instalacje elektryczne

INSTALACJE ELEKTRYCZNE
1. WIADOMOŚCI WWTĘPNW
Instalacje elektryczne powinny być funkcjonalne. Znaczy to, że instalacja
powinna umożliwiać poprawne korzystanie z urządzeń elektrycznych
w wybranym miejscu, bez potrzeby używania długich przewodów ruchomych,
czyli wszelkie łączniki, gniazda wtyczkowe i sterowniki powinny być
zainstalowane w najdogodniejszych miejscach.
Bezpieczeństwo użytkowania instalacji elektrycznych sprowadza się do
zapewnienia ochrony przed następującymi podstawowymi zagrożeniami:
- porażeniem prądem elektrycznym
- prądami przeciążeniowymi i zwarciowymi
- przepięciami łączeniowymi i pochodzącymi od wyładowań
atmosferycznych
- skutkami cieplnymi
Wykonując instalacje elektryczne trzeba także zwrócić uwagę na estetykę
wykonania. Należy zadbać o ładny wygląd gniazd i łączników. Przewody
ułożone na wierzchu lub przedłużacze plątające się na podłodze, a także
urządzenia odbiorcze zaprojektowane z pominięciem reguł wzornictwa
przemysłowego mogą utrudniać korzystanie z nich.
Podstawowymi elementami instalacji, bez których wykonać jej nie można, są:
- przewody- służą do rozprowadzania energii w zasilanym obiekcie
- łączniki- są potrzebne, aby poszczególne obwody można było złączać
i wyłączać zależnie od potrzeb
- zabezpieczenia nadprądowe- w razie wystąpienia przeciążenia lub
zwarcia wyłączają uszkodzony obwód, aby nie dopuścić do nadmiernego
nagrzania i zniszczenia instalacji
2. Układy sieci.
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych powinny być projektowane,
wykonane
i eksploatowane zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów Polskiej
Normy PN-IEC 60364.
Obwody instalacji elektrycznych niskiego napięcia mogą być wykonane
w różnych układach sieciowych. Mogą się różnić one systemem ochrony
przeciwporażeniowej, sposobem uziemienia obiektów oraz liczbą przewodów
wiodących prąd. Układy sieciowe oznacza się kodem literowym. Pierwsza litera
ma związek układu sieci z ziemią, druga oznacza sposób połączenia z ziemią
części przewodzących urządzeń. Trzecia i czwarta litera określają, czy układ ma
wspólny przewód ochronno - neutralny, czy są one rozdzielone.
Oznaczenia liter:
T - ziemia
N - neutralny
I - izolowany
C - łączony
W – rozdzielony
Zgodnie z postanowieniami normy w instalacjach elektrycznych ułożonych na
stałe, przewód ochronno- neutralny PEN powinien mieć przekrój żyły nie
mniejszy niż 10 mm2 Cu lub 16 mm2 Al.
Układ sieci TN
Jest to najbardziej rozpowszechniony układ sieci zasilających odbiorców
indywidualnych.
W nowych i modernizowanych sieciach konieczne jest stosowanie układu TN-W lub TNC-W. Związane jest to z normą dotyczącą bezpieczeństwa porażeniowego.
W układzie TN należy wykonywać dodatkowe uziemienia robocze przewodu PWN oraz
uziemienia robocze w licznych punktach, ponieważ w razie wystąpienia braku ciągłości
przewodu PWN na chronionym urządzeniu mogłoby się pojawić pełne napięcie fazowe
w stosunku do ziemi.
a) układ TN-C
b) układ TN-S
c) układ TN-C-S
Układ sieci TT
Układ sieci IT
OZNACZENIA:
L1, L2, L3 – przewody fazowe prądu przemiennego
N – przewód neutralny
PE – przewód ochronny lub uziemienie ochronnego
PEN – przewód ochronno- neutralny
FE – przewód uziemienia funkcjonalnego
Z – impedancja
Obecnie w mieszkaniach instalacje odbiorcze, nowe i przebudowywane,
powinny być wykonane w systemie sieci TN-W, w którym istnieje osobny
przewód ochronny PW i osobny neutralny N.
Rozmieszczenie styków w pojedynczym gnieździe wtyczkowym ze
stykiem ochronnym:
PE – przewód ochronny
L – przewód fazowy
N – przewód neutralny
3. Zasilanie w energię elektryczną pojedynczego
budynku.
OZNACZENIA:
SZ – sieć zasilająca niskiego napięcia
P – przyłącze
ZPP – zestaw przyłączeniowo- pomiarowy
LZ – listwa zaciskowa
RB – rozłącznik bezpiecznikowy lub wyłącznik nadprądowy selektywny
L – przewody fazowe
O – ogranicznik przepięć
SU – szyna uziemiająca
kWh – licznik energii elektrycznej
TRO – tablica rozdzielcza odbiorcy
wlz – wewnętrzna linia zasilająca
GSU – główna szyna uziemiająca
IK, IW, ICO, IG – instalacje: kanalizacyjna, wodna, centralnego ogrzewania, gazowa
KB – konstrukcja metalowa(elementy metalowe konstrukcji budynku, związane np. z fundamentem,
ścianami)
N, PEN, PE – przewody: neutralny, ochronno neutralny, ochronny lub połączenia wyrównawczego
ochronnego
4. Obwody elektryczne.
Przyjmuje się, że z jednego obwodu można zasilać do 10 gniazd wtyczkowych i
do 20 opraw oświetleniowych.
Główne typy obwodów instalacji to:
- obwody instalacji oświetlenia
- obwody instalacji gniazd wtyczkowych
- obwody instalacji siły
Przy podziale na obwody elektryczne trzeba zwrócić uwagę na to, żeby
poszczególne obwody były stosunkowo równo obciążone.
Obliczanie obwodów elektrycznych:
a) obliczanie obciążalności przewodów
I obl =
b) obliczanie spadku napięcia
∆U % =
k j × ΣP
Un
[A]
200 × k j × ΣP
U n2 × γ × S
[%]
Oznaczenia:
kj – współczynnik jednoczesności obciążeń
ΣP – całkowity pobór mocy odbiorników
Un – napięcie fazowe
γ – konduktywność
S – pole powierzchni przekroju poprzecznego przewodu
Przykładowy podział obwodów elektrycznych
Liczbę obwodów odchodzących z tablicy mieszkaniowej i rozdział obciążenia
na poszczególne obwody ustala się według następujących zasad:
- podział instalacji na obwody powinien być logiczny (pojedynczy
obwód powinien zasilać jeden odbiornik dużej mocy albo oświetlenie
kilku sąsiadujących pomieszczeń albo gniazda wtykowe w sąsiadujących
pomieszczeniach albo oświetlenia i gniazda w określonych
pomieszczeniach)
- odbiorniki o dużym poborze mocy powinny mieć oddzielny obwód
(kuchnia elektryczna, pralka z podgrzewaczem wody, zmywarka naczyń,
ogrzewacz wody, ogrzewacz pomieszczenia)
- w mieszkaniach zasilanych trójfazowo obwody jednofazowe powinny
być przyłączane w sposób zapewniający równomierne obciążenie faz
Mieszkania o małym poborze mocy są zasilane jednofazowo. Zasilanie
trójfazowe jest potrzebne, jeśli:
- w mieszkaniu jest odbiornik trójfazowy: ogrzewacz pomieszczenia o
mocy 2 kW przekraczającej przekraczającej 4 kW
- pobór mocy przekracza lub w przyszłości może przekraczać
5 kW
Zabezpieczenia w obwodach instalacji elektrycznych
Z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkownika są najważniejszym elementem
instalacji. Ich zadaniem jest natychmiastowe i automatyczne odłączenia
napięcia (przerwanie obwodu) w przypadku zwarcia lub przeciążenia w
obwodzie.
Doboru typu i wielkości zabezpieczeń w poszczególnych obwodach musi
dokonać fachowiec. Potem samodzielnie nie można zmieniać ani typu ani
wielkości poszczególnych zabezpieczeń (np. na miejsce "przepalonej" wkładki
topikowej o prądzie 16A musimy wstawić nową o identycznych parametrach).
Bezpieczniki topikowe
W starszych instalacjach występują jeszcze tego typu zabezpieczenia. Składają
się z podstawy bezpiecznika, oprawki l wkładki topikowej. Najczęściej wkładki
topikowe w gospodarstwach domowych są przystosowane do prądu
znamionowego 6A, 10A, 16A, 20A, 25A i 32A.
Wyłączniki instalacyjne
tzw. wyłączniki typu "S" są to wyłączniki przeznaczone do zabezpieczeń przed
skutkami przetężeń (przeciążeń i zwarć) instalacji oraz urządzeń elektrycznych.
Wyłączniki te mogą być użytkowane przez osoby niewykwalifikowane i nie
powinny wymagać konserwacji.
Wyłączniki różnicowo-prądowe
Jeżeli w zasilanym obwodzie wystąpi uszkodzenie izolacji, zostaje zakłócony
stan równowagi i w przewodzie neutralnym PE pojawia się prąd różnicowy.
Wyłączniki różnicowe zbudowane są na różne wartości prądu zadziałania (10,
30, 100, 300, 500 i 1000 mA). W instalacjach domowych wyłączniki
różnicowoprądowe powinny mieć zastosowanie do zabezpieczenia obwodów
gniazd wtyczkowych zainstalowanych w pomieszczeniach niebezpiecznych i
trudnych dla instalacji elektrycznych (piwnice, pralnie, łazienki, kuchnie),
czułość tych wyłączników nie powinna przekraczać 30 mA,
Nie należy stosować ze względów oszczędnościowych jednego wyłącznika
różnicowoprądowego na wszystkie obwody lub na większą ilość obwodów,
ponieważ zakłócenie w jednym obwodzie spowoduje zadziałanie
wyłącznika, co pozbawi zasilania w pozostałych obwodach zabezpieczonych
tym wyłącznikiem.
Wyłączniki o prądzie wyzwalającym 10 i 30 mA określa się jako wysokoczułe i
służą jako zabezpieczenie przeciwporażeniowe. Natomiast wyłączniki o prądzie
wyzwalającym powyżej 300mA określa się jako niskoczułe i mogą stanowić
zabezpieczenie przed wybuchem pożaru spowodowanym wadami instalacji.
Zabezpieczenia zwarciowe i przeciążeniowe stosuje się we wszystkich
przewodach fazowych danego układu z wyjątkiem:
- sieci z izolowanym punktem neutralnym, które mogą mieć
zabezpieczenia przeciążeniowe w dwóch fazach;
- przewodów neutralnych układu dwuprzewodowego, które nie mogą być
zabezpieczone
Zabezpieczenia zwarciowe przewodów powinny być zmniejszane zawsze na
początku zabezpieczanej linii oraz w miejscach, gdzie obciążalność zwarciowa
przewodów dalszego ciągu linii lub jej odgałęzienia ulega zmniejszeniu.
Zabezpieczenia od przeciążeń przewodów można zmienić w dowolnej
odległości od początku zabezpieczonej linii, jednak przed pierwszym
rozgałęzieniem lub gniazdem wtyczkowym.
W odgałęzieniach linii- wówczas gdy przewody odgałęzienia mają przekrój
mniejszy niż linia – powinno się zmniejszyć zabezpieczenia nadmiarowo
prądowe.
Nie wolno zabezpieczać przewodów uziemień ochronnych i roboczych,
przewodów ochronnych, przewodów obwodu wzbudzenia silników prądu
stałego
5. Trasy przewodów.
Poszczególne sposoby wykonywania instalacji mogą znacznie różnic się, ale są też
pewne zasady ogólne. Wlektryk wykonując instalację powinien mieć na względzie
dobro i wygodę przyszłego użytkownika, a nie ułatwienie własnej pracy. Trzeba o
tym pamiętać chociażby przy rozmieszczaniu gniazd wtyczkowych, łączników i
wypustów oświetleniowych.
Jeśli trasy przewodów nie są narzucone, przy wyborze ich trzeba uwzględnić
następujące zasady:
- Przewody, rurki, i listwy bądź koryta instalacyjne układa się tylko wzdłuż
linii prostych poziomych lub pionowych
- Łączna długość użytych przewodów powinna być możliwie mała.
- Przejść przez ściany i stropy powinno być jak najmniej, a przewody
w tych przejściach powinny być chronione rurką, a nie bezpośrednio
zamurowywane
- Nie należy układać przewodów na ciągach kominowych, wzdłuż rur
ogrzewniczych i na innych nagrzanych powierzchniach
-
Od wypustów sufitowych nie należy odgałęziać przewodów do innych
odbiorników
Trasy przewodów pod tynkiem w pomieszczeniu.
Instalacje elektryczne w łazience
Instalacje i urządzenia elektryczne instalowane w pomieszczeniach
wyposażonych w wannę, basen natryskowy, itp., muszą być szczególnie
starannie wykonane. Użytkowane urządzenia powinny być przystosowane do
występujących oddziaływań środowiska w taki sposób, aby było zapewnione
bezpieczeństwo porażeniowe ludzi w warunkach zwiększonego zagrożenia
porażeniowego.
W tych pomieszczeniach zawsze stosujemy gniazda hermetyczne wyposażone
w styk ochronny. Ze względu na zagrożenie porażeniowe wyróżnia się
w cztery strefy:
• strefa O to wnętrze wanny lub basenu natryskowego,
• strefa l - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznaczają zewnętrzne
krawędzie wanny lub brodzika - można w niej instalować jedynie
podgrzewacze wody zainstalowane na stałe,
•
strefa 2 - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznacza płaszczyzna
o szerokości 0,60m na zewnątrz od granicy strefy l- można instalować
jedynie oprawy oświetleniowe II klasy ochronności oraz pogrzewacze
wody,
•
strefa 3 - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznacza płaszczyzna
przebiegająca w odległości 2,40m na zewnątrz od granicy strefy 2 można instalować gniazda wtyczkowe, jeżeli są one:
- zasilane indywidualnie z transformatora separacyjnego (z jednego
transformatora jedno gniazdo),
- zabezpieczone wyłącznikiem różnicowoprądowym o znamionowym
prądzie wyzwalającym nie większym od 30mA.
Wysokość stref wynosi 2,25m od poziomu podłogi.
Grzejniki instalowane w podłodze mogą być stosowane we wszystkich strefach
pod warunkiem jednak pokrycia ich metalową siatką lub blachą, objętą
połączeniami wyrównawczymi.
Podstawowe sposoby wykonania instalacji.
pomieszczenie
Przewody jednożyłowe w rurze
A1
instalacyjnej w izolowanej cieplnie
ścianie
Przewody wielożyłowe w rurze
A2
instalacyjnej w izolowanej cieplnie
ścianie
Przewody jednożyłowe w rurze instalacyjnej na B1
ścianie drewnianej
Przewody wielożyłowe w rurze instalacyjnej na B2
ścianie drewnianej
6.
Przewód jednożyłowy lub wielożyłowy na
ścianie drewnianej
C
Kabel wielożyłowy w osłonie w ziemi
D
Przewód wielożyłowy w powietrzu
E
Przewody jednożyłowe w powietrzu stykające
się
F
Przewody jednożyłowe w powietrzu oddalone
od siebie
G
Dobór przekroju przewodów
Podane niżej zasady doboru przekroju dotyczą przewodów czynnych, służących
do przesyłu energii; tylko niektóre z nich można odnieść również do
przewodów ochronnych PE. Kolejne kryteria doboru określają najmniejszy
dopuszczalny przekrój przewodu.
To kryterium, które dyktuje przekrój największy, jest rozstrzygające; tak
dobrany przekrój spełnia wszystkie pozostałe wymagania.
6.1. Dobór ze względu na wytrzymałość mechaniczna.
Przewód
Przewód
Rodzaj i zastosowanie przewodu
miedziany
aluminiowy
2
mm
mm2
Przewody linii napowietrznej niskiego napięcia
(przęsła o rozpiętości >45 m)
10
25
Przewody izolowane bez powłoki lub uzbrojenia
ułożone po wierzchu na zewnątrz pomieszczeń
6
10
Przewody izolowane ułożone w
pomieszczeniach
1
1,5
Przewody obwodu wtórnego przekładnika
prądowego
2,5
zabronione
Przewody obwodu wtórnego przekładnika
napięciowego
1,5
zabronione
6.2. Dobór ze względu na nagrzewanie prądem roboczym.
Przepisy [28] podają obciążalność długotrwałą przewodów IZ czyli największy
prąd jakim można długotrwale obciążyć przewody. Porównuje się ją
z obliczeniowym prądem szczytowym obwodu IB
potrzebne są przewody o obciążalności długotrwałej
IZ ≥ IB
Przekrój
żył
mm2
1
1,5
2,5
4
6
10
16
25
35
50
•
•
•
•
Przewody jednożyłowe
układane w rurkach
izolacyjnych
po 2
po 3
po 4/6
A
A
A
13
12
10
17
15
13
24
21
18
31
28
25
40
36
32
55
49
43
74
66
58
98
87
77
120
107
94
150
134
118
Przewody wielożyłowe i kable
układane pojedynczo na uchwytach , o
liczbie żył
2
3
4
5/6
A
A
A
A
17
15
13
12
22
19
17
15
30
27
24
21
40
33
31
28
51
46
40
36
70
62
55
49
95
84
74
66
123
110
98
87
154
136
120
107
192
1`70
150
134
A - przewody jedno i wielożyłowe w rurkach w tynku,
B - przewody jedno i wielożyłowe w rurkach na tynku,
B2 - przewody wielożyłowe w korytkach instalacyjnych,
C - przewody wielożyłowe bezpośrednio na ścianie,
•
D - przewody w przepustach w ziemi.
Obciążalność długotrwała [A] dla Cu w izolacji PCV
ułożenie
przekrój mm2
1
1,5
2,5
4
6
10
16
25
35
50
70
95
120
150
185
240
300
A
30 C
11
10,5
14,5 13
19,5 18
26
24
34
31
46
42
61
56
80
73
99
89
119 108
151 136
182 164
210 188
240 216
273 248
320 286
367 328
0
B
0
30 C
13,5
17,5
24
32
41
57
76
101
125
151
192
232
269
B2
30 C
0
12
15,5
21
28
36
50
68
89
111
134
171
207
239
15,5
21
28
37
50
68
90
110
C
30 C
15
13,5
19,5 17,5
26
24
35
32
46
41
63
57
85
76
112 96
138 119
168 144
213 184
258 223
299 259
344 294
392 341
461 403
530 464
0
14
19
26
33
46
61
77
95
D
20 C
17,5 14,5
22
18
29
24
38
31
47
39
63
52
81
67
104 86
125 103
148 122
183 151
216 179
246 203
278 230
312 257
360 297
407 336
0
6.3. Dobór ze względu na nagrzewanie prądem zwarciowym.
W krótkim czasie trwania zwarcia, wydzielona przez prąd energia cieplna,
której miarą jest skutek cieplny
T 2 th ⋅ Tk
[ A 2 ⋅ s]
nie przechodzi do otoczenia ,lecz w całości zostaje użyta na podgrzanie
przewodu. Dopuszcza się nagrzewanie do temperatury granicznej dopuszczalnej
przy zwarciu, znacznie wyższej niż dopuszczalna długotrwale, ale nie
zagrażającej uszkodzeniem przewodu. Można obliczyć największą
jednosekundową gęstość prądu k [A/mm2], czyli gęstość prądu, jaką przewód
wytrzymuje podczas zwarcia trwającego Tk =1s., zatem skutek cieplny
wytrzymywany przez przewód o przekroju S [mm2] wynosi (k ⋅ S ) 2 ⋅ 1 i nie
powinien być on mniejszy od skutku cieplnego prądu zwarciowego
(k ⋅ S ) 2 ⋅ 1 ≥ I 2 th ⋅ Tk
z zależności tej można obliczyć przekrój przewodu wymagany ze względu
na obciążalność zwarciową cieplną
S≥
Ith Tk
k
1
lub
S≥
1
k
I 2k
1
6.4. Dobór ze względu na dopuszczalny spadek napięcia wywołany
obliczeniowym prądem szczytowym IB
Wymagany przekrój przewodów można obliczyć ze wzorów:
a) dla obwodu jednofazowego:
S≥
1
 ∆U % ⋅ U

− X L ⋅ 10 −3 ⋅ tgϕ 
γ
 200 ⋅ I ⋅ l ⋅ cos ϕ

b) dla obwodu trójfazowego:
S≥
1


∆U % ⋅ U
γ
− X L ⋅ 10 −3 ⋅ tgϕ 
100 3 ⋅ I ⋅ l ⋅ cos ϕ

Jeśli reaktancja przewodów jest pomijalnie mała to wzory te można uprościć:
a) dla obwodu jednofazowego:
S ≥ 200 ⋅
I ⋅ l ⋅ cos ϕ
γ ⋅ ∆U % ⋅ U
b) dla obwodu trójfazowego:
S ≥ 100 3 ⋅
I ⋅ l ⋅ cos ϕ
γ ⋅ ∆U % ⋅ U
OZNACZENIA:
XL – reaktancja przewodów
γ – konduktywność
S – pole powierzchni przekroju poprzecznego przewodu
∆U% -spadek napięcia
l – długość przewodu
Przewód PWN Nie może mieć przekroju mniejszego od 10 mm2 Cu lub 16
mm2 Al
Przekroje przewodów są znormalizowane. Z ciągu znormalizowanych
przewodów dobiera się najbliższy większy od wymaganego w danych
warunkach. Znormalizowane przekroje przewodów (żył) są następujące:
0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240;
300; 400; 500; 625; 800; 1000 mm2.
Przewody do układania na stałe nie muszą być giętkie i maja żyły jednodrutowe
przy przekroju do 10 mm2, a żyły wielodrutowe (linki) – przy większym
przekroju.
Przewody instalacyjne służą do przewodzenia prądu elektrycznego
w instalacjach elektrycznych. Umożliwiają one połączenie różnorodnych
odbiorników energii elektrycznej, przyrządów pomiarowych, kontrolnych,
sygnalizacyjnych i innych ze źródłami zasilania. Żyły przewodów mogą być
miedziane lub aluminiowe. Obecnie w instalacjach o przekroju żyły do 6 mm2
stosuje się wyłącznie miedź.
Zgodnie z obowiązującym obecnie systemem sieciowym TN-S w instalacja
elektrycznych stosuje się przewód ochronny (oznaczony kolorem
żółtozielonym).
Instalacja powinna być wykonana przewodami o ilości żył:
- w instalacji 1-fazowej - 3 żyły (ochronna, neutralna, przewód fazowy),
- w instalacji 3-fazowej - 5 żył (ochronna, neutralna i trzy przewody fazowy).
Wtosowane oznaczenia przewodów:
PE - ochronny - (kolor żółtozielony),
N - neutralny - (kolor niebieski),
LI, L2, L3 - przewody fazowe - (dowolne różne kolory, z wyjątkiem wyżej
wymienionych).
W celu wyróżnienia poszczególnych żył w przewodach wielożyłowych stosuje
się różne barwy izolacji. Ściśle określone kolory zostały przypisane tylko
następującym żyłom:
- ochronna - żółtozielony,
- neutralna - niebieski.
Przewody na napięcie 300 V lub 500 V stosuje się w obwodach
jednofazowych, natomiast w obwodach trójfazowych – przewody
na napięcie 750 V. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane również
w obwodach jednofazowych, jeżeli przewody jednożyłowe są
ułożone w rurkach stalowych lub otworach prefabrykowanych
elementów budowlanych. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane
dla przewodów układanych w pomieszczeniach zagrożonych
wybuchem, jak i układanych na podłożu lub w podłożu palnym.
7. Wyznaczanie mocy zapotrzebowanej dla
mieszkań i budynków mieszkalnych.
Nowe zasady wyznaczania mocy zapotrzebowanej dla mieszkań i budynków mieszkalnych
zostały podane w normie SEP N SEP-E-002.
Moc zapotrzebowana (obliczeniowa moc szczytowa) dla wewnętrznych linii zasilających lub
dla budynków powinna być ustalana w oparciu o liczbę mieszkań zasilanej z danej
wewnętrznej linii zasilającej lub danego budynku, na podstawie danych zawartych w tabeli:
Zapotrzebowanie mocy dla wlz i dla mieszkań[kVA]
nie posiadających
posiadających zaopatrzenie
zaopatrzenia
w
ciepłą
wodę
w ciepłą wodę z
Liczba
z
zewnętrznej,
centralnej
zewnętrznej,
centralnej sieci
mieszkań w
sieci ogrzewczej
ogrzewczej
budynku
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
14
16
18
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90
100
w przypadku instalacji
modernizowanych
wartość
mocy
współczynnik
jednoczesności
wartość
mocy
współczynnik
jednoczesności
wartość
mocy
współczynnik
jednoczesności
30
44
55
64
72
80
86
91
97
101
110
116
123
128
133
144
153
16
165
170
175
183
189
195
200
205
1
0,733
0,611
0,533
0,480
0,444
0,409
0,379
0,359
0,337
0,306
0,276
0,256
0,237
0,222
0,192
0,170
0,152
0,138
0,126
0,117
0,102
0,090
0,081
0,074
0,068
12,5
22
28
33
37
41
44
47
49
51
55
59
62
66
69
74
80
84
87
91
94
99
102
104
106
108
1
0,880
0,747
0,660
0,592
0,547
0,503
0,470
0,436
0,408
0,367
0,337
0,310
0,293
0,276
0,237
0,213
0,192
0,174
0,162
0,150
0,132
0,117
0,104
0,094
0,086
7
13
17
20
23
25
28
30
32
34
48
41
44
47
50
55
61
65
70
74
77
82
86
90
93
96
0,929
0,810
0,714
0,657
0,595
0,571
0,536
0,508
0,486
0,452
0,418
0,393
0,373
0,357
0,314
0,290
0,265
0,250
0,235
0,220
0,195
0,176
0,161
0,148
0,137
1
Zasady powyższe nie obejmują elektrycznego ogrzewania pomieszczeń. W przypadku
stosowania elektrycznego ogrzewania pomieszczeń należy moc zapotrzebowaną z tego
wynikającą dodatkowo uwzględnić.
8. Ochrona przeciwporażeniowa
Jednym z najbardziej skutecznych środków ochrony przeciw porażeniowej jest
ochrona przy zastosowaniu urządzeń ochronnych różnicowoprądowych
(wyłączniki ochronne różnicowoprądowe, wyłączniki współpracujące
z przekaźnikami różnicowoprądowymi), urządzenia te pełnią następujące
funkcje:
- ochrona przed dotykiem pośrednim(ochrona przy uszkodzeniu) przy
zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń, jako elementów
samoczynnego wyłączenia zasilania
- uzupełnienie ochrony przed dotykiem pośrednim (ochrony podstawowej)
przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń o znamionowym
prądzie różnicowym nie większym niż 30mA
- ochrona budynku przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi
przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń o znamionowym
prądzie różnicowym nie większym niż 500mA
Prąd zadziałania urządzenia różnicowoprądowego musi zawierać się
w 0,5 I∆n +/- I∆n , gdzie I∆n jest znamionowym prądem różnicowym. Urządzenia
różnicowoprądowe można stosować we wszystkich układach sieci z wyjątkiem
układu TN-C po stronie obciążenia(za urządzeniem ochronnym
różnicowoprądowym).
Preferowany jest system ochrony grupowej, zapewniający właściwą ochronę
przed porażeniem prądem elektrycznym i pożarami wywołanymi prądami
doziemnymi, a jednocześnie gwarantujący niezawodność zasilania
elektrycznego.
OZNACZENIA:
t – zwłoka czasu zadziałania
S – system urządzeń
ochronnych
różnicowoprądowych
selektywnych
∆I – urządzenie ochronne
różnicowoprądowe
Wyłączniki
ochronne
różnicowoprądowe muszą być chronione przed skutkami zwarcia. Na tabliczce
znamionowej wyłącznika podawana jest jego wytrzymałość zwarciowa oraz
maksymalna wartość prądu znamionowego wkładki bezpiecznikowej
zabezpieczającej ten wyłącznik.
Oznaczenia wyłączników ochronnych różnicowoprądowych:
Typ
AC
Oznaczenie
Przeznaczenie
Wyłącznik reaguje tylko na prądy różnicowe
przemienne sinusoidalne
A
Wyłącznik reaguje na prądy różnicowe przemienne
sinusoidalne, na prądy pulsujące jednopołówkowe, ze
składową stałą do 6 mA
B
Wyłącznik reaguje na prądy różnicowe przemienne,
jednopołówkowe ze składową stałą do 6 mA i na
prądy wyprostowane(stałe)
G
Wyłącznik działa z opóźnieniem 10ms (jeden
półokres) i jest odporny na udary 8/20 µs do 3000 A
Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 250 A
Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 750 A
KV
S
o
-25 C
F
Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 3 kA (do
300 mA) i do 6kA (300 i więcej mA. Minimalna
zwłoka czasowa 10 ms (80 ms przy I∆n)
Wyłącznik selektywny. Minimalna zwłoka czasowa
40 ms (200 ms przy I∆n). Odporny na udary 8/20 µs
do 5 kA
Wyłącznik odporny na temperatury do –25oC. (bez
oznaczenia do –5oC)
Wyłącznik na częstotliwość 150Hz
Wyłącznik wytrzymuje prąd zwarciowy 10000 A, pod
warunkiem zabezpieczenia go bezpiecznikiem
topikowym gG 80 A