarujących umiejętność konstruktywnego
reagowania na frustracje (oceny 4 i 5).
Zmniejszyła się liczba osób - z 44% do 20%- deklarujących bardzo niskie lub niskie
(oceny 1 i 2) kompetencje w tym zakresie.
Wśród zachowań, postaw które składają się na kompetencję „konstruktywne reagowanie
na frustrację” najwyższe wskazania (4,1) otrzymały twierdzenia: jasno informuję otoczenie
o tym jak chce być traktowany i nazwanie problemu jest kluczem do rozwiązania konfliktu.
Dalszego doskonalenia wymaga umiejętność informowania innych o tym, że coś w ich
zachowaniu nam przeszkadza (3,5).
Zwiększyła się z 33% do 47% liczba osób deklarujących umiejętność rozdzielania obszaru
osobistego od zawodowego (oceny 4 i 5).
Zmniejszyła się liczba osób - z 29 % do 13%- deklarujących bardzo niskie lub niskie
(oceny 1 i 2) kompetencje w tym zakresie.
Wśród zachowań, postaw które składają się na kompetencję „rozdzielanie obszaru
osobistego i zawodowego” najwyższe wskazania otrzymały twierdzenia: warto spędzać czas
z bliskimi sobie osobami (4,7), jestem świadom swoich praw ( 4,3), potrafię odpoczywać
(4,2).
Dalszego doskonalenia wymaga umiejętność „odmówienia wykonania czegoś co przekracza
moje możliwości” ( 3,5).