Mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego – mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa – serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych – mięśnie gładkie Porównanie 3 rodzajów mięśni 3 punkt z Anatomii mięśni Złożoność budowy mięśnia szkieletowego 11 z Anatomii mięśni 10 z Anatomii mięśni sarkomer płytka Z MIOFIBRYLA płytka Z MIOFILAMENTY prążek I płytka Z f. cienkie prążek A nebulina prążek A titina tropomodulina sarkomer prążek I płytka Z f. grube Budowa miofilamentu grubego mięśnia szkieletowego Budowa miofilamentu cienkiego mięśnia szkieletowego Troponina TnI TnC Aktyna Tropomiozyna TnR miejsce wiązania miozyny Mechanizm skurczu w mięśniu szkieletowym 26 – 27 z Ślizgowej teorii skurczu Regulacja skurczu mięśnia szkieletowego motoneuron Jednostka motoryczna Płytka neuromotoryczna Synapsa płytki neuromotorycznej Rekrutacja jednostek motorycznych Pokaz z płyty Włókno mięśniowe jeszcze raz Regulacja skurczu mięśnia szkieletowego 14 z Płytki neuromotorycznej Obieg Ca2+ w komórkach mięśniowych DHPR – receptory dihydropyridynowe (zależne od napięcia kanały Ca2+ typu L) RyR – receptory riadynowe (kanały Ca2+ w siateczce sarkoplazmatycznej) NaCaX – wymiennik sodowo-wapniowy SERCA – pompa wapniowa w siateczce sarkoplazmatycznej Obieg Ca2+ w komórkach mięśni szkieletowych kalsekwestryna, parvalbumina Obieg Ca2+ w komórkach mięśni szkieletowych Synteza ATP w mięśniu szkieletowym Rodzaje włókien mięśniowych – podział metaboliczny włókna białe Białe: szerokie mało mioglobiny mało mitochondriów nieliczne naczynia dużo glikogenu źródło ATP - glikoliza włókna czerwone Czerwone: węższe dużo mioglobiny sporo mitochondriów otoczone naczyniami mało glikogenu źródło ATP – cykl Krebsa i fosforylacja oksydacyjna Rodzaje włókien mięśniowych cd. Justyna Kowalczyk Vancouver 2010 Srebrny medal – sprint Złoty medal – bieg na 30 km Zależność siły skurczu od długości mięśnia szkieletowego Mięśnie gładkie Rozmieszczenie w organizmie 1) Naczynia krwionośne 2) Układ oddechowy 3) Układ pokarmowy 4) Układ moczowy 5) Układ rozrodczy 6) Oko (soczewka i źrenica) Budowa mięśni gładkich Budowa mięśni gładkich Budowa mięśni gładkich Struktura mięśnia gładkiego 1) filamenty cienkie: aktyna z tropomiozyną, brak troponiny = filamina, kaldesmon 2) filamenty grube: miozyna spolaryzowana powierzchniowo nie bipolarna Struktura mięśnia gładkiego 1) filamenty cienkie: aktyna z tropomiozyną, brak troponiny = filamina, kaldesmon 2) filamenty grube: miozyna spolaryzowana powierzchniowo nie bipolarna 3) ciałka gęste związane z błoną: dużo a-aktyny, pełnią rolę linii Z 4) filamenty pośrednie i ciałka cytoplazmatyczne pełnią rolę cytoszkieletu Struktura mięśnia gładkiego f. pośrednie: filamina, aktyna, desmina a-aktyna, winkulina, filamina f. cienkie: aktyna, tropomiozyna, kaldesmon Struktura mięśnia gładkiego kalmodulina kinaza łańcucha lekkiego miozyny Mechanizm skurczu Regulacja skurczu mięśni gładkich Miogeniczna – reakcja na rozciągnięcie Metaboliczna – stan fizjologiczny tkanki (zawartość O2 i CO2, czynniki pochodzące z uszkodzonego nabłonka) Nerwowa – autonomiczny układ nerwowy Hormonalna Unerwienie mięśni szkieletowych i gładkich Mięśnie gładkie w jelicie cienkim i naczyniach krwionośnych Jednostkowe mięśnie gładkie – trzewne Rozproszone komórki rozrusznikowe; Perystaltyka jelit Mięsień sercowy Mechanizm skurczu w mięśniu sercowym mięsień szkieletowy Źródło Ca2+ Regulacja skurczu przez Ca2+ SR troponina C mięsień gładki mięsień sercowy SR i napływ z przestrzeni pozakomórkowej miozyna troponina C Losy jonów wapnia w komórkach mięśniowych MIĘSIEŃ SZKIELETOWY MIĘSIEŃ SERCOWY Ca2+ MIĘSIEŃ GŁADKI wstawka mitochondrium jądro komórkowe koneksony sarkoplazma sarkolemma desmosomy Układ bodźcotwórczy i bodźcoprzewodzący węzeł zatokowo-przedsionkowy ścieżka międzywęzłowa węzeł przedsionkowo-komorowy pęczki Hisa włókna Purkiniego Potencjał elektryczny komórek rozrusznikowych węzeł zatokowo-przedsionkowy ścieżka międzywęzłowa węzeł przedsionkowo-komorowy pęczki Hisa włókna Purkiniego Potencjał elektryczny miocytów roboczych Refrakcja bezwzględna i względna w mięśniu sercowym 1 2 3 0 4 Unerwienie mięśnia sercowego Regulacja pracy serca – komórki rozrusznikowe Potencjał elektryczny komórek rozrusznikowych węzeł zatokowo-przedsionkowy ścieżka międzywęzłowa węzeł przedsionkowo-komorowy pęczki Hisa włókna Purkiniego Regulacja pracy serca – komórki rozrusznikowe Miocyty robocze Potencjał elektryczny miocytów roboczych