azbuka biznesmena
advertisement
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej Wydział Promocji Handlu i Inwestycji AZBUKA BIZNESMENA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ROSJI Moskwa, maj 2010 Wszelkie prawa zastrzeżone SPIS TREŚCI: I. WSTĘP .................................................................................................. ISBN 978-5-87902-215-5 © 2010 WPHI w Moskwie © Издание — „МИК”, 2010 II. OSOBA PRAWNA W KODEKSIE CYWILNYM FEDERACJI ROSYJSKIEJ............................................................... 1. Rodzaje i formy prowadzenia działaności gospodarczej w Rosji ............................................................................. 2. Rodzaje organizacji niekomercyjych w Rosji........................................ 3. Przedstawicielstwo spółki zagranicznej w Rosji ................................... 3.1. Akredytacja przedstawicielstwa w Rosji ....................................... 3.2. Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług kosztów działalności na terytorium Rosji ponoszonych przez przedstawicielstwo spółki finansowanych przez podatnika .......... 4. Spółki akcyjne na terenie Federacji Rosyjskiej ..................................... 5. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem zagranicznym w Rosji ................................................................................................... 5.1. Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialności na terenie Federacji Rosyjskiej ....................................................... 5.2. Nazwa spółki ................................................................................ 5.3. Adres prawny spółki ...................................................................... 5.4. Pieczęć firmowa spółki .................................................................. 5.5. Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ................... 5.6. Finansowanie spółki. Kapitał zakładowy spółki ........................... 5.7. Kapitał zakładowy spółki, fundusz rezerwy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ................................................ 5.8. Podwyższenie kapitału spółki za pomocą wkładów osób trzecich ... 5.9. Obniżenie kapitału zakładowego spółki ........................................ 5.10. Sprzedaż udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ...... 5.11. Podział zysku spółki ...................................................................... 5.12. „Małe i duże biznesy w spółce z o.o.”........................................... 5.13. Odpowiedzialność spółki............................................................... 5.14. Zarząd spółki z o.o. ....................................................................... 5.15. Dyrektor generalny (prezydent) .................................................... 5.16. Komisja rewizyjna ......................................................................... 5.17. Likwidacja osoby prawnej ............................................................. 5.18. Zakup gotowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na terenie Federacji Rosyjskiej ........................................................ 6. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i oddział firmy zagranicznej — porównanie .......................................... 6.1. Oddział, filia spółki zagranicznej .................................................. 6.2. Akredytacja oddziału podmiotu zagranicznego ............................ © 2010 WPHI w Moskwie 7 7 7 8 9 10 11 12 13 20 26 27 27 28 30 31 34 35 36 40 40 41 41 42 43 43 45 47 49 49 3 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 6.3. Charakterystyka prawna oddziału spółki zagranicznej, zdolność do czynności prawnych filii, oddziału spółki zagranicznej ........... 6.4. Analiza stosunków między spółką polską i nowopowstałą firmą — córką na terenie Federacji Rosyjskiej ............................. III. FORMA PRAWNA INWESTYCJI NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ, WADY I ZALETY DLA POLSKIEGO INWESTORA ..................................................... 1. Gwarancje dla inwestycji zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej ............................................................................... 2. Ustawa o inwestycjach zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej współkach strategicznych..................................... 3. Morza wewnętrzne, morze do granicy terytorialnej Federacji Rosyjskiej, szelf kontynentalny ............................................. IV. SYSTEM PODATKOWY FEDERACJI ROSYJSKIEJ ................ 1. Podatek dochodowy od osób prawnych ................................................. 2. Podatek od wartości dodanej — vat (nds) ............................................. 3. Podatek pochodowy od osób fizycznych ............................................... 4. Jednolity podatek socjalny ..................................................................... 5. Podatek od majątku przedsiębiorstwa .................................................... 6. Podwójne opodatkowanie ..................................................................... 6.1. Unikanie podwójnego opodatkowania ......................................... Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 50 51 55 55 60 64 65 66 68 70 71 73 73 74 V. OGRANICZENIA W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ NA PODSTAWIE DZIAŁANOŚCI ZWIĄZANEJ Z TRANSPORTEM OSÓB I TOWARÓW — LICENCJE, ZEZWOLENIA, ITP. ............ 77 1. Formy nabywania środków transportu na terenie Federacji Rosyjskiej (leasing, zainwestowanie środków, itp. — Wady i zalety w warunkach rosyjskich) ................................................ 80 1.1. Umowa kupna — sprzedaży .......................................................... 81 1.2. Leasing .......................................................................................... 81 1.3. Cesja praw z umowy leasingu na osoby trzecie ............................ 82 1.4. Przedłużenie terminu leasingu ....................................................... 82 1.5. Prawo własności ............................................................................ 83 1.6. Ubezpieczenie przedmiotu leasingu oraz ubezpieczenie od ryzyka działalności gospodarczej (finansowego) ..................... 83 1.7. Rejestracja przedmiotu leasingu ................................................... 84 1.8. Ulepszenie przedmiotu leasingu .................................................... 84 1.9. Obowiązki leasingobiorcy w przypadku utraty przedmiotu leasingu ............................................................ 84 4 © 2010 WPHI w Moskwie 1.10. Opłaty leasingowe. Amortyzacja przedmiotu leasingu. Egzekucja przez osoby trzecie ....................................... 1.11. Ewidencja opłat leasingowych do celów podatkowych ................ 1.12. Egzekucja z przedmiotu leasingu na rzecz osób trzecich .............. 1.13. Zalety i wady leasingu ................................................................... 85 85 86 86 VI. PRAWO CELNE. PROCEDURA CELNA W ROSJI. IMPORT TOWARÓW DO ROSJI ..................................................... 1. System taryfowy — struktura taryfowa ............................................... 2. Nomenklatura towarowa ...................................................................... 3. Opłata celna ......................................................................................... 4. Nds — podatek od wartości dodanej (vat) ........................................... 5. Akcyza.................................................................................................. 6. Opłaty celne ......................................................................................... 7. Państwowy system preferencji ............................................................ 8. Regulowanie importu ........................................................................... 8.1. Regulacje ogólne ........................................................................... 8.2. Główne reżimy (procedury) celne ................................................. 8.3. Wybór i zmiana reżimu celnego .................................................... 8.4. Import na podstawie umowy konsygnacyjnej .............................. 8.5. Reeksport ....................................................................................... 8.6. Wwóz czasowy .............................................................................. 8.7. Specyfika wwozu czasowego z użyciem Karnetów АТА ............. 8.8. Międzynarodowy tranzyt celny ..................................................... 9. Niektóre tendencje w formalnościach celnych .................................... 10. Modernizacja rosyjskiego systemu celnego......................................... 11. Reorganizacja instytucji celnych w FR ................................................ 12. Licencjonowanie .................................................................................. 13. Środki pozataryfowe ........................................................................... 14. Certyfikacja .......................................................................................... 15. Wykaz dokumentów niezbędnych do certyfikacji ............................... 16. Rodzaje certyfikatów ........................................................................... 17. Wymiana walut zagranicznych ............................................................ 18. Dokumenty i procedury formalne ........................................................ 19. Odprawa czasowa ................................................................................ 88 88 89 91 92 97 98 98 100 100 101 108 109 109 110 113 113 115 115 116 117 118 120 122 125 127 127 128 VII. UWARUNKOWANIA PRAWNE ZWIĄZANE Z ZATRUDNIENIEM ZARÓWNO ROSJAN, JAK I CUDZOZIEMCÓW NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ .............................................................. 130 1. Zatrudnienie pracowników spośród obywateli Federacji Rosyjskiej w rosyjskich spółkach z kapitałem zagranicznym odbywa się zgodnie z przepisami kodeksu pracy Federacji Rosyjskiej ................................. 130 2. Zatrudnienie cudzoziemca przez pracodawcę rosyjskiego .................... 131 © 2010 WPHI w Moskwie 5 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 3. Zasady wydawania wiz na wjazd i pobyt na terenie Federacji Rosyjskiej .............................................................. 136 4. Karty migracyjne obowiązujące na terenie Federacji Rosyjskiej .............................................................. 136 VIII. OCHRONA ZNAKU TOWAROWEGO FIRMY .......................... 1. Sposoby ochrony praw do znaku towarowego z zastosowaniem norm prawa cywilnego ............................................. 2. Sposóby ochrony praw znaku towarowego z zastosowaniem norm prawa administracyjnego.................................. 3. Inne sposoby ochrony praw do znaku towarowego ............................... 137 138 139 139 IX. ZAKUP NIERUCHOMOŚCI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ ..................................... 141 X. ZAWIERANIE UMÓW Z KONTRAHENTAMI ROSYJSKIMI. NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ, JAKIE ZACHOWAĆ ELEMENTY UMOWY, WŁAŚCIWOŚĆ SĄDOWA............................................... 1. Forma i język umowy ........................................................................... 2. Przygotowanie dokumentów i informacji do zawarcia umowy ............. 4. Określenie jurysdykcji umowy handlowej z partnerem rosyjskim ........ 5. Właściwość sądowa umowy handlowej z partnerem rosyjskim ............ 6. Uznanie i stwierdzenie na terenie Federacji Rosyjskiej wykonalności wyroków sądów zagranicznych lub ugód przed nimi zawartymi ...................................................................................... 142 142 143 144 145 145 XI. ZAKOŃCZENIE, PERSPEKTYWY ROZWOJU ROSJI W NAJBLIŻSZYM CZASIE ............................................................... 146 XII. WAŻNE DOKUMENTY I INFORMACJE ..................................... 149 WAŻNE INFORMACJE I ADRESY W MOSKWIE ............................ 222 6 © 2010 WPHI w Moskwie I. WSTĘP Niniejsze opracowanie stanowi kontynuację zeszłorocznego opracowania pt: „Azbuka biznesmena — działalność gospodarcza w Rosji”, które obejmowało swym zakresem 2008 rok i początek 2009 roku. Najnowsza opracowanie „Azbuki” opiera się przede wszystkim na tematyce zeszłorocznej z uwzględnieniem odpowiednich zmian, jakie miały miejsce w 2009 roku i na początku 2010 roku. Żywię nadzieję, że to opracowanie zachęci Państwa do inwestowania w Rosji i choć trochę rozwieje Państwa wątpliwości dotyczące tego rynku. Zapraszamy do lektury. II. OSOBA PRAWNA W KODEKSIE CYWILNYM FEDERACJI ROSYJSKIEJ Podobnie jak w Polsce pod pojęciem osoby prawnej w Federacji Rosyjskiej rozumie się: podmiot stosunków cywilnoprawnych — jednostkę organizacyjną wyposażoną przez normę prawną w zdolność do samodzielnego występowania w obrocie prawnym, jako podmiot określonych praw i obowiązków. Osoba prawna może indywidualnie własnym działaniem (poprzez oświadczenia osób pełniących funkcję jej organów) kształtować swoją sytuację prawną (rozporządzać prawami i zaciągać zobowiązania). 1. RODZAJE I FORMY PROWADZENIA DZIAŁANOŚCI GOSPODARCZEJ W ROSJI OOO — общество с ограниченной ответственностью — spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. OAO — открытое акционерное общество — spółka akcyjna otwarta; wartość kapitału zakładowego co najmniej 1000 minimalnych pensji. ZAO — закрытое акционерное общество — spółka akcyjna zamknięta; wartość kapitału zakładowego, co najmniej 100 minimalnych pensji. ODO — общество с дополнительной ответственностью — forma prawna nieznana w polskim prawie handlowym, w której wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania firmy własnym majątkiem do ustalonej wielokrotności ich udziału. UP — унитарное предприятие — forma prawna nieznana w Polsce; jest to rodzaj pełnomocnictwa do zarządzania spółką. Większość pod© 2010 WPHI w Moskwie 7 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie KO PT PK CZP miotów związanych z administracją rządową przybiera taką formę, np. Goszagansobstwiennost UGP, czyli UNITARNE PAŃSTWOWE PRZEDSIĘBIORSTWO DO SPRAW KIEROWNICTWA NIERUCHOMOŚCIAMI ZAGRANICZNYMI FEDERACJI ROSYJSKIEJ PRZY ADMINISTRACJI PREZYDENTA RF. — командитное общество — spółka komandytowa. — полное товарищество — spółka cywilna. — производственный кооператив — spółdzielnia produkcyjna. — частное предприятие — w ten sposób określa się osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie niczoną odpowiedzialnością, przybliżymy Państwu kilka innych sposobów, rozpoczęcia biznesu w Rosji. 3. PRZEDSTAWICIELSTWO SPÓŁKI ZAGRANICZNEJ W ROSJI Formą szczególnie polecaną inwestorom zagranicznym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Udziałowcy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, proces rejestracyjny i dość nieskomplikowane procedury prowadzenia działalności gospodarczej powodują, że jest to najpopularniejsza forma prawna działalności gospodarczej na terenie Federacji. Przed omówieniem najbardziej popularnej formy prowadzenia działalności gospodarczej, czyli spółki z ogra- Przedsiębiorcy — rozpoczynający swoją działalności na terenie Federacji Rosyjskiej, zadają sobie podstawowe pytanie — w jakiej formie ją zacząć, aby była w rezultacie „ergonomiczna” i gwarantowała bezpieczeństwo. Prawnicy najczęściej słyszą od Klientów: „proszę pilnie zarejestrować nam przedstawicielstwo w Rosji”. W większości przypadków, nieświadomi znaczenia tego słowa („przedstawicielstwo”) pod względem prawnym, wcale nie chcą, aby zostało utworzone dla nich przedstawicielstwo zgodnie z przepisami rosyjskimi. Przedstawicielstwo nie jest formą, którą polecamy polskim przedsiębiorcom, jeżeli nasz biznes — plan rozwoju na tym rynku przewiduje sprzedaż lub produkcję określonych produktów. Zgodnie z art. 55 Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej — „przedstawicielstwo” nie może prowadzić działalności gospodarczej. Przedstawicielstwo reprezentuje wyłącznie interesy osoby prawnej (spółki polskiej) na terenie Federacji Rosyjskiej. W większości przypadków „przedstawicielstwo” korzysta wyłącznie z funkcji reprezentacyjnych. Przedstawicielstwo nie ma osobowości prawnej. W większości przypadków wykorzystywane jest w celach „promocyjnych” i szeroko rozumianej reklamy. Duże podmioty gospodarcze działające na rynku Federacji Rosyjskiej czasami rozdzielają swoją działalność gospodarczą na dwie części: handlową, produkcyjną, którą zajmuje się spółka i promocyjną, związaną z reklamą, jaką prowadzi przedstawicielstwo. Taki schemat działania sprawdza się na początku działalności na rynku rosyjskim, ponieważ zarejestrowany przez nas podmiot gospodarczy w Rosji nie będzie natychmiast osiągał zysków, a marketing, reklamę należy rozwijać, co możemy robić za pośrednictwem przedstawicielstwa. Jeżeli zgodnie z planem nasza spółka w Polsce ma jedynie pozyskać kontakty na terenie Federacji Rosyjskiej, a realizacja samego kontraktu ze strony polskiej ma nastąpić w Polsce lub innym państwie Unii Europejskiej, to należy się zastanowić nad możliwością rejestracji przedstawicielstwa na terenie Federacji Rosyjskiej. Abstrahując od problematyki procesu rejestracji, jest to bardzo wygodna forma rozwoju naszej firmy w Rosji. Dla pięciu pracowników (cudzoziemców) przedstawicielstwa w Rosji nie jest wymagane pozwolenia na pracę, co bardzo ułatwia prowadzenia takiej niewielkiej jednostki zagranicznej naszej polskiej spółki. 8 © 2010 WPHI w Moskwie Jak widać na terenie Federacji Rosyjskiej mamy do czynienia z wieloma rodzajami form prowadzenia działalności gospodarczej. 2. RODZAJE ORGANIZACJI NIEKOMERCYJYCH W ROSJI • • • • • • • • • • • • • Spółdzielnia spożywców (потребительский кооператив); Wspólnota Nielicznych Narodów (община малочисленных народов); Stowarzyszenia Społeczne (общественное объединение); Fundusz (фонд); Niepaństwowy Fundusz Emerytalny (негосударственный пенсионный фонд); Zakład/Instytucja (учреждение); Zjednoczenie osób prawnych (ассоциация, союз); Zjednoczenie pracodawców (объединение работодателей); Spółka niekomercyjna (некоммерческое товарищество); Niekomercyjne partnerstwo (некоммерческое партнёрство); Niekomercyjna organizacja autonomiczna (автономная некоммерческая организация); Niekomercyjna korporacja państwowa (госсударственная некоммерческая корпорация); Giełda towarowa (товарная биржа). © 2010 WPHI w Moskwie 9 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 3.1. AKREDYTACJA PRZEDSTAWICIELSTWA W ROSJI W celu akredytacji przedstawicielstwa podmiotu zagranicznego na terenie Federacji Rosyjskiej niezbędne jest uzyskanie specjalnego zezwolenia. Organem rejestrującym przedstawicielstwa podmiotów zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej i odpowiadającym za kontrolę ich działalności jest Państwowa Izba Rejestracyjna przy Ministerstwie Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej. Państwowa Izba Rejestrująca wydaje zezwolenia na okres od roku do trzech lat. Czas niezbędny na otrzymanie pozwolenia na prowadzenie przedstawicielstwa podmiotu zagranicznego i wpisanie go do Państwowego Rejestru, to około 40 dni roboczych. Stała opłata rejestracyjna to: 1. Na okres 1 roku — 1000 USD. 2. Na okres 2 lat — 2000 USD. 3. Na okres 3 lat — 2500 USD. Spis dokumentów niezbędnych w celu akredytacji przedstawicielstwa firmy zagranicznej na terenie Federacji Rosyjskiej: Pisemny wniosek z prośbą o zezwolenie na otwarcie przedstawicielstwa podmiotu zagranicznego na terenie Federacji Rosyjskiej. Wniosek sporządza się na papierze firmowym podmiotu zagranicznego — najlepiej, aby dokument ten przygotować u notariusza, w formie notarialnego poświadczenia podpisów osób go podpisujących. Wniosek musi być podpisany przez osobę/osoby uprawnione do reprezentacji spółki zagranicznej, opieczętowany pieczątką firmową spółki, i winien posiadać następujące informacje: Pełna nazwa spółki. Kiedy spółka została zawiązana. Dokładny adres siedziby. Określenie przedmiotu działalności spółki polskiej. Określić należy również cel organizacji przedstawicielstwa spółki na terenie Federacji Rosyjskiej. Dowody i dokumenty wskazujące na kontakty biznesowe spółki zagranicznej z podmiotami na terenie Federacji Rosyjskiej i perspektyw ich rozwoju. Zaświadczenie o rejestracji podmiotu zagranicznego nie starsze niż sześć miesięcy od daty wydania. Statut podmiotu zagranicznego, a w przypadku, jeżeli ustawodawstwo państwa nie przewiduje lub nie wymaga posiadania statutu inny dokument potwierdzający uprawnienia organów wykonawczych podmiotu zagranicznego (umowa spółki lub inny dokument). 10 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Uchwała o otwarciu przedstawicielstwa terenie Federacji Rosyjskiej — w formie protokoły walnego zgromadzenia. Zaświadczenie z banku o kondycji finansowej podmiotu zagranicznego (zwykłe zaświadczenie o prowadzeniu rachunku bankowego). Pełnomocnictwo dla osoby, która reprezentować będzie przedstawicielstwo na terenie Federacji Rosyjskiej. Oddzielne pełnomocnictwo dla osoby, która prowadzić będzie postępowanie przed Izbą Rejestracyjną, jeżeli to będzie inna osoba niż ta, która później reprezentować będzie przedstawicielstwo na terenie Federacji Rosyjskiej, a która wcześniej uzyskała takie pełnomocnictwo. Tytuł prawny do lokalu, w którym prowadzona będzie działalność przedstawicielstwa na terenie Federacji Rosyjskiej: przedwstępna umowa najmu, umowa najmu, prawo własności. Zaświadczenie o nadaniu nr NIP dla podmiotu zagranicznego. Rekomendacje od rosyjskich partnerów biznesowych (minimum dwa pisma, podpisane przez zarządy spółek, sporządzone na papierze firmowym i opieczętowane). Wszystkie dokumenty winny być przygotowane w trzech egzemplarzach, poświadczone notarialnie (jeśli nie są oryginałami) i przetłumaczone na język rosyjski przez tłumacza przysięgłego. Dodatkowo Przedstawicielstwo winno zarejestrować się: w urzędzie skarbowym; w urzędzie statystycznym; w ZUS-ie; w Funduszu Zdrowotnym; w Funduszu Ubezpieczeń Socjalnych; i otworzyć konto w banku. Należy pamiętać, że wszelkie koszty, które ponosi przedstawicielstwo w ramach swojej działalności na terenie Federacji Rosyjskiej są kosztami uzyskania przychodu dla spółki „matki” w Polsce. 3.2. OPODATKOWANIE PODATKIEM OD TOWARÓW I USŁUG KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI NA TERYTORIUM ROSJI PONOSZONYCH PRZEZ PRZEDSTAWICIELSTWO SPÓŁKI FINANSOWANYCH PRZEZ PODATNIKA Rozliczanie kosztów funkcjonowania przedstawicielstwa tzn. obciążanie tymi kosztami podatnika nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. © 2010 WPHI w Moskwie 11 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Spółka, która zamierza zarejestrować swoje przedstawicielstwo na terytorium Federacji Rosyjskiej, które nie będzie prowadzić działalności gospodarczej, a jedynie wykonywać czynności związane z reklamą, marketingiem, badaniem rynku oraz poszukiwaniem klientów dla spółki, musi je finansować z Polski. Przedstawicielstwo spółki ponosić będzie koszty funkcjonowania na terytorium Rosji związane przykładowo z wynagrodzeniami pracowników, usługami telekomunikacyjnymi, pocztowymi, transportowymi oraz innymi związanymi z działalnością reprezentacyjną prowadzoną na terenie Rosji. Spółka będzie przekazywać środki na pokrycie kosztów związanych z funkcjonowaniem przedstawicielstwa w wysokości brutto faktury wystawionej przez podmioty zewnętrzne (rezydentów Federacji Rosyjskiej) na przedstawicielstwo. W tej sytuacji ponoszone przez przedstawicielstwo koszty funkcjonowania związane z działalnością na terenie Rosji finansowane przez spółkę stanowią dla tej spółki import usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tej sytuacji dokonywane pomiędzy spółką — podatnikiem polskim — a jego przedstawicielstwem w Rosji rozliczanie kosztów funkcjonowania tego przedstawicielstwa polegające na obciążaniu spółki kosztami poniesionymi przez ten podmiot nie stanowi dostawy towarów, ani też czynności zrównanych z dostawą towarów. Ze względu na specyfikę tej czynności nie stanowi ono również świadczenia usług. Rozliczenie powyższe dokonywane jest w ramach jednej osoby prawnej tj. Przedsiębiorstwa Podatnika (przedstawicielstwo nie jest odrębnym od spółki bytem prawnym — osobą prawną), nie stanowi, zatem świadczenia usług na rzecz osoby fizycznej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, tym samym nie wypełnia definicji świadczenia usług określonej w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji czynność ta nie stanowi również importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt. 9 ww. ustawy. Powyższe oznacza zatem, iż rozliczanie kosztów funkcjonowania przedstawicielstwa, tzn. obciążanie tymi kosztami spółki nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie mum 50 tys. rubli. Spółka taka ma obowiązek prowadzenia rejestru akcjonariuszy oraz liczby i typów posiadanych przez każdego z nich akcji. Akcjonariusz nie może domagać się od spółki części jej majątku w zamian za akcje, które są jego własnością. W przypadku, jeżeli akcjonariusz zamierza sprzedać swoje akcje osobom trzecim winien je najpierw zaproponować do nabycia pozostałym akcjonariuszom — prawo pierwokupu. Liczba akcjonariuszy otwartej spółki akcyjnej jest nieograniczona. Ich liczba, imienny wykaz akcjonariuszy oraz liczba i typ akcji, które są w ich posiadaniu, muszą być zamieszczone w prowadzonym przez spółkę specjalnym rejestrze. Jej minimalny kapitał założycielski wynosi równowartość 1.000 najniższych pensji, czyli ok. 500 tys. rubli. Struktura i zasady działania spółki akcyjnej otwartej są bardzo zbliżone do polskiej spółki akcyjnej. Także w tym wypadku akcjonariusz, który chce zbyć należące do niego akcje, nie może domagać się w zamian części majątku spółki. Może jednak sprzedać je temu, kto zaproponuje najlepszą cenę, bez obowiązku kierowania zapytania w tej sprawie do innych akcjonariuszy. Podobnie jak w spółce zamkniętej akcjonariusz otwartej spółki akcyjnej nie odpowiada za zobowiązania spółki, a spółka nie odpowiada za ewentualne długi akcjonariusza, z wyjątkiem sytuacji, gdy w spółce jest tylko jeden akcjonariusz. 5. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM W ROSJI Przepisy rosyjskie dopuszczają tworzenie dwóch rodzajów spółek akcyjnych: zamkniętych oraz otwartych. Spółki akcyjne zamknięte mogą mieć maksymalnie 50 akcjonariuszy (osób fizycznych lub prawnych). Ich minimalny kapitał założycielski wynosi mini- W dniu 30 grudnia 2008 roku została podpisana przez Prezydenta Rosji Ustawa Federalna, która wprowadziła szereg zmian do pierwszej części kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej i innych aktów normatywnych, w tym również Ustawy Federalnej z dnia 8 lutego 1998 roku (Nr 14-FZ) „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. O zmianach w ustawodawstwie rosyjskim, dotyczącym funkcjonowania i działalności spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, mówiło się już od ponad czterech lat. Pierwszy raz od tak długiego czasu wprowadzone zmiany są na tyle znaczące, że należy je omówić w sposób bardzo dokładny. W kodeksie cywilnym Federacji Rosyjskiej zmianie poddanych zostało osiem artykułów, które sankcjonują działalność spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, a w Ustawie Federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” zmieniono 36 z 59 artykułów, co stanowi 61%. Celem rosyjskiego ustawodawcy było stworzenie takich, nowych mechanizmów organizacji i funkcjonowania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, które pozwoliłyby ograniczyć masę przestępstw gospodarczych z udziałem spółek z o.o., zawią- 12 © 2010 WPHI w Moskwie 4. SPÓŁKI AKCYJNE NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ © 2010 WPHI w Moskwie 13 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie zywania „spółek jednodniowych”, za pomocą których wyłudzano kredyty lub zaciągano inne zobowiązania, które nigdy nie były spłacane. Nowe prawo ma również za zadanie ukrócenie precedensu w postaci zakładania spółki z o.o. na osoby podstawione, tzw. „słupy”, które faktycznie nie biorą udziału w działalności gospodarczej spółki. Do nowej Ustawy wniesione zostały konceptualne zmiany związane z regulacją działalności spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, a także wiele uzupełnień, rozszerzeń pojęć i inne, które mają za zadanie przede wszystkim ułatwić funkcjonowanie samego przedsiębiorstwa, jak również „dookreślić”, sprecyzować prawa i obowiązki wspólników spółki i jej poszczególnych organów. Zmiana Ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością to podsumowanie ponad dziesięcioletniego doświadczenia ustawodawcy rosyjskiego w ramach funkcjonowania aktu prawnego z dnia 8 lutego 1998 roku — Ustawa Federalna z dnia 8 lutego 1998 roku (Nr 14-FZ) „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. Nowe przepisy weszły w życie w dniu 1 lipca 2009 roku i od razu spotkały się z szeroką krytyką prawników i samych przedsiębiorców. Krytyce poddano przede wszystkim bardzo krótki termin, jaki został wyznaczony na przerejestrowanie. Nowa Ustawa przewidywała bowiem termin na przerejestrowanie spółki maksimalnie do 31 grudnia 2009 roku. Mimo tego, że termin ten został później przedłużony, sześciomiesięczny okres na przerejestrowanie spółek oceniony został jako zbyt krótki. Już na początku sierpnia 2009 roku, czyli miesiąc po wejściu przedmiotowej ustawy w życie, przed urzędami skarbowymi ustawiły się gigantyczne kolejki wnioskodawców. Urzędy skarbowe zasypane zostały ogromną ilością wniosków rejestracyjnych. Krótki termin na przerejestrowanie spowodował zamieszanie i bardzo poważne problemy organizacyjne. W przepisach nie zostało wprost określone, co grozi spółce, jeżeli w terminie do dnia 1 stycznia 2010 roku nie została przerejestrowana zgodnie z nową ustawą, ale w art. 59 Ustawy Federalnej „o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”, czytamy, że spółka, które nie dokonała procedury przerejestrowania, może zostać zlikwidowana na wniosek, np. urzędu skarbowego. Jakie najważniejsze zmiany wprowadziły nowe przepisy. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie towego podziału pomiędzy wspólnikami, ale nie jest ona już traktowana jako dokument założycielski. Do czasu nowelizacji wyróżnialiśmy dwa dokumenty założycielskie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością: umowa założycielska i statut spółki. Funkcjonowanie tych dwóch dokumentów często wprowadzało zamieszanie, co do np. różnic treści tych dokumentów. 2. Po raz pierwszy w prawie rosyjskim mamy do czynienia z pojęciem umowy wspólników (umowy spółki) — „shareholders agreement”. Przy czym należy pamiętać, że nie jest ona dokumentem założycielskim spółki. Zgodnie z nowymi przepisami, wspólnicy w umowie mogą określić praktycznie wszystkie warunki, prawa i obowiązki, jakie tylko przyjdą im tylko do głowy. Umowa może przewidywać przyjęcie lub rezygnację przez wspólnika z określonych praw lub obowiązków. Np. umowa może określać, przy spełnieniu jakich warunków, wspólnik będzie miał prawo zbycia należących do niego udziałów i za jaką cenę w przyszłości. Może ona również regulować inne stosunki między wspólnikami, ich prawa i obowiązki w czasie tworzenia, funkcjonowania i w procesie likwidacji spółki. 3. W nowym statucie spółki nie musimy już podawać informacji na temat wysokości i nominalnej wartości udziałów każdego wspólnika, dzięki czemu ewentualny zmiany właścicielskie (zbycie udziałów) nie wymagają już zmiany tego dokumentu i w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. 1. Umowa założycielska (zamiennie nazywana umową wspólników) nie jest już dokumentem założycielskim spółki. Jedynym dokumentem założycielskim spółki jest statut zatwierdzony przez założycieli, wspólników spółki. Plan zawiązania spółki określać będzie umowa wspólników, która zawierać będzie również informację na temat wysokości kapitału zakładowego i jego procen- 4. Nowe prawo ogranicza możliwość wystąpienia wspólnika ze spółki. Wystąpienie wspólnika ze spółki będzie możliwe tylko pod warunkiem, jeżeli takie prawo zostanie mu nadane w statucie. Jedyny wspólnik spółki nie będzie miał prawa wystąpienia ze spółki. Zmienione zostały terminy rozliczenia wspólnika, który złożył wniosek o wystąpienie ze spółki — w celu rozliczenia wspólnika przyjmowane będą informacje i dane bilansowe z roku poprzedzającego złożenie wniosku o wystąpienie ze spółki, chyba, że kwestie rozliczenia wspólnika, który złożył wniosek o wyjściu ze spółki, zostały w inny sposób unormowane w statucie spółki. Ograniczenie prawa wyjścia wspólnika ze spółki ma za zadanie ukrócić często stosowaną przez wspólników zasadę swobodnej rezygnacji z działalności w ramach danego przedsiębiorstwa. Często niewielka sprzeczka na walnym zgromadzeniu powodowała, że jeden ze wspólników decydował się wystąpić ze spółki. Złożenie przez wspólnika wniosku o wystąpienie ze spółki było często powodem bardzo poważnych problemów finansowych spół- 14 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 15 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ki, gdyż w momencie wypłaty przez spółkę rzeczywistej wartości udziałów wspólnika, nie była ona w stanie dalej funkcjonować. Taki zabieg prawny rosyjskiego ustawodawcy ma na celu zwiększenie poczucia odpowiedzialności wspólników za ich działanie w ramach danego przedsiębiorstwa. 5. W celu ochrony prawa wspólników mniejszościowych, ustawodawca rosyjski przewidział dla nich w nowych przepisach możliwość żądania wypłaty rzeczywistej wartości ich udziału, w przypadku podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały w rezultacie, której rzeczywista wartość udziałów spółki zostanie zmniejszona. 6. Zmianie uległa także regulacja dotycząca realizacji prawa pierwokupu udziałów przez pozostałych wspólników spółki. Nowe prawo gwarantuje możliwość zapisania w statucie spółki ceny sprzedaży udziałów wspólnika w ramach realizacji prawa pierwokupu. Tym samym wspólnik spółki będzie miał prawa nabyć udziały, które inny wspólnik chce sprzedać osobie trzeciej, po cenie określonej wcześniej w statucie, a nie po cenie zaoferowanej osobie trzeciej. Oprócz tego wspólnicy będą mieli prawo nabycia takiej części udziałów, jaka ich interesuje, a nie takiej, jaka zaoferowana została do nabycia osobie trzeciej. 7. Zgodnie z nowymi przepisami wysokość kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być niższa niż 10.000,- RUB. Ustawodawca rosyjski zmienił ostatecznie formę określania minimalnej wartości kapitału zakładowego — wcześniej minimalny kapitał zakładowy wynosił równowartość 100 — krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę w administracji. 8. Od 1 lipca 2009 roku spółka obowiązkowo musi prowadzić księgę udziałów. W księdze udziałów winny znaleźć się następujące informacje: dane wspólników wraz z informacją na temat ilości i wartości nominalnej posiadanych przez nich udziałów, informacje na temat pokrycia kapitału zakładowego przez każdego ze wspólników, informacje na temat udziałów, które należą do samej spółki. Księga udziałów winna być aktualizowana przy każdej zmianie z nimi związanej. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie od daty rejestracji spółki w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. Udziały wspólników, którzy nie wnieśli kapitału zakładowego w terminie, przechodzą na samą spółkę. Udziały, które przeszły na spółkę, mogą być, za zgodą walnego zgromadzenia wspólników, rozdzielone między wszystkimi, pozostałymi wspólnikami proporcjonalnie do ich udziałów lub mogą zostać sprzedane jednemu lub kilku wspólnikom i/lub osobom trzecim. Umowa wspólników może przewidywać określone sankcje finansowe dla wspólników, którzy nie wnieśli kapitału w terminie. 10. Zgodnie z nowymi przepisami, zbycie udziału (części udziału) w kapitale zakładowym „Spółki” winno być dokonane w formie pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów sprzedającego i kupującego. Nieprzestrzeganie pisemnej formy kupna — sprzedaży udziałów z podpisami notarialnie poświadczonymi, pociąga za sobą nieważność danej czynności. W celu zbycia udziałów spółki trzeba będzie przygotować szereg dokumentów, które wcześniej nie były wymagane, a mianowicie: odpis z rejestru spółki (aktualny, nie starszy niż trzydzieści dni); uchwała o zawiązaniu spółki; umowa wspólników o zawiązaniu spółki — jeśli była sporządzana. Przy czynności prawnej związanej ze zbyciem udziałów zwiększa się zasadniczo rola notariusza i to nie tylko w kwestii poświadczenia podpisów strony sprzedającej i kupującej. Nowe przepisy przewidują szereg nowych obowiązków, które winien spełnić notariusz: notariusz odpowiada przede wszystkim za sprawdzenie prawidłowego umocowania stron do zawarcia transakcji kupna — sprzedaży udziałów; w terminie trzech dni od daty sporządzenia umowy kupna — sprzedaży udziałów, notariusz zobowiązany jest do złożenia odpowiedniego wniosku o rejestrację zmian w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. Do wniosku o wpis zmian, notariusz załącza dokumenty związane z samą czynnością i umowę zbycia udziałów. w terminie trzech dni od daty dokonania transakcji zbycia udziałów notariusz powiadamia o tym fakcie również samą spółkę. 9. W odróżnieniu od wcześniejszej regulacji, pokrycie kapitału zakładowego przez wspólników może nastąpić w określonej części nawet po okresie jednego roku Notarialne poświadczenie podpisów Sprzedającego/Sprzedających i Kupującego/Kupujących nie jest wymagane w przypadku objęcia udziałów przez samą spółkę i w przypadku rozdzielenia udziałów pomiędzy wspólnikami, które wcześniej należały do spółki. 16 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 17 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 11. Nowe przepisy przewidują wiele nowych kompetencji dla Rady Nadzorczej spółki. Rada Nadzorcza będzie mogła powoływać i odwoływać dyrektora generalnego i członków zarządu spółki (w przypadku powołania zarządu kolegialnego), będzie mogła określać plany i perspektywy rozwoju spółki, podejmować uchwały w zakresie uczestnictwa spółki w innych podmiotach gospodarczych i organizacjach, a także wyrażać zgodę na otwarcie przez spółkę przedstawicielstw i oddziałów. Oczywiście statut spółki może dowolnie ograniczać wyżej określone prawa rady nadzorczej i przewidywać, że należą one do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia wspólników spółki. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 14. Na podstawie nowych przepisów wspólnik spółki ma prawo zastawić swój udział w spółce na rzecz innego wspólnika lub/i osoby trzeciej, tylko i wyłącznie w przypadku, jeżeli takie prawo zapisane zostało statucie spółki i po uzyskaniu zgody walnego zgromadzenia wyrażonej w formie uchwały, przyjętej, co najmniej zwykłą większością głosów. Głos wspólnika, który wnioskował o wyrażenie zgody na zastaw jego udziału, nie jest brany pod uwagę w głosowaniu nad uchwałą. Umowa zastawu zwierana jest w formie pisemnej z notarialnymi poświadczeniami podpisów zastawnika i zastawcy. Nieprzestrzeganie pisemnej formy umowy zastawu z podpisami notarialnie poświadczonymi, pociąga za sobą nieważność danej czynności. W terminie trzech dni od daty zawarcia umowy zastawu, notariusz, który sporządzał umowę, zobowiązany jest przesłać do właściwego ze względu na siedzibę spółki Państwowego Rejestru Osób Prawnych dokumentację związaną z tą czynnością wraz z wnioskiem o wpis zmian w rejestrze i ujawnienie szczegółów zastawu na udziałach. Oprócz tego, notariusz zobowiązany jest poinformować samą spółkę o fakcie zawarcia umowy zastawu i przekazać jej kopię umowy. Zgodnie z Ustawą 160-FZ, spółki z kapitałem zagranicznym traktowane są tak samo, jak przedsiębiorstwa z kapitałem rosyjskim: „status prawny działalności gospodarczej inwestorów zagranicznych nie może być gorszy od tego, jaki mają rosyjscy inwestorzy (pkt. 1 art. 4 Ustawy federalnej 160-FZ). Równouprawnienie „zaczyna” się od momentu państwowej rejestracji podmiotu gospodarczego na terenie Federacji Rosyjskiej. Na dzień dzisiejszy działa w Rosji jeden system rejestracji osób prawnych. Rejestracja spółki odbywa się zgodnie z określonym przez spółkę w rejestrze adresem organu wykonawczego lub w przypadku, gdy nie jest on powołany zgodnie z siedzibą innego organu spółki lub adresem osoby, która ma prawo działać w imieniu i na rzecz podmiotu bez specjalnego pełnomocnictwa. Ze strony rządu rosyjskiego organem, który zajmuje się kontrolą i rejestracją osób prawnych jest Ministerstwo Podatków i Opłat (czyli odpowiednik naszego Ministerstwa Finansów, a przede wszystkim podległe mu urzędy skarbowe). Ministerstwo prowadzi kontrolę nad podległymi mu urzędami skarbowymi w zakresie m.in. państwowej rejestracji osób prawnych. Dotyczy to przede wszystkim terminów realizacji, warunków prowadzenia poszczególnych rejestrów przedsiębiorstw, porządku wydawania informacji zawartych w rejestrze i inne. Tak, więc bezpośrednią rejestracją osób prawnych, wprowadzaniu zmian w rejestrze zajmują się urzędy skarbowe poszczególnych rejonów. Na zasadach ogólnych możemy w Rosji zawiązać i zlikwidować spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem zagranicznym (art. 20 Ustawy N 160-FZ), prawo to przewiduje również Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej (rozdział 4 Kodeksu), a także Ustawa Federalna N 14-FZ o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, dalej zwana Ustawą N 14-FZ. W Rosji pojęcie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po raz pierwszy pojawiło się i otrzymało swoją ustawową regulację w Kodeksie Cywilnym z roku 1922 w rozdziale o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. 8 lutego 1998 roku w Federacji Rosyjskiej przyjęta została nowa ustawa „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”, regulująca szczegółowo warunki funkcjonowania tychże spółek na terenie Rosji. Do momentu przyjęcia Ustawy „O spółkach z o.o.” działalność w tej formie prawnej regulował wyłącznie Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej, a w szczególności art. 87–94, a także ogólne przepisy Kodeksu art. 66–68. Zarówno Kodeks, jak i ustawa określają spółkę z o.o. jako komercyjną organizację, której kapitał dzieli się na udziały, a odpowiedzialność wspólników, ich „ryzyko biznesowe” ograniczone jest do 18 © 2010 WPHI w Moskwie 12. W ramach nowych przepisów zarząd również objęty został nowymi obowiązkami. W terminie 10 dni od daty odbycia walnego zgromadzenia wspólników spółki, kopia protokołu z zebrania winna zostać przesłana wszystkim wspólnikom spółki. 13. Przepisy wprowadziły dla wspólników obowiązek pisemnego informowania spółki o każdej czynności prawnej, w wyniku której, ich procentowy udział w głosowaniu na walnym zgromadzeniu zwiększy się o 20%. Oprócz tego nowelizacja Ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wprowadziła dla wspólników spółki dwumiesięczny termin na wniesienie pozwu do sądu o uchylenie danej uchwały wspólników, rady nadzorczej, czy też zarządu spółki, która ich zdaniem narusza ich podstawowe prawa lub została przyjęta niezgodnie z obowiązującymi przepisami. © 2010 WPHI w Moskwie 19 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wysokości ich osobistych wkładów. Ustawa reguluje szczegółowo zagadnienia dotyczące pojęcia spółki z o.o., prawa i obowiązki wspólników, regulacje związane z zawiązaniem i procesem rejestracji podmiotu, jego reorganizacji i likwidacji. Spółka z o.o. jako rodzaj połączenia kapitałowego różnych osób nie wymaga bezpośredniej aktywności samych wspólników w kwestii działalności spółki. Elementami charakterystycznymi spółki z o.o. są podział kapitału spółki na udziały wspólników i ograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania podmiotu. W przypadku wspólników, którzy nie wnieśli kapitału lub jego części, ich odpowiedzialność w stosunku do wierzycieli rozszerza się do wielkości zadeklarowanego, ale niewpłaconego wkładu. Z zasady spółka z o.o. zawiązana zostaje na czas nieokreślony, chyba, że co innego określone zostało w dokumentach założycielskich danego podmiotu. W odróżnieniu od prawa polskiego spółka z o.o. w Rosji ma prawo rozpoczęcia działalności gospodarczej po fakcie jej państwowej rejestracji. Ani ustawa, ani Kodeks nie przewidują działalności spółki w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, gdzie w Polsce taką możliwość przewiduje art. 161 Kodeksu Spółek Handlowych. Spółka z o.o. może być założona i prowadzona jednoosobowo (spółka jednoosobowa). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana przez inną jednoosobową spółkę kapitałową — zastrzeżenie to dotyczy zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak również spółki akcyjnej. Maksymalna ilość wspólników ograniczona została liczbą 50. Organy administracji państwowej i samorządowej nie mogą być wspólnikami spółki z o.o. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 10.000,- Rubli. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie siedziba spółki; sposób powstania podmiotu (powstanie lub reorganizacja); jeżeli podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców utworzony został w wyniku przekształcenia lub podziału innego podmiotu, albo połączenia, zamieszcza się w tym rejestrze wzmiankę o sposobie powstania podmiotu, a także oznaczenia poprzednich numerów rejestru; informacje na temat założycieli; kopie dokumentów założycielskich; wysokość kapitału zakładowego, a jeżeli wspólnicy wnoszą wkłady niepieniężne zaznaczenie tej okoliczności, z podaniem wartości objętych w zamian za nie udziałów; nazwisko, imię, imię ojca, nr paszportu, NIP i stanowisko osoby, która bez specjalnego pełnomocnictwa może reprezentować spółkę na zewnątrz — dyrektor generalny, informacja o licencjach uzyskanych przez spółkę. Ustawą regulującą państwową rejestrację osób prawnych, do których zaliczamy również spółkę z o.o., jest ustawa z 1 lipca 2002 roku „O państwowej rejestracji osób prawnych”. Ustawa reguluje nie tylko kwestie rejestracji, ale również proces reorganizacji i likwidacji. W rejestrze winny się znaleźć takie informacje o firmie jak: pełna i skrócona nazwa firmy, również ta, która używana jest w jednym z języków narodów Federacji Rosyjskiej i/lub w języku obcym. W rejestrze winny znaleźć się również pozostałe nazwy stosowane przez podmiot; oznaczenie formy prawnej, czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; Informacja o spółce zarejestrowana zostaje w państwowym rejestrze na podstawie złożonego przez podmiot wniosku. Każda zmiana dotycząca informacji o spółce, oprócz informacji na temat licencji, winna być przekazywana do rejestru w ciągu trzech dni od daty wystąpienia zmian. Rejestr jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze, każdy ma prawo otrzymać poświadczone odpisy, wyciągi i zaświadczenia o danych zawartych w rejestrze oprócz danych o numerach paszportu i numerach NIP osób fizycznych zarejestrowanych w rejestrze. Osoba prawna zarejestrowana w rejestrze może żądać bezpłatnego odpisu ze swojego własnego rejestru raz do roku. Koszty uzyskania odpisu z rejestru nie są duże. Rejestracja spółki odbywa się zgodnie z określonym przez spółkę w rejestrze adresem organu wykonawczego lub w przypadku, gdy nie jest on powołany zgodnie z siedzibą innego organu spółki lub adresem osoby, która ma prawo działać w imieniu i na rzecz podmiotu bez specjalnego pełnomocnictwa. Ze strony administracji państwowej organem, który zajmuje się kontrolą i rejestracją osób prawnych jest Ministerstwo Podatków i Opłat (czyli odpowiednik naszego Ministerstwa Finansów). Ministerstwo prowadzi kontrolę nad podległymi mu urzędami skarbowymi w kwestiach rejestracyjnych osób prawnych. Dotyczy to przede wszystkim terminów realizacji, warunków prowadzenia poszczególnych rejestrów przedsiębiorców, porządku wydawania informacji zawartych w rejestrze. Tak, więc bezpośrednią rejestracją osób prawnych, wprowadzaniu zmian w rejestrze zajmują się urzędy skarbowe poszczególnych rejonów. Rejestracja spółki następuje w przeciągu pięciu dni roboczych od daty przyjęcia dokumentów przez organ rejestrujący. Przy czym proces rejestracyj- 20 © 2010 WPHI w Moskwie 5.1. REJESTRACJA SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCI NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ © 2010 WPHI w Moskwie 21 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ny zaczyna się od następnego dnia po dacie złożenia dokumentów. Wniosek i inne dokumenty rejestracyjne można również wysłać pocztą. Trzecim, bardzo popularnym sposobem złożenia wniosku rejestracyjnego jest tzw. „skrzynka wniosków”, która znajduje się w samym urzędzie skarbowym. Gotowy wniosek wrzuca się do skrzynki w urzędzie i oczekuje na wpis, który przyjdzie do nas drogą pocztową. Choć wydaje się to niemożliwe, rosyjskie urzędy skarbowe, dotrzymują pięciodniowego, ustawowego terminy na rejestrację spółki — oczywiście biorąc pod uwagę, że wniosek rejestracyjny nie jest obciążony błędami i brakami formalnymi. Znacznie dłużej trwa rejestracja spółki w przypadku, jeżeli wyślemy go za pośrednictwem poczty do właściwego urzędu. W takiej sytuacji trzeba się liczyć, że nasze oczekiwanie na wpis spółki wyniesie nawet 4 tygodnie. Wniosek rejestracyjny winien być opatrzony podpisem osoby rejestrującej spółkę z notarialnym poświadczeniem podpisu danej osoby, jak również z numerem paszportu i NIP — u. Niezbędnym załącznikiem do wniosku rejestracyjnego, w przypadku, jeżeli osobą zgłaszająca jest obcokrajowiec, jest tłumaczenie paszportu zagranicznego na język rosyjski — dokonane przez tłumacza przysięgłego. Proszę pamiętać, że we wniosku rejestracyjnym musicie Państwo umieścić nazwisko i wszystkie imiona danej osoby, która podpisywać będzie wniosek, które znajdują się w jej paszporcie. W dniu złożenia wniosku o rejestrację spółki, organ rejestrujący wydaje pisemne potwierdzenie przyjęcia wniosku i ilości załączników. W przypadku, jeżeli dokumenty wysłane zostały pocztą, organ rejestrujący w dniu ich otrzymania winien wysłać potwierdzenie Wnioskodawcy na adres wskazany we wniosku. Data wpisu spółki do rejestru oznacza datę jej państwowej rejestracji. Najpóźniej w przeciągu jednego dnia od daty dokonania wpisu spółki organ rejestrujący ma obowiązek wysłać wnioskodawcy postanowienie o rejestrze spółki. UWAGA: należy pamiętać, że osobą, która dokonuje rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (tzn. podpisuje wniosek rejestracyjny przed notariuszem i składa do urzędu wniosek), jest, co najmniej jeden wspólnik nowotworzonej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie dyrektor generalny, jak mogłoby się wydawać. Taki wymóg proceduralny jest często bardzo uciążliwy, ale należy o tym pamiętać i bezwzględnie przestrzegać. Niestety nie pomoże w tym przypadku pełnomocnictwo, niezależnie od jego formy. Często udziałowcami spółki z o.o. na terenie Federacji Rosyjskiej jest jeden duży podmiot gospodarczy z Polski, którego zarząd składa się np. z 5 osób — sposób reprezentacji podmiotu — dwóch członków zarządu łącznie lub jeden członek zarządu z prokurentem. Stosując się do przepisów prawa rosyjskiego, w celu dokonania rejestracji spółki na terenie Federacji Rosyjskiej, zarząd spółki polskiej musiałby wysłać, co najmniej dwóch członków zarządu spółki do Rosji, aby podpisali odpowiednie dokumenty zgodnie z reprezentacją takiego podmiotu. W celu uniknięcia takiego problemu, możemy zastosować dwie procedury prawne: Po pierwsze: zarząd spółki polskiej może udzielić pełnomocnictwa (najlepiej z notarialnym poświadczeniem podpisów) jednemu z członków zarządu do reprezentacji tejże spółki w celu rejestracji podmiotu na terenie Federacji Rosyjskiej, zarząd spółki polskiej może udzielić takiego pełnomocnictwa tylko jednemu z członków. Drugi sposób, to stworzenie takiej sytuacji, w której w ramach spółki rosyjskiej będziemy mieli dwóch wspólników — jeden to, np. polska spółka akcyjna, która w nowopowstającej spółce z o.o. posiadać będzie 99% udziałów, a drugim wspólnikiem będzie np. zaufany pracownik spółki polskiej lub osoba, która w przyszłości będzie dyrektorem generalnym spółki rosyjskiej (czy też chociażby prawnik, który odpowiada za rejestrację spółki na terenie Rosji) — taki „czasowy” wspólnik posiadać będzie 1% udziałów spółki rosyjskiej. Wszystko po to, aby jako 1% udziałowiec spółki rosyjskiej, mógł po pierwsze wypełnić i podpisać przed notariuszem wniosek rejestrowy, po drugie, aby mógł reprezentować spółkę przez urzędem rejestracyjnym. Po fakcie rejestracji spółki, wspólnik większościowy może kupić udział/udziały od wspólnika mniejszościowego. Należy pamiętać, że działanie wspólnika spółki jest niezbędne tylko przy pierwszej rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców, później we wszystkich kwestiach formalno — prawnych reprezentuje ją dyrektor generalny lub osoba legitymująca się odpowiednim pełnomocnictwem. UWAGA: Pocztą, wraz z informacją o wpisie spółki do rejestru, otrzymujemy nasze dokumenty założycielskie — umowę i statut spółki — z odpowiednimi adnotacjami i pieczęciami urzędu. Często zdarza się, że uzyskaliśmy już informację o tym, że spółka została wpisana do rejestru, ale dokumenty nie dotarły do nas drogą pocztową. W takim wypadku musimy wraz z dyrektorem generalnym udać się do właściwego urzędu skarbowego i złożyć wniosek o odpis z rejestru spółki i o duplikat statutu. 22 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie W celu rejestracji podmiotu gospodarczego w formie spółki z o.o., której udziałowcem będzie osoba prawna, niezbędnymi dokumentami są: wniosek rejestracyjny; protokół, umowa lub inny dokument potwierdzający decyzję o zawiązaniu spółki z o.o.; oryginał lub poświadczona notarialnie kopia statutu spółki. Proszę pamiętać, że dokument założycielski spółki w postaci statutu wymaga wyłącznie zwykłej formy pisemnej — statutu spółki nie należy sporządzać w formie aktu notarialnego. Statut spółki, jak również umowa założy23 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie cielska (która nie jest już dokumentem założycielskim), czy uchwała o zawiązaniu spółki mogą być sporządzone w dowolnym miejscu w Polsce lub w Rosji, niezbędnym jest wyłącznie, aby sporządzone zostały w rosyjskiej wersji językowej; odpis z zagranicznego rejestru przedsiębiorców spółki (KRS) — wspólnika; potwierdzenie dokonania opłaty rejestracyjnej. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie W celu rejestracji państwowej osoby prawnej, tworzonej na drodze reorganizacji (przekształcenia, połączenia, podziału), do organu rejestrującego dostarcza się następujące dokumenty: wniosek rejestracji państwowej na formularzu P12001. Do wniosku załącza się wszystkie dokumenty związane z reorganizacją. dokumenty założycielskie każdej nowo powstałej osoby prawnej, która powstała w drodze reorganizacji; decyzja o reorganizacji osoby prawnej; umowa o połączeniu lub włączeniu; akt przekazania lub bilans rozdzielający; dokument o uiszczeniu opłaty państwowej. UWAGA: Częstym problemem, z którym spotykają się przedsiębiorcy jest kwestia przygotowania dokumentów do rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w taki sposób, aby mogły one być użyte na terenie Federacji Rosyjskiej. W dniu 14 sierpnia 2005 r. weszła w życie, w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencja znosząca wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzona w Hadze dnia 5 października 1961 r. opublikowana w Dz. U. Nr. 112 z dn. 24 czerwca 2005 poz. 938. Federacja Rosyjska jest również sygnatariuszem tego międzynarodowego dokumentu. Praktyczne znaczenie wejścia w życie Konwencji polega z jednej strony na zniesieniu wymogu legalizacji polskich dokumentów urzędowych przez urzędy konsularne państwa na terenie, którego dokument będzie przeznaczony do wykorzystania, z drugiej zaś, z dniem wejścia w życie Konwencji, polscy konsulowie urzędujący w krajach będących stronami konwencji zaprzestali legalizacji zagranicznych dokumentów przeznaczonych do wykorzystania w Polsce. W miejsce legalizacji dokumentów dokonywanej do tej pory przez konsulów Konwencja przewiduje jedynie opatrzenie dokumentu specjalnym poświadczeniem — apostille. Za dokumenty urzędowe uważa się dokumenty sądowe, administracyjne, akty notarialne, zaświadczenia urzędowe umieszczone na dokumentach prywatnych. Konwencja nie obejmuje zakresem swojego działania dokumentów sporządzonych przez przedstawicieli dyplomatycznych lub urzędników konsularnych, jak również dokumentów administracyjnych dotyczących bezpośrednio transakcji handlowych lub operacji celnych. W związku z tym, wszystkie dokumenty urzędowe, które zostały przygotowane przez spółkę polską, która zamierza otworzyć podmiot gospodarczy na terenie Federacji Rosyjskiej, winna opatrzyć te dokumenty specjalnym poświadczeniem — apostille, a następnie przetłumaczyć te dokumenty przez tłumacza przysięgłego na język rosyjski. Drugim, zdaniem autora, dużo prostszym rozwiązaniem, jest przygotowanie właściwych dokumentów w Polsce, a następnie wysłanie ich do biura tłumaczeń na terenie Federacji Rosyjskiej, które wykona tłumaczenie i uwierzytelni dokumenty u notariusza. Jest to dużo prostszy i mniej kosztowny sposób przygotowania dokumentów do rejestracji spółki na terenie Federacji Rosyjskiej. Informacje zawarte w rejestrze są jawne (oprócz danych paszportowych i NIP osób fizycznych). Każda osoba prawna lub fizyczna ma prawo złożyć wniosek o odpis z rejestru dowolnego podmiotu. Zgodnie z art. 6.3 Ustawy „O rejestracji osób prawnych” urząd ma obowiązek w przeciągu pięciu dni od 24 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie W celu rejestracji zmian w dokumentach założycielskich osoby prawnej, a także wprowadzeniu innych zmian o podmiocie dołączyć należy: podpisane przez zgłaszającego podanie o rejestracji państwowej na formularzu P13001. W podaniu oświadcza się, że zmiany wprowadzane do dokumentów założycielskich osoby prawnej, odpowiadają wymogom ustalonym przez prawo Federacji Rosyjskiej, a także, że informacje zawarte w tych dokumentach założycielskich i w samym wniosku są wiarygodne; wniosek o wprowadzenie zmian w dokumentach założycielskich osoby prawnej na formularzu P13002; dokument potwierdzający uiszczenie opłaty państwowej. Dla wprowadzenia zmian w państwowym rejestrze, dotyczących informacji o osobie prawnej, ale niezwiązanych z wprowadzeniem zmian w dokumentach założycielskich, organowi rejestrującemu przedstawia się wniosek o wprowadzeniu zmian w rejestrze państwowym na formularzu P14001. Organ rejestrujący wysyła wnioskodawcy drogą pocztową informację zawierającą: potwierdzenie otrzymania dokumentów ze szczegółowym opisem załączników i daty otrzymania wniosku. Potwierdzenie wysyłane jest na adres wskazany przez Wnioskodawcę w ciągu jednego roboczego dnia następującego po dniu otrzymania dokumentów; zaświadczenie o wprowadzeniu wnioskowanych zmian lub rejestracji. 25 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie daty otrzymania prawidłowo wypełnionego wniosku wydać odpis z rejestru danego podmiotu. Po fakcie państwowej rejestracji spółki w jej dokumentach wewnętrznych winien znaleźć się następujący komplet dokumentacji firmowej: 1) Świadectwo rejestracyjne spółki. 2) Uchwała, decyzja o utworzeniu spółki. 3) Numer Statystyczny REGON. 4) Świadectwo zgłoszenia firmy do ewidencji w inspekcji podatkowej. 5) Informacja o zgłoszeniu firmy do funduszu emerytalnego. 6) Informacja o zgłoszeniu firmy do funduszy regionalnych. 7) Świadectwo o wpisaniu firmy do ewidencji funduszu ubezpieczenia socjalnego. 8) Zawiadomienie o wpisie do ewidencji w charakterze płatnika składek ubezpieczenia wypadkowego w miejscu pracy. 9) Umowa rachunku bankowego. 10) Umowa najmu — tytuł prawny do lokalu. 11) Wniosek o wykonanie pieczątki firmowej. 5.2. NAZWA SPÓŁKI Nazwa spółki to jeden z najważniejszych elementów wyróżniających podmiot gospodarczy. Przed złożeniem wniosku rejestracyjnego nazwa spółki winna być już określona przez wspólników. Użycie w nazwie spółki słów: „Россия”, „Российская Федерация”, lub słowa „федеральный”, jak również zwrotów odnoszących się do wyżej wymienionych słów, jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody komisji Rządu Federacji Rosyjskiej. Wykorzystanie w nazwie terminu „Москва” oraz podobnych, jak również nazw regionów Moskwy możliwe jest wyłącznie po uzyskaniu zgody Międzyresortowej Komisji Rządu Moskwy. Należy pamiętać, że firma (nazwa) osoby prawnej nie powinna wprowadzać w błąd. W nazwie nie może być wykorzystane określenie innej formy organizacyjno-prawnej. Nie dopuszczalne jest wykorzystanie w rosyjskojęzycznej nazwie firmy zagranicznych skrótów określających formy organizacyjno — prawne. Często, aby podkreślić w nazwie podmiotu, mimo pewnych barier formalno — prawnych, fakt, że jest to nasza spółka rosyjska, można wykorzystać pewną „grę słów”. Na przykład, przyjmijmy, że nasza spółka nazywa się Gradpol Sp. z o.o. Chcemy, aby w Rosji nazywała się podobnie, ale żeby można było łatwo ją odróżnić od naszych spółek w innych państwach. W takim przypadku możemy użyć w Rosji na przykład nazwy „GRADPOL — RUS SP. Z O.O.” LUB 26 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie „GRADPOL — RU SP. Z O.O.”. Ciekawym rozwiązaniem jest również użycie w umowie spółki i statucie nazwy w języku rosyjskim i jej odpowiednika w łacińskiej transkrypcji: wtedy możemy zastosować następującą kombinację: GRANDPOL RUSSIA SP. Z O.O. i ООО ГРАНПОЛ РАША. Miejsce działalności osoby prawnej określa miejsce jej państwowej rejestracji. Państwowa rejestracja osoby prawnej realizowana jest zgodnie z miejscem siedziby stałego organu wykonawczego spółki, a w przypadku braku stałego organu wykonawczego spółki — innego organu lub osoby, która ma prawo działać bez pełnomocnictwa w imieniu osoby prawnej. 5.3. ADRES PRAWNY SPÓŁKI „Adres prawny” to właściwie tylko komplet dokumentów wskazujący adres właściciela pomieszczenia użytkowego, które jest wykorzystywane w charakterze adresu siedziby stałego organu wykonawczego spółki („adresu”, nie zaś — „adresu siedziby” !). W żadnym wypadku nie możemy wynająć lokalu mieszkalnego w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Do kompletu dokumentów wskazującego, że mamy przygotowany dla naszej spółki adres siedziby wchodzą — umowa (najmu, dzierżawy) i notarialnie potwierdzona kopia zaświadczenia o prawie własności właściciela danej nieruchomości. Kwestia „adresu prawnego” dla naszego podmiotu jest niezwykle ważna i należy poświęcić temu problemowi sporo uwagi, aby później nie rozczarować się — przykładowo — faktem odrzucenia przez urząd naszego wniosku o rejestracje spółki. W związku z masowym wykorzystywaniem, szczególnie w Moskwie, tych samych adresów do rejestracji dziesiątek i setek różnych firm, organy podatkowe dokonują weryfikacji adresu w tzw. „czarnym spisie adresów masowej rejestracji”. Stwierdzenie, iż w dokumentacji rejestracyjnej widnieje adres z takiego spisu powoduje praktycznie odmowę rejestracji spółki, a także odmowę założenia rachunku rozliczeniowego w banku. Jeśli w początkowej fazie naszej działalności gospodarczej na terenie Federacji Rosyjskiej nie mamy faktycznego adresu prawnego, czyli biura i chcemy skorzystać z pomocy firm, które specjalizują się w „wynajmie adresów prawnych” musimy się upewnić, czy dany adres od jakiegoś czasu nie znajduje się na czarnej liście urzędu. 5.4. PIECZĘĆ FIRMOWA SPÓŁKI Na terenie Federacji Rosyjskiej pieczęcie firmowe przygotowuje się po zatwierdzeniu ich wzoru w miejskim rejestrze pieczęci, które prowadzą izby re© 2010 WPHI w Moskwie 27 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie jestracyjne. Firmy zajmujące się przygotowaniem pieczęci jednocześnie przyjmują zamówienia na zatwierdzenie wzoru i przygotowanie pieczęci. W celu wyrobienia pieczęci firmowej należy przedstawić następujący komplet dokumentów: • Wniosek o przygotowanie pieczęci, • Zaświadczenie o państwowej rejestracji — oryginał do wglądu lub kopia dokumentu potwierdzona notarialnie, • Dokumenty założycielskie spółki (umowa założycielska i statut) — kopie potwierdzone podpisem dyrektora generalnego spółki, • Dokument potwierdzający powołanie dyrektora generalnego — protokół nadzwyczajnego walnego zgromadzenia o powołaniu dyrektora, • Kopia dokumentu tożsamości dyrektora generalnego (dyrektora), W przypadku wykorzystania we wzorze pieczęci elementów wizualnych (logo, znak towarowy), potwierdzona notarialnie kopia zaświadczenia Rospatienta (Urzędu patentowego) o zarejestrowaniu znaku towarowego (lub umowy licencyjnej, lub umowy o odstąpieniu znaku towarowego), pokwitowanie o wniesieniu opłaty za zatwierdzenie wzoru. 5.5. WSPÓLNICY SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie prawo uczestnictwa w zyskach spółki; prawo wyjścia ze spółki w każdym czasie niezależnie od zgody pozostałych wspólników; w przypadku likwidacji spółki, prawo otrzymania części majątku spółki proporcjonalnie do wielkości posiadanych udziałów. Wyżej określony spis uprawnień (praw) wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest spisem minimalnym, ustawowym i nie może być zawężony dokumentami założycielskimi. Oprócz ww. praw, dokumenty założycielskie spółki mogą określać dodatkowe prawa i obowiązki wspólników spółki. W przypadku zbycia udziału jego części lub udziałów przez jednego ze wspólników, uprzywilejowanie udziałów nie przechodzi na nabywcę. Oznacza to, że dodatkowe prawa noszą indywidualny charakter i nie są związane z udziałami wspólnika w kapitale zakładowym. Ustawa nie określa charakteru dodatkowych praw, jakie otrzymują wspólnicy spółki. Mogą one dotyczyć uprzywilejowania przy głosowaniu, podziale zysku lub likwidacji spółki. Do głównych obowiązków wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należą: wnoszenie wkładów określanych w umowie i dokumentach założycielskich spółki; pisemne powiadamianie spółki i pozostałych wspólników o chęci zbycia udziałów osobie trzeciej wraz z określeniem oferowanej ceny sprzedaży udziałów i innych warunków zbycia; zakaz przekazywania informacji o spółce osobom trzecim. Podobnie, jak jest to określone w polskim Kodeksie Spółek Handlowych, a w szczególności w art. 151. § 1. KSH, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Rosji nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę kapitałową (dotyczy to zarówno spółki z o.o., jak i spółki akcyjnej). Liczba wspólników spółki z o. o. ograniczona została do pięćdziesięciu osób. W przypadku, jeżeli wspólnikami spółki z o.o. będzie ponad pięćdziesiąt osób, spółka w przeciągu jednego roku, musi przekształcić się w spółkę akcyjną (акционерное общество открытого типа). Przedmiotowa ustawa w art. 8, jak również art. 67 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej określają ogólne prawa i obowiązki wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym m.in.: uczestnictwo w prowadzeniu spraw spółki w ramach określonych w ustawie i dokumentach założycielskich; prawo otrzymywania wszelkiej informacji na temat działalności spółki, prawo przeglądania dokumentów finansowych i innej dokumentacji; W czasie tworzenia spółki na wspólników mogą być nałożone dodatkowe obowiązki. Nałożenie dodatkowych obowiązków na wspólnika w trakcie funkcjonowania spółki musi zostać poprzedzone przyjęciem uchwały większością 2/3 głosów i wyrażoną przez niego pisemną zgodą. W przypadku zbycia udziałów dodatkowe obowiązki wspólnika nie przechodzą na nabywcę. Dodatkowe obowiązki mogą zostać anulowane jednomyślną uchwałą wspólników. Wspólnik ma prawo wyjścia ze spółki w każdym czasie niezależnie od zgody pozostałych wspólników. Wyjście ze spółki związane jest z wypłatą aktualnej ceny jego udziałów w gotówce lub w naturze, po wyrażeniu na to zgody przez danego wspólnika. Wypłata następuje z różnicy czystych aktywów spółki i wartości kapitału zakładowego. Wspólnik otrzymuje część czystych aktywów spółki, a nie część jej majątku. Udział lub udziały należące do wspólnika z chwilą jego wyjścia przechodzą na rzecz samej spółki. 28 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 29 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zgodnie z prawem rosyjskim może zostać usunięty ze spółki. Może to nastąpić, jeżeli wspólnik narusza prawa i obowiązki, które go dotyczą, jego działanie lub brak działania wpływa na niekorzyść spółki. Wyłączenie wspólnika ze spółki możliwe jest tylko i wyłącznie na drodze sądowej, po inicjatywie pozostałych wspólników reprezentujących, co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki. W przypadku wyłączenia wspólnika ze spółki jego udział lub udziały przechodzą na rzecz samej spółki. W przypadku wyłączenia wspólnika ze spółki, spółka winna wypłacić mu w gotówce lub w naturze wartość jego udziałów. 5.6. FINANSOWANIE SPÓŁKI. KAPITAŁ ZAKŁADOWY SPÓŁKI Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie sugerowalibyśmy, aby na początku, przy samej rejestracji spółki, zadeklarować minimalny, określony przepisami prawa, kapitał zakładowy — 10.000 RUB, czyli około 1.000 PLN jest kwotą, którą można włożyć do portfela, a następnie wpłacić na konto spółki, jako kapitał początkowy. Wszystko po to, aby uniknąć pewnego problemu technicznego i czasowego. W przypadku kapitału minimalnego bez problemu wpłacamy pieniądze na konto i uzyskujemy zaświadczenie z banku, które jest nam potrzebne do procesu rejestracji — załącznik do wniosku o rejestrację spółki. W przypadku, jeżeli początkowy kapitał zakładowy zadeklarujemy na poziomie, na przykład 1.000.000 RUB (czyli 100.000 PLN), takich pieniędzy nie przewieziemy w portfelu, czy walizce, trzeba je będzie wysłać bezgotówkowo, przelewem i tu pojawia się problem. Osoba, która wyznaczona została do założenia spółki na terenie Federacji Rosyjskiej, na podstawie dokumentów, które dostała z centrali z Polski, otwiera konto „tymczasowe” w banku na terenie Federacji Rosyjskiej, aby wpłacone zostały na to konto pieniądze na pokrycie kapitału zakładowego. Jeśli kapitał jest równy 10.000 RUB, to nie ma problemu, osoba ta wyciąga pieniądze z portfela i wpłaca je na odpowiednie konto. Jeżeli jednak kapitał wynosi np. 1.000.000 RUB, to po założeniu konta tymczasowego musimy przekazać jego dane do firmy w Polsce i czekać na przelew, który może potrwać nawet trzy — pięć dni. To opóźni znacznie proces rejestracji. Dlatego też, sugeruję, aby przy zawiązaniu spółki deklarować i wpłacać minimalny kapitał zakładowy, tym bardziej, że później, po zarejestrowaniu spółki, procedura podwyższenia kapitału zakładowego nie jest trudna i trwa bardzo krótko. Podobnie jak w Polsce, w Rosji funkcjonują dwie najbardziej popularne formy finansowania działalności spółki (abstrahując od innych form finansowania — np. kredyty, leasing): pożyczka od wspólnika/wspólników lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki. Z tytułu pożyczki od wspólnika przepisy rosyjskie nie przewidują żadnego dodatkowego opodatkowania (nie mamy tu do czynienia ze znanym w Polsce podatkiem od czynności cywilno — prawnych), podobnie jest w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Zarówno jedna, jak i druga forma „dofinansowania” spółki jest możliwa, choć proponuję, z powodu pewnych trudności technicznych i formalnych, na początku działalności spółki zastosować podwyższenie kapitału zakładowego lub na podstawie biznesplanu ustanowić go w odpowiedniej wysokości na samym początku działalności spółki, np. przy rejestracji — pod pewnymi warunkami, o których będzie mowa dalej. Jeszcze jednym ze sposobów finansowania spółki na terenie Federacji Rosyjskiej jest po prostu wykonywanie przez nią odpowiednich, ustalonych zadań, np. dla spółki polskiej, za wynagrodzeniem. Za wykonanie takich usług, spółka rosyjska wystawia fakturę, a spółka polska płaci. Należy jednak pamiętać, że takie transakcje, oprócz faktury, wymagają również umowy dwustronnej. Przelane na podstawie umowy i faktury pieniądze na rzecz spółki rosyjskiej nie mogą być przez nią tak po prostu podjęte. Zarząd spółki musi przedłożyć bankowi rosyjskiemu umowę i faktury, na podstawie, których to dokumentów wpłynęły pieniądze. Bank ze swojej strony informuje o przelewie kontrolę bankową i przesyła jej dokumenty związane z transakcją. Tylko pozytywna opinia organu kontroli bankowej, pozwoli nam na swobodne dysponowanie środkami na koncie. Wyżej opisana procedura, biorąc pod uwagę realia polskie, jest długotrwała, może nawet zająć trzy — pięć dni roboczych. UWAGA!!! Przy rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na terenie Federacji Rosyjskiej, niezależnie od założeń biznesplanu danej firmy, Kapitał zakładowy spółki jest jedną z głównych cech spółki z o.o. Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2009 roku, wysokość kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być niższa niż 10.000,- RUB. Ustawodawca rosyjski zmienił ostatecznie formę określania minimalnej wartości kapitału zakładowego — wcześniej minimalny kapitał zakładowy wynosił równowartość 100 — krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę w administracji. Wysokość kapitału zakładowego i nominalna wartość udziału spółki muszą być wyrażone w rublach rosyjskich niezależnie od charakteru samych wkładów (waluta zagraniczna, prawa majątkowe i inne). Kapitał zakładowy może składać się z wkładów pieniężnych, jak i niepieniężnych (aport) — aportem mogą być akcje i inne papiery wartościowe, prawa majątkowe i inne prawa, które 30 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 5.7. KAPITAŁ ZAKŁADOWY SPÓŁKI, FUNDUSZ REZERWY SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ 31 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie z majątku spółki i/lub za pomocą dodatkowych wkładów wspólników i/lub, jeżeli nie jest to zabronione w statucie spółki za pomocą wkładów osób trzecich. Podwyższenie kapitału zakładowego z majątku spółki dokonuje się zgodnie z art. 18 ustawy „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” przy spełnieniu następujących warunków: uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki winna być podjęta na Walnym Zgromadzeniem Wspólników, na podstawie danych księgowych spółki z roku poprzedzającego podjęcie uchwały; wartość podwyższenia kapitału zakładowego nie powinna przewyższać wartości różnicy czystych aktywów spółki i sumy kapitału zakładowego, i funduszu rezerwowego; podwyższenie kapitału zakładowego powoduje wzrost wartości udziałów każdego ze wspólników, ale nie zmienią się proporcje ich udziałów w spółce. można poddać wycenie. W przypadku, jeżeli wartość wkładu niepieniężnego jest większa lub równa dwustukrotności minimalnej pensji — wkład ten winien być poddany niezależnej wycenie rzeczoznawcy. Wyżej określona reguła dotyczy kwestii zawiązywania spółki, jak i późniejszego podwyższania kapitału. Na niezależnego rzeczoznawcę, jak również wspólników, którzy przyjęli w formie uchwały jego wycenę może nałożona zostać dodatkowa odpowiedzialność w z tytułu zawyżenia wartości wkładu. Wysokość odpowiedzialności równa będzie różnicy pomiędzy zawyżoną wartością wkładu a jego wartością faktyczną. Odpowiedzialność rzeczoznawcy, jak również wspólników przedawnia się po upływie trzech lat. W postaci wkładu do kapitału zakładowego wspólnik może wnieść terminowe prawo majątkowe (np. umowa najmu lokalu). W przypadku, jeżeli wspólnik zostanie pozbawiony ww. prawa majątkowego zobowiązany będzie pokryć spółce wszelkie straty z tego tytułu, biorąc pod uwagę wartość prawa majątkowego, które zostało przekazane terminowo spółce. Tak rygorystyczne uwarunkowania w tej kwestii podyktowane są tym, że prawo majątkowe przekazywane przez wspólnika może być, np. głównym źródłem utrzymania i funkcjonowania spółki. Jako kapitał zakładowy nie może być wnoszone, np. profesjonalne doświadczenie wspólnika, reputacja, kontakty, know — how itd., gdyż nie można określić dokładnej ich wartości. Każdy wspólnik zobowiązany jest do pokrycia swojego wkładu zgodnie z dokumentami założycielskimi spółki. Ustawa określa również minimum wnoszonego kapitału w dacie państwowej rejestracji spółki wynosi on 50% zadeklarowanego w dokumentach spółki kapitału zakładowego. Oczywiście nie oznacza to, że każdy ze wspólników winien wnieść 50% zadeklarowanego kapitału, choć to najlepszy wariant. Ustawa mówi o 50% całości zadeklarowanego kapitału. Kwestie wniesienia części kapitału przez konkretnych wspólników lub jego nie wniesienia winny rozstrzygać między wspólnikami dokumenty założycielskie samej spółki, czyli w przypadku wspólników — umowa spółki. Jakiekolwiek zwolnienie wspólnika z obowiązku wniesienia kapitału zakładowego nie jest dopuszczalne. Możemy tu podkreślić różnicę z polskimi realiami, gdzie masa podmiotów gospodarczych prowadzonych w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, posiada kapitał zakładowy jedynie „na papierze”. Wspólnicy nie wnoszą kapitału, a mimo wszystko spółka działa. Nowy wspólnik wypłaca sprzedającemu faktyczną (księgową) cenę za jego udziały, a nie jego nominalną wartość. Podwyższenie kapitału zakładowego spółki możliwe jest po wpłacie całego deklarowanego, (nowego) kapitału przez wspólników i może być podwyższony Podwyższenie kapitału zakładowego może być dokonane za pomocą czystych aktywów spółki, na podstawie uchwały wspólników podjętej większością, co najmniej 2/3 głosów. Statut spółki może określać bardziej rygorystyczne proporcje głosowania w tej materii. Podobnie, jak w przypadku podwyższenia kapitału z majątku spółki, uchwała wspólników winna być podjęta na podstawie danych księgowych spółki za rok poprzedni. Kapitał zakładowy spółki nie może być podwyższony ze środków spółki zgromadzonych w funduszu rezerwowym. Podwyższenie kapitału spółki może nastąpić za pomocą dodatkowych wkładów wspólników spółki, jak również za pomocą wkładów nowych wspólników, taka procedura powoduje zmianę wartości udziałów „starych” wspólników spółki. W takim wypadku należy pamiętać, że jeżeli podwyższenie kapitału spółki realizowane jest za pomocą dodatkowych wkładów wszystkich wspólników, w uchwale walnego zgromadzenia winna być określona wartość dodatkowych wkładów. Na podstawie uchwały walnego zgromadzenia kapitał zakładowy spółki może być podwyższony za pomocą dodatkowych wkładów od osób trzecich. Zapis o takiej możliwości winien określać statut spółki. W takim przypadku, wnioskodawca (osoba trzecia) składa wniosek do zarządu spółki o przyjęcie danego podmiotu w poczet wspólników i objęcie określonego procentu kapitału zakładowego za wkład wniesiony do spółki w określonej wysokości. Na podstawie wniosku zarząd danej spółki przekazuje tę informację zgromadzeniu wspólników spółki w celu przyjęcia lub odrzucenia propozycji osoby trzeciej. Dodatkowe wkłady wspólników w celu podwyższenia kapitału zakładowego wnoszone są w terminie dwóch miesięcy od daty podjęcia odpowiedniej 32 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 33 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie uchwały. W statucie spółki mogą być określone inne terminy wnoszenia dodatkowych wkładów w celu podwyższenia kapitału zakładowego. W przypadku, jeżeli jeden ze wspólników nie wniósł wkładu w celu podwyższenia kapitału zakładowego spółki w określonym w uchwale czasie, uchwała ta zostaje anulowana i spółka winna zwrócić wszystkim wspólnikom wniesione pieniądze bez zbędnej zwłoki. W przeciągu miesiąca od daty zakończenia procedury wnoszenia wkładów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki, walne zgromadzenie wspólników potwierdza uchwałą zmiany w kapitale i wydaje zgodę na zarejestrowanie odpowiednich zmian w dokumentach założycielskich spółki. W przeciągu jednego miesiąca od daty przyjęcia przez walne zgromadzenie wspólników odpowiedniej uchwały o fakcie podwyższenia kapitału i zarejestrowania ich w dokumentach założycielskich, spółka winna złożyć wniosek o rejestrację zmian w rejestrze spółki. Odpowiednie zmiany uzyskują moc prawną od daty ich państwowej rejestracji. Terminy określone powyżej są bardzo ważne, gdyż w przypadku, jeżeli spółka ich nie przestrzega fakt podwyższenia kapitału może zostać anulowany. Jeżeli spółka nie zachowała odpowiednich terminów, wkłady wspólników, jak również osób trzecich winny być zwrócone w rozumnym terminie, w innym przypadku osoby, które wniosły wkład mogą żądać ich zwrotu wraz z odsetkami. Fakt podwyższenia kapitału nie ma mocy prawnej i zostaje anulowany w przypadku wniesienia przez wspólników lub osoby trzecie tylko części zadeklarowanego wkładu w podwyższonym kapitale zakładowym. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie proponowaną wysokość udziału w kapitale zakładowym spółki rosyjskiej, w zamian za wkłady do spółki; harmonogram zapłaty środków pieniężnych lub wniesienia aportu na rzecz spółki rosyjskiej. W tym punkcie określa się termin wniesienia wkładu przez osobę trzecią po fakcie przyjęcia pozytywnej uchwały w tej sprawie przez nadzwyczajne walne zgromadzeni wspólników spółki rosyjskiej. Wyrażenie zgody na podwyższenie kapitału spółki za pomocą wkładów osób trzecich podejmuje walne zgromadzenie wspólników spółki. Wniosek osoby trzeciej jest przyjmowany lub odrzucany na podstawie uchwały wspólników, podjętej odpowiednią większością głosów, która określona jest w statucie danej spółki, przeważnie wszyscy wspólnicy muszą wyrazić zgodę na przyjęcie nowej osoby w poczet wspólników spółki. 5.9. OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO SPÓŁKI Jednym ze sposobów podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, opartej na prawie rosyjskim, jest wkład finansowy do spółki od osoby trzeciej. W takiej sytuacji, na podstawie art. 19 Ustawy Federalnej z dnia 8 lutego 1998 roku „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”, osoba trzecia zwraca się do danej spółki rosyjskiej z odpowiednim wnioskiem o przyjęcie w poczet jej wspólników poprzez podwyższenie jej kapitału zakładowego w formie wkładu pieniężnego do spółki. Wniosek kieruje się do zarządu spółki rosyjskiej. W celu przyjęcia osoby trzeciej do spółki rosyjskiej, wnioskodawca przedstawia następujące informacje: wysokość wkładu — w rublach; formę wkładu — środki pieniężne, aport; Decyzja o obniżeniu kapitału zakładowego może zostać przyjęta przez samą spółkę lub w trybie przewidzianym w ustawie. Zgodnie z punktem 1 art. 20 Ustawy Federalnej o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka ma prawo obniżyć swój kapitał zakładowy w drodze obniżenia wartości nominalnej udziałów wszystkich wspólników i/lub w trybie umorzenia udziałów. Jednocześnie ustawa zabrania obniżenia kapitału zakładowego poniżej kwoty minimalnego kapitału zakładowego dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, czyli poniżej kwoty 10.000 Rubli. Obniżenie nominalnej wartości udziałów wspólników nie może być jednakowe dla wszystkich, ale winno być proporcjonalne, z zachowaniem wcześniej określonych rozmiarów udziałów i proporcjonalności. Obniżenie kapitału zakładowego za pomocą obniżenia nominalnej wartości jednego lub części udziałów wspólników jest zabronione. Spółka winna obniżyć swój kapitał zakładowy w przypadku, jeżeli wkłady wspólników na jego pokrycie, w terminie jednego roku od daty państwowej rejestracji spółki, nie zostały w całości wniesione. Drugim przypadkiem, w którym spółka zobowiązana jest obniżyć swój kapitał zakładowy jest sytuacja, w której po zakończeniu drugiego i każdego następnego roku rozliczeniowego, wartość aktywów spółki okaże się mniejsza do wartości kapitału zakładowego. W takim przypadku należy obniżyć kapitał do poziomu wartości czystych aktywów spółki. W przypadku, jeżeli w momencie obniżenia kapitału zakładowego spółki do poziomu aktywów okaże się, że kapitał zakładowy będzie niższy niż 34 © 2010 WPHI w Moskwie 5.8. PODWYŻSZENIE KAPITAŁU SPÓŁKI ZA POMOCĄ WKŁADÓW OSÓB TRZECICH © 2010 WPHI w Moskwie 35 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Zbycie udziałów osobie trzeciej oznacza obowiązek przyjęcia do członkostwa w spółce nowego wspólnika. Statut spółki określać może prawo pierwszeństwa w nabyciu oferowanych do sprzedaży udziałów dla pozostałych wspólników. W takim przypadku wspólnik winien poinformować wcześniej wspólników o szczegółach oferty sprzedaży udziałów: określić cenę i wskazać potencjalnego kupca. Dopiero w przypadku, jeżeli żaden ze wspólników w przeciągu jednego miesiąca od daty przekazania mu informacji o ofercie nie wyrazi zainteresowania zakupem udziałów, wspólnik ma prawo sprzedać należące do niego udziały osobie trzeciej. Statut określać może również prawo pierwszeństwa zakupu udziałów przez samą spółkę w przypadku, jeżeli pozostali wspólnicy nie wyrazili zainteresowania ich nabyciem. Udziały spółki nie mogą być sprzedane przed faktem jej państwowej rejestracji. W przypadku, jeżeli prawo pierwszeństwa pozostałych wspólników i spółki nie zostanie zachowane, mają oni prawo na drodze sądowej dochodzić swoich roszczeń i przeniesienia na nich praw kupującego. Statut spółki może określać obowiązek uzyskania zgody spółki lub pozostałych wspólników na zbycie udziałów osobie trzeciej w inny sposób niż sprzedaż. Zbycie udziałów winno nastąpić w formie pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów sprzedającego i kupującego. Notariusz, który poświadczył podpisy umowy kupna-sprzedaży, sprawdza prawidłowość umocowania osób sprzedających udziały. Pełnomocnictwa osób, które sprzedają swoje udziały albo części udziału do dysponowania nimi wynikają z poświadczonej notarialnie umowy kupnasprzedaży, na podstawie której, dane udziały były wcześniej nabyte, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych, który zawiera informacje o wspólniku i wysokości posiadanych przez niego udziałów. W przypadku, gdy upoważnienia osób, które sprzedają swe udziały albo części udziału wynikają, np. z duplikatu notarialnej umowy kupna-sprzedaży, odpis z rejestru spółki nie może być z datą wcześniejszą niż 10 dni przed datą wystąpienia do notariusza z wnioskiem o sporządzenie umowy kupna — sprzedaży udziałów. W przypadku, gdy udziały przeszły na spadkobiercę i następców prawnych lub w innych przypadkach, kiedy poświadczenie notarialne nie jest wymagane, upoważnienie do zarządzania tymi udziałami wynika z dokumentu o stwierdzeniu nabycia spadku. Przy utworzeniu spółki jednoosobowej pełnomocnictwo do zarządzania udziałami wynika z uchwały jedynego założyciela (wspólnika) o utworzeniu spółki, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych (nie starszego niż 30 dni). Przy utworzeniu spółki przez kilku wspólników, upoważnienia zarządzania tymi udziałami wynika z umowy o utworzeniu spółki poświadczonej notarialnie, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych (nie starszego niż 30 dni). Notariusz zobowiązany jest w terminie 3 dni od daty poświadczenia umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału do złożenia odpowiedniego wniosku o rejestrację zmian w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. Do wniosku o rejestrację zmian notariusz załącza dokumenty związane z samą czynnością i umowę kupna-sprzedaży. Wniosek może być przekazany pocztą, faksem, drogą elektroniczną lub złożony bezpośrednio do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. W terminie 3 dni od daty poświadczenia umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału notariusz przekazuje kopię wniosku określonego punktem 36 © 2010 WPHI w Moskwie określony ustawodawstwem minimalny kapitał, spółka winna rozpocząć procedurę likwidacji. W przypadku wystąpienia niedopłaty kapitału zakładowego w przeciągu roku od daty rejestracji, spółka winna poinformować wspólników o obowiązku obniżenia kapitału i następnie obniżyć go do poziomu faktycznie wniesionych wkładów. W przeciągu trzydziestu dni od daty przyjęcia uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego, spółka zobowiązana jest pisemnie poinformować o tym fakcie wszystkich wierzycieli, jak również opublikować ogłoszenie w gazecie ogólnokrajowej. Każdy z wierzycieli spółki w przeciągu trzydziestu dni od daty powzięcia informacji o fakcie obniżenia kapitału zakładowego ma prawo żądać od niej wypełnienia określonych obowiązków wynikających, np. z kontraktu lub innych zobowiązań cywilno — prawnych i pokrycia strat z tego wynikających. W przypadku, jeżeli spółka, pomimo wystąpienia przyczyn dla obniżenia kapitału zakładowego lub likwidacji, nie podejmie działań zmierzających do dokonania czynności przewidzianych przez prawo, każdy z wierzycieli może żądać likwidacji spółki przed sądem. Należy zwrócić przy tym uwagę, że art. 307 Kodeksu Cywilnego określa, że do kręgu wierzycieli nie mogą być włączone organy podatkowe i pracownicy spółki. Przyjmuje się, że osoby te nie są związane z obowiązkami spółki dotyczącymi zmniejszenia kapitału lub złożenia wniosku o upadłość. 5.10. SPRZEDAŻ UDZIAŁÓW SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Wspólnik spółki ma prawo, jeżeli nie zabrania tego statut spółki, sprzedać lub w inny sposób zbyć należące do niego udziały jednemu lub kilku wspólnikom spółki lub osobom trzecim. Bezpłatne przeniesienie praw i obowiązków wynikających z udziałów nie jest dopuszczalne, gdyż fakt zapłaty potwierdza prawa majątkowe wspólnika. © 2010 WPHI w Moskwie 37 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 14 danej Ustawy Federalnej do spółki z dołączeniem odpowiedniej umowy bądź dokumentu potwierdzającego wykonanie umowy i przeniesienie udziału albo części udziału. Strony umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału mogą ustalić, która z nich powiadomi spółkę o transakcji. W taki przypadku notariusz nie ponosi odpowiedzialności za nie powiadomienie spółki o dokonaniu czynności kupna — sprzedaży. Jeżeli udział albo część udziału był nabyty odpłatnie od osoby, która nie miała prawa jej zbycia, o czym kupujący nie wiedział i nie mógł wiedzieć, wspólnik, którego udziały były sprzedane, może żądać przyznania mu jego praw na udziały, które zostały bezprawnie sprzedane. W przypadku oddalenia pozwu osoby, której udziały zostały bezprawnie sprzedane w wyniku bezprawnych działań, udział albo część udziału przechodzą na osobę kupującą dane udziały z chwilą poświadczenia notarialnego podpisów. W przypadku, gdy udział albo część udziału była nabyta w przetargu publicznym, przechodzi ona na kupującego z chwilą wniesienia zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. Żądanie przyznania wspólnikowi praw na udziały sprzedane w wyniku bezprawnych działań i jednocześnie pozbawienia praw na dane udziały kupującego, może być wniesione w terminie 3 lat od dnia naruszenia jego praw. Przy sprzedaży udziału albo części udziału z naruszeniem praw pierwszeństwa każdy wspólnik bądź wspólnicy lub spółka, jeżeli statut spółki określa prawo pierwszeństwa do nabycia udziałów przez spółkę, w terminie 3 miesięcy od dnia, kiedy wspólnik bądź spółka dowie się o naruszeniu, ma prawo zwrócić się do Sądu z żądaniem przeniesienia na niego praw i obowiązków kupującego. Sąd Arbitrażowy, do którego wpłynął dany pozew zapewnia innym wspólnikom i spółce, jeżeli statut spółki określa prawo pierwszeństwa do nabycia udziałów przez spółkę, możliwość dołączenia się do wniesionego pozwu. W przypadku, gdy statut spółki przewiduje prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów po cenie wcześnie określonej, osoba, na którą, przechodzą prawa i obowiązki kupującego pokrywa wydatki kupującego związane z opłatą udziału albo części udziału w wysokości nie przekraczającej, określonej statutem ceny zakupu udziału albo części udziału. Postanowienie sądu o przeniesieniu udziału albo części udziału na wspólnika spółki bądź spółkę jest podstawą do wniesienia odpowiednich zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. Sprzedający winien poinformować pisemnie spółkę o fakcie sprzedaży udziałów. Nowy wspólnik wstępuje w prawa i obowiązki wspólnika od momentu przekazania pisemnej informacji spółce o nabyciu przez niego udziałów. Nowy wspólnik przejmuje wszystkie prawa i obowiązki poprzedniego wspól- nika, oprócz obowiązku uzupełnienia niezapłaconej części zadeklarowanego kapitału. W takim przypadku odpowiedzialność wspólników (kupującego i sprzedającego) jest solidarna. Na rzecz wspólnika nie przechodzą również dodatkowe prawa wynikające z posiadania udziałów, które wcześniej posiadał poprzednik. Udziały wspólników są dziedziczne i przechodzą po śmierci na rzecz spadkobierców. Do czasu przyjęcia spadku prawa i obowiązki zmarłego wspólnika reprezentuje pełnomocnik lub specjalnie wyznaczony notariusz. W przypadku likwidacji spółki, po zapłacie wszelkich zobowiązań, majątek spółki dzieli się między wspólników zgodnie z procentowym ich udziałem w kapitale zakładowym, chyba, że coś innego przewidziane jest w statucie spółki. Wspólnik spółki, jeżeli nie jest to zabronione w statucie spółki, ma prawo zastawu swojego udziału lub udziałów na rzecz drugiego wspólnika lub osoby trzeciej za zgodą walnego zgromadzenia wspólników przyjętą zwykłą większością głosów (statut spółki może określać bardziej rygorystyczne warunki przyjęcia takiej uchwały). W głosowaniu nad wyrażeniem zgody wspólnik, który chce zastawić swój udział, nie ma prawa uczestniczyć. Umowa zastawu zwierana jest w formie pisemnej z notarialnymi poświadczeniami podpisów zastawnika i zastawcy. Nieprzestrzeganie pisemnej formy umowy zastawu z podpisami notarialnie poświadczonymi, pociąga za sobą nieważność danej czynności. W terminie trzech dni od daty zawarcia umowy zastawu, notariusz, który sporządzał umowę, zobowiązany jest przesłać do właściwego ze względu na siedzibę spółki Państwowego Rejestru Osób Prawnych dokumentację związaną z tą czynnością wraz z wnioskiem o wpis zmian w rejestrze i ujawnienie szczegółów zastawu na udziałach. Oprócz tego, notariusz zobowiązany jest poinformować samą spółkę o fakcie zawarcia umowy zastawu i przekazać jej kopię umowy. Jeżeli wspólnik nie wpłacił części zadeklarowanego kapitału, nieopłacona przez niego część przechodzi na rzecz spółki. Wpłacona przez wspólnika część wkładu na pokrycie kapitału winna być mu wypłacona w odpowiednio wniesionej części. Podobna reguła obowiązuje w przypadku wyłączenia wspólnika ze spółki, przy czym za datę rozliczenia przyjmowana jest data orzeczenia sądowego w tej kwestii. Należące do spółki udziały nie są liczone podczas głosowań podczas zgromadzeń wspólników, a także przy podziale zysku i majątku spółki w przypadku likwidacji. Należące do spółki udziały w przeciągu roku powinny być, zgodnie z decyzją walnego zgromadzenia, podzielone między wszystkich wspólników, pro- 38 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 39 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie porcjonalnie do ich dotychczasowych udziałów lub sprzedane im lub/i, jeśli nie zabrania tego statut spółki, sprzedane osobom trzecim. Niepodzielone lub niesprzedane udziały zostają umorzone, tym samym zmniejszy się również kapitał spółki. Uchwała o sprzedaży udziałów wspólnikom, osobom trzecim, a także o dokonaniu zmian w dokumentach założycielskich spółki w związku ze sprzedażą udziałów, muszą być podjęte jednomyślnie przez wszystkich wspólników. 5.11. PODZIAŁ ZYSKU SPÓŁKI Podział zysku spółki winien nastąpić na podstawie uchwały wspólników. Podział zysku może nastąpić raz na pół roku lub raz na rok, proporcjonalnie do wartości udziałów poszczególnych wspólników. W regulacjach prawnych istnieje kilka warunków, przy których spełnieniu, dywidenda nie może być wspólnikom wypłacana. Oczywiście podjęcie decyzji o podziale zysku nie jest obowiązkiem walnego zgromadzenia. Uchwała może przewidywać równie dobrze przekazanie zysku na rozwój spółki, na inwestycje itp. Jednak w przypadku, jeżeli podobna uchwała została podjęta, spółka winna wypłacić poszczególnym wspólnikom określoną dywidendę, w określonym czasie. W wypadkach, kiedy spółka znajduje się w trakcie likwidacji, w procesie upadłości, jeżeli kapitał zakładowy nie został w całości wpłacony, jeżeli niewypłacony został wkład wspólnikowi, który wyszedł lub został wyłączony ze spółki lub, jeżeli wartość aktywów jest niższa od poziomu kapitału zakładowego lub funduszu rezerwowego lub będą niższe w momencie wypłaty wspólnikom dywidendy, podział zysku jest zabroniony. Zgodnie z obowiązującym prawem wszystkie podmioty gospodarcze mają prawo, z uzyskanego profitu tworzyć specjalne fundusze: socjalny, rezerwowy, przedsiębiorczości, remontowy i inne. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 5.13. ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPÓŁKI Spółka odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki i nie odpowiada za zobowiązania wspólników. W przypadku upadłości, która wywołana została działaniem lub brakiem działania poszczególnych członków organów spółki, wspólników lub innych osób związanych ze spółką i mogących wydawać jej wiążących decyzji, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania spółki. Jest to o tyle ważny zapis ustawowy, że często członkami zarządu są osoby tzw. figuranci, a pełną władzę wykonawczą ma np. wspólnik spółki. W takim przypadku, jeżeli zostanie udowodnione mu, że występował, jako reprezentant spółki, mimo tego, że oficjalnie nie podpisywał kontraktu lub umowy, a podpisane zostały one ze szkodą dla samego podmiotu gospodarczego, solidarna odpowiedzialność za zobowiązania rozszerza się również na niego. Zgodnie z ustawą „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” spółka nie musi publikować sprawozdania finansowego. Tylko w niektórych sytuacjach, np. przy emisji obligacji i innych papierów wartościowych, powstaje obowiązek publikowania bilansu spółki i informacji na temat działalności spółki. 5.14. ZARZĄD SPÓŁKI Z O.O. Ważnym elementem majątkowego bezpieczeństwa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są instytucje „małego i dużego biznesu”. Możemy porównać je do sposobu, formy reprezentacji spółki w ustawodawstwie polskim. Dokumenty założycielskie spółki mogą sankcjonować możliwość podejmowania decyzji, w kwestiach przekraczających określone wartości od akceptacji poszczególnych organów spółki. „Duży biznes” oznacza podjęcie decyzji na kwotę wyższą niż 25% wartości majątku spółki. W większości przypadków dla podjęcia takiej decyzji potrzebna jest zgoda organu nadzorczego, np. rady nadzorczej lub zgromadzenia wspólników. Przy czym należy zaznaczyć, że członkowie tych organów, którzy mają osobisty interes w realizacji danej czynności, nie mogą uczestniczyć w głosowaniu. Porządek i sposób wyboru zarządu określa ustawa federalna o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i dokumenty założycielskie spółki. Wspólnicy mają prawa wyboru dwustopniowej organizacji spółki — zgromadzenie wspólników i podporządkowany mu organ wykonawczy — generalny dyrektor, prezydent, dyrektor lub zarząd (w zależności od zapisów statutu) lub trzystopniowej organizacji składającej się ze zgromadzenia wspólników, rady nadzorczej, która spełnia rolę zgromadzenia wspólników w przerwach między zgromadzeniami i organu wykonawczego, który wykonuje wszelkie bieżące działania w spółce i podporządkowany jest radzie nadzorczej i zgromadzeniu wspólników. W praktyce częściej spotykamy się z pierwszymi wariantem funkcjonowania spółki z o.o. na terenie Federacji Rosyjskiej. Nadrzędnym organem spółki jest walne zgromadzenie wspólników, które ma prawo podejmować najważniejsze decyzje spółki w zakresie jej działalności. Niektóre z nich przewidziane są jako wyłączna kompetencja walnego zgromadzenia i nie mogą być przekazane innym organom spółki, np. wysokość kapitału zakładowego, zmiana statutu spółki, czy podjęcie uchwały w sprawie reorganizacji i likwidacji spółki. Walne zgromadzenie jest nadrzędnym organem spółki. Na zgromadzeniu każdy ze wspólników ma określoną liczbę głosów, która jest proporcjonalna do 40 © 2010 WPHI w Moskwie 5.12. „MAŁE I DUŻE BIZNESY W SPÓŁCE Z O.O.” © 2010 WPHI w Moskwie 41 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wysokości posiadanych przez niego udziałów. Każdy ze wspólników ma prawo ustanowienia swojego pełnomocnika, który występować może z prawem głosu na zgromadzeniach wspólników spółki. W celu bieżącej działalności spółki walne zgromadzenie lub rada nadzorcza powołuje organ wykonawczy i wybiera jego członków spośród wspólników lub osób trzecich. Do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia należy: określanie zasadniczych kierunków działalności spółki i jej uczestnictwo w strukturach innych spółek i podmiotów gospodarczych; zmiany statutu, w tym również wysokość kapitału zakładowego; zmiany statutu spółki; wybór i odwołanie członków komisji rewizyjnej („rewizora”); zatwierdzanie sprawozdań finansowych; podjęcie uchwał o podziale zysku spółki; przyjęcie dokumentów regulujących wewnętrzną organizację spółki; podjęcie decyzji o emisji obligacji i innych papierów wartościowych; wyznaczenie audytu spółki, zatwierdzenie audytu spółki i określenie wynagrodzenia pracowników firmy audytorskiej; przyjęcie uchwały o likwidacji i reorganizacji spółki; wybór komisji likwidacyjnej i zatwierdzenie bilansów likwidacyjnych. Wyżej wymienione kompetencje są wyłącznymi kompetencjami przewidzianymi wyłącznie dla zgromadzenie wspólników i nie mogą być „scedowane” na inne organa spółki. Wszystkie inne kompetencje, które nie są przewidziane jako wyłączne dla zgromadzenia wspólników lub rady nadzorczej sprawuje organ wykonawczy spółki (dyrektor generalny, zarząd), którym może być osoba trzecia, niezwiązana ze spółką, co daje możliwość współpracy z odpowiednim menedżerem lub zewnętrzną profesjonalną firmą zarządzającą. 5.15. DYREKTOR GENERALNY (PREZYDENT) Jego funkcje, prawa i obowiązki określa Ustawa Federalna i dokumenty założycielskie spółki. Dyrektor generalny prowadzi samodzielny zarząd spółki lub działa w ramach zarządu kolegialnego, razem z innymi członkami zarządu. Walne zgromadzenie nie ma prawa włączać się w bieżącą działalność spółki, chyba, że działania zarządu skierowane są przeciwko samej spółce, jej interesom. Dyrektor generalny nie może być jednocześnie przewodniczącym rady nadzorczej. Członkowie zarządu nie mogą stanowić więcej niż ¼ wszystkich 42 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie członków rady nadzorczej. Członek rady nadzorczej nie może przekazać swojego prawa głosu innym członkom rady lub osobom trzecim. Jest to bardzo ważny element związany z zakazem „cedowania” prawa głosu i udzielania pełnomocnictwa przez członka rady nadzorczej — bardzo często zdarza się, że przedsiębiorcy zapominają o tym i niestety ich pełnomocnik nie może uczestniczyć w głosowaniu rady nadzorczej, co często ma wymierne znaczenie dla decyzji podejmowanych przez radę. Do kompetencji rady nadzorczej należy, jeżeli nie jest to wyłączna kompetencja walnego zgromadzenia, wybór i odwołanie członków organu wykonawczego spółki, jak również funkcje związane z zawarciem „dużych kontraktów”, przygotowanie i zwoływanie Walnego Zgromadzenia Wspólników i Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeń. Szczegółowe kompetencje rady nadzorczej określają dokumenty założycielskie spółki (statut i umowa założycielska). 5.16. KOMISJA REWIZYJNA Komisja rewizyjna może być utworzona na podstawie dokumentów założycielskich spółki lub powołana w trakcie prowadzenia działalności przez spółki. Komisję tworzą wspólnicy spółki lub osoby trzecie, zgodnie z porządkiem określonym w dokumentach założycielskich danej spółki. Funkcje komisji rewizyjnej może spełniać firma audytorska. Wybór członków komisji rewizyjnej i audytora należy do wyłącznej kompetencji Walnego Zgromadzenia. Członkami Komisji nie mogą być członkowie rady nadzorczej, zarządu i dyrektor generalny. Komisja rewizyjna w każdym czasie może wykonywać czynności sprawdzające, związane z księgowością danej spółki. Ma prawo dostępu do wszystkich dokumentów księgowych. Członkowie rady nadzorczej, zarządu, generalny dyrektor są zobowiązani do przekazywania komisji rewizyjnej wszelkich informacji i dokumentów księgowych. Komisja może od tych osób żądać pisemnych wyjaśnień dotyczących działalności spółki. Komisja rewizyjna ma obowiązek raz do roku przygotować sprawozdanie z badań bilansu. Komisja zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia winna wybrać niezależnego audytora. 5.17. LIKWIDACJA OSOBY PRAWNEJ Porządek likwidacji osoby prawnej określony został w kodeksie cywilnym Federacji Rosyjskiej (art. 61–64). Pierwszy etap likwidacji — przyjęcie odpo© 2010 WPHI w Moskwie 43 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wiedniej uchwały przez wspólników spółki lub właściwy organ upoważniony zgodnie z dokumentami założycielskimi spółki. Głównymi przyczynami likwidacji jest zakończenie okresu, na jaki spółka została zawiązana i w jakim miała wykonywać swoje zadania lub osiągnięcie przez podmiot celu, w jakim spółka została powołana. Innymi przyczynami likwidacji jest na przykład: orzeczenie sądu w związku z naruszeniem przez spółkę obowiązującego prawa lub wykonywanie przez nią działalności gospodarczej bez odpowiedniego zezwolenia lub licencji. Decyzję o likwidacji spółki wspólnicy lub organ reprezentujący spółkę, muszą zgłosić w przeciągu trzech dni od daty jej przyjęcia do organu rejestracyjnego. Organ rejestrujący wprowadza zmiany zgodnie z wnioskiem spółki i ogłasza rozpoczęcie procesu jej likwidacji. Wybór członków komisji likwidacyjnej, plan likwidacji i terminy, spółka ustala z urzędnikami organu rejestrującego. W okresie likwidacji osoba prawna dalej prowadzi działalność, ale organem upoważnionym do jej reprezentacji jest komisja likwidacyjna. Skład komisji likwidacyjnej wybierany jest na podstawie uchwały wspólników. W okresie likwidacji spółka pokrywa wszystkie swoje zobowiązania i ściąga należności. W przypadku, jeżeli spółka nie ma pieniędzy na pokrycie długów, sprzedaje swój majątek i z przychodu pokrywa swoje zobowiązania. Po spłacie wierzycieli i finalizacji windykacji należności spółka przygotowuje tzw. „pośredni” bilans likwidacyjny. Bilans otwarcia likwidacji i bilans „pośredni” zatwierdzane są uchwałą wspólników spółki. Po zakończeniu likwidacji pozostały w spółce majątek dzieli się pomiędzy wspólników proporcjonalnie do ich udziałów. Podobnie jak w Polsce, rosyjskie prawo dzieli wierzycieli na kilka kategorii: do pierwszej grupy zaliczamy odpowiedzialność z tytułu wypadków, odpowiedzialności cywilnej spółki; do drugiej pracowników; do trzeciej zaliczamy zobowiązania zabezpieczone hipotekom i innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi; do czwartej należy budżet państwa i fundusze pozabudżetowe; do piątej pozostali wierzyciele. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie W podaniu stwierdza się, że proces likwidacji prowadzony był zgodnie z przepisami prawa, że rozliczenia z jej wierzycielami są zakończone i problemy likwidacji osoby prawnej są uzgodnione z odpowiednimi organami państwowymi i (lub) organami municypalnymi w ustalonych przez prawo federalne przypadkach; zawiadomienie o przyjęciu uchwały o likwidacji osoby prawnej na formularzu P15001; zawiadomienie o fakcie powołania komisji likwidacyjnej — formularz P15002; zawiadomienie o sporządzeniu tzw. pośredniego bilansu likwidującego — formularz P15003; dokument o uiszczeniu opłaty skarbowej. Przy likwidacji osoby prawnej w przypadku zastosowania procedury bankructwa do organu rejestrującego przedstawia się: ustalenie sądu arbitrażowego o zakończeniu procedury konkursowej; dokument o uiszczeniu opłaty państwowej. 5.18. ZAKUP GOTOWEJ SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ W przypadku, jeżeli w wyniku likwidacji zobowiązania spółki przekraczają możliwości ich spłaty, wypłaty wierzycielom następują proporcjonalnie, przy założeniu kolejności określonej powyżej. Dla rejestracji państwowej w związku z likwidacją osoby prawnej do organu rejestrującego należy dostarczyć następujące dokumenty: podpisane przez zgłaszającego podanie o państwowej rejestracji na formularzu P16001, zatwierdzonym przez Rząd Federacji Rosyjskiej. Na terenie Federacji Rosyjskiej, podobnie jak w różnych innych państwach, mamy często do czynienia z propozycją zakupu „gotowej” spółki. Jest to spółka, która już wcześniej została zarejestrowana, posiada numer NIP, REGON i konto bankowe. W kancelariach prawniczych w Rosji znajdziemy bez problemu kilkanaście propozycji zakupu gotowej spółki. Nie jestem zwolennikiem takiego rozwiązania w przypadku, jeżeli zamierzamy podjąć działalność gospodarczą na terenie Federacji Rosyjskiej od przysłowiowego „zera”. Zawiązanie spółki i jej rejestracja w Rosji związana jest z dość prostą i przede wszystkim szybką procedurą, tak że nie widzę potrzeby zakupu udziałów spółki już istniejącej. Kupując gotową spółkę nikt nie da nam 100% gwarancji, co do jej ewentualnych zobowiązań w stosunku do skarbu państwa lub innych podmiotów gospodarczych. Taki zakup narazić nas może na niemiłe niespodzianki w przyszłości — zadłużenie, o którym nie zostaliśmy powiadomieni w momencie zawarcia umowy lub inne nieprzewidziane okoliczności. Sprawa ma się zupełnie inaczej, w przypadku, jeżeli nabycie udziałów danej spółki w Rosji związane jest, np. z przejęciem, zakupem nieruchomości lub/i ruchomości, które stanowią majątek spółki. Nasza decyzja zależeć powinna przede wszystkim od tego, jaki przyświeca nam cel w tym zakresie. 44 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 45 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Poniżej przedstawiam kilka najważniejszych wskazówek, o których należy pamiętać w przypadku podjęcia decyzji o zakupie gotowej spółki na terenie Federacji Rosyjskiej. Gotowa firma posiada ustaloną i zarejestrowaną nazwę, adres prawny, opłacony kapitał zakładowy, jest zarejestrowana w organie rejestrowym, posiada konto rozliczeniowe w banku. Przy zakupie udziałów gotowej spółki należy zwrócić szczególną uwagę na: DATA REJESTRACJI SPÓŁKI. Jeśli firma została zarejestrowana wcześniej niż w aktualnym kwartale, w komplecie dokumentów firmy powinny być informacje nt. prowadzonej pełnej księgowości (bilans) i wyciągi dot. funduszu emerytalnego i ubezpieczenia socjalnego. W przeciwnym razie będzie konieczne odtworzenie księgowości po zakupie firmy. Dodatkowo Inspekcja Podatkowa ma prawo zablokować rachunek firmy przy nieprzekazaniu rozliczeń w ustalonym terminie. Brak prowadzenia działalności przez firmę nie zwalnia jej z obowiązku prowadzenia księgowości i przekazywaniu rozliczeń w terminie ustawowym. ADRES PRAWNY. W komplecie dokumentów przekazywanych przez sprzedającego powinna znaleźć się umowa najmu lokalu biurowego. Warto też zwrócić uwagę na termin i czas zawarcia umowy, czy będzie także możliwość jej przedłużenia. RACHUNEK FIRMOWY. Spółka powinna posiadać aktualne konto rozliczeniowe. Spółka winna przekazać kupującemu wszystkie wyciągi bankowe. DOKUMENTY ZAŁOŻYCIELSKIE I INNE. Sprzedający powinien przekazać kupującemu pakiet dokumentów założycielskich, takich jak: • świadectwo o rejestracji spółki; • statut spółki — z potwierdzeniem jego rejestracji w urzędzie skarbowym; • uchwałę o utworzeniu spółki; • uchwałę o powołaniu dyrektora generalnego i głównego księgowego; • pismo informacyjne o uzyskaniu niezbędnych kodów statystycznych; • świadectwo o zgłoszeniu firmy do ewidencji w Inspekcji Podatkowej; • informacja o zgłoszeniu firmy do Funduszu Emerytalnego; • informacja o zgłoszeniu firmy do funduszy regionalnych; • świadectwo o wpisaniu firmy do ewidencji Funduszu Ubezpieczenia Socjalnego; • zawiadomienie o wpisie do ewidencji w charakterze płatnika składek ubezpieczenia wypadkowego w miejscu pracy; 46 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • umowę o założeniu rachunku bankowego; • wyciąg z banku potwierdzający założenie rachunku; • podanie o wykonanie i deklaracja na pieczątkę firmy. Koniecznie, przed zawarciem umowy kupna — sprzedaży udziałów spółki, należy zażądać od sprzedającego zaświadczenia o niezaleganiu spółki w urzędzie skarbowym i poszczególnych funduszach. UMOWA KUPNA SPRZEDAŻY UDZIAŁÓW. Umowa kupna — sprzedaży udziałów spółki winna być zawarta na piśmie z notarialnym poświadczeniem podpisów sprzedającego i kupującego. Należy pamiętać, aby sprawdzić, co mówi statut spółki na temat formy zawarcia takiej umowy. W samej umowie warto zawrzeć oświadczenie sprzedającego, że spółka nie posiada żadnych zobowiązań w stosunku do skarbu państwa, osób fizycznych i prawnych. Z dokumentami spółki powinna być także przekazana kupującemu okrągła pieczątka firmy. 6. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ I ODDZIAŁ FIRMY ZAGRANICZNEJ — PORÓWNANIE Kryteria Oddział firmy zagranicznej Spółka z ograniczoną analizy poodpowiedzialnością równawczej Pojęcie i funkcjonowanie w ramach ustawodawsta rosyjskiego Informacja Oddział zagranicznej osoby Osoba prawna, której ogólna prawnej, który realizuje zadania wspólnikami są osoby i funkcje nałożone przez zagra- prawne lub fizyczne, której niczną spółkę, w tym również kapitał zakładowy jest nie funkcje reprezentacyjne niższy niż 10.000 RUB Status praw- Nie posiada osobowości praw- Posiada osobowość prawną ny nej Statut spółki Dokumenty, Uchwała właściwego organu na podstawie osoby prawnej o utworzeniu których wy- oddziału spółki na terenie Federacji Rosyjskiej, Regulamin konywana oddziału jest działaność gospodacza © 2010 WPHI w Moskwie 47 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Majątek Spółka, która utworzyła oddział ma prawo przekazywać oddziałowi dowolny majątek, który znajdzie się na jego bilansie. W przypadku, jeżeli oddział posiada odrębny bilans i rachunek bankowy, ma on prawo nabywać majatek, który jest mu niezbędny do działalności gospodarczej Spółka może posiadać dowolny majątek, który został przez nią nabyty, przekazany przez wspólników, wyleasingowany lub wynajęty Czas działania Czas nieokreślony Od 1 roku do 5 lat z możliwością dalszego przedłużenia działalności na kolejne okresy Liczba pracowników nieograniczona nieograniczona Przedmiot działaności nieograniczona nieograniczona Sposób reprezentacji Dyrektor oddziału na podstawie Sposób reprezentacji zgody specjalnego pełnomocnictwa z zapisami w dokumentach założycielskich Opodatkowanie Podatek dochodowy 20% (art. 247 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej) 20% (art. 247 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej) VAT 18% (art. 146 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej) 18% (art. 146 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej) Podatek od majątku — 2% Obliczany jest wyłącznie od majątku, który znajduje się na odzielnym bilansie oddziału, majątek, który może być wykorzystywany przez oddział w czasie nie krótszym niż 12 miesięcy i wartość, którego jest wyższa niż 20.000 RUB art. 346 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej Opodatkowaniu podlega cały majątek spółki, stanowiący jej własność 48 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 6.1. ODDZIAŁ, FILIA SPÓŁKI ZAGRANICZNEJ Filia spółki zagranicznej jest oddzielnym oddziałem spółki, którego siedziba znajduje się poza granicami państwa, na którego terenie znajduje się główna siedziba spółki — matki. Decyzja o utworzeniu i likwidacji oddziału przyjmowana jest przez spółkę, która go utworzyła. Oddziały tworzone są przede wszystkim w celu prowadzenia działalności gospodarczej na danym obszarze, której przedmiot jest identyczny z tym, który prowadzony jest przez spółkę — matkę (art. 21 Ustawy N 160-FZ). Filia spółki może wykonywać wszystkie czynności, które określone są w ramach przedmiotu działalności spółki matki lub ich część w zależności od potrzeb w danym czasie, pełni również funkcje reprezentacyjne. Oddział nie może prowadzić innej działalności niż ta, która określona została w dokumentach statutowych spółki — matki. Kierownictwo filii działa na podstawie specjalnego pełnomocnictwa. Sam oddział działa na podstawie regulaminu, który został przyjęty i nadany mu przez właściwy organ spółki — matki. W regulaminie określa się dane oddziału, jego nazwę, informacje na temat spółki — matki, przedmiot działalności, cele utworzenia filii. (art. 22 pkt. 2 i 3 Ustawy N 160-FZ). 6.2. AKREDYTACJA ODDZIAŁU PODMIOTU ZAGRANICZNEGO Jak było to już powiedziane wyżej, procedura akredytacyjna oddziału spółki zagranicznej na terenie Federacji Rosyjskiej jest skomplikowana. Rejestracją filii spółek zagranicznych zajmuje się Państwowa Izba Rejestracyjna przy Ministerstwie Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej. Izba prowadzi rejestr oddziałów i przedstawicielstw podmiotów zagranicznych i ich rejestracją. Opłata rejestracyjna wynosi — 60.000 RUB (art. 333.33 pkt. 1 ppkt. 4). W celu rejestracji należy przygotować szereg dokumentów i informacji, m.in. — uchwałę o utworzeniu oddziału na terenie Federacji Rosyjskiej, przyjętą treść regulaminu działania oddziału. Oprócz tego przygotować należy dokumenty spółki — matki, która tworzy oddział na terenie Federacji Rosyjskiej — statut, umowę spółki, odpis z rejestru sądowego (KRS), jak również zaświadczenie z banku w postaci zwykłej opinii bankowej. Od dnia, w którym oddział otrzymał świadectwo o państwowej rejestracji (akredytacja), może on wykonywać działalność gospodarczą na terenie Federacji Rosyjskiej (art. 22 pkt. 4 Ustawy N 160-FZ). Zarówno oddział, jak i przedstawicielstwo można zarejestrować na czas nie dłuższy niż 5 lat. Po tym czasie oddział winien przejść ponowną procedurę akredytacyjną. © 2010 WPHI w Moskwie 49 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 6.3. CHARAKTERYSTYKA PRAWNA ODDZIAŁU SPÓŁKI ZAGRANICZNEJ, ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH FILII, ODDZIAŁU SPÓŁKI ZAGRANICZNEJ Wydzielenie takiego podmiotu prawnego jak filia, uwarunkowane jest tym, że jest on oddzielony pod względem terytorialnym od głównego podmiotu prawnego. Jednocześnie, takie pododdziały nie są oddzielone od podmiotu, który je utworzył pod względem prawnym. Filia pozostaje częścią jego struktury, tak wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Należy podkreślić jednak, że zakres kompetencji filii do tworzenia praw i obowiązków cywilnych jest w pewnym stopniu zawężony. To jednak nie oznacza, że jest ona oddzielnym podmiotem prawnym, a tylko ustala te dziedziny, które firma zagraniczna prowadzi przez swój pododdział. I chociaż filia nie jest samodzielnym podmiotem w stosunkach cywilno-prawnych, może uczestniczyć w nich na takich samych warunkach, jak osoby prawne. Filia jest częścią zagranicznego podmiotu prawnego, zatem może wstępować w stosunki cywilno-prawne z osobami trzecimi w imieniu swojego podmiotu prawnego, tworząc dla niego prawa i obowiązki cywilnoprawne. Wydzielony pododdział, pełniący wszystkie funkcje zagranicznego podmiotu prawnego, będzie również posiadać wszystkie zdolności do czynności prawnych takie, jak i podmiot prawny, którego jest częścią. To znaczy, że dotyczą go również te normy, które są stosowane w przypadku głównego, zagranicznego podmiotu prawnego. Zagraniczne osoby prawne mają prawo prowadzić na terytorium Federacji Rosyjskiej działalność gospodarczą, zawierać umowy, tworzyć nowe przedsiębiorstwa. Jednak w praktyce istnieje wiele ograniczeń. Na przykład, prawo rosyjskie nie wymaga od zagranicznych organizacji otrzymania zgody na dokonywanie wewnętrznych operacji na terytorium Rosji. Jednak deklarującym przy wwozie towarów na terytorium celne może być tylko i wyłącznie rosyjska osoba prawna lub fizyczna (p. 2 art. 126 Kodeksu celnego). Przy tym należy również pamiętać, że filia podmiotu prawnego, sama nie jest podmiotem prawnym. Nie posiada też własnego majątku. Majątek jest jej przydzielany przez główny podmiot. On też ponosi bezpośrednią odpowiedzialność majątkową za zobowiązania przyjęte przez nią w związku z prowadzeniem działalności komercyjnej na terytorium Federacji Rosyjskiej (p. 3 art. 4 Ustawa N 160-FЗ). Z jednej strony ta okoliczność ogranicza zdolność do czynności prawnych samej filii. Jednak z drugiej strony zabezpiecza dodatkowe gwarancje głównego podmiotu prawnego. Lokując środki w podstawowe 50 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie fundusze filii, zagraniczny podmiot prawny „przerzuca pieniądze” z jednej kieszeni do drugiej. W rezultacie takiego działania rodzaj i struktura jego majątku zmienia się, ale własność zostaje pod „ochroną”. Wybierając pomiędzy formą organizacyjno-prawną spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i filią podmiotu zagranicznego, należy wziąć pod uwagę różnice w procesie rejestracji tych podmiotów na terenie Federacji Rosyjskiej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością samodzielnie rejestruje się w organach podatkowych (nasz KRS). Dla przedstawicielstw i filii zagranicznych podmiotów prawnych przewidziany został specjalny porządek ustalony w Ustawie Ministerstwa Podatków i Opłat Federacji Rosyjskiej z 7 kwietnia 2000 r. N АP-3–06/124 „O zatwierdzeniu przepisów o szczególnych właściwościach rejestracji w organach podatkowych podmiotów zagranicznych”. 6.4. ANALIZA STOSUNKÓW MIĘDZY SPÓŁKĄ POLSKĄ I NOWOPOWSTAŁĄ FIRMĄ — CÓRKĄ NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ Analiza porównawcza przepisów walutowych regulujących operacje finansowe dokonywane przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem zagranicznym oraz stałe przedstawicielstwo przedsiębiorstwa zagranicznego. Przepisy walutowe w Federacji Rosyjskiej określa Ustawa Federalna z 10 grudnia 2003 r. nr 173-FZ „O przepisach walutowych i kontroli walutowej” (dalej zwana Ustawą nr 173-FZ). Sp. z o.o. z kapitałem zagranicznym Filia (stałe przedstawicielstwo) Status Rezydenci: osoby prawne utworzone Nierezydenci: znajdujące się na tezgodnie z przepisami prawa Federacji rytorium Federacji Rosyjskiej filie, Rosyjskiej (punkt „c” p. 6 art. 1 Ustawy stałe przedstawicielstwa i inne wynr 173-FZ) odrębnione lub samodzielne strukturalne jednostki nierezydentów, osób prawnych i instytucji niebędących osobami prawnymi utworzonych zgodnie z przepisami innych państw i mających siedzibę poza terytorium Federacji Rosyjskiej (punkt „f” p. 7 art. 1 Ustawy nr 173-FZ) © 2010 WPHI w Moskwie 51 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Otwarcie rachunku rublowego, rozliczenia w rublach Bez ograniczeń w trybie powszechnie Nierezydenci na terytorium Federacji przyjętym dla przedsiębiorstw rosyj- Rosyjskiej mogą otwierać rachunki bankowe (lokaty bankowe) w waluskich cie obcej oraz w walucie Federacji Rosyjskiej jedynie w upoważnionych do tego bankach (p. 1 art. 13 Ustawy nr 173-FZ). Rodzaje specjalnych rachunków otwieranych w upoważnionych do tego bankach i zasady ich otwierania określa Instrukcja Banku Centralnego FR z 7 czerwca 2004 r. nr 116-I „W sprawie rodzajów rachunków specjalnych rezydentów i nierezydentów”. Rachunki w walucie obcej Rezydenci mogą bez ograniczeń otwie- Nierezydenci na terytorium Federacji rać, w upoważnionych do tego bankach, Rosyjskiej mogą otwierać rachunki rachunki bankowe (lokaty bankowe) w bankowe (lokaty bankowe) w waluwalucie obcej, jeżeli inaczej nie prze- cie obcej jedynie w niektórych banwiduje Ustawa Federalna (p. 1 art. 14 kach (p. 1 art. 13 Ustawy nr 173-FZ) Ustawy nr 173-FZ) Rodzaje rachunków specjalRodzaje rachunków specjalnych nych otwieranych w upoważniootwieranych w upoważnionych do tego nych do tego bankach i zasady ich bankach i zasady ich otwierania okre- otwierania określa Instrukcja Banku śla Instrukcja Banku Centralnego FR z Centralnego FR z 7 czerwca 2004 r. 7 czerwca 2004 r. nr 116-I „W sprawie nr 116-I „W sprawie rodzajów rarodzajów rachunków specjalnych rezy- chunków specjalnych rezydentów i dentów i nierezydentów” nierezydentów” Wystawienie metryki transakcji Bank Centralny FR zgodnie z Ustawą Nie ustalono obowiązku wystawianr 173-FZ może określać jednolite za- nia metryki sady wystawiania rezydentom, przez upoważnionego do tego banki, metryk transakcji przy dokonywaniu operacji walutowych między rezydentami i nierezydentami (p. 1 art. 20 Ustawy nr 173-FZ). Zasady wystawiania metryk transakcji określa Instrukcja Banku Centralnego FR z 15 czerwca 2004 r. nr 117-I „W sprawie zasad przekazywania przez rezydentów i nierezydentów 52 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie upoważnionym do tego bankom dokumentów i informacji w przypadku wykonywania operacji walutowych, w sprawie ewidencji przez upoważnione do tego banki operacji walutowych i wystawiania metryk transakcji” (zwana dalej Instrukcją nr 117-I). Metryka transakcji zostaje otwarta w przypadku: — wywozu z obszaru celnego Federacji Rosyjskiej lub wwozu na obszar celny Federacji Rosyjskiej towarów oraz wykonywaniu robót i świadczeniu usług, przekazywaniu informacji i wyników działalności intelektualnej, m.in. wyłącznych praw do nich na podstawie umowy obrotu z zagranicą (kontraktu) zawartego między rezydentem (osobą prawną lub osobą fizyczną — indywidualnym przedsiębiorcą) a nierezydentem; — udzielanie przez rezydentów pożyczek w walucie obcej oraz w walucie Federacji Rosyjskiej nierezydentom, a także w przypadku uzyskania przez rezydentów kredytów i pożyczek w walucie obcej oraz w walucie Federacji Rosyjskiej od nierezydentów na podstawie umowy kredytowej (p. 3.1.1. oraz 3.1.2. Instrukcji nr 117-I) — wykonywania operacji walutowych na kwotę ponad 5.000 USD (p. 3.2. Instrukcji nr 117-I) Obowiązkowa sprzedaż przychodu uzyskanego w walucie W chwili obecnej obowiązkowa sprze- Nie ustalono obowiązku sprzedaży daż części przychodu uzyskanego w przychodu uzyskanego w walucie walucie przez rezydentów odbywa się z zastosowaniem stawki 0% od kwoty przychodu uzyskanego w walucie (p. 1.2. Instrukcji Banku Centralnego FR z 30 marca 2004 r. nr 111-I „W sprawie obowiązkowej sprzedaży części przychodu uzyskanego w walucie na wewnętrznym rynku walutowym Federacji Rosyjskiej”). © 2010 WPHI w Moskwie 53 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Relacje z przedsiębiorstwami rosyjskimi (transakcje w rublach) Odbywają się zgodnie z przepisami Do operacji walutowych uregulowaprawa Federacji Rosyjskiej w trybie nych Ustawą nr 173-FZ zalicza się; przewidzianym dla przedsiębiorstw ro— nabycie zgodnie z prawem syjskich. przez rezydenta od nierezydenta (lub przez nierezydenta od rezydenta) dewiz, waluty Federacji Rosyjskiej i krajowych papierów wartościowych; — zbycie zgodnie z prawem przez rezydenta na rzecz nierezydenta (lub przez nierezydenta na rzecz rezydenta) dewiz, waluty Federacji Rosyjskiej i krajowych papierów wartościowych; — wykorzystanie dewiz, waluty Federacji Rosyjskiej i krajowych papierów wartościowych jako środka płatniczego (punkt „a” p. 9 art. 1 Ustawy nr 173-FZ) W związku z tym rosyjscy kontrahenci przedstawicielstwa zagranicznego, przy dokonywaniu rozliczeń, zobowiązani są przestrzegać przepisów walutowych (przede wszystkim, w przypadku kwoty transakcji przekraczającej 5.000 USD, wnioskować w banku o wystawienie metryki transakcji) Relacje z przedsiębiorstwami rosyjskimi (transakcje dewizowe) Operacje dewizowe między rezyden- Operacje dewizowe między rezytami są zabronione za wyjątkiem ope- dentami i nierezydentami odbywaracji wymienionych w punkcie 1 art. 9 ją się bez ograniczeń za wyjątkiem Ustawy nr 173-FZ. operacji dewizowych przewidzianych art. 8 oraz 11 Ustawy nr 173FZ (art. 6 Ustawy nr 173-FZ). Relacje z nierezydentami, w tym ze spółką główną (spółka-córką) Operacje dewizowe między rezyden- Nierezydenci mogą bez ograniczeń tami i nierezydentami odbywają się dokonywać między sobą przelewów bez ograniczeń za wyjątkiem opera- w walucie obcej: cji dewizowych przewidzianych art. 8 — z rachunków w bankach oraz oraz 11 Ustawy nr 173-FZ (art. 6 poza granicami terytorium Federacji Ustawy nr 173-FZ). Rosyjskiej na rachunki bankowe w upoważnionych do tego bankach; 54 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie — z rachunków bankowych w upoważnionych do tego bankach na rachunki w bankach poza granicami terytorium Federacji Rosyjskiej lub w upoważnionych do tego bankach. Nierezydenci mogą przeprowadzać między sobą operacje dewizowe z wykorzystaniem krajowych papierów wartościowych na terytorium Federacji Rosyjskiej z uwzględnieniem wymogów ustanowionym prawem antymonopolowym Federacji Rosyjskiej oraz prawem Federacji Rosyjskiej z zakresu rynku papierów wartościowych. Operacje dewizowe między nierezydentami na terytorium Federacji Rosyjskiej w walucie Federacji Rosyjskiej odbywają się za pośrednictwem rachunków bankowych otwartych na terytorium Federacji Rosyjskiej (art. 10 Ustawy nr 173FZ). III. FORMA PRAWNA INWESTYCJI NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ, WADY I ZALETY DLA POLSKIEGO INWESTORA Warunki, prawa i obowiązki inwestycji zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej reguluje Ustawa z dnia 9 czerwca 1999 roku „O inwestycjach zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej” (Ustawa — N 160-FZ). 1. GWARANCJE DLA INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ Ramowym aktem prawnym regulującym działalność inwestorów zagranicznych w Federacji Rosyjskiej jest Ustawa Federalna nr 160-ФЗ z dnia 09.07.1999 roku „Об иностранных инвестициях в Российской Федерации” (z późn. zm.). Ustawa reguluje podstawowe gwarancje praw inwestorów zagranicznych © 2010 WPHI w Moskwie 55 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie do inwestycji i uzyskiwania z nich dochodów i zysku, a także warunki działalności inwestorów zagranicznych na terytorium Federacji Rosyjskiej. Ustawa nie reguluje inwestycji w sektorze bankowym oraz w organizacjach ubezpieczeniowych. Do podstawowych gwarancji dla inwestorów zagranicznych należą: gwarancja korzystania przez inwestora zagranicznego z dowolnej formy prawnej realizacji inwestycji na terytorium Federacji Rosyjskiej, która nie jest zabroniona ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej; tworzenie i likwidacja przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym powinny być realizowane zgodnie z Kodeksem Cywilnym i innymi ustawami regulującymi te procedury; gwarancja przejścia praw i obowiązków inwestora zagranicznego na inną osobę prawną; gwarancja rekompensaty w przypadku nacjonalizacji lub rekwizycji majątku inwestora zagranicznego (lub rosyjskiej osoby prawnej z kapitałem zagranicznym); gwarancja na wypadek wystąpienia niekorzystnych dla inwestora zagranicznego lub rosyjskiej osoby prawnej z kapitałem zagranicznym zmian w ustawodawstwie Federacji Rosyjskiej; gwarancja właściwego rozpatrzenia sporu wynikłego w związku z realizacją przez inwestora zagranicznego inwestycji lub innej form działalności gospodarczej na terytorium Federacji Rosyjskiej; ustawa dopuszcza, stosownie do umów międzynarodowych, rozstrzyganie sporów nie tylko w rosyjskich sądach powszechnych i arbitrażowych, ale również w ramach arbitrażu międzynarodowego; gwarancja korzystania na terytorium Federacji Rosyjskiej oraz przekazywania za granicę Federacji Rosyjskiej dochodów uzyskanych zgodnie z prawem Federacji Rosyjskiej; gwarancja praw inwestora zagranicznego do wywozy za granicę Federacji Rosyjskiej majątku i informacji (w formie dokumentalnej lub cyfrowej), które były wwiezione do Rosji w charakterze inwestycji; gwarancja prawa nabywania przez inwestora zagranicznego rosyjskich papierów wartościowych; gwarancja praw inwestora zagranicznego w procesach prywatyzacyjnych; gwarancja inwestora zagranicznego na prawo do nieruchomości, jak również nabytych przez niego zasobów naturalnych. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie deracji Rosyjskiej — zgodnie z art. 4 pkt. 1 uregulowania prawne działalności inwestorów zagranicznych i korzystania z wytworzonego zysku nie mogą być mniej przychylne, niż takie same uregulowania dla rosyjskich inwestorów, poza wyjątkami ustanowionymi ustawami federalnymi („Правовой режим деятельности иностранных инвесторов и использования полученной от инвестиций прибыли не может быть менее благоприятным, чем правовой режим деятельности и использования полученной от инвестиций прибыли, предоставленный российским инвесторам, за изъятиями, устанавливаемыми федеральными законами”). Wyjątki tworzące ograniczenia dla inwestorów zagranicznych — zgodnie z art. 4 pkt. 2 — mogą być ustanowione tylko w takim wymiarze, w którym jest to niezbędne dla ochrony podstaw ustroju konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej, moralności, zdrowia, praw innych osób, zapewnienia obrony i bezpieczeństwa państwa („Изъятия ограничительного характера для иностранных инвесторов могут быть установлены федеральными законами только в той мере, в какой это необходимо в целях защиты основ конституционного строя, нравственности, здоровья, прав и законных интересов других лиц, обеспечения обороны страны и безопасности государства”). Przedmiotowa ustawa zakłada równość podmiotów rosyjskich i podmiotów z kapitałem zagranicznym realizujących działalność gospodarczą na terytorium Fe- Przedmiotowa Ustawa wprowadza szereg definicji z obszaru inwestycji zagranicznych w Federacji Rosyjskiej: INWESTOR ZAGRANICZNY — zagraniczna osoba prawna, obywatel innego państwa lub osoba bez obywatelstwa, a także międzynarodowa organizacja lub inne państwo. INWESTYCJA ZAGRANICZNA — inwestycje kapitału zagranicznego w obiekt działalności gospodarczej na terytorium Federacji Rosyjskiej. ZAGRANICZNA INWESTYCJA BEZPOŚREDNIA: 1. Nabycie przez inwestora zagranicznego nie mniej niż 10% udziałów/ akcji w kapitale zakładowy organizacji komercyjnej. 2. Wkład kapitału w fundusze podstawowe filii zagranicznej osoby prawnej tworzonej w Rosji. 3. Realizacja na terytorium Federacji Rosyjskiej przez zagranicznego inwestora leasingu urządzeń, których kod towarowy zawarty jest w rozdziale XVI i XVII nomenklatury towarowej współpracy gospodarczej z zagranicą (ТН ВЭД — товарная номенклатура внешнеэкономической деятельности) — o wartości celnej nie mniejszej niż 1 milion RUB. PRIORYTETOWY PROJEKT INWESTYCYJNY — projekt o wartości nie mniejszej od 1 miliarda RUR lub projekt, w którym udział inwestorów zagranicznych wynosi nie mniej niż 100 milionów RUR. 56 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 57 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Na mocy ustawy rząd Federacji Rosyjskiej upoważniony jest do opracowywania i prowadzenia państwowej polityki w sferze inwestycji zagranicznych, w tym m.in. do: określania celowości wprowadzania zakazów i ograniczeń realizacji inwestycji zagranicznych oraz opracowywania projektów ustaw zawierających wykazy zakazów i ograniczeń; określenia środków kontroli działalności inwestorów zagranicznych w Rosji; zatwierdzania wykazu priorytetowych projektów inwestycyjnych; opracowania i zapewnienia realizacji federalnych programów „przyciągnięcia” inwestycji zagranicznych; przyciągania kredytów inwestycyjnych międzynarodowych organizacji finansowych i innych państw na finansowanie Budżetu Rozwoju FR i projektów inwestycyjnych o znaczeniu federalnym; współpracy z regionami Federacji Rosyjskiej w sprawach inwestycji zagranicznych; prowadzeniu kontroli przygotowania i podpisania umów inwestycyjnych z inwestorami zagranicznymi o realizacji przez nich projektów inwestycyjnych na wielką skalę; prowadzeniu kontroli przygotowania i podpisania międzynarodowych umów Federacji Rosyjskiej o wzajemnej ochronie i popieraniu inwestycji. W obecnie obowiązującym ustawodawstwie rosyjskim funkcjonują następujące ograniczenia dla inwestorów zagranicznych (część z nich zostanie omówiona bardziej szczegółowo w następnych rozdziałach): 1) Ograniczenia związane z obowiązkowym zachowaniem we własności federalnej określonych aktywów (akcji Otwartych Spółek Akcyjnych lub majątku federalnego np. w tzw. FGUP — „федеральных государственных унитарных предприятиях” — unitarne państwowe przedsiębiorstwo). Takie ograniczenia stosuje się w celu niedopuszczenia do prywatyzacji określonych aktywów federalnych m.in.: zgodnie z Ustawą Federalną „Об электроэнергетике” — w celu zachowania we własności federalnej tzw. Jednolitej Narodowej Sieci Elektrycznej — udział Państwa w spółkach elektroenergetycznych wynosi 75% + 1 akcja; zgodnie z Ustawą Federalną „О газоснабжении в Российской Федерации” — w celu zachowania we własności federalnej tzw. Jednolitego Systemu Gazowego — udział Państwa w spółkach (których udziałami włada Skarb Państwa i/lub spółki akcyjne, w których Skarb Państwa ma ponad 50% udziałów) nie może być mniejszy niż 50% + 1 akcja; 58 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie zgodnie z Ustawą Federalną „Об особенностях управления и распоряжения имуществом железнодорожного транспорта” — w celu zachowania we własności federalnej ОАО „Российские железные дороги” (koleje państwowe) — udział Państwa wynosi 100% akcji spółki. Wyżej wymienione akty prawne określają ogólne zasady ograniczeń w prywatyzacji majątku państwowego (federalnego), nie odnoszą się expressis verbis do inwestorów zagranicznych, jednakże mają zastosowanie również do nich. 2) Ograniczenia związane z obowiązkowym zachowaniem przez rosyjskie osoby prawne i fizyczne określonych przepisami prawa aktywów spółek rosyjskich. Obecnie takie wymogi funkcjonują w stosunku do: przedsiębiorstw lotniczych — udział inwestorów zagranicznych w kapitale zakładowym nie może przekroczyć 49% („Воздушный кодекс Российской Федерации”); firm ubezpieczeniowych — udział inwestorów zagranicznych w kapitale zakładowym nie może przekroczyć 25% (Ustawa Federalna „Об организации страхового дела в Российской Федерации”); banków (organizacji kredytowych) oraz przedsiębiorstw budowy samolotów — udział inwestorów zagranicznych (nierezydentów) w kapitale zakładowym jest dozwolony po uzyskaniu zgody odpowiedniego organu administracji państwowej. 3) Funkcjonujące mechanizmy kontroli udziału kapitału zagranicznego poprzez system licencji na prowadzenie działalności gospodarczej, w tym zwłaszcza w tzw. strategiczne sektory gospodarki. Nie wchodząc szerzej w zagadnienie licencjonowania różnego typu działalności gospodarczej, które najogólniej należy zakwalifikować do istotnych barier o charakterze administracyjnym, ogólnie można stwierdzić, iż dla inwestorów zagranicznych praktycznie nie są udzielane licencje na prowadzenie w Rosji działalności: związanej z wykorzystywaniem informacji stanowiących tajemnicę państwową Federacji Rosyjskiej; związanej z operacjami międzynarodowymi towarami i technologiami podlegającymi kontroli państwowej; importu i eksportu produkcji przeznaczenia wojskowego; prowadzenia rejestru podmiotów monopoli państwowych. 4) System kontroli antymonopolowej. Zgodnie z ustawodawstwem o ochronie konkurencji, Federalna Służba Antymonopolowa kontroluje obrót akcjami rosyjskich spółek akcyjnych, ale również i spółek z ograniczoną odpowie© 2010 WPHI w Moskwie 59 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie dzialnością, który to obrót mógłby doprowadzić do koncentracji kapitału w Federacji Rosyjskiej. Przedmiot kontroli służby antymonopolowej nie ma bezpośredniego związku z inwestycjami zagranicznymi, w tym zwłaszcza w tzw. strategiczne sektory gospodarki, jednakże sama procedura stanowi barierę o charakterze biurokratycznym w dostępie kapitału zagranicznego do rynku rosyjskiego z uwagi na możliwość „dowolności” decyzji administracyjnej FAS FR. 2. USTAWA O INWESTYCJACH ZAGRANICZNYCH NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ WSPÓŁKACH STRATEGICZNYCH 7 maja 2008 roku weszły w życie dwie bardzo ważne ustawy federalne regulujące udział podmiotów zagranicznych w inwestycjach w rosyjskich spółkach kapitałowych: Ustawa Federalna z dnia 29 kwietnia 2008 r. nr 57-ФЗ „О порядке осуществления иностранных инвестиций в хозяйственные общества, имеющие стратегическое значение для обеспечения обороны страны и безопасности государства”; Ustawa Federalna z dnia 29 kwietnia 2008 r. nr 58-ФЗ „О внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации и признании утратившими силу отдельных положений законодательных актов Российской Федерации в связи с принятием Федерального закона „О порядке осуществления иностранных инвестиций в хозяйственные общества, имеющие стратегическое значение для обороны страны и безопасности государства”. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie nabywają prawo do bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad więcej niż 25% ogólnej ilości głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariusze wspólników (biorąc pod uwagę liczbę posiadanych akcji/udziałów w kapitale zakładowym spółki) lub innej możliwości blokowania decyzji organów kierownictwa spółki mającej strategiczne znaczenie dla obrony i bezpieczeństwa państwa lub nabywają prawo do bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad więcej niż 5% ogólnej ilości głosów na walnym zgromadzeniu spółki (biorąc pod uwagę liczbę posiadanych akcji/udziałów w kapitale zakładowym) mającej strategiczne znaczenie dla zabezpieczenia obrony i bezpieczeństwa państwa i zajmującej się geologicznym badaniem złóż i (lub) poszukiwaniem i wydobyciem kopalin ze złóż znaczenia federalnego, podlegają przedwstępnym uzgodnieniom z odpowiednimi organami władz Federacji Rosyjskiej. Ustawa Federalna „О порядке осуществления иностранных инвестиций в хозяйственные общества, имеющие стратегическое значение для обеспечения обороны страны и безопасности государства” reguluje kwestie związane z nabyciem przez inwestorów zagranicznych (samodzielnie lub z partnerami rosyjskimi) akcji, udziałów spółek mających strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa rosyjskiego, jak również innych transakcji, w wyniku, których inwestor zagraniczny uzyska kontrolę nad taką spółką. Postanowienia ustawy odnoszą się również do transakcji i porozumień realizowanych poza terytorium Federacji Rosyjskiej, jeśli ich celem jest ustanowienie „kontroli” nad spółką rosyjską. Transakcje realizowane przez inne państwa, organizacje międzynarodowe lub organizacje znajdujące się pod ich kontrolą, w rezultacie, których ww. podmioty: Postanowienia Ustawy nie rozciągają się na stosunki związane z realizacją inwestycji zagranicznych uregulowanych innymi ustawami federalnymi lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. Postanowienia Ustawy nie rozciągają się na transakcje zawarte do dnia 7 maja 2008 r. Jednakże, w okresie sześciu miesięcy od wejścia w życie Ustawy inwestorzy zagraniczni zobowiązani zostali do przekazania odpowiedniemu organowi informacji o posiadaniu ponad 5% akcji lub udziałów w spółkach „strategicznych”. Do rodzajów działalności mających znacznie strategiczne należą te, które zgodnie z ustawodawstwem FR zajmują się następującą działalnością: realizacja prac związanych z aktywnym wpływem na procesy i zdarzenia hydrometeorologiczne; realizacja prac związanych z aktywnym wpływem na procesy i zdarzenia geofizyczne; działalność związana z wykorzystaniem bakterii chorobotwórczych; wszelka działalność związana z materiałami radioaktywnymi i techniką atomową; eksploatacja i produkcja środków techniki szyfrującej (kryptograficznej), jak również systemów informatycznych i systemów teleinformatycznych ochranianych z wykorzystaniem techniki szyfrującej (kryptograficznej); działalność związana z rozpowszechnianiem środków techniki szyfrującej (kryptograficznej); 60 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 61 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie działalność związana z obsługą techniczną środków techniki szyfrującej (kryptograficznej), dostarczanie usług w dziedzinie szyfrowania informacji; działalność związana z wykrywaniem w pomieszczeniach i środkach technicznych środków techniki elektronicznej przeznaczonej do niejawnego uzyskiwania informacji (za wyjątkiem przypadków, jeśli wymieniona działalność realizowana jest dla zabezpieczenia własnych potrzeb osób prawnych lub indywidualnego przedsiębiorcy); opracowywanie, produkcja, realizacja i nabywanie w celach sprzedaży przez prywatnych przedsiębiorców i osoby prawne specjalnych środków technicznych przeznaczonych do niejawnego uzyskiwania informacji; opracowywanie broni i techniki wojskowej; produkcja broni i techniki wojskowej; remont broni i techniki wojskowej; utylizacja broni i techniki wojskowej; handel bronią i techniką wojskową; produkcja broni i części broni palnej (za wyjątkiem broni białej, cywilnej i służbowej); produkcja amunicji do broni i części amunicji (za wyjątkiem amunicji do broni białej, cywilnej i służbowej); handel bronią i częściami broni palnej na potrzeby cywilne (nie dotyczy broni białej, cywilnej i służbowej); opracowywanie i produkcja amunicji i części do niej; utylizacja amunicji i części do niej; produkcja i rozpowszechnianie materiałów wybuchowych na potrzeby przemysłu; działalność związana z zabezpieczeniem bezpieczeństwa lotniczego; działalność kosmiczna; opracowywanie techniki lotniczej, w tym również techniki lotniczej podwójnego przeznaczenia; produkcja techniki lotniczej, w tym również techniki lotniczej podwójnego przeznaczenia; remont techniki lotniczej, w tym również techniki lotniczej podwójnego przeznaczenia (za wyjątkiem remontu realizowanego przez lotnictwo cywilne); badanie techniki lotniczej, w tym również techniki lotniczej podwójnego przeznaczenia; realizowanie emisji telewizyjnej na terytorium, na którym mieszka ponad połowa mieszkańców podmiotu Federacji Rosyjskiej; 62 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie realizowanie emisji radiowej na terytorium, na którym mieszka ponad połowa mieszkańców podmiotu Federacji Rosyjskiej; okazywanie usług podmiotom gospodarczym włączonych do rejestru podmiotów monopoli państwowych w dziedzinach wymienionych w art. 4 pkt. 1 Ustawy Federalnej Nr 147-ФЗ z dnia 17 sierpnia 1996 r. „O monopolach państwowych”, za wyjątkiem usług związanych z ogólnodostępnymi usługami łączności elektronicznej i pocztowej, dostaw energii cieplnej i elektrycznej ogólnymi sieciami; prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty określone w art. 23 Ustawy Federalnej „O ochronie konkurencji” i zajmujące dominującą pozycję rynkową: • w geograficznych granicach Rosji na rynku usług łączności (za wyjątkiem usług dostaw do sieci Internet); • na terytorium co najmniej pięciu podmiotów terytorialnych Federacji Rosyjskiej prowadzą działalność dostawy usług łączności telefonicznej; • w geograficznych granicach miast znaczenia federalnego prowadzą działalność dostawy usług łączności telefonicznej; prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty zajmujące dominującą pozycję w dziedzinie produkcji i sprzedaży metali i stopów o specjalnych właściwościach wykorzystywanych w produkcji broni i techniki wojskowej; badania geologiczne zasobów naturalnych i/lub poszukiwania oraz wydobycie zasobów naturalnych na terenach kopalnych znaczenia federalnego; wydobycie (połów) wodnych zasobów biologicznych; prowadzenie działalności poligraficznej, jeśli podmiot prowadzący taką działalność jest w stanie wydrukować miesięcznie ponad 200 mln egzemplarzy; prowadzenie działalności redakcji i/lub wydawnictwa periodycznego, którego produkcja posiada nakład ponad milion egzemplarzy jednego numeru. W ustawie ustalona została definicja „terytorium federalnego znaczenia” (definicja została następnie implementowana do innych źródeł ustawodawstwa Federacji Rosyjskiej): zawierające zasoby uranu, diamentów, czystego kwarcu, rzadkich ziem, zawierających pierwiastki z grupy Itr, niklu, kobaltu, tantalu, niobu, berylu i platynowców; położone na terytorium Federacji Rosyjskiej lub podmiotów terytorialnych Federacji Rosyjskiej i zawierających złoża: ropy naftowej ponad 70 mln ton; © 2010 WPHI w Moskwie 63 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie gazu ponad 50 mld m3; złota ponad 50 ton; miedzi ponad 500 tys. ton. 3. MORZA WEWNĘTRZNE, MORZE DO GRANICY TERYTORIALNEJ FEDERACJI ROSYJSKIEJ, SZELF KONTYNENTALNY Ustawa Federalna „О внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации и признании утратившими силу отдельных положений законодательных актов Российской Федерации в связи с принятием Федерального закона „О порядке осуществления иностранных инвестиций в хозяйственные общества, имеющие стратегическое значение для обороны страны и безопасности государства” wprowadza zmiany w obowiązującym ustawodawstwie Federacji Rosyjskiej, tzn. w Ustawach Federalnych: nr 2395-1 z dnia 21.02.1992 r. „O złożach”; nr 144-ФЗ z dnia 12.08.1995 r. „O [geologicznej] działalności badawczej”; nr 187-ФЗ z dnia 30.11.1995 r. „O szelfie kontynentalnym Federacji Rosyjskiej”; nr 208-ФЗ z dnia 25.12.1995 r. „O spółkach akcyjnych”; nr 14-ФЗ z dnia 08.02.1998 r. „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”; nr 160-ФЗ z dnia 09.07.1999 r. „O inwestycjach zagranicznych na terenie Federacji Rosyjskiej”; nr 126-ФЗ z dnia07.07.2003 r. „O łączności”; nr 135-ФЗ z dnia 26.07.2006 r. „O ochronie konkurencji” oraz do Kodeksu Wykroczeń Federacji Rosyjskiej i Kodeksu Postępowania Arbitrażowego. Jednocześnie, zgodnie z postanowieniami ustawy, z dniem 7 maja 2008 roku utraciła moc prawną Ustawa Federalna „O państwowym regulowaniu rozwoju lotnictwa”. Zgodnie z dyspozycją ustawy, odpowiednie zmiany zostały wprowadzone do ww. ustaw federalnych, w tym m.in.: 1) Ustawą Federalną z dnia 27.10.2008 r. nr 175-ФЗ do Ustawy nr 14-ФЗ z dnia 08.02.1998 r. „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” (analogiczne zmiany zostały wprowadzone do Ustawy „O spółkach akcyjnych”): W Art. 1 pkt. 3 ustawy czytamy między innymi: 3. Stosunki cywilno — prawne związane z dokonaniem przez inwestorów zagranicznych lub grupę osób, wśród których jest inwestor zagra64 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie niczny, obrotu udziałami wchodzącymi w skład kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mającej strategiczne znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa Państwa, i ustanowienie kontroli nad takimi spółkami przez inwestora zagranicznego lub grupę osób, wśród których jest inwestor zagraniczny, regulowane jest zgodnie z postanowieniami Ustawy Federalnej „O trybie realizacji inwestycji zagranicznych w spółkach komercyjnych mających strategiczne znaczenie dla zabezpieczenia obrony kraju i bezpieczeństwa Państwa”. Artykuł 24 uzupełniony został o dodatkowy akapit: „Podział udziałów pomiędzy uczestników spółki mającej strategiczne znaczenie dla obronności kraju i bezpieczeństwa Państwa zgodnie z Ustawą Federalną „O trybie realizacji inwestycji zagranicznych w spółkach komercyjnych mających strategiczne znaczenie dla zabezpieczenia obronności i bezpieczeństwa Państwa”, sprzedaż udziałów uczestnikom takiej spółki lub osobom trzecim lub umorzenie udziałów, jeśli w rezultacie takich czynności inwestor zagraniczny lub grupa osób, w skład, których wchodzi inwestor zagraniczny, może ustanowić lub ustanowił kontrolę nad taką spółką, realizowane są zgodnie z instrukcją przewidzianą w ww. Ustawie Federalnej. 2) Ustawa Federalna nr 160-ФЗ z dnia 09.07.1999 r. „O inwestycjach zagranicznych w Federacji Rosyjskiej” uzupełniona została poprzez dodanie do art. 6 czwartego akapitu: „Transakcje realizowane przez inne państwa, organizacje międzynarodowe lub organizacje znajdujące się pod ich kontrolą, w rezultacie, których nabywane jest prawo do bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad więcej niż 25% ogólnej ilości głosów, biorąc pod uwagę akcje (udziały) głosujące, stanowiących kapitał zakładowy rosyjskiej spółki kapitałowej, lub [uzyskanie] innej możliwości blokowania decyzji organów kierownictwa takiej spółki, podlegają wcześniejszym uzgodnieniom, zgodnie z trybem ustalonym artykułami 9–12 Ustawy Federalnej „O trybie realizacji inwestycji zagranicznych w spółkach komercyjnych mających strategiczne znaczenie dla zabezpieczenia obronności i bezpieczeństwa Państwa”. IV. SYSTEM PODATKOWY FEDERACJI ROSYJSKIEJ W ramach działań antykryzysowych, przyjętych zostało kilkanaście zmian w przepisach, które mają za zadanie zmniejszenie fiskalizmu i tym samym wspieranie przedsiębiorczości w Rosji. W roku 2009 zmianie poddany został przede © 2010 WPHI w Moskwie 65 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wszystkim kodeks podatkowy (część pierwsza i część druga), a także inne akty normatywne. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Zgodnie z art. 246 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej wszystkie firmy rosyjskie i zagraniczne prowadzące działalność na terenie Federacji Rosyjskiej za pośrednictwem filii lub stałych przedstawicielstw (dla celów podatkowych FR nie ma tu rozróżnienia) i (lub) uzyskujące przychody ze źródeł na terenie Federacji Rosyjskiej, uważane są za podatników podatku dochodowego od przedsiębiorstw na terenie Federacji Rosyjskiej. Fakt istnienia filii przedsiębiorstwa zagranicznego w Federacji Rosyjskiej ustalany jest na podstawie przepisów prawa w zakresie podatków i opłat. Jeżeli przedsiębiorstwo zagraniczne jest osobą mającą stałą siedzibę w państwie, z którym Federacja Rosyjska ma podpisane porozumienie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, to przy ustalaniu wysokości podatku tego przedsiębiorstwa pierwszeństwo mają przepisy właściwej umowy międzynarodowej. W przypadku zastosowania przepisów umów międzynarodowych, właściwe organy umawiających się krajów kierują się w szczególności komentarzami do modelu Konwencji w sprawie podatków od dochodów i kapitału Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), zgodnie, z którymi osobę uważa się za niezależnego agenta (nie jest stałym przedstawicielstwem przedsiębiorstwa, w którego imieniu działa), jeżeli jest ona niezależna od przedsiębiorstwa pod względem prawnym i gospodarczym, i działa w ramach własnego biznesu, w chwili, gdy w działa imieniu przedsiębiorstwa. Wszystkie przedsiębiorstwa zagraniczne prowadzące działalność w Federacji Rosyjskiej poprzez filie, uważane są za samodzielnych podatników podatku dochodowego od przedsiębiorstw na terenie Rosji (art. 246 Kodeksu podatkowego FR). Poza tym, przedsiębiorstwo zagraniczne prowadzące działalność lub zamierzające prowadzić działalność na terenie Federacji Rosyjskiej za pośrednictwem filii zobowiązane jest zarejestrować się we właściwym organie skarbowym Federacji Rosyjskiej wg miejsca prowadzenia takiej działalności. W p. 1.1 części II zaleceń metodycznych dla organów skarbowych w zakresie stosowania poszczególnych przepisów Rozdziału 25 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej, dotyczących niuansów opodatkowania dochodów przedsiębiorstw zagranicznych zatwierdzonych Rozporządzeniem Ministerstwa ds. Podatków i Opłat Rosji z 28.03.03 r. nr BG-3–23/150 wyjaśnia się, że do innych analogicznych dochodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa zagraniczne, podlegających opodatkowaniu u źródła ich wypłaty na terenie Federacji Rosyjskiej, należą przede wszystkim dochody uzyskane ze sprzedaży na terenie Federacji Rosyjskiej towarów przywożonych z zagranicy (punkt 10 p. 1 art. 309 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej). Należy zwrócić uwagę, że w przypadku braku dokumentów poświadczających przywóz przez przedsiębiorstwo zagraniczne towarów z zagranicy w celu ich sprzedaży na terytorium Federacji Rosyjskiej, za dochód, którego źródło znajduje się na terytorium Federacji Rosyjskiej, uznaje się całkowity przychód wypłacony przedsiębiorstwu zagranicznemu za towar sprzedany na terytorium Federacji Rosyjskiej. Opodatkowanie dochodów uzyskanych przez przedsiębiorstwo zagraniczne ze źródeł na terenie Federacji Rosyjskiej obywa się w trybie ustalonym art. 310 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z Instrukcją wypełniania deklaracji podatkowych przeznaczonych do zeznań w zakresie podatku od przedsiębiorstwa zagranicznego, zatwierdzoną Rozporządzeniem Ministerstwa ds. Podatków i Opłat Rosji z 7.03.02 r. nr BG3–23/118 (w redakcji z 5.01.04 r.), deklaracje podatkowe wypełniają wszystkie przedsiębiorstwa zagraniczne prowadzące działalność na terenie Federacji Rosyjskiej i zarejestrowane w organach skarbowych Federacji Rosyjskiej. W ten sposób opodatkowaniu podlega tylko ta część dochodu przedsiębiorstwa zagranicznego, która jest bezpośrednio związana z jej działalnością na terytorium Federacji Rosyjskiej (art. 307 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej). Jeżeli nie ma możliwości bezpośredniego określenia wysokości dochodu przedsiębiorstwa zagranicznego uzyskanego w związku z działalnością jedynie w Federacji Rosyjskiej, to dochód taki powinien zostać proporcjonalnie podzielony zgodnie z metodyką podziału przychodów i rozchodów między różnymi jednostkami (filiami) spółki zagranicznej zgodnie z przyjętą w centrali polityką ewidencyjną. Kodeks podatkowy nie określa wykazu dokumentów niezbędnych do potwierdzenia wysokości przychodów przekazanych z centrali spółki znajdującej się w innym państwie do przedstawicielstwa w Federacji Rosyjskiej. Dlatego, naszym zdaniem, takimi dokumentami powinny być kontrakty na wykonanie robót zawarte z rosyjskimi zleceniodawcami, rachunki oraz informacje o polityce ewidencyjnej centrali. Wszystkie firmy, co kwartał (w terminie 28 dni po upływie kwartału sprawozdawczego) składają w urzędzie skarbowym deklarację podatkową dla podatku dochodowego od przedsiębiorstw: za I kwartał — do 28 kwietnia, za półrocze — do 28 lipca, za dziesięć miesięcy — do 28 października. Okres podatkowy dla podatku dochodowego od przedsiębiorstw wynosi jeden rok. Okresami sprawozdawczymi są: I kwartał, półrocze i dziewięć miesięcy danego roku, a dla firm płacących comiesięczne zaliczki na podatek od faktycznie uzyskanego dochodu: miesiąc, dwa miesiące itd. do końca roku. 66 © 2010 WPHI w Moskwie 1. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH © 2010 WPHI w Moskwie 67 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Firmy płacące zaliczki na podatek od faktycznie uzyskanego dochodu za poprzedni miesiąc składają deklarację najpóźniej 28 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym. Deklarację podatkową przeznaczoną do zeznań rocznych dla podatku dochodowego od przedsiębiorstw za poprzedni rok należy złożyć do końca marca następnego roku. Jeżeli w okresie sprawozdawczym firma wykazuje stratę, również zobowiązana jest złożyć deklarację podatkową. W ciągu roku wszystkie rosyjskie firmy zobowiązane są przekazywać do budżetu zaliczki na podatek. Firmy, w których za ostatnie cztery kwartały przychody ze sprzedaży nie przekroczyły przeciętnie 3 mln rubli za każdy kwartał, płacą zaliczki, co kwartał. Zaliczkę za poprzedni kwartał należy zapłacić do 28 dnia miesiąca następującego po tym kwartale. Od stycznia 2009 r. stawka podatku dochodowego od przedsiębiorstw wynosi 20% zamiast 24% w 2008 r., z czego 2,5% wypłacanych jest na rzecz budżetu federalnego, a pozostałe 17,5% przekazywane są na rzecz budżetów regionalnych. Regiony otrzymały prawo do zmniejszenia stawek podatkowych do 13,5 %. Tym samym realna stawka podatku dochodowego od przedsiębiorstw w roku 2009 wyniosła od 16% — 20% w zależności od regionu. 2. PODATEK OD WARTOŚCI DODANEJ — VAT (NDS) Zgodnie z p. 3 art. 38 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej za towar do celów Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej uważa się wszelkie mienie sprzedawane lub przeznaczone do sprzedaży. Za przedmiot opodatkowania podatkiem VAT uważa się sprzedaż towarów, robót i usług na terytorium Federacji Rosyjskiej (punkt 1 p. 1 art. 146 Kodeksu podatkowego FR). Za miejsce sprzedaży towarów uważa się terytorium Federacji Rosyjskiej, jeżeli towar znajduje się na terytorium Federacji Rosyjskiej i nie jest wysyłany, ani przewożony (art. 147 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej). Za płatników podatku VAT uznawane są praktycznie wszystkie przedsiębiorstwa (art. 143 Kodeksu podatkowego FR). Podatnik ma prawo pomniejszyć całkowitą kwotę należnego podatku, określonego zgodnie z art. 166 Kodeksu podatkowego FR, o ustalone w art. 171 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej odliczenia od podatku. Odliczeniom podlegają kwoty podatku, którymi podatnik został obciążony, i które zapłacił przy nabyciu towarów, robót i usług związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Niestety wprowadzone od 1 stycznia 2009 roku zmiany nie objęły podatku VAT. Pozostał on na tym samym poziomie, co w roku 2008 i wynosi — 18%. 68 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Podatki pośrednie, które stanowią główne źródło dochodu budżetu federalnego nie zostały poddane żadnej redukcji, a wręcz przeciwnie, niektóre z nich zostały podwyższone — ustawodawca rosyjski postanowił to zrekompensować zmniejszeniem podatku dochodowego przedsiębiorstw, o czym była mowa wyżej. Import na terytorium Federacji Rosyjskiej uważany jest za jeden ze składników całego obrotu podlegającego opodatkowaniu na terytorium Rosji. Dlatego też opodatkowany jest on wg tych samych stawek, jakimi opodatkowany jest „obrót krajowy”, tj. 18%. Niektóre towary importowane mogą zostać zwolnione z podatku VAT, w tym: towary (za wyjątkiem podlegających akcyzie) przywożone w charakterze bezpłatnej pomocy (wsparcia) dla Federacji Rosyjskiej; niektóre towary medyczne, jak również surowce i elementy służące do ich produkcji; urządzenia technologiczne, elementy i części zapasowe do nich, w ilości równej wkładowi do kapitałów zakładowych przedsiębiorstw; nieobrobione naturalne diamenty; towary przeznaczone do użytku służbowego placówek dyplomatycznych oraz do użytku osobistego personelu dyplomatycznego i administracyjno-technicznego tych przedstawicielstw, w tym wspólnie zamieszkujących z nimi członków rodzin; waluta Federacji Rosyjskiej oraz waluty obce, banknoty będące prawnymi środkami płatniczymi (za wyjątkiem monet i banknotów kolekcjonerskich) oraz papiery wartościowe (akcje, obligacje, certyfikaty, weksle). Zgodnie z zasadami handlu międzynarodowego eksport towarów z Federacji Rosyjskiej i związane z nim operacje nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. stawka podatku wynosi 0%. Ponadto podatek naliczony przy nabyciu towarów, robót i usług, które wykorzystywane są do dokonania obrotu eksportowego z Federacji Rosyjskiej, zwracany jest z budżetu państwa rosyjskiego. Zwróćmy uwagę, że zwolnienie dostaw eksportowych z podatku VAT działa bezpośrednio przy wykonywaniu transakcji eksportowej. Terytorium Federacji Rosyjskiej uważane jest za miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorstwa prowadzącego roboty (świadczącego usługi) w przypadku, jeżeli przedsiębiorstwo to faktycznie znajduje się na terytorium Federacji Rosyjskiej na podstawie rejestracji dokonanej przez organy państwowe, a w przypadku braku takiej rejestracji — na podstawie miejsca wskazanego w dokumentach założycielskich przedsiębiorstwa, miejsca kierowania przedsiębiorstwem i siedziby jej stale działającego organu wykonawczego. © 2010 WPHI w Moskwie 69 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Jeżeli sprzedaż usług ma charakter wspomagający w stosunku do sprzedaży usług głównych, za miejsce takiej sprzedaży „wspomagającej” uważa się miejsce sprzedaży tej usługi/usług. Dokumentami potwierdzającymi miejsce wykonania usług są: kontrakt; dokumenty potwierdzające fakt wykonania robót (świadczenia usług), np. protokół zdawczo — odbiorczy. Przy wwozie towarów na teren Federacji Rosyjskiej podatek wnoszony jest przed przyjęciem lub jednocześnie z przyjęciem zgłoszenia celnego towaru. Podatek VAT należy wpłacać za każdy okres podatkowy (kwartał) w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po upływie ostatniego okresu podatkowego. Kwota podatku jest wpłacana na rachunek skarbu federalnego, który samodzielnie dzieli ją między budżetami różnych poziomów zgodnie z przepisami określonymi ustawą o budżecie federalnym. W terminie do 20 dnia miesiąca następującego po upływie ostatniego okresu podatkowego (kwartału) wszyscy podatnicy powinni złożyć w swoim urzędzie skarbowym deklarację podatkową VAT. Deklaracja składana jest niezależnie od tego, czy firma dokonała operacji opodatkowanych podatkiem VAT czy nie. Deklaracji nie składają: firmy i przedsiębiorcy, którzy przeszli na uproszczony system opodatkowania (p. 2 art. 346.11 Kodeksu podatkowego FR); firmy i przedsiębiorcy, których działalność jest opodatkowana jednolitym zryczałtowanym podatkiem dochodowym (p. 4 art. 346.11.26 Kodeksu podatkowego FR); firmy i przedsiębiorcy, którzy uzyskali zwolnienie z podatku VAT (art. 145 Kodeksu podatkowego FR); Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Dochody uzyskane z wynagrodzenia rezydentów Federacji Rosyjskiej opodatkowane są wg stawki 13%, a nierezydentów Federacji Rosyjskiej wg stawki 30%. Co jest bardzo ciekawe i ważne, to, że po uzyskaniu przez nierezydenta statutu rezydenta Federacji Rosyjskiej, czyli po okresie jego pobytu na terenie Federacji Rosyjskiej dłuższego niż 183 dni w roku, urząd skarbowy zwraca zapłaconą wcześniej kwotę podatku dochodowego za cały okres, w którym dana osoba posiadała status nierezydenta. Nadpłata zwracana jest na konto pracodawcy, który następnie zwraca ją pracownikowi lub bezpośrednio na konto wskazane przez pracownika, np. w przypadku, jeżeli dana osoba zmieniła miejsce pracy. Wszystkie przedsiębiorstwa wypłacające wynagrodzenie innym osobom składają w urzędzie skarbowym zaświadczenie o dochodach osoby fizycznej zatwierdzone Poleceniem Federalnej Służby Podatkowej Rosji z 13.10.06 r. nr SAE-3–04/706 wg wzoru 2-NDFL. Zaświadczenie to sporządzane jest dla każdej osoby, której wypłacane jest wynagrodzenie. Wraz z zaświadczeniem w urzędzie skarbowym należy złożyć rejestr informacji o dochodach osoby fizycznej i podatku socjalnym. Rejestr (deklaracja) sporządzany jest w dwóch egzemplarzach, podaje się w nim wykaz wszystkich zaświadczeń, jakie firma lub przedsiębiorca składają w urzędzie skarbowym. Deklarację za rok poprzedni składa się we właściwym urzędzie skarbowym wraz z rejestrem. Zaświadczenie za miniony rok należy złożyć w urzędzie skarbowym do 1 kwietnia bieżącego roku. Podatkowi od osób fizycznych na terenie Federacji Rosyjskiej nie podlegają przedstawiciele dyplomatyczni oraz pracownicy ambasad wraz z ich rodzinami. Rosyjskiemu odpowiednikowi PIT-u nie podlegają także przedstawiciele organizacji międzynarodowych, w zakresie przepisów zawartych w statutach tych organizacji. 3. PODATEK POCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH 4. JEDNOLITY PODATEK SOCJALNY Podatnikami podatku od osób fizycznych są osoby fizyczne — „podatkowi” rezydenci Federacji Rosyjskiej, którzy faktycznie przebywają na terenie Federacji Rosyjskiej, co najmniej 183 dni w roku kalendarzowym. Tym samym, jeżeli cudzoziemiec lub obywatel Federacji Rosyjskiej przebywał w ciągu roku kalendarzowego na terytorium Federacji Rosyjskiej 183 dni i więcej (z rzędu lub w sumie), to jest on rezydentem Federacji Rosyjskiej. Jeżeli cudzoziemiec lub obywatel Rosji przebywał w ciągu roku kalendarzowego na terytorium Federacji Rosyjskiej mniej niż 183 dni, to jest on uznawany za nierezydenta Federacji Rosyjskiej. Aby stać się rezydentem Federacji Rosyjskiej należy uzyskać specjalny certyfikat rezydenta. Jeżeli przedsiębiorstwo zagraniczne prowadzi działalność na terytorium Federacji Rosyjskiej, to podlega ono przepisom prawa rosyjskiego, m.in. prawa podatkowego i prawa pracy. Dlatego przedsiębiorstwo nalicza podatek socjalny od wypłat zarówno rosyjskich, jak zagranicznych osób fizycznych dokonywanych na podstawie umów o pracę, cywilno-prawny i innych (art. 236 i 238 Kodeksu podatkowego FR). Przy czym nie ma różnicy, gdzie naliczone zostały te wypłaty — w Federacji Rosyjskiej czy zagranicą. Maksymalna stawka podatku socjalnego wynosi 26% (art. 241 Kodeksu podatkowego FR). Kwota podatku socjalnego naliczana jest i opłaca na rzecz budżetu federalnego i każdego z funduszy (do Funduszu Ubezpieczeń Spo- 70 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 71 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie łecznych FR — FSS FR, Federalnego Funduszu Obowiązkowych Ubezpieczeń Medycznych FR — FFOMS FR, Terytorialnego Funduszu Obowiązkowych Ubezpieczeń Medycznych FR — TFPMS FR). Kwotę podatku podlegającą wpłacie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych FR ubezpieczający pomniejsza o kwoty poniesionych przez niego kosztów na cele państwowego ubezpieczenia społecznego, przewidzianych przepisami prawa Federacji Rosyjskiej, np. na wypłatę chorobowego, wypłatę zasiłków, itp.). Wszystkie przedsiębiorstwa wypłacające wynagrodzenia innym osobom zobowiązane są co miesiąc wpłacać zaliczki na podatek socjalny od wynagrodzeń pracowników. Zaliczki należy przekazywać w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu sprawozdawczym. Do 15 kwietnia następnego roku należy ustalić i naliczyć całkowitą kwotę podatku socjalnego i dopłacić różnicę do budżetu, jeżeli kwota podatku za rok przewyższy kwotę wpłaconych wcześniej zaliczek. Wszystkie przedsiębiorstwa wypłacające pracownikom wynagrodzenia zobowiązane są złożyć w urzędzie skarbowym: rozliczenie zaliczek na podatek socjalny; deklarację w sprawie podatku socjalnego. Rozliczenia zaliczek składane są w urzędzie skarbowym za kwartał, półrocze, dziewięć miesięcy wg wzoru zatwierdzonego Poleceniem Ministra Finansów Rosji z 17.03.05 r. nr 40n. Rozliczenie za poprzedni kwartał składa się w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po kwartale sprawozdawczym. Deklarację podatkową na podatek socjalny składa się w urzędzie skarbowym w terminie do 30 marca bieżącego roku za rok poprzedni. Poza tym firmy wypłacające wynagrodzenia swoim pracownikom składają: w oddziale terytorialnym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Federacji Rosyjskiej zestawienie rozliczeniowe środków przekazanych do tego funduszu; w oddziale terytorialnym Funduszu Emerytalnego Rosji indywidualne informacje o stażu pracy, wynagrodzeniu, dochodzie i naliczonych składkach ubezpieczeniowych. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 5. PODATEK OD MAJĄTKU PRZEDSIĘBIORSTWA Zgodnie z przepisami rozdziału 30 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej za podatników podatku od majątku uważane są przedsiębiorstwa zagraniczne prowadzące działalność w Federacji Rosyjskiej za pośrednictwem stałych przedstawicielstw i (lub) posiadające na własność mienie nieruchome na terytorium Federacji Rosyjskiej, na szelfie kontynentalnym Federacji Rosyjskiej i w strefach ekonomicznych, z zachowaniem możliwości częściowego lub całościowego zwolnieni. Przedmiotem opodatkowania dla takich przedsiębiorstw zagranicznych jest mienie ruchome i nieruchome związane ze środkami trwałymi (p. 2 art. 374 Kodeksu Podatkowego FR). Ewidencja przedmiotów opodatkowania jest prowadzona przez przedsiębiorstwa zagraniczne zgodnie z ustalonym trybem prowadzenia ewidencji księgowej w Federacji Rosyjskiej (Ustawa Federalna z 21.11.96 r. nr 129-FZ „O rachunkowości”). Maksymalna stawka podatku od majątku wynosi 2,2% rocznie, chociaż przepisami podmiotów Federacji Rosyjskiej mogą zostać ustalone niższe stawki lub częściowe lub całościowe zwolnienie. Sprawozdania w zakresie podatku od majątku składane są we właściwym urzędzie skarbowym, co kwartał w terminie do 30 dnia miesiąca następującego po kwartale. 6. PODWÓJNE OPODATKOWANIE Zestawienie rozliczeniowe środków przekazanych do Fundusz Ubezpieczeń Społecznych FR (wzór nr 4-FSS RF) składa się za każdy kwartał. Wzór zestawienia został określony Postanowieniem Funduszu Ubezpieczeń Społecznych FR z 22.12.04 r. nr 111 (w redakcji z 31.03.06 r.). Zestawienie za poprzedni kwartał należy składać w terminie do 15 dnia pierwszego miesiąca następnego kwartału. Indywidualne informacje o stażu pracy, wynagrodzeniu, dochodzie i naliczonych składkach ubezpieczeniowych ubezpieczonego należy składać raz w roku w terminie do 1 marca. Podwójne opodatkowanie, jest to jednoczesne opodatkowanie tych samych dochodów lub tego samego kapitału albo różnymi rodzajami podatków w granicach jednego kraju (podwójne opodatkowanie gospodarcze); albo tymi samymi rodzajami podatków w różnych krajach (podwójne opodatkowanie międzynarodowe). Zgodnie z art. 232 Kodeksu podatkowego (podatkowego) Federacji Rosyjskiej: 1. Faktycznie zapłacone przez podatnika, będącego rezydentem podatkowym Federacji Rosyjskiej, poza granicami Federacji Rosyjskiej, zgodnie z przepisami prawa innych państw kwoty podatku od dochodów uzyskanych poza granicami Federacji Rosyjskiej, nie są brane pod uwagę przy rozliczaniu podatków na terenie Federacji Rosyjskiej, jeżeli nie przewidują tego właściwe umowy (porozumienia) w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. 2. W celu zwolnienia z zapłaty podatku, zaliczenia zapłaconych kwot podatku poza granicami Federacji Rosyjskiej, uzyskania możliwości odliczeń lub innych przywilejów podatkowych, rosyjski podatnik powinien złożyć 72 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 73 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Międzynarodowe prawne podwójne opodatkowanie jest to — nałożenie porównywalnych podatków w dwu lub więcej państwach na tego samego podatnika z tego samego tytułu i za ten sam okres. Generalnie podwójne opodatkowanie jest szkodliwe z punktu widzenia państw uczestniczących w obrocie międzynarodowym, dlatego też państwa starają się unikać tego typu przypadków i dużą wagę przywiązują do międzynarodowych, dwustronnych regulacji tej kwestii opodatkowania. Obecnie Rzeczpospolita Polska zawarła ok. 80 międzynarodowych umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu. Wzorzec zawieranych umów stanowi Konwencja Modelowa Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), opracowana w 1963 r. (zrewidowana w latach 1977 i 1992, aktualizowana w roku 2003). Nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce — dotyczy osób mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; jest to konieczność zapłacenia podatku dochodowego w Polsce od wszystkich dochodów uzyskanych przez podatnika, niezależnie od miejsca ich uzyskania. Ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce — dotyczy osób mających miejsce zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej i oznacza, iż w Polsce winien być zapłacony podatek dochodowy jedynie od dochodów uzyskanych na terenie kraju, zaś dochody uzyskane ze źródeł zagranicznych opodatkowane zostaną w krajach uzyskania dochodu. Dla ustalenia miejsca zamieszkania podatnika istotne są dwie przesłanki: przebywanie w sensie fizycznym w danym państwie, danej miejscowości oraz zamiar stałego pobytu. Dokumentem potwierdzającym dla celów podatkowych miejsce zamieszkania podatnika jest zaświadczenie wydawane przez właściwy organ administracji podatkowej, tzw. certyfikat rezydencji. Uzyskanie tego certyfikatu warunkuje zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową. Po zakończeniu roku podatkowego, podatnik jest zobowiązany złożyć zeznanie podatkowe, w którym wysokość podatku dochodowego do zapłaty, obliczonego od sumy dochodów osiąganych w Polsce i Rosji, podlega obniżeniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 ustawy o PIT o wysokość podatku zapłaconego na terenie Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z Umową pomiędzy rządem polskim i rządem Federacji Rosyjskiej, jeżeli dana osoba fizyczna ma trudności z ustaleniem, w którym państwie ma miejsce zamieszkania, wówczas stosuje się następujące zasady (artykuł 1 pkt. 4 Umowy): osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym umawiającym się państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania. Jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu umawiających się państwach, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym umawiającym się państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych); jeżeli nie można ustalić, w którym umawiającym się państwie osoba ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z umawiających się państw, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym umawiającym się państwie, w którym zwykle przebywa; 74 © 2010 WPHI w Moskwie w organach skarbowym urzędowe potwierdzenie, iż jest on rezydentem państwa, z którym Federacja Rosyjska zawarła ważny w trakcie właściwego okresu podatkowego, rozliczeniowego (lub jego części) umowę (porozumienie) w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz dokument potwierdzający wysokość uzyskanych dochodów i zapłatę podatku poza granicami Federacji Rosyjskiej potwierdzony przez organ skarbowy właściwego państwa, tzw. certyfikat rezydencji. Potwierdzenie może zostać złożone zarówno przed zapłaceniem podatku lub zaliczek na podatek, jak i w ciągu jednego roku po zakończeniu tego okresu podatkowego, za który podatnik ubiega się o zwolnienie z zapłaty podatku, zaliczenia zapłaconych kwot, uzyskania odliczeń lub przywilejów. Jak wynika z art. 232 Kodeksu podatkowego Federacji Rosyjskiej kwestie unikania podwójnego opodatkowania regulują umowy międzynarodowe (porozumienia) zawarte przez Federację Rosyjską z poszczególnymi państwami. Porozumienia międzynarodowe w sprawie unikania podwójnego opodatkowania stosowane na terytorium Federacji Rosyjskiej zaliczane są do systemu prawa Federacji Rosyjskiej i mają znaczenie nadrzędne w stosunku do krajowych regulacji i przepisów prawa podatkowego. W związku z tym, w przypadku opodatkowania cudzoziemców, należy opierać się przede wszystkim na przepisach umów międzynarodowych w zakresie opodatkowania ich dochodów. Umowa z 22 maja 1992 roku między Rządem Federacji Rosyjskiej i Rządem Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie unikania podwójnego w zakresie podatków od dochodów i majątku reguluje zasady opodatkowania dochodów i majątku, określa osoby, których dotyczy porozumienie, oraz sposoby i warunki unikania podwójnego opodatkowania. 6.1. UNIKANIE PODWÓJNEGO OPODATKOWANIA © 2010 WPHI w Moskwie 75 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obydwu umawiających się państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, wówczas będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym umawiającym się państwie, którego jest obywatelem; jeżeli miejsca zamieszkania nie można określić zgodnie z postanowieniami wymienionymi w wyżej punktach — właściwe władze umawiających się państw rozstrzygną zagadnienie w drodze wzajemnego porozumienia. Zgodnie z przyjęta regulacją pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Federacją Rosyjską do rozliczeń podatkowych przyjmuje się — metodę odliczania proporcjonalnego, na której podstawie dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce (w przypadku osób podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), jednak od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w drugim umawiającym się państwie. Obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to czy oprócz dochodów z zagranicy uzyskano w Polsce inne dochody opodatkowane wg skali podatkowej. Jeżeli podatnik przebywa za granicą czasowo, to ma obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócił do kraju. Metoda odliczania proporcjonalnego stosowana w regulacjach z Rosją: Przychód osiągnięty za granicą należy pomniejszyć o przysługujące z tego tytułu diety (za każdy dzień, w którym była wykonywana praca, należy jednak pamiętać, że pomniejszenie to nie może przekroczyć równowartości maksymalnie 30 diet rocznie). W następnej kolejności należy połączyć wysokość dochodów uzyskanych za granicą i w Polsce, a od ich sumy obliczyć podatek dochodowy według skali podatkowej, ustalić kwotę podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany za granicą i następnie odjąć kwotę podatku zapłaconego za granicą. UWAGA: odliczenie podatku nie może przekroczyć części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie. Przykład nr 1 Przedsiębiorca pracował przez 4 miesiące na terenie Federacji Rosyjskiej i uzyskał dochód (po przeliczeniu na złotówki) w kwocie 30.000,00 PLN. Podatek zapłacony w Rosji wyniósł 3.900,00 PLN. W Polsce uzyskał dochód w wysokości 35.000,00 PLN. Łączny dochód do wykazania w zeznaniu podat76 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie kowym wyniósł 65.000,00 PLN. Podatek obliczony według skali podatkowej, według II progu, wyniósł 14.897,28 PLN. Aby obliczyć kwotę podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany za granicą, należy kwotę obliczonego podatku, tj. 14.897,00 PLN, pomnożyć przez wysokość dochodu uzyskanego w Rosji (tj. 30.000,00 PLN), a następnie podzielić przez wysokość łącznego dochodu podlegającego opodatkowaniu, tj. kwotę 65.000,00 PLN. [14 897,28 × 30 000 : 65 000 = 6875,67]. W ten sposób ustaliliśmy, iż podatek przypadający proporcjonalnie na dochód uzyskany w Rosji wynosi 6.875,67 PLN i tylko w tej wysokości może być odliczony od podatku dochodowego. Podatek do zapłacenia w Polsce: 14.897,28 – 3.900,00 = 10.997,28 PLN. Przykład nr 2 Przedsiębiorca pracował przez 10 miesięcy w Rosji i uzyskał dochód (po przeliczeniu na złotówki) w kwocie 40.000,00 PLN. Podatek zapłacony w Rosji wyniósł 5.200,00 PLN. W Polsce uzyskał dochód w wysokości 10.000,00 PLN. Łączny dochód do wykazania w zeznaniu podatkowym wyniósł 50.000,00 PLN. Podatek obliczony według skali podatkowej, według II progu, wyniósł 10.397,28 PLN. Aby obliczyć kwotę podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany za granicą, należy kwotę obliczonego podatku, tj. 10.397,28 PLN, pomnożyć przez wysokość dochodu uzyskanego w Rosji (tj. 40.000,00 PLN), a następnie podzielić przez wysokość łącznego dochodu podlegającego opodatkowaniu, tj. kwotę 50.000,00 PLN. [10.397,28 × 40.000 : 50.000 = 8.317,82 PLN]. W ten sposób ustaliliśmy, iż podatek przypadający proporcjonalnie na dochód uzyskany w Rosji wynosi 8.317,82 PLN i tylko w tej wysokości może być odliczony od podatku dochodowego. Podatek do zapłacenia w Polsce: 10.397,28 – 5.200 = 5197,28 PLN. V. OGRANICZENIA W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ NA PODSTAWIE DZIAŁANOŚCI ZWIĄZANEJ Z TRANSPORTEM OSÓB I TOWARÓW — LICENCJE, ZEZWOLENIA, ITP. W myśl Ustawy Federalnej z 2 lipca 2005 r. nr 80-FZ działalność zarobkowa w zakresie przewozu osób samochodami osobowymi oraz działalność w zakresie © 2010 WPHI w Moskwie 77 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie przewozu ładunków samochodami o ładowności ponad 3,5 ton wyłączone zostały z wykazu rodzajów działalności, na wykonywanie, której wymagana jest licencja. Międzynarodowe przewozy samochodowe mogą wykonywać zarówno osoby prawne, niezależnie od ich formy prawnej, jak i przedsiębiorcy indywidualni wykonujący przewóz ładunków i osób. Do wykonywania międzynarodowych przewozów samochodowych dopuszczają organy Rosyjskiej Inspekcji Samochodowej Ministerstwa Transportu Federacji Rosyjskiej. Podstawowymi warunkami dopuszczenia są: posiadanie licencji na przewóz osób; środki transportu posiadane na własność lub z innego tytułu prawnego i odpowiadające międzynarodowym standardom technicznym, konwencjom, i porozumieniom regulującym międzynarodowe przewozy samochodowe; zgodność kwalifikacji odpowiedzialnych specjalistów z wymogami kwalifikacyjnymi w zakresie organizacji przewozów samochodowych w relacjach międzynarodowych; stabilna sytuacja finansowa określana wg następujących wskaźników: posiadanie własnego majątku, wartość którego w przeliczeniu na 1 środek transportu wynosi przynajmniej 50 tys. rubli lub w przeliczeniu na tonę dopuszczalnej masy całkowitej danego środka transportu przynajmniej 2,5 tys. rubli. Decyzję o dopuszczeniu przewoźnika do międzynarodowych przewozów samochodowych Inspekcja Samochodowa podejmuje w ciągu 30 dni od daty wpłynięcia wniosku. Decyzja zostaje przekazana przewoźnikowi w formie pisemnej w terminie 3 dni od daty jej podjęcia. Dopuszczenie rosyjskiego przewoźnika do międzynarodowych przewozów samochodowych wydawane jest w formie zaświadczenia o dopuszczeniu oraz karty dopuszczenia dla każdego środka transportu, przy którego użyciu będą wykonywane międzynarodowe przewozy samochodowe. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie notarialnie poświadczoną kopię świadectwa państwowej rejestracji przedsiębiorstwa; notarialnie poświadczoną kopię świadectwa rejestracji w organie skarbowym; kopię licencji na przewóz osób transportem samochodowym; dokument potwierdzający dane o liczbie i typie środków transportu oraz dokumenty potwierdzające ich zgodność z międzynarodowymi standardami technicznym, konwencjami i porozumieniami regulującymi międzynarodowe przewozy samochodowe; kopię dokumentu stwierdzającego kompetencje zawodowe odpowiedzialnego specjalisty; sprawozdanie bilansowe (wzór nr 1 i 2 wg Ogólnorosyjskiego klasyfikatora działalności w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem) za ostatni okres sprawozdawczy (sprawozdań tych nie wymaga się od nowo powstałych osób prawnych); kopię licencji generalnej lub jednorazowej na wykonywanie podlegających licencjonowaniu operacji eksportowych lub importowych w stosunku do towarów własnych, jeżeli będą one przewożone na koszt własny środkami transportu należącymi do wnioskodawcy; dokument potwierdzający zdobyte doświadczenie w zakresie wykonywania międzynarodowych przewozów samochodowych — dla przewoźników rosyjskich, którzy złożyli wniosek o dopuszczenie do międzynarodowych przewozów samochodowych na okres 5 lat; kopię polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza środków transportu. W celu uzyskania dopuszczenia w organie Rosyjskiej Inspekcji Samochodowej wg miejsca rejestracji należy złożyć następujące dokumenty: wniosek o wydanie dopuszczenia; notarialnie poświadczone kopie dokumentów założycielskich (statut, umowa założycielska); Jednym z podstawowych warunków uzyskania licencji międzynarodowej (dopuszczenia) dodatkowo, oprócz wymienionych wyżej dokumentów, wydaje się być Świadectwo odbycia kursów w zakresie międzynarodowych przewozów ładunków i osób (ASMAP). Odmowa wydania lub przedłużenia terminu ważności zaświadczenia może nastąpić w przypadku: stwierdzenia w dokumentach złożonych przez rosyjskiego przewoźnika nieprawdziwych, niezgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy informacji; jeżeli rosyjski przewoźnik nie spełnia warunków dopuszczenia do międzynarodowych przewozów samochodowych; 78 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 79 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wydania umotywowanej negatywnej opinii przez Państwowy Komitet Celny Federacji Rosyjskiej w sprawie wyników rozpatrzenia dokumentów złożonych przez rosyjskiego przewoźnika; anulowania zaświadczenia, jeżeli od tego czasu minął niecały 1 rok. Decyzję o odmowie wydania lub przedłużenia terminu ważności zaświadczenia należy przekazać rosyjskiemu przewoźnikowi w formie pisemnej w terminie 3 dni od daty jej podjęcia z podaniem przyczyn odmowy. Posiadacz zaświadczenia zobowiązany jest: przestrzegać przepisów prawa Federacji Rosyjskiej, warunków umów międzynarodowych zawartych przez Federację Rosyjską; zapewnić, aby kierowca środka transportu posiadał kartę dopuszczenia w trakcie wykonywania międzynarodowych przewozów samochodowych. W przypadku przekształcenia osoby prawnej, zmiany jej nazwy lub siedziby lub zmiany nazwiska lub miejsca zamieszkania przedsiębiorcy indywidualnego należy, w terminie 15 dni złożyć wniosek o zmianę danych w zaświadczeniu i kartach dopuszczenia z załączonymi dokumentami potwierdzającymi zmianę danych. UWAGA: Przekazanie zaświadczenia innemu rosyjskiemu przewoźnikowi oraz kart dopuszczenia w celu wykorzystania do używania środka transportu nienależącego do posiadacza tego zaświadczenia lub przekazanego przez niego w posiadanie innej osobie jest zabronione. Tym samym, w celu prowadzenia takiego rodzaju działalności gospodarczej należy uzyskać dopuszczenie do międzynarodowych przewozów samochodowych oraz zawrzeć obowiązkowe ubezpieczenie środka transportu od odpowiedzialności cywilnej. 1. FORMY NABYWANIA ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ (LEASING, ZAINWESTOWANIE ŚRODKÓW, ITP. — WADY I ZALETY W WARUNKACH ROSYJSKICH) Obecnie najbardziej rozpowszechnione są dwa sposoby nabywania środków transportu: kupno z środków własnych lub środków uzyskanych z pożyczki od wspólników lub osób trzecich oraz leasing. 80 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.1. UMOWA KUPNA — SPRZEDAŻY Umowa, na mocy której, jedna strona (sprzedający) zobowiązuje się sprzedać mienie na własność drugiej stronie (kupującemu), a kupujący zobowiązuje się przyjąć mienie i zapłacić ustaloną cenę. 1.2. LEASING Umowa leasingu — umowa, zgodnie z którą, leasingodawca zobowiązuje się nabyć na własność wskazane przez leasingobiorcę mienie od określonego przez niego sprzedawcy i użyczyć leasingobiorcy to mienie za opłatą w czasowe posiadanie i użytkowanie. W ten sposób przedsiębiorca ma możliwość korzystania z określonych rzeczowych składników majątkowych i pobierania z nich pożytków bez konieczności wykupu ich na własność. W umowie leasingu można określić, że wybór sprzedawcy i nabywanego dobra pozostaje po stronie leasingodawcy. Powinny być w niej zawarte dane pozwalające dokładnie określić mienie przekazywane leasingobiorcy jako przedmiot leasingu. W przypadku, jeżeli umowa leasingu nie zawiera tych danych, postanowienia dotyczące przedmiotu przekazywanego w leasing uważa się za nieuzgodnione przez strony, a umowę leasingu za niezawartą. Umowy obowiązkowe i dodatkowe Przeniesienie prawa własności W celu wykonania zobowiązań wy- • Umowa leasingu może przewidynikających z umowy leasingu, pod- wać, że przedmiot leasingu przemioty leasingu zawierają umowy chodzi na własność leasingobiorcy obowiązkowe i dodatkowe: po upływie czasu trwania umowy • do umów obowiązkowych należy leasingu lub przed upływem czasu umowa kupna-sprzedaży; jej trwania, na warunkach uzgodnio• do umów dodatkowych nale- nych przez strony. ży umowa pozyskania środków, • Ustawa Federalna może określać umowa zastawu, umowa udziele- przypadki, w których zakazuje się nia gwarancji, umowa poręczenia, przeniesienia prawa własności do i inne. przedmiotu leasingu na leasingobiorcę. © 2010 WPHI w Moskwie 81 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.3. CESJA PRAW Z UMOWY LEASINGU NA OSOBY TRZECIE Leasingodawca może scedować na osobę trzecią całkowicie lub częściowo swoje prawa z umowy leasingu. Rozłożenie ryzyka między stronami umowy leasingu Jeżeli w umowie leasingu nie przewidziano inaczej: • leasingobiorca bierze na siebie odpowiedzialność za stan przedmiotu leasingu, jaki może powstać w wyniku wszelkiego rodzaju szkód materialnych oraz ryzyko związane z jego zagubieniem, utratą, uszkodzeniem, kradzieżą, przedwczesnym zepsuciem się, błędem uczynionym w trakcie jego montażu lub eksploatacji oraz inne ryzyka majątkowe od chwili faktycznego przyjęcia przedmiotu leasingu; • strona umowy leasingu, która wybrała sprzedawcę, ponosi ryzyko: — niewykonania przez sprzedawcę zobowiązań wynikających z umowy kupna-sprzedaży przedmiotu leasingu i związanych z tym strat. — niezgodności przedmiotu leasingu z celami, w jakich przedmiot ten będzie wykorzystany w związku z umową leasingu. Usługi i prace dodatkowe Umowa leasingu może zawierać warunki świadczenia wszelkiego rodzaju dodatkowych usług i wykonywania dodatkowych prac przez leasingodawcę zarówno przed rozpoczęciem użytkowania, jaki w trakcie użytkowania przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę, bezpośrednio związane z wykonaniem umowy leasingu. 1.4. PRZEDŁUŻENIE TERMINU LEASINGU Umowa leasingu może przewidywać prawa leasingobiorcy do przedłużenia terminu leasingu z zachowaniem lub zmianą warunków umowy leasingu. Przy zawieraniu umowy leasingu należy przestrzegać przepisów związanych tzw. „dużymi transakcjami” oraz transakcjami, zawarciem których zainteresowane są osoby, które są członkami władz osób prawnych. Przedmiotem leasingu mogą być wszelkie rzeczy, które ze swej natury nie przestają istnieć w wyniku ich użytkowania, m.in. przedsiębiorstwa oraz inne zespoły mienia, budynki, budowle, urządzenia, środki transportu oraz inne mienie ruchome i nieruchome, które może być wykorzystane w działalności gospodarczej. 82 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Przedmiotem leasingu nie mogą być grunty i inne obiekty naturalne oraz mienie, na których swobodny obrót, nie zezwalają ustawy federalne oraz w związku z którymi, został określony szczególny tryb obrotu, za wyjątkiem: wyrobów o przeznaczeniu wojskowym, leasing, których odbywa się zgodnie z umowami międzynarodowymi zawartymi przez Federację Rosyjską, Ustawą Federalną z 19.07.1998 r. nr 114-FZ „O współpracy wojskowo-technicznej Federacji Rosyjskiej z innymi państwami” w trybie określonym przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej; urządzeń technologicznych produkcji zagranicznej, leasing których odbywa się w trybie określonym przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej. 1.5. PRAWO WŁASNOŚCI Przedmiot leasingu, przekazany w posiadanie i użytkowanie czasowe leasingobiorcy, pozostaje własnością leasingodawcy. 1.6. UBEZPIECZENIE PRZEDMIOTU LEASINGU ORAZ UBEZPIECZENIE OD RYZYKA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (FINANSOWEGO) Ubezpieczenie obowiązkowe Ubezpieczenie dobrowolne Leasingobiorca w przypadkach • Przedmiot leasingu może zostać ubezpieokreślonych przepisami pra- czony od ryzyka jego utraty (zaginięcia), wa Federacji Rosyjskiej (OC, braku elementów lub uszkodzenia od ubezpieczenie firm eksploatu- chwil dostarczenia mienia przez sprzedawjących niebezpieczny obiekt cę do chwili upływu czasu trwania umoprodukcyjny) powinien ubez- wy leasingu, jeżeli inaczej nie przewiduje pieczyć się od odpowiedzialno- umowa. Umowa leasingu określa, która ze ści za wykonanie zobowiązań stron występuje jako ubezpieczający i bepowstających w wyniku nanie- neficjent, jak również okres ubezpieczenia sienia uszczerbku na zdrowiu przedmiotu leasingu; lub mieniu innych osób w trak- • Ubezpieczenie od ryzyka działalności gocie korzystania z przedmiotu spodarczej (finansowego) odbywa się za leasingu. porozumieniem stron umowy leasingu i jest nieobowiązkowe; • Leasingobiorca może ubezpieczyć się od ryzyka odpowiedzialności za naruszenie umowy leasingu na rzecz leasingodawcy. © 2010 WPHI w Moskwie 83 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.7. REJESTRACJA PRZEDMIOTU LEASINGU Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.10. OPŁATY LEASINGOWE. AMORTYZACJA PRZEDMIOTU LEASINGU. EGZEKUCJA PRZEZ OSOBY TRZECIE W przypadkach przewidzianych przepisami prawa Federacji Rosyjskiej, prawa do majątku przekazywanego w leasing i (lub) umowa leasingu, przedmiotem której jest określone mienie, podlega rejestracji w organach państwowych (prawa do mienia i transakcje na mieniu, urządzenia o podwyższonym stopniu niebezpieczeństwa). Specjalne wymogi stawiane przez przepisy prawa Federacji Rosyjskiej właścicielowi rejestrowanego mienia (sprzętu lotniczego, morskiego i innych statków oraz innego mienia) nakładane są na leasingodawcę lub za obopólnym porozumieniem na leasingobiorcę. Przedmioty leasingu podlegające rejestracji w organach państwowych (środki transportu, urządzenia o podwyższonym stopniu niebezpieczeństwa oraz inne przedmioty leasingu) rejestrowane są za porozumieniem stron na leasingodawcę lub leasingobiorcę. Za porozumieniem stron leasingodawca może zlecić leasingobiorcy rejestrację przedmiotu leasingu na leasingodawcę. Jednocześnie w dokumentach rejestrowych obowiązkowo należy wpisać informacje o właścicielu i posiadaczu (użytkowniku) mienia. W przypadku rozwiązania umowy i odebrania przez leasingodawcę przedmiotu leasingu na wniosek ostatniego, organy państwowe dokonujące rejestracji zobowiązane są anulować wpis dotyczący posiadacza (użytkownika). 1.8. ULEPSZENIE PRZEDMIOTU LEASINGU Dokonane przez leasingobiorcę dające się oddzielić ulepszenia przedmiotu leasingu stanowią jego własność, jeżeli inaczej nie przewiduje umowa leasingu. Jeżeli leasingobiorca za pisemną zgodą leasingodawcy dokonał na koszt własny ulepszenia przedmiotu leasingu, które nie da się oddzielić bez uszkodzenia przedmiotu leasingu, to ma on prawo po zakończeniu umowy leasingu do zwrotu kosztów takich ulepszeń, jeżeli inaczej nie przewiduje umowa leasingu. Jeżeli takie ulepszenia zostały dokonane bez pisemnej zgody leasingodawcy oraz, jeżeli inaczej nie przewidują przepisy prawa, leasingobiorca nie ma prawa po zakończeniu umowy leasingu do zwrotu kosztów tych ulepszeń. Poprzez opłaty leasingowe należy rozumieć całkowitą kwotę płatności wynikających z umowy leasingu za cały okres trwania umowy leasingu zawierającą: zwrot kosztów leasingodawcy związanych z nabyciem i przekazaniem przedmiotu leasingu leasingobiorcy; zwrot kosztów związanych ze świadczeniem innych usług przewidzianych umową leasingu; wynagrodzenie leasingodawcy. Całkowita kwota umowy leasingu może zawierać cenę wykupu przedmiotu leasingu, jeżeli umowa leasingu przewiduje przeniesienie prawa własności do przedmiotu leasingu na leasingobiorcę. Wysokość, sposób dokonania i okresowość opłat leasingowych określa umowa leasingu z uwzględnieniem Ustawy Federalnej „O dzierżawie finansowej (leasingu)”. Jeżeli leasingobiorca i leasingodawca dokonują rozliczeń w ramach opłat leasingowych w formie wyrobów (w naturze), produkowanych przy pomocy przedmiotu leasingu, to cena takiego wyrobu określana jest za porozumieniem stron umowy leasingu. Jeżeli inaczej nie przewiduje umowa leasingu: wysokość opłat leasingowych może zmieniać się za porozumieniem stron w terminach przewidzianych umową, ale nie częściej niż raz na trzy miesiące; zobowiązania leasingobiorcy w zakresie dokonywania opłat leasingowych wchodzą w życie z chwilą rozpoczęcia korzystania przez leasingobiorcę z przedmiotu leasingu. 1.9. OBOWIĄZKI LEASINGOBIORCY W PRZYPADKU UTRATY PRZEDMIOTU LEASINGU 1.11. EWIDENCJA OPŁAT LEASINGOWYCH DO CELÓW PODATKOWYCH Utrata przedmiotu leasingu lub utrata przez przedmiot leasingu jego funkcji z winy leasingobiorcy, nie zwalnia leasingobiorcy ze zobowiązań wynikających z umowy leasingu, jeżeli umowa leasingu nie stanowi inaczej. Do celów opodatkowania zysku opłaty leasingowe zaliczane są, zgodnie z przepisami prawa o podatkach i opłatach, do kosztów uzyskania przychodów spółki. 84 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 85 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.12. EGZEKUCJA Z PRZEDMIOTU LEASINGU NA RZECZ OSÓB TRZECICH Z przedmiotu leasingu nie może być prowadzona egzekucja na rzecz osoby trzeciej w zakresie zobowiązań leasingobiorcy. Egzekucje prowadzone z mienia leasingodawcy na rzecz osób trzecich mogą mieć tylko zastosowanie do danego przedmiotu prawa własności leasingodawcy, jako do przedmiotu leasingu. Na nabywcę praw leasingodawcy do przedmiotu leasingu obowiązkowo przechodzą, w wyniku skutecznej egzekucji, nie tylko prawa lecz i obowiązki leasingodawcy określone w umowie leasingu. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie — Wymagania dotyczące dodatko- Dodatkowe sposoby obniżenia ryzywego zabezpieczenia transakcji ka. leasingowej są, z zasady, o wie- Zaliczka, zastaw, poręczenie, itd. le bardziej elastyczne, niż przy zabezpieczeniu kredytu. — Przedmiot leasingu, który staje się własnością leasingobiorcy przed upływem terminu transakcji, stanowi gwarancję dla leasingodawcy udanego dokonania transakcji . Organizacyjna natura leasingu 1.13. ZALETY I WADY LEASINGU Zalety leasingu Wady leasingu Ekonomiczna natura leasingu Możliwość pozyskania nowocze- Zaliczka. Dla leasingobiorcy koszt lesnych środków transportu o wyso- asingu jest często wyższy od ceny, za kiej wydajności bez wysokich kosz- jaką można nabyć mienie na przykład tów początkowych. w formie kredytu. Dodatkowe koszty — prowizje, wysokie ubezpieczenia i inne. Stosunkowo krótkie terminy przeprowadzania operacji leasingowych w porównaniu z kredytowymi. Niskie ryzyko leasingu: — Możliwość rozłożenia ryzyka Podwyższony stopień złożoności orgamiędzy kilkoma stronami. nizacji polegający na większej liczbie uczestników. — Wymaganie dotyczące kondy- Dokładna analiza jakości zarządzania cji finansowej leasingobiorcy są spółką i wydajności projektu. Problemy przeciętnie o wiele niższe niż z określeniem zdolności kredytowej osób ubiegających się o kredyt partnerów. bankowy. — Instrument finansowania przede wszystkim dla małego i średniego biznesu. 86 Leasingobiorca nie będąc właścicielem swoich środków trwałych, nie może ich użyć jako zastaw w przypadku konieczności zaciągnięcia pożyczki bankowej. © 2010 WPHI w Moskwie Kompleksowość usług świadczo- Brak określonych zasad prawnych i nych przez leasingodawcę. sprzeczności prawne: — brak ochrony sądowej; — możliwość ingerencji ze strony organów administracyjnych. Warunki umowy leasingu są znacznie bardziej elastyczne, niż kredytowe, co wyjaśnić można różnorodnością form i rodzajów leasingu, metod naliczania i sposobów dokonywania opłat leasingowych i mniej kategoryczną reglamentacją działalności firm leasingowych w porównaniu z bankami. Zagubienie, brak możliwości korzystania z obiektu leasingu, postęp naukowo-techniczny, który może mieć wpływ na wydajność, czy zastosowanie przedmiotu leasingu nie zwalniają leasingobiorcy z obowiązku spłaty zadłużenia. W przypadku opóźnienia w płatnościach możliwe jest przymusowe odebranie przedmiotu leasingu. Proces załatwiania formalności urzędowych związanych z urządzeniami trwa niewiele dłużej niż w przypadku bezpośredniego kupna i znacznie szybciej, niż w przypadku kredytu. Jeżeli firma leasingowa działa za pośrednictwem przedstawicielstwa, to proces załatwiania formalności urzędowych może się przedłużyć. Możliwość zbudowania historii kredytowej przedsiębiorcy — leasingobiorcy. © 2010 WPHI w Moskwie 87 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie VI. PRAWO CELNE. PROCEDURA CELNA W ROSJI. IMPORT TOWARÓW DO ROSJI Zmiany, które w systemie rosyjskiego ustawodawstwa celnego są wprowadzane z uwzględnieniem międzynarodowych standardów sprawiają, że procedury celne są bardziej przejrzyste i przystępne dla eksporterów i importerów. Mimo to praktyczne zastosowanie zasad celnych może sprawić trudności zarówno początkującym, jak i doświadczonym firmom. Teoria to jedno, praktyka to już zupełnie co innego. Bardzo ważne znaczenie w tej kwestii ma tzw. „czynnik ludzki”. Firmy w Rosji zmieniają czasem specjalnie adres siedziby spółki, aby mogła ona być obsługiwane przez daną osobę, pracującą w określonym urzędzie celnym. Trudności w procedurach celnych mogą być bezpośrednie (typu na przykład ściągania opłat celnych i podatkowych, włączając kary za zaległe opłaty, kary administracyjne i/lub konfiskaty towaru z możliwością jego późniejszej sprzedaży przez organy administracyjne) lub pośrednie (na przykład dodatkowe wydatki na transport, złamanie warunków kontraktu, ryzyko osłabienia marki firmy itd., antyreklama). W efekcie firmy, które regularnie prowadzą działalność importowo-eksportową, często szukają sposobów, mających na celu zmniejszenie trudności i wykorzystanie luk prawnych, wynikłych z mało przejrzystych regulacji celnych. Wszystko to łączy się z dodatkowym wysiłkiem (i nie zawsze do końca legalnymi działaniami), i wymaga dokładnej znajomości prawa celnego i doświadczenia w jego praktycznym wykorzystywaniu. 1. SYSTEM TARYFOWY — STRUKTURA TARYFOWA 2. NOMENKLATURA TOWAROWA Zgodnie z Kodeksem Celnym Federacji Rosyjskiej terytorium Federacji Rosyjskiej stanowi jednolitą strefę celną Federacji Rosyjskiej. Strefa celna Federacji Rosyjskiej obejmuje także znajdujące się w wyłącznej strefie gospodarczej Federacji Rosyjskiej i na szelfie kontynentalnym Federacji Rosyjskiej sztuczne wyspy, instalacje i budowle, na które rozciąga się jurysdykcja Federacji Rosyjskiej. Granica celna jest tożsama z granicą państwową Federacji Rosyjskiej, za wyjątkiem granic specjalnie wydzielonych stref ekonomicznych. Towary, znajdujące się na obszarze wyłącznych stref ekonomicznych, są traktowane jako znajdujące się poza obszarem celnym Federacji Rosyjskiej pod względem stosowania opłat celnych, podatków, a także zakazów i ograniczeń o charakterze gospodarczym, obowiązujących na mocy prawa Federacji Rosyjskiej o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego, za wyjątkiem przypadków, przewidzianych przez dany Kodeks i inne ustawy federalne. Rosyjskie prawo celne składa się z Kodeksu Celnego, Ustawy Federacji Rosyjskiej „O taryfie celnej” i innych aktów normatywnych obowiązujących. Nomenklatura towarowa w zewnętrznej działalności ekonomicznej jest zatwierdzana przez rząd Federacji Rosyjskiej w oparciu o systemy klasyfikacji towarów przyjęte w praktyce międzynarodowej. Nomenklatura towarowa wykorzystywana jest przy realizacji regulacji celno-taryfowych i nietaryfowych w handlu zagranicznym i innych dziedzinach gospodarki, prowadzeniu statystyki celnej handlu zagranicznego Federacji Rosyjskiej. Jeśli podany kod towaru nie zgadza się z faktycznym, wtedy uprawniony do tego funkcjonariusz placówki celnej sporządza odpowiedni zapis w deklaracji celnej. Główne grupy towarów i grupy Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego: • żywe zwierzęta; produkty pochodzenia zwierzęcego — 01, 02, 03, 04, 05; • produkty pochodzenia roślinnego — 06, 07, 08, 09, 10, 11, 12, 13, 14; • tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego i produkty ich rozkładu-15; • gotowe produkty żywnościowe; napoje alkoholowe, bezalkoholowe i ocet; tytoń i jego namiastki — 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24; 88 © 2010 WPHI w Moskwie Konkurencyjna natura leasingu Ulgi podatkowe: — Opłaty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu. — Mechanizm przyspieszonej amortyzacji: zmniejszenie całkowitej kwoty należności z tytułu podatku od mienia za cały okres trwania umowy leasingu („tarcza amortyzacyjna”). Udzielenie przez dostawcę kredytów komercyjnych, gwarancji wykupu zwrotnego urządzenia, zniżki na wyroby. © 2010 WPHI w Moskwie 89 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • produkty mineralne — 25, 26, 27; • produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych 8, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38; • tworzywa sztuczne i wyroby z niego; kauczuk; guma i wyroby z gumy — 39, 40; 83 2010 • surowe skóry, skóra wyprawiona, futro naturalne i wyroby z niego; wyroby rymarsko-siodlarskie i uprząż; akcesoria podróżnicze, torebki damskie i podobne pojemniki; wyroby z jelit zwierzęcych (oprócz włókna z fibroiny jedwabnika) — 41, 42, 43; • drewno i wyroby drewniane; węgiel drzewny; korek i wyroby z korka; wyroby ze słomy, esparto lub innych materiałów do wyplatania; artykuły koszykarskie i inne wyroby wyplatane — 44, 45, 46; • ścier z drewna lub z pozostałego włóknistego materiału celulozowego; papier lub tektura, z odzysku (makulatura i odpady); papier i tektura oraz artykuły z nich — 47, 48, 49; • materiały i artykuły włókiennicze — 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63; • obuwie, nakrycia głowy, parasole, parasole przeciwsłoneczne, laski, stołki myśliwskie, bicze, szpicruty i ich części; preparowane pióra i wyroby z nich; sztuczne kwiaty; artykuły z ludzkich włosów — 64, 65, 66, 67; • artykuły z kamienia, gipsu, cementu, azbestu, miki lub podobnych materiałów; wyroby ceramiczne; szkło i wyroby szklane — 68, 69, 70; • perła naturalna lub hodowlana, kamienie szlachetne i półszlachetne, metale szlachetne, metale platerowane metalem szlachetnym i wyroby z nich; biżuteria; monety — 71; • metale nieszlachetne i artykuły z metali nieszlachetnych — 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83; • maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektryczny; • urządzenia do odtwarzania i rejestracji dźwięku; urządzenia telewizyjne do rejestracji i odtwarzania obrazu i dźwięku oraz ich części i wyposażenie dodatkowe do tych urządzeń — 84, 85; • pojazdy; statki powietrzne; jednostki pływające oraz współdziałające urządzenia transportowe — 86, 87, 88, 89; • aparatura i przyrządy optyczne, fotograficzne, kinematograficzne, pomiarowe, kontrolne, precyzyjne, medyczne lub chirurgiczne; zegary i zegarki; instrumenty muzyczne; ich części i akcesoria — 90, 91, 92; • broń i amunicja; części i akcesoria — 93; • różne artykuły przemysłowe — 94, 95, 96; • dzieła sztuki; przedmioty kolekcjonerskie i antyki — 97. 90 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Ze szczegółowymi informacjami można zapoznać się na stronie internetowej Federalnej Służby Celnej http://www. tks.ru/ Zgodnie z obowiązującym Prawem celnym towary wwożone na terytorium Federacji Rosyjskiej podlegają następującym opłatom: • wwozowa opłata celna; • VAT (NDS — podatek od wartości dodanej); • akcyzy; • inne opłaty celne. 3. OPŁATA CELNA Formuła obliczania opłaty celnej = opłata celna (5–20% w zależności od rodzaju towaru) + NDS (VAT) (0%, 10%, 18%) + Akcyzy + opłata celna za wypełnienie dokumentów (0,15%). Opłata celna — obowiązkowa opłata, ściągana przez organy celne Federacji Rosyjskiej przy wwozie towaru na obszar celny Federacji Rosyjskiej lub wywozie towaru z tego obszaru. Zazwyczaj opłata celna naliczana jest w formie procentu od wartości celnej towaru. Mimo to stosowane są „specyficzne” stawki celne, naliczane w określonej wysokości za jednostkę towaru, na który są nakładane, oraz stawki „mieszane”, będące połączeniem obu poprzednich typów opłat celnych. Obecnie w Rosji stosuje się pięć typów stawek opłat celnych: 5, 10, 15, 20 i 25%. Niektóre rodzaje importowanych towarów są wolne od opłat celnych. Należy podkreślić, że niedawno rząd rosyjski zniósł opłaty celne na import prawie 800 typów urządzeń technicznych. Bazowa stawka opłaty celnej nie jest stała i może się różnicować w zależności od państwa, z którego pochodzi towar. Państwa dzielą się na 5 grup pod względem typu naliczanych opłat celnych: • państwa, z którymi Rosja zawarła umowę o wzajemnym sprzyjaniu (ułatwianiu i popieraniu) w handlu — stosowana jest stawka podstawowa (Polska, Francja, Japonia, Rumunia, Meksyk); • kraje rozwijające się — 75% stawki podstawowej (Argentyna, Brazylia, Wietnam, Indie, Iran, Kuba, Libia, Pakistan, Rumunia, Egipt, Chiny, Chile i inne); • kraje najsłabiej rozwinięte — są zwolnione od płacenia cła (Afganistan, Bangladesz, Etiopia, Zair, Gwinea, Zambia, Kambodża, Nepal, Sudan i in.); • kraje WNP są zwolnione z cła (na mocy dwustronnych porozumień o wolnym handlu, zawartych pomiędzy Federacją Rosyjską i odpowied© 2010 WPHI w Moskwie 91 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • nio Azerbejdżanem, Armenią, Białorusią, Kazachstanem, Kirgistanem, Mołdową, Tadżykistanem, Turkmenistanem, Uzbekistanem, Ukrainą i Gruzją); kraje bez preferencji — stosowana jest podwójna stawka bazowa. Towary, które są importowane jako wkład do kapitału podstawowego rosyjskich firm, mogą być zwolnione z opłat celnych i NDS (VAT) (ma to zastosowanie wyłącznie do nie podlegających akcyzie środków podstawowych). Cła importowe i podatki powinny zostać uiszczone najpóźniej 15 dni od dnia przedstawienia towarów organowi celnemu w miejscu ich przekroczenia granicy obszaru celnego Federacji Rosyjskiej lub od dnia zakończenia wewnętrznego tranzytu celnego, jeśli deklaracja towaru nie odbywa się w miejscu ich dostarczenia. 4. NDS — PODATEK OD WARTOŚCI DODANEJ (VAT) Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 3) materiałów do produkcji medycznych preparatów immunobiologicznych, wykorzystywanych w diagnostyce, profilaktyce i (lub) leczeniu infekcji (zgodnie z wykazem, zatwierdzanym przez Rząd FR); 4) przedmiotów artystycznych, przekazywanych jako darowizna dla instytucji, uznanych zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej za szczególnie cenne obiekty spuścizny kulturowej narodów Federacji Rosyjskiej; 5) wszelkiego rodzaju publikacji drukowanych, otrzymywanych przez biblioteki państwowe i miejskie w ramach międzynarodowego systemu wymiany książek, a także dzieł filmowych, wwożonych przez specjalistyczne organizacje państwowe w celu przeprowadzenia ich międzynarodowego niekomercyjnego obiegu; 6) towarów, będących produktem działalności gospodarczej organizacji rosyjskich na gruntach, które są terytorium obcego państwa z prawem do uprawiania przez FR na mocy umowy międzynarodowej; 7) sprzętu technicznego, akcesoriów i części zamiennych do niego, wwożonego jako wkład do kapitału zakładowego organizacji; 8) nie poddanych obróbce naturalnych diamentów; 9) towarów przeznaczonych do oficjalnego użytku zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych i równoznacznych z nimi placówek, a także do prywatnego użytku personelu dyplomatycznego i administracyjnotechnicznego tych przedstawicielstw oraz członków ich rodzin; 10) waluty Federacji Rosyjskiej i waluty obcej i banknotów, będących legalnymi środkami płatniczymi (poza kolekcjonerskimi), a także papierów wartościowych — akcji, obligacji, certyfikatów, weksli; 11) produktów przemysłu morskiego, wyłowionych i (lub) przetworzonych przez przedsiębiorstwa przetwórstwa rybnego (organizacje) Federacji Rosyjskiej; 12) statków, podlegających rejestracji w Rosyjskim Międzynarodowym Rejestrze Sądowym; 13) towarów, za wyjątkiem towarów akcyzowych, figurujących w wykazie, zatwierdzanym przez Rząd Federacji Rosyjskiej, przewożonych przez granicę celną FR w ramach współpracy międzynarodowej FR w sferze badań i eksploatacji przestrzeni kosmicznej, a także porozumień o usługach w zakresie uruchamiania aparatów kosmicznych. NDS pobierany jest bezpośrednio przy imporcie towarów na terytorium FR i liczony jest na podstawie wartości celnej towaru. Przy nałożeniu NDS na towary przewożone przez granicę celną Federacji Rosyjskiej zgodnie z artykułem 164 Kodeksu Podatkowego obowiązują trzy rodzaje stawek: zerowa, 10% i 18%. Opodatkowaniu nie podlega (zwalniany jest z podatku) wwóz na terytorium Federacji Rosyjskiej: 1) towarów (z wyjątkiem podlegających akcyzie), będących bezpłatną pomocą (wsparciem) dla Federacji Rosyjskiej w trybie ustalonym przez Rząd Federacji Rosyjskiej na mocy Ustawy federalnej „O bezpłatnej pomocy (wsparciu) dla Federacji Rosyjskiej i wprowadzaniu zmian i uzupełnień do aktów prawnych FR o podatkach i ustanawianiu ulg na wpłaty do państwowych funduszy pozabudżetowych w związku z okazaniem bezpłatnej pomocy (wsparcia) Rosyjskiej Federacji”; 2) towarów, wymienionych w podpunkcie 1 punktu 2 artykułu 149 Kodeksu Podatkowego, a także surowców i części dla przemysłu, np. niezbędny sprzęt medyczny, taki jak: • wyroby ortopedyczne i protezy, włączając surowce i materiały do ich produkcji, półprodukty; • sprzęt techniczny, w tym motorowe środki transportu, które służą wyłącznie do zapobiegania niepełnosprawności lub rehabilitacji niepełnosprawnych; • okulary, soczewki i oprawki okularów (z wyjątkiem okularów przeciwsłonecznych i ich oprawek), produkty i materiały do ich wyrobu, półprodukty. Zgodnie z artykułem 164 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej zerowa stawka NDS (VAT) obejmuje: 1) towary (za wyjątkiem ropy naftowej, w tym kondensat gazowy, gaz ziemny, które eksportowane są na terytorium państw — członków WNP), eksportowane za granicę pod warunkiem ich faktycznego wywozu poza obszar celny FR; 92 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 93 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2) usługi bezpośrednio związane z transportem przez terytorium celne FR towarów, objętych tranzytową procedurą celną przez w/w terytorium; 3) usługi dot. przewozu pasażerskiego i bagażowego; 4) usługi wykonywane bezpośrednio w przestrzeni kosmicznej, a także niezbędne dla nich wykonywane na powierzchni ziemi prace przygotowawcze; 5) metale szlachetne w odniesieniu do płatników podatkowych realizujących wydobycie i produkcję ze złomu i odpadów oraz Państwowego Funduszu Metali i Kamieni Szlachetnych FR, Funduszy Metali i Kamieni Szlachetnych podmiotów FR, Banku Centralnego Rosji, banków; 6) towarów przeznaczonych do oficjalnego użytku zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych i równoznacznych z nimi placówek, a także do prywatnego użytku personelu dyplomatycznego i administracyjno-technicznego tych przedstawicielstw oraz członków ich rodzin. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • • • • • • • • • drobiowych, schabu, karkówki, udźca, szynki, polędwicy; pieczonej wieprzowiny i wołowiny; konserw — szynki, bekonu, schabu i ozorów w galarecie); mleka i produktów mlecznych (włączając wyprodukowane na ich bazie lody, poza lodami przygotowanymi na bazie owoców i owoców leśnych, a także lodu owocowego i spożywczego); jajek i produktów jajecznych; oleju roślinnego; margaryny; cukru; soli; ziarna, karm kombinowanych/wieloskładnikowych, mieszanek karm, odpadów zbożowych; olejów z nasion i produktów ich przetwarzania (wytłoczyn itp.); chleba i pieczywa (w tym pieczywo słodkie, suchary i wyroby obwarzankowe); kasz; mąk; makaronów; żywych ryb (za wyjątkiem cennych gatunków, m.in.: białego łososia, łososia bałtyckiego i dalekowschodniego, jesiotrowych (bieługi, jesiotra, sterleta, jesiotra gwiaździstego), łososia, pstrąga (poza morskim), nelmy, łososia syberyjskiego, muksuna, omula, siei syberyjskiej i amurskiej); owoców morza i produktów rybnych, w tym ryb chłodzonych, mrożonych i inaczej przetworzonych, śledzi, konserw (za wyjątkiem delikatesowych: kawioru ryb z rodziny jesiotrów i łososi; białego łososia, łososia bałtyckiego i dalekowschodniego, jesiotrowych — bieługi, jesiotra, sterleta, jesiotra gwiaździstego; łososia; grzbietu i tuszy nelmy; słabo solonych łososi syberyjskiego, średnio osolonych łososi, muksuna, omula, filetów — kawałków łososia; mięsa krabów i wędzonych oraz gotowano-mrożonych zestawów kończyn krabów; żywności dla dzieci i cukrzyków; warzyw (włączając ziemniaki); Zgodnie z artykułem 149 Kodeksu Podatkowego „Operacje nie podlegające opodatkowaniu (zwolnione z podatku)” nie podlegają opodatkowaniu przy realizacji na terytorium FR: 1) towary medyczne, figurujące w wykazie zatwierdzanym przez Rząd FR; niezbędny do życia sprzęt medyczny; wyroby ortopedyczne i protetyczne, surowce i materiały do ich wyrobu oraz półprodukty; okulary, soczewki i oprawki (poza okularami przeciwsłonecznymi); 2) usługi medyczne: w zakresie diagnostyki, profilaktyki i leczenia; pobierania krwi; usługi pogotowia ratunkowego dla ludności; dyżury personelu medycznego przy łóżku pacjenta i in.; 3) usługi pogrzebowe; 4) towary objęte reżimem celnym handlu bezcłowego; 5) organizacja totalizatorów i innych gier opartych na ryzyku (w tym z użyciem automatów gier) przez organizacje lub indywidualnych przedsiębiorców branży hazardowej; 6) organizacja loterii, przeprowadzanych z decyzji pełnomocnego organu władzy wykonawczej, włączając usługi związane ze sprzedażą kuponów; 7) sprzedaż nie poddanych obróbce diamentów firmom przetwórczym wszystkich typów własności; 8) sprzedaż domów mieszkalnych, pomieszczeń, a także udziałów w nich; Stawka podatkowa o wysokości 10% stosowana jest w sprzedaży: 1) Następujących produktów żywnościowych: • bydła i drobiu wg masy rzeczywistej; • mięsa i produktów mięsnych (za wyjątkiem delikatesowych: polędwicy, cielęciny, ozorów, kiełbas chłodnego wędzenia, półsuchych, suszonych, faszerowanych; wędlin wieprzowych, baranich, wołowych, cielęcych, 2) poniższych towarów dziecięcych: • wyrobów tekstylnych dla noworodków, dzieci w wieku żłobkowym, przedszkolnym, wczesnoszkolnym i szkolnym: odzieży wierzchniej, bielizny, rajstop i skarpet i innych wyrobów tekstylnych: rękawiczek, rękawic, nakryć głowy; • odzieży, w tym ze skór naturalnych owczych i króliczych dla niemowląt i dzieci do wieku szkolnego włącznie; odzieży wierzchniej, bieli- 94 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie • • • • • • • 95 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • • • • • • • • • • • • • • • • • zny, nakryć głowy, odzieży i wyrobów dla noworodków i niemowląt. Postanowienia danego akapitu nie obejmują wyrobów ze skór naturalnych i futer poza owczymi i króliczymi. obuwia (za wyjątkiem sportowego): bucików dla niemowląt, obuwia przedszkolnego, szkolnego; walonków; obuwia gumowego: dziecięcego, szkolnego; łóżeczek dziecięcych; materaców dziecięcych; wózków; zeszytów szkolnych; zabawek; plasteliny; piórników; patyczków do liczenia; liczydeł; dzienników szkolnych; zeszytów do rysunku; bloków rysunkowych; bloków technicznych; okładek na podręczniki, dzienniki, zeszyty; zestawów liter i cyfr pieluch; 3) periodyków za wyjątkiem wydawnictw reklamowych i erotycznych; • wydawnictw książkowych z dziedziny edukacji, nauki i kultury, za wyjątkiem wydawnictw reklamowych i erotycznych; • w danym podpunkcie pod pojęciem wydania periodycznego rozumie się gazetę, pismo, almanach, biuletyn, inne wydawnictwo mające stały tytuł, bieżący numer i wychodzące nie rzadziej niż raz w roku; • w danym podpunkcie pod pojęciem periodyków o charakterze reklamowym rozumie się periodyczne wydawnictwa drukowane, w których reklama przekracza 40% objętości numeru wydawnictwa; 4) następujących towarów medycznych produkcji krajowej i zagranicznej: • medykamentów, w tym środków przeznaczonych do prowadzenia badań klinicznych, substancji medycznych (także produkcji wewnątrzaptecznej); • wyrobów o przeznaczeniu medycznym. Na pozostałe towary obowiązuje 18% NDS. 96 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 5. AKCYZA Akcyza pobierana jest z takich towarów jak: wino, piwo, spirytus, tytoń, samochody osobowe i paliwo. Wysokość akcyzy może być ustalana bądź w postaci absolutnej sumy za jednostkę towaru (specyficzna lub „twarda” stawka podatkowa), bądź w formie procentu od wartości celnej towaru lub stawki mieszanej, kombinowanej. Towary akcyzowe to: 1) spirytus etylowy pozyskiwany ze wszystkich surowców poza spirytusem koniakowym; 2) produkty zwierające spirytus (roztwory, emulsje i inne produkty w formie płynnej) o objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 9%; 3) produkcja alkoholowa (spirytus pitny, wódka, likiery, koniak, wino i inne alkohole spożywcze o objętościowej mocy spirytusu etylowego ponad 1,5%, za wyjątkiem produktów do wyrobu wina); 4) piwo; 5) produkty tytoniowe; 6) samochody osobowe i motocykle o mocy silnika ponad 112,5 kW (150 KM); 7) benzyna samochodowa; 8) olej napędowy — diesel; 9) oleje samochodowe do silników diesel i (lub) benzynowych; 10) benzyna ekstrakcyjna. Od początku 2009 roku wprowadzone zostały są nowe stawki akcyzy na towary sprowadzane do Rosji. Zmianie uległy stawki akcyzy na piwo, towary tytoniowe, samochody i paliwo (art. 193 Kodeksu Podatkowego FR — nowa redakcja). Władimir Putin obiecuje, że opłaty z tytułu akcyzy w roku 2010 zmniejszą się w stosunku do roku 2009 o pół procenta. Średnia wysokość akcyzy w roku 2008 wyniosła 11,5%, w roku 2009–10,6%, oczekiwana średnia stawka akcyzy w roku 2010 to 10,15%. Jeszcze pod koniec 2009 roku, rząd rosyjski zapowiedział stopniowe zmniejszanie stawek celnych i wprowadzenie określonych zmian w przepisach celnych, co ma pozwolić ułatwić i skrócić proces odpraw celnych i zreformować obwiązujące przepisy celne. Zgodnie z przewidywaniami ekspertów korekcie w 2010 roku poddane zostaną przede wszystkim stawki akcyzy na towary, na które obecnie nałożone są najwyższe stawki. W 2009 roku, w celu ochrony rosyjskich producentów, wprowadzone zostały nowe, wyższe stawki akcyzy na takie towary jak: wieprzowina, drób i cukier. Trzykrotnie © 2010 WPHI w Moskwie 97 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie podwyższona została stawka akcyzy na wwóz mleka i produktów mlecznych, w tym produktów mlecznych dla dzieci; dwukrotnie wzrosła akcyza na import ryżu. Oprócz tego zwiększona została akcyza na import samochodów, skuterów śnieżnych, ciekłokrystalicznych i plazmowych telewizorów, a także produktów futrzarskich. Zmniejszenie średniej wartość akcyzy w 2009 roku w porównaniu z rokiem 2008 spowodowane został przede wszystkim zmianą akcyzy na import samolotów pasażerskich — „biznes jetów” (mieszczących na pokładzie do 19 osób); drzewa egzotycznego, półproduktów i materiałów do produkcji okularów i sztućców — w 2009 roku towary te objęte zostały zerową stawką akcyzy. W 2010 roku omawiana są przez rząd federalny zmiany stawki akcyzy na samochody osobowe — z obecnych 30% do poziomu 25%. Przeciwko takiemu rozwiązaniu występuje szef MINPROMTORG (Ministerstwo Przemysłu i Handlu) — Viktor Christenko, który podkreśla, że biorąc pod uwagę potrzebę wsparcia i ochrony przemysłu rosyjskiego, stawki akcyzy na import samochodów osobowych powinny zostać na zmienionym poziomie do 2015–2016 roku. 6. OPŁATY CELNE Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • zwolnienie z wwozowych opłat celnych, obniżenie stawek wwozowych opłat celnych na towary pochodzące z krajów rozwijających się, które korzystają z państwowego systemu preferencji Federacji Rosyjskiej, rewidowanej co jakiś czas (ale nie rzadziej niż co 5 lat); Zgodnie z artykułem 36 Ustawy Federacji Rosyjskiej „O taryfie celnej” preferencyjna taryfa stosowana jest wobec: • towarów pochodzących z krajów rozwijających się, które korzystają z państwowego systemu preferencji Federacji Rosyjskiej; na towary te obowiązuje wwozowa opłata celna o wysokości 75% aktualnych stawek celnych; • towarów pochodzących z krajów najmniej rozwiniętych, które należą do grupy beneficjentów państwowego systemu preferencji Federacji Rosyjskiej; towary te korzystają z przywileju bezpłatnego wwozu; • towarów, pochodzących z państw, które tworzą razem z Rosją strefę wolnego handlu lub unię celną, lub które podpisały porozumienie o utworzeniu takiej strefy bądź unii. Przez państwowy system preferencji Federacji Rosyjskiej rozumie się zbiór zasad, określających warunki i tryb udzielania przez Federację Rosyjską przywilejów przy opłacaniu wwozowych ceł na zagraniczne towary, pochodzące z konkretnych krajów (grup krajów). Na mocy ustawy FR „O taryfie celnej” w stosunkach polityczno-handlowch Federacji Rosyjskiej z innymi państwami dopuszcza się wprowadzanie ulg (preferencji) w taryfie celnej Federacji Rosyjskiej w postaci: • wprowadzenia kwot taryfowych na preferencyjny wwóz towarów rolniczych, których odpowiedniki są produkowane (wydobywane, uprawiane) w Federacji Rosyjskiej; • zwolnienia z wwozowych opłat celnych, obniżenia stawek wwozowych opłat celnych wobec towarów, pochodzących z państw, które tworzą razem z FR strefę wolnego handlu, unię celną lub podpisały umowy o przyszłym utworzeniu takiej strefy lub unii; Aby uzyskać „przywilej preferencyjności”, należy przedstawić dokumenty (świadectwo pochodzenia, zaświadczenie o pomocy humanitarnej i in.). Preferencyjne stosunki z Polską reguluje „Porozumienie o ujednoliconych zasadach, określających pochodzenie towarów z krajów rozwijających się przy udzieleniu ulg taryfowych w ramach Państwowego Systemu Preferencji”. Reżim (tryb) preferencyjny nie obejmuje niżej wymienionych kategorii towarów (kody podane według Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego): • Grupa 20: Produkty przetwórstwa warzyw, owoców, orzechów lub innych części roślin: 2009; • Grupa 22: Napoje alkoholowe, bezalkoholowe i ocet: 2202, 2203 00, 2208 20; 2208 30; 2208 40; 2208 50; 2208 90; • Grupa 62: Części odzieży i dodatki do odzieży, oprócz wyrobów tekstylnych produkcji maszynowej lub ręcznej roboty: 6201 13, 6201 93 000, 6202 13, 6202 93 000, 6203 12 000, 6203 19 300, 6203 23, 6203 29 110, 6203 29 190, 6203 33, 6203 39 110, 6203 39 190, 6203 43, 6203 49 110, 6203 49 190, 6203 49 310, 6203 49 390, 6203 49 500, 6204 13 000, 6204 19 100, 6204 23, 6204 29 110, 6204 29 190, 6204 33, 6204 39 110, 6204 39 190, 6204 43 000, 6204 44 000, 6204 53 000, 6204 59 100, 6204 63, 6204 69 110, 6204 69 190, 6204 69 310, 6204 69 390, 6204 69 500, 6205 30 000, 6206 40 000, 6207 19 000, 6207 22 000, 6207 92 000, 6208 11 000, 6208 22 000, 6208 92, 6209 30 000, 6209 90 000, 6209 90 98 © 2010 WPHI w Moskwie Wysokość opłaty celnej zależy także od wartości celnej towaru, ale nie może przekraczać 100 000 rubli (około 3.500,- USD). 7. PAŃSTWOWY SYSTEM PREFERENCJI © 2010 WPHI w Moskwie 99 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • • • • • 000, 6210, 6211 11 000, 6211 12 000, 6211 33, 6211 43, 6212, 6213 90 000, 6214 30 000, 6214 40 000, 6215 20 000, 6216 00 000, 6217; Grupa 64: Obuwie, getry i podobne wyroby oraz ich części: 6401, 6402, 6404 11 000, 6404 19, 6405 20 910, 6405 20 990, 6405 90 100, 6405 90 100, 6406 10 900, 6406 20 100, 6406 20 900, 6406 99; Grupa 71: Perła naturalna lub hodowlana, kamienie szlachetne i półszlachetne, metale szlachetne, metale platerowane metalem szlachetnym i wyroby z nich; biżuteria; monety: 7116 20, 7117; Grupa 85: Maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektryczny; ich części; urządzenia do odtwarzania i rejestracji dźwięku; urządzenia telewizyjne do rejestracji i odtwarzania obrazu i dźwięku oraz ich części i wyposażenie dodatkowe do tych urządzeń: 8517 10 000, 8519, 8520, 8521, 8525 10, 8525 20, 8527, 8528; Grupa 87: Środki transportu lądowego, oprócz wagonów kolejowych lub tramwajowych, ich części i akcesoria: 8703; Grupa 91: Wszelkiego rodzaju zegarki i ich części: 9101, 9102, 9103, 9104 00, 9105, 9106, 9107 00 000, 9108, 9109, 9110, 9111, 9111, 9112, 9113, 9114. Podstawą udzielenia trybu preferencyjnego mogą być: • kraj pochodzenia; • cel importu; • rodzaj towaru i jego wartość; • reżim celny; • specjalne procedury celne. Na przykład: • dla państw, w stosunku do których, obowiązuje reżim preferencyjny, opłata celna wynosi 0,75% stawki podstawowej; • z opłaty celnej zwolniony jest towar, który może być wykorzystany do produkcji pożywienia dla dzieci. 8. REGULOWANIE IMPORTU Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie są dosyć niskie. Oprócz tego, zgodnie z programem wstąpienia do WTO do 2010 planowane jest obniżenie średniej stawki taryfy celnej z 12,9% do 11,5%, w tym na towary rolnicze od 18,6% do 18%; na towary przemysłowe — z 10% do 7,6%. Realizowane są działania w dziedzinie podatkowej stymulacji wwozu wysokotechnologicznego sprzętu, który nie jest produkowany (lub jest produkowany w niedostatecznej ilości) na terytorium Federacji Rosyjskiej, a także niektórych towarów rolniczych i medycznych, środków produkcji itd. Zgodnie z Rozporządzeniem Rządu FR No 321 z 26 maja 2007 roku „O wprowadzeniu zmian do taryfy celnej Federacji Rosyjskiej”, od czerwca 2007 roku zerowa stawka opłat celnych obejmuje ponad 600 nazw sprzętu przemysłowego i urządzeń technicznych, co stwarza sprzyjające warunki dla technicznej reorganizacji i modernizacji procesu produkcyjnego rosyjskich przedsiębiorstw. 8.2. GŁÓWNE REŻIMY (PROCEDURY) CELNE Główne procedury celne • dopuszczenie do wewnętrznego użytku • eksport • międzynarodowy tranzyt celny Ekonomiczne reżimy celne • przetwarzanie na obszarze celnym • przetwarzanie w celu wewnętrznego wykorzystania • przetwarzanie poza obszarem celnym • wwóz czasowy • skład celny Kończące reżimy celne • reimport • reeksport • zniszczenie • zrzeczenie się towaru na rzecz państwa Specjalne reżimy celne • wywóz czasowy • handel bezcłowy • przemieszczanie zapasów • inne specjalne reżimy celne Wszystkie rozwiązania i procedury określa Ustawa Federalna „O podstawach państwowego regulowania zewnętrznej działalności handlowej”. Generalnie polityka importowa FR jest liberalna: opłaty celne na podstawowe towary Wwóz towarów na obszar celny Federacji Rosyjskiej i ich wywóz z tego obszaru pociągają za sobą obowiązek umieszczenia ich pod jednym z reżimów celnych wymienionych w tym podrozdziale i przestrzegania tego reżimu. Osoby mają w dowolnym momencie wybrać dowolny reżim celny lub zamienić go innym zgodnie z Kodeksem Celnym Federacji Rosyjskiej. 100 © 2010 WPHI w Moskwie 8.1. REGULACJE OGÓLNE © 2010 WPHI w Moskwie 101 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie a) Dopuszczenie do wewnętrznego użytku Dopuszczenie to wewnętrznego użytku — to procedura celna, zgodnie z którą towary wwiezione na obszar celny Federacji Rosyjskiej pozostają na nim bez obowiązku ich wywozu z tego terytorium. Towary uzyskują status znajdujących się w wolnym obrocie na obszarze celnym Federacji Rosyjskiej po uiszczeniu opłat celnych, podatków i pod warunkiem przestrzegania wszelkich ograniczeń przewidzianych ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego. b) Międzynarodowy tranzyt celny Procedura jest stosowana wobec towarów zagranicznych, przemieszczanych po obszarze Federacji Rosyjskiej do krajów trzecich. Tranzyt odbywa się pod kontrolą celną bez uiszczania opłat celnych, podatków, oraz bez zakazów, a także bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej. c) Przetwarzanie na obszarze celnym (uszlachetnianie bierne). Przetwarzanie na obszarze celnym — jest to procedura celna stosowana w sytuacji, gdy wwiezione towary używane są na obszarze celnym FR przez pewien czas (okres przetwarzania towarów) w celu przeprowadzenia operacji przetwarzających. Towary są warunkowo całkowicie zwolnione z opłat celnych, podatków — jeśli spełniony zostanie warunek wywiezienia produktów przetworzenia z obszaru celnego FR w określonym terminie. Okres przetwarzania towarów ustala wnioskodawca za zgodą organu celnego i ten nie może przekraczać dwóch lat. Przetworzone towary mogą następnie zostać dopuszczone do swobodnego obrotu pod warunkiem wniesienia stosownych opłat celnych. d) Przetwarzanie w celu wewnętrznego wykorzystania (uszlachetnianie czynne). Przetwarzanie w celu wewnętrznego wykorzystania — ta procedura celna jest stosowana, gdy wwiezione towary używane są na obszarze celnym FR przez pewien czas (okres przetwarzania towarów) w celu przeprowadzenia operacji przetwarzających i pod warunkiem następnego dopuszczenia produktów przetworzenia do swobodnego obrotu. Żadne opłaty celne ani podatki nie są pobierane od towarów przywożonych, lecz ich zapłata następuje w momencie dopuszczenia przetworzonych towarów do obrotu, po stawkach obowiązujących wobec towarów już przetworzonych. Okres przetwarzania towarów ustala wnioskodawca za zgodą organu celnego i ten nie może przekraczać roku. e) Przetwarzanie poza obszarem celnym 102 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Przetwarzanie poza obszarem celnym — ta procedura celna przewiduje wywóz towarów z obszaru celnego FR w celu poddania ich operacjom przetwórczym w określonym czasie (okres przetwarzania towarów) z późniejszym wwozem produktów przetworzenia z pełnym lub częściowym zwolnieniem z wwozowych opłat celnych i podatków. Wywożonych towarów nie dotyczą też ograniczenia i zakazy o charakterze ekonomicznym. Przy wywożeniu towarów zgodnie z reżimem celnym przetwarzania poza obszarem celnym nie obowiązuje zwolnienie z opłat, zwrot lub kompensacja podatków. Okres przetwarzania towarów ustala wnioskodawca za zgodą organu celnego i ten nie może przekraczać dwóch lat. f) Wwóz czasowy Wwóz czasowy — to procedura, w której towary zagraniczne wykorzystywane są przez określony czas (okres wwozu czasowego) na obszarze celnym FR z pełnym lub częściowym zwolnieniem z opłat należności celnych, podatków, jak też bez stosowania wobec nich zakazów i ograniczeń o charakterze ekonomicznym. Wwóz czasowy jest możliwy wówczas, gdy towary objęte omawianą procedurą są rozpoznawalne przez organy celne przy ich powrotnym wywozie (reeksporcie), za wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z międzynarodowymi umowami zawartymi przez FR, dopuszcza się zamianę wwiezionych towarów towarami tego samego typu. Okres trwania tej procedury wynosi 2 lata. Wwiezione towary powinny pozostać w stanie niezmienionym za wyjątkiem sytuacji, w których zmiana ta dotyczy naturalnego zużycia lub ubytku w warunkach prawidłowego transportu, przechowywania i eksploatacji. Dopuszczalne jest dokonywanie operacji niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa towarów, włączając ich naprawę (poza kapitalnym remontem i modernizacją), obsługę techniczną i inne działania, zmierzające do zachowania możliwości konsumpcyjnych towarów oraz utrzymania ich w stanie w jakim znajdowały się w dniu objęcia procedurą celną wwozu czasowego. Pełne zawieszenie opłat celnych ma miejsce wówczas, gdy wwóz czasowy towarów nie stanowi istotnego uszczerbku dla gospodarki Federacji Rosyjskiej (na przykład w przypadku wwozu opakowań, podstawek, jeżeli wwóz czasowy towarów zachodzi w ramach udzielania pomocy międzynarodowej), w innych przypadkach stosuje się częściowe zawieszenie opłat celnych. g) Karnet ATA Karnet ATA (ATA Carnet System) — to międzynarodowy dokument celny, „paszport towarów”, który został opracowany na początku lat 60 XX wieku w celu zorganizowania bezcłowego krótkoterminowego importu próbek i © 2010 WPHI w Moskwie 103 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wzorów handlowych, wyposażenia zawodowego i towarów, przeznaczonych na wystawy i targi. System funkcjonuje w ramach międzynarodowej konwencji celnej, która została przyjęta przez Światową Organizację Celną (WCO). System Karnetów ATA działa w Rosji od 2000 roku. Pełną informację na temat korzystania z ATA można znaleźć w Rozporządzeniu Federalnej Służby Celnej Federacji Rosyjskiej Nr. 895 z 25 lipca 2007 r. „O ZATWIERDZENIU METODYCZNYCH REKOMENDACJI DOTYCZĄCYCH KORZYSTANIA Z KARNETÓW ATA”, którego tekst dostępny jest na stronie http://www. tamognia.ru/fts/fts_1820.html. h) Skład celny Skład celny — jest to procedura celna, w której ramach, wwiezione na obszar celny FR towary zagraniczne umieszczane są pod kontrolą celną bez uiszczania opłat celnych, podatków oraz bez stosowania wobec nich ograniczeń o charakterze ekonomicznym. Składami celnymi są specjalnie wydzielone i wyposażone dla wyznaczonych celów pomieszczenia i/lub otwarte powierzchnie. Towary mogą być przechowywane w składzie celnym w okresie 3 lat. Wyróżnia się składy celne typu otwartego i zamkniętego. Składy celne są otwarte, jeśli są dostępne dla wszelkiego rodzaju towarów i osób, klientów, które chcą skorzystać z danej procedury celnej. Składy celne typu zamkniętego, to składy prowadzone przez ich właścicieli do korzystania z tej procedury w ramach własnych potrzeb działalności gospodarczej. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie naturalnego zużycia lub ubytku w warunkach prawidłowego transportu, przechowywania czy używania (eksploatacji); 4) zostały uiszczone sumy wwozowych opłat celnych, podatków, subsydiów i inne sumy, podlegające zwrotowi do budżetu federalnego przy reimporcie tych towarów. Przy reimporcie towarów zwrotowi do budżetu federalnego podlegają: • sumy wwozowych należności celnych, podatków i (lub) procenty od nich, w przypadku gdy sumy tych opłat, podatków i (lub) procenty od nich nie były pobierane lub zostały zwrócone w związku z wywozem towarów z obszaru celnego Federacji Rosyjskiej; • sumy podatków wewnętrznych, subsydiów oraz inne sumy, nie wpłacone lub otrzymane bezpośrednio lub pośrednio w formie wypłat, ulg lub kompensacji w związku z wywozem towarów z obszaru celnego FR. j) Reeksport Reeksport — jest to procedura celna, w której ramach, towary wcześniej wwiezione na obszar celny Federacji Rosyjskiej, są wywożone z tego obszaru bez uiszczania lub za zwrotem wpłaconych sum wwozowych należności celnych, podatków oraz bez stosowania wobec nich zakazów i ograniczeń o charakterze ekonomicznym. Procedurą celną reeksportu obejmuje się towary zagraniczne, w tym także wwiezione na obszar celny Rosji z naruszeniem ustanowionych przez ustawodawstwo rosyjskie o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego zakazów na wwóz, a także towary wcześniej objęte innym reżimem celnym. i) Reimport Reimport — jest to procedura celna, w której ramach, towary wcześniej wywiezione z obszaru celnego FR, w ustalonym czasie są ponownie wwożone na ten obszar bez wnoszenia opłat celnych i podatków, jak również bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej (zakazów i ograniczeń charakterze ekonomicznym). Umieszczenie towarów pod reżim celny reimportu dopuszcza się w następujących przypadkach: 1) przy wywozie z obszaru celnego FR towary miały status znajdujących się w swobodnym obrocie lub były produktami przetworzenia towarów zagranicznych; 2) towary zostają zgłoszone do procedury celnej reimportu w ciągu 3 lat od dnia następującego po dniu przekroczenia wskazanymi towarami granicy celnej przy ich wywozie z obszaru celnego Federacji Rosyjskiej; 3) towary znajdują się w takim samym stanie, w jakim zostały wywiezione z obszaru celnego FR, za wyjątkiem zmian powstałych w wyniku ich k) Handel bezcłowy — Duty free Handel bezcłowy — to reżim celny, w którym towary zagraniczne wwiezione na terytorium FR lub towary rosyjskie są sprzedawane w ramach handlu detalicznego osobom fizycznym, wyjeżdżającym poza granice FR, bezpośrednio w sklepach handlu bezcłowego. Sprzedaż towarów odbywa się bez naliczania ceł, podatków, a także wolny jest od zakazów i ograniczeń o charakterze ekonomicznym. Procedurą handlu bezcłowego można objąć każdą kategorię towarów poza: towarami, których wwóz na terytorium FR i wywóz z niego jest zakazany; towarami, wobec których stosuje się zakaz dopuszczenia do obrotu oraz innymi towarami, których wykaz ustanawia Rząd Federacji Rosyjskiej. Pomieszczenia handlowe sklepów bezcłowych powinny znajdować się w takim miejscu, aby nie istniała możliwość pozostawienia nabytych w nich towarów na obszarze celnym FR, w tym także drogą przekazania ich osobom fizycznym pozostającym na tym obszarze. 104 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 105 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie wie zawarcia umowy o dużym projekcie inwestycyjnym. Maksymalny okres działania procedury wolnego składu trwa 7 lat. Minimalny okres działania procedury (z uwzględnieniem kryteriów oceny projektu inwestycyjnego) nie powinien być krótszy niż 5 lat. l) Wolna strefa celna i wolny skład Wolna strefa celna i wolny skład to w istocie dwie osobne procedury, które są prawnie regulowane przez federalne ustawy „O wolnej strefie ekonomicznej na Magadanie”, „O wolnych strefach ekonomicznych w Federacji Rosyjskiej”, „O wolnej strefie ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim” i Postanowieniu Rządu „O dodatkowych działaniach w celu przyciągnięcia inwestycji dla rozwoju rosyjskiego przemysłu samochodowego”. W porównaniu z pozostałą częścią terytorium celnego FR, na obszarach wymienionych stref obowiązuje ulgowy system podatkowy, w tym dotyczący przemieszczania towarów i środków transportu przez granicę celną Federacji Rosyjskiej oraz szczególne procedury odprawy celnej towarów. Rezydenci wolnych stref są zobowiązani do składania regularnych sprawozdań w organach państwowych o wypuszczaniu na rynek, sprzedaży, produkcji, przetwarzaniu i przechowywaniu towarów w obrębie takich stref. Oprócz tego uczestnicy danego reżimu mają obowiązek, co roku informować organy celne o planach dotyczących importu towarów. Wykaz towarów dopuszczanych do importu na terytorium wolnych stref celnych ustalany jest przez organy celne, co kwartał. Importowane w ramach tej procedury towary mogą znajdować się na terenie wolnych stref przez cały okres swojego istnienia; prawo przewiduje ogólny okres funkcjonowania specjalnej strefy ekonomicznej w Kaliningradzie (wolnej strefy ekonomicznej) na 20 lat, a na Magadanie — do 2014 roku. Wolny skład — to reżim celny, w którego ramach, towary zagraniczne są wwożone na terytorium FR (na miejsce, gdzie znajduje się wolny skład) w celu wyprodukowania środków transportu samochodowego i części samochodowych, dopuszczanych następnie do swobodnego obrotu na obszarze celnym FR. Towary zagraniczne (przy ich wwozie na terytorium FR), tak jak wyprodukowane środki transportu samochodowego i części samochodowe (dopuszczane z wolnego składu do swobodnego obrotu na obszarze celnym FR) są zwolnione z celnych opłat wwozowych (pod warunkiem respektowania ograniczeń co do ilości i wartości). Przy sprzedaży środków transportu samochodowego i części samochodowych na terytorium FR wymagane jest opłacenie podatków zgodnie z ustawodawstwem FR o podatkach i opłatach. Obecnie w FR procedura wolnego składu działa tylko odnośnie produkcji samochodowej (specjalizowany wolny skład celny przemysłowego typu). Do stworzenia wolnego składu konieczne jest posiadanie licencji. Licencje są wydawane dla rosyjskich organizacji przez Federalną Służbę Celną FR na mocy decyzji Rządu FR. Z kolei propozycje stworzenia wolnego składu wnosi do Rządu FR Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego FR na podsta- m) Wolna strefa ekonomiczna/skład/specjalne strefy ekonomiczne Na terenie Rosji powołane są do życia Specjalne Strefy Ekonomiczne (SSE), będące lokalnymi obszarami stworzonymi w celu aktywizacji rozwoju określonego terenu poprzez stymulowanie wewnętrznych czynników jego rozwoju, a także przyciągnięcie do regionu zewnętrznych źródeł: inwestycji, technologii, kapitału ludzkiego itd. Jest to ograniczone terytorium o specjalnym w stosunku do reszty państwa statusie prawnym i ulgowymi warunkami ekonomicznymi dla przedsiębiorców rodzimych i/lub zagranicznych. W Rosji jest w sumie 13 specjalnych stref ekonomicznych. Dwie przemysłowo-produkcyjne SSE są budowane w Obwodzie Lipieckim i w Tatarstanie. Cztery techniczno-wdrożeniowe SSE powstają w Moskwie (Zielenograd), Dubnej, Tomsku i Petersburgu. Oprócz tego trwają prace nad stworzeniem siedmiu SSE typu rekreacyjno-turystycznego. Inwestycje budżetowe na infrastrukturę sześciu SSE do 2010 roku wyniosą 68,5 mld rubli. Inwestycje rezydentów SE są planowane na 74 mld rubli. Powinno zostać stworzonych około 50 tysięcy nowych miejsc pracy. Pod koniec 2009 rozpoczęła się budowa portowych SSE w Kraju Chabarowskim i Krasnojarskim oraz w Obwodzie Uljanowskim (początkowo planowanych do utworzenia jeszcze w 2008 r.). Okres działania tych stref planowany jest na 49 lat. Mimo tego, że wydatki z budżetu federalnego na tworzenie stref zostały dwukrotnie obniżone — z 16 do 8 mld rubli, jednak nie planuje się zamknięcia projektu SSE, chociaż, wg niektórych ekspertów, nie spełniły one oczekiwań i szczególnie w warunkach kryzysu w niedostatecznym stopniu przyciągają inwestorów. Do ich tworzenia przystąpiono w 2005 r. (6 SSE: przemysłowo-produkcyjnych i techniczno-wdrożeniowych) i w 2007 r. (7 SSE typu turystycznorekreacyjnego). Nadal jednak realizacja projektów napotyka wiele przeszkód i wstępne plany dalekie są od zakończenia. Najszybciej spośród stref technicznowdrożeniowych rozwijają się Tomsk i Dubna. W tych strefach została już zakończona budowa pierwszej fazy inwestycji. W Zielenogradzie uruchomienie inwestycji w tych strefach planowane było do końca 2009 r., co jednak może się przeciągnąć z powodu kryzysu, a w Petersburgu są plany budowania razem z państwową korporacją ROSNANO nanofabryki. Infrastruktura jest już gotowa w strefach przemysłowo-produkcyjnych — w Ałabudze i Lipiecku. Latem tego roku nastąpi uruchomienie jeszcze jednej fabryki w Tatarstanie Ałabuga), 106 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 107 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ale już teraz działa tam produkcja mikrobusów i samochodów ciężarowych. Nowy silny inwestor pojawił się w Lipiecku — japońska firma chce tam zbudować fabrykę opon. Inwestycje biznesowe w SSE wyniosły do tej pory 20 mld USD, a do 2015 suma inwestycji może wzrosnąć 30 razy. Generalnie kryzys zmienił sytuację. W 2009 roku finansowana będzie budowa tylko trzech z siedmiu stref turystycznych. Rozpoczną się prace w „Ałtajskiej dolinie”, „Turkusowej Katuni” i „Wrotach Bajkału”. Wybrane zostały właśnie te projekty, ponieważ prace w nich były najbardziej zaawansowane. Aktualność planów inwestowania w tych regionach potwierdzają lokalne władze. Przygotowanie pozostałych czterech stref turystycznych zostało odłożone na termin późniejszy, ale nie ma mowy o rezygnacji z ich tworzenia. Dotyczy to nie rozpoczętych jeszcze budów w SSE typu rekreacyjno-turystycznego: w Kraju Krasnodarskim i Stawropolskim, a także w Obwodzie Irkuckim i Kaliningradzkim. Ich budowa opóźni się, w roku 2009 były tam prowadzone tylko prace projektowe. 8.3. WYBÓR I ZMIANA REŻIMU CELNEGO Kodeks Celny FR (KC FR) określa warunki importu towarów przez granicę celną FR: 1. Obowiązek zgłoszenia reżimu celnego (punkt 1 art. 156 KC FR). Każdy przewóz towarów przez granicę celną możliwy jest wyłącznie pod jednym z określonych przez KC FR reżimów celnych. 2. Prawo wyboru dowolnej procedury celnej, zgodnej z KC FR (punkt 2, art. 156 KC FR). Każdy uczestnik handlu zagranicznego samodzielnie wybiera procedurę celną pod warunkiem wypełnienia wszystkich jego wymagań. 3. Obowiązek respektowania zakazów i ograniczeń przy wyborze określonego reżimu celnego. 4. Przepisy nakazują uzyskanie zgody dla dopuszczenia towarów do dalszego obrotu (zakończenia nadzoru celnego), zgodnie z zadeklarowanym reżimem celnym (art. 157 KC FR). Objęcie towarów odpowiednim reżimem celnym odbywa się za zgodą organu celnego. Za dzień umieszczenia towarów pod określonym reżimem celnym uważa się dzień dopuszczenia towarów (zakończenia bezpośredniej kontroli) przez organ celny. Dopuszczenie towarów zgodnie z zadeklarowanym reżimem możliwe jest dopiero po potwierdzeniu przez organ celny spełnienia wszystkich wymogów dotyczących objęcia towarów danym reżimem, przewidzianych w KC FR (art. 159, 161 KC FR), a w niektórych przy108 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie padkach także wymogów organu celnego o podjęciu działań w celu zapewnienia opłaty należności celnych (art. 160 KC FR). 5. Obowiązek przestrzegania warunków i wymogów wybranego reżimu celnego (punkt 1 art. 156 KC FR). W przypadku niewypełnienia wskazanego postanowienia można pociągnąć importera do odpowiedzialności administracyjnej, np. na mocy art. 16. 17 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych Federacji Rosyjskiej о (KWAFR) „Niewypełnienie wymogów celnej procedury eksportu”, art. 16.19 KWAFR „Bezprawne działania z towarami i (lub) środkami transportu objętymi określoną procedurą celną”. 6. Prawo do zmiany wybranego reżimu celnego na inny, zgodnie z KC FR (punkt 2 art. 156 KC FR). Każdy uczestnik handlu zagranicznego ma prawo do zmiany reżimu celnego w dowolnym momencie, pod warunkiem spełnienia wymogów zarówno poprzedniego, jak i nowego reżimu. 7. Obowiązek zawieszenia działania reżimu celnego w przypadku zmiany statusu towaru (art. 162, punkt 3 art. 217 KC FR). W przypadku konfiskaty towaru w efekcie złamania zasad celnych, np. jako dowodu rzeczowego, działanie procedury celnej wobec tego towaru zostaje wstrzymane. 8.4. IMPORT NA PODSTAWIE UMOWY KONSYGNACYJNEJ W Rosji można zorganizować magazyn konsygnacyjny na okres do 3 lat (bez opodatkowania). 8.5. REEKSPORT Reeksport — jest to procedura celna, w której ramach, towary wcześniej wwiezione na obszar celny Federacji Rosyjskiej, są wywożone z tego obszaru bez uiszczania lub za zwrotem wpłaconych sum wwozowych należności celnych, podatków oraz bez stosowania wobec nich zakazów i ograniczeń o charakterze ekonomicznym, określanych przez ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego. Procedurą celną reeksportu mogą zostać objęte: • towary zagraniczne; w tym także wcześniej objęte innym reżimem celnym, nie przewidującym dopuszczenia tych towarów do obrotu wewnętrznego, w celu zakończenia obowiązywania tego reżimu; © 2010 WPHI w Moskwie 109 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • towary dopuszczone do swobodnego obrotu, w stosunku do których ustalono, iż w dniu przekroczenia granicy celnej posiadały defekty, lub w jakiś inny sposób nie odpowiadały warunkom zawartej transakcji co do ilości, jakości, opisu lub opakowania i dlatego zostają zwrócone dostawcy lub innej wskazanej przez niego osobie; jeśli takie towary mogą być zidentyfikowane przez organy celne, nie były używane ani naprawiane w Rosji, za wyjątkiem sytuacji, kiedy eksploatacja towarów była konieczna do wykrycia defektów lub innych okoliczności, które doprowadziły do zwrotu towarów. W przypadku reeksportu towarów wcześniej dopuszczonych do swobodnego obrotu ma miejsce zwrot uiszczonych przy dopuszczeniu do obrotu sum opłat celnych i podatków. Aby nastąpił zwrot wymienionych należności, takie towary, zgodnie z artykułem 356 KC FR, powinny zostać wywiezione w ciągu sześciu miesięcy od dnia ich dopuszczenia do swobodnego obrotu. 8.6. WWÓZ CZASOWY Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie przez KC FR, w tym także przedstawienia na prośbę organów celnych zobowiązania do wywozu czasowo przywożonych towarów. Procedurą celną wwozu czasowego mogą zostać objęte towary zagraniczne, które wcześniej były umieszczone pod innymi reżimami celnymi pod warunkiem spełnienia określonych w KC FR wymogów i warunków, co do zakończenia obowiązywania wcześniej zadeklarowanego reżimu, a także spełnienia wymogów dotyczących objęcia towarów procedurą wwozu czasowego. Kodeks Celny bezpośrednio przewiduje zwolnienie z opłat celnych i podatków towarów, których czasowy wwóz nie wyrządza istotnej szkody gospodarce Federacji Rosyjskiej. Należą do nich następujące kategorie towarów: • czasowo wwożone kontenery, podstawki i inne opakowania wielokrotnego użytku; • towary wwożone czasowo w ramach rozwijania stosunków handlowych, utrzymywania międzynarodowych więzi w sferze nauki, kultury, kinematografii, sportu i turystyki; • towary wwożone czasowo w ramach udzielenia pomocy międzynarodowej. Wwóz czasowy — to procedura, w której ramach, towary zagraniczne wykorzystywane są przez określony czas (okres wwozu czasowego) na obszarze celnym FR z pełnym lub częściowym zwolnieniem z opłat celnych, podatków, jak też bez stosowania wobec nich zakazów i ograniczeń o charakterze ekonomicznym, określanych przez ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego. Istnieje szereg przypadków, kiedy konieczność użytkowania towarów zagranicznych na terytorium Federacji Rosyjskiej jest czasowa, jak np. organizacja wystaw, eksploatacja towarów przez przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych na terytorium Rosji itd. Wtedy uzasadnione jest skorzystanie z procedury celnej wwozu czasowego, która pozwala na całkowite lub częściowe zwolnienie z opłat celnych i podatków w okresie działania tej procedury. Warunki objęcia towarów procedurą wwozu czasowego: • towary objęte omawianą procedurą muszą być rozpoznawalne przez organy celne przy ich powrotnym wywozie (za wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z międzynarodowymi umowami zawartymi przez FR, dopuszcza się zamianę wwiezionych towarów na towary tego samego typu). Identyfikacja to ustalenie tożsamości towarów objętych procedurą wwozu czasowego, które podlegają powrotnemu wywozowi; • osoba realizująca procedurę czasowego wwozu powinna zagwarantować należyte spełnienie wynikających z niej obowiązków, określonych Należy dodać, że zgodnie z załącznikiem В3 Konwencji o wwozie czasowym (Stambuł 1990) następujące rodzaje opakowań wielokrotnego użytku: opakowanie, kontenery, podstawki, są całkowicie zwolnione z opłat celnych i podatków. Częściowe zwolnienie przewiduje uiszczenie 3% od sumy opłat celnych i podatków, którą należałoby uiścić, jeśli towary zostałyby dopuszczone do obrotu wewnętrznego (za każdy pełny i niepełny miesiąc kalendarzowy przebywania towarów na obszarze celnym Federacji Rosyjskiej). Wyliczona takim sposobem suma może być opłacana od razu przy umieszczeniu towarów pod reżimem wwozu czasowego (przy czym powinna ona być pomnożona przez liczbę miesięcy kalendarzowych, w ciągu których wwożone towary będą się znajdować na obszarze celnym FR) lub w formie okresowo uiszczanych części sumy. Ogólna suma opłat celnych i podatków, pobieranych przy wwozie czasowym z częściowym zwolnieniem nie powinna przewyższać sumy opłat celnych i podatków, którą należałoby uiścić, jeśli w dniu umieszczenia towarów pod tym reżimem celnym zostałyby one dopuszczone do obrotu wewnętrznego bez uwzględnienia kar za niedotrzymanie terminów opłat należności celnych, podatków i procentów od nich. W sytuacji gdy, suma opłat celnych i podatków uiszczana przy czasowym wwozie towarów jest równa sumie, którą należałoby zapłacić, jeśli w dniu 110 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 111 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie umieszczenia towarów pod tym reżimem celnym zostałyby one dopuszczone do obrotu wewnętrznego, wtedy następuje zmiana statusu towarów. Takie towary są klasyfikowane jako dopuszczone do wewnętrznego obrotu pod warunkiem, że nie obowiązują w stosunku do nich ograniczenia o charakterze ekonomicznym. Maksymalny okres wwozu czasowego, określony w art. 213 KC FR, wynosi 2 lata. Dla niektórych typów towarów rząd rosyjski może ustalać krótsze lub dłuższe terminy wwozu czasowego. Zgodnie z rozporządzeniem Państwowego Komitetu Celnego FR z 16.09.2003 Nr. 1022 „O zatwierdzeniu wykazu dokumentów i informacji, niezbędnych do zadeklarowania celnego towarów zgodnie z wybraną procedurą celną”, aby objąć towary procedurą celną czasowego wwozu, należy dodatkowo przedstawić następujące dokumenty i informacje: • dokumenty i informacje o celu czasowego wwozu towarów; • informacje o znakach identyfikacyjnych towarów; • dokumenty i informacje uzasadniające całkowite zwolnienie z opłat celnych i podatków z powołaniem się na konkretną umowę międzynarodową, zawartą przez FR lub na akt prawny Rządu Federacji Rosyjskiej, jeśli takie zwolnienie jest zgodne z ustawodawstwem FR; • zobowiązanie do powrotnego wywozu czasowo wwiezionych towarów, sporządzone w formie dowolnego tekstu pisanego i inne gwarancje należytego wypełnienia obowiązków, określonych przez Kodeks Celny FR (w tym dokumenty potwierdzające posiadanie gwarancji uiszczenia opłaty celnych) • plany i programy przebiegu imprez z użyciem towarów, objętych procedurą celną wwozu czasowego (np.: programy prac badawczych lub procesów dydaktycznych, które przewidują wykorzystanie wskazanych towarów; plany i programy doświadczeń, sprawdzianów, eksperymentów z wykorzystaniem wskazanych towarów); • oświadczenie o planowanym terminie czasowego wwozu towarów — w dowolnej formie na piśmie; • dokumenty i dane, poświadczające spełnienie wymogów wcześniej zadeklarowanego reżimu celnego (w przypadku umieszczania pod reżimem celnym wwozu czasowego towarów, wcześniej objętych inną procedurą celną); • inne dokumenty i informacje, które deklarujący uzna za niezbędne w celu zadeklarowania reżimu celnego wwozu czasowego i wyznaczenia przez organ celny okresu wwozu czasowego, postulowanego przez deklarującego. 112 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 8.7. SPECYFIKA WWOZU CZASOWEGO Z UŻYCIEM KARNETÓW АТА Zgodnie z Konwencją o wwozie czasowym (Stambuł 1990) przy wwozie towarów na terytorium strony umowy zamiast wymaganej przez ustawodawstwo państwowe deklaracji celnej mogą zastosować „dokument wwozu czasowego” — międzynarodowy dokument celny, równoznaczny z deklaracją celną, umożliwiający identyfikację towarów (i środków transportu) i zawierający uznawalną międzynarodowo polisę gwarantującą uiszczenie należności celnych i innych opłat, a także przewidujący uproszczenie formalności celnych. W przypadku czasowego wwozu towarów na podstawie karnetu ATA należy skorzystać z wypełnionego formularza danego karnetu zarówno w momencie czasowego wwozu, jak i późniejszego wywozu towarów za gwarancją Izby Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej. Przy wwozie takich towarów organy celne nie wymagają okazania gwarancji uiszczenia należności celnych. Przy wwozie czasowym takich towarów organy celne nie wymagają przedstawienia gwarancji uiszczenia opłat celnych np. w formie kaucji (предоставления обеспечения уплаты таможенных платежей). Odprawa celna towarów wwożonych na podstawie karnetu ATA odbywa się możliwie szybko. 8.8. MIĘDZYNARODOWY TRANZYT CELNY W przypadku przewozu towarów zagranicznych przez obszar celny Rosji bez zamiaru ich pozostawienia i użytkowania na tym obszarze należy zadeklarować procedurę międzynarodowego tranzytu celnego. Procedura międzynarodowego tranzytu celnego zakłada przemieszczenie towarów zagranicznych przez obszar celny Federacji Rosyjskiej pod kontrolą celną między miejscem ich przybycia a miejscem wyprowadzenia z tego obszaru (jeśli odcinek ten stanowi część ich trasy, która rozpoczyna się i kończy poza granicami obszaru celnego Federacji Rosyjskiej). Przewóz towarów objętych międzynarodowym tranzytem celnym zwolniony jest z opłat celnych i podatków; nie dotyczą go także środki polityki handlowej określone przez ustawodawstwo FR o państwowym regulowaniu handlu zagranicznego. Procedurą tą mogą zostać objęte wszystkie kategorie towarów za wyjątkiem tych, których tranzyt jest zakazany przez ustawodawstwo FR lub na mocy międzynarodowych umów zawartych przez FR. Na przykład zgodnie z ustawą federalną z 08.01.1998 Nr. 3-FЗ „O narkotykach i środkach psychotropowych” zabroniony jest tranzyt przez obszar celny © 2010 WPHI w Moskwie 113 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie FR narkotyków, środków psychotropowych i ich substratów (substancji, które mogą być wykorzystane do utworzenia środków narkotycznych i psychotropowych). Zgoda organu celnego na międzynarodowy tranzyt celny jest wydawana przewoźnikowi lub ekspedytorowi (jeśli jest on obywatelem FR) pod warunkiem spełnienia następujących wymagań: 1) wwóz towarów do Rosji nie jest zakazany przez ustawodawstwo FR; 2) przy wwozie została dokonana kontrola graniczna jak też inne przewidziane przez ustawodawstwo państwowe kontrole w miejscu przybycia tych towarów (jeśli ustawodawstwo FR przewiduje przeprowadzenie tego typu kontroli); 3) przy wwozie przedstawione zostały pozwolenia i/lub licencje na wwóz (jeżeli są one wymagane dla przewożonych towarów zgodnie z ustawodawstwem FR); 4) przy wwozie okazana została deklaracja celna (art. 81 KC FR); 5) zapewniona jest identyfikacja towarów (art. 83 KC FR); 6) środek transportu jest odpowiednio wyposażony na wypadek przewożenia towarów pod plombami i pieczęciami celnymi (art. 84 KC FR); 7) jeśli podjęto działania dla zapewnienia respektowania przepisów Kodeksu Celnego FR. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ślonego państwa (unii państw zagranicznych) na sektor gospodarki rosyjskiej; stosowana jest z decyzji Rządu FR poprzez wprowadzenie cła wyrównawczego, w tym także wstępnego cła wyrównawczego, lub akceptację zobowiązań, przyjętych przez pełnomocny organ państwa (unii państw), które stosuje subwencjonowanie lub przez eksportera. 9. NIEKTÓRE TENDENCJE W FORMALNOŚCIACH CELNYCH Obecnie jedna z najpopularniejszych tras przewozów towarowych z Europy do Azji przebiega przez Polskę i Rosję. Polska jest tzw. centrum konsolidacyjnym, a także szlakiem tranzytowym dla wielu światowych producentów i kompanii handlowych. Najczęściej stosowanym sposobem przewozu ładunków z Polski do Rosji jest transport samochodowy. Praktykowane są także przewozy kontenerowe drogą morską (z Gdańska do portu w Petersburgu) i kolejową (ze stacji Małaszewicze przez Białoruś do Rosji). 10. MODERNIZACJA ROSYJSKIEGO SYSTEMU CELNEGO Rząd FR może ustalić określone kwoty na wwóz niektórych produktów do Rosji. Obecnie obowiązują ograniczenia na import mięsa drobiowego, mięsa wołowego (mrożonego, świeżego lub chłodzonego) i wieprzowego. Oprócz tego może być stosowany czasowy zakaz lub wstrzymanie importu. Na przykład od grudnia 2007 do marca 2008 obowiązywał zakaz importu z Polski mięsa kurzego, a od 2005 — czasowy zakaz wwozu mięsa i warzyw, który został zniesiony 10 listopada 2008. Rząd może także wprowadzać specjalne procedury ochronne, antydumpingowe i kompensacyjne: • specjalne/specyficzne postępowanie ochronne — to procedura mająca na celu ograniczenie zbyt wysokiego importu na obszar celny FR; stosowana jest z decyzji Rządu FR poprzez wprowadzenie kwoty importowej lub specjalnego cła. • postępowanie antydumpingowe — to procedura mająca na celu walkę z dumpingowym importem; stosowana jest z decyzji Rządu FR poprzez wprowadzenie cła antydumpingowego lub akceptację zobowiązań cenowych, przyjętych przez eksportera; • postępowanie kompensacyjne (wyrównawcze) — to procedura mająca na celu neutralizację działania specyficznego subwencjonowania okre- 16 czerwca 2009 r. w Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Rosji odbyła się konferencja podsumowująca projekt TACIS „Modernizacja systemu celnego tranzytu w Federacji Rosyjskiej”. Projekt rozpoczął się już w styczniu 2006 roku. Ma na celu stworzenie rosyjskiego państwowego zautomatyzowanego systemu tranzytu, który zapewni efektywną kontrolę celną i ułatwi handel zagraniczny, prowadzony legalnie i respektujący prawo międzynarodowe. Projekt sprzyja integracji gospodarki FR z gospodarką światową i bliższej współpracy gospodarczej w ramach budowanej wspólnej przestrzeni ekonomicznej Rosja — UE. Opracowany system uwzględnia europejskie doświadczenie krajów członkowskich UE/EFTA (Europejska Wspólnota Wolnego Handlu) w regulowaniu tranzytu. Podczas realizacji projektu została wypracowana metoda IT (EURUTIP — integracyjna platforma tranzytowa UE/Rosja), umożliwiająca wymianę informacji pomiędzy zautomatyzowanymi systemami tranzytowymi Rosyjskiej Federalnej Służby Celnej i centrami administracji celnej państw członkowskich UE/EFTA. Została także przygotowana techniczna i funkcjonalna dokumentacja platformy oraz przeprowadzona analiza ustawodawstwa rosyjskiego pod kątem jego zgodności z postanowieniami konwencji o wspólnym tranzycie z 1987 roku. Oprócz tego przedstawiono przegląd najbardziej efektywnych rozwiązań państw członkowskich UE w sferze rozwoju systemu współpracy or- 114 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 115 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ganów celnych z uczestnikami handlu zagranicznego oraz opisano różnorakie biznes-modele procedury tranzytu. Współpraca celna pomiędzy Unią Europejską w ostatnich latach znacznie się ożywiła. Na przykład 1 lipca 2009 roku do dziewięciu krajów UE, od których Federalna Służba Celna Rosji już otrzymuje na bieżąco wstępne informacje w formie elektronicznej (Finlandia, Szwecja, Czechy, Słowacja, Belgia, Austria, Węgry, Włochy, Łotwa) dołączyły jeszcze cztery państwa — Litwa, Polska, Niemcy i Estonia. Budżet projektu TACIS „Modernizacja systemu celnego tranzytu w Federacji Rosyjskiej” wynosi 3 miliony euro. Projekt jest realizowany przez konsorcjum europejskich i rosyjskich firm: Atos Origin (Belgia), Information Technologies Company (Rosja), Lambert Management Consultants (Irlandia) i Louis Berger SAS (Francja). 11. REORGANIZACJA INSTYTUCJI CELNYCH W FR Federalna Służba Celna Rosji (FSC) rozpoczęła realizację koncepcji odprawy i kontroli celnej towarów w miejscach zbliżonych do granic państwowych. Koncepcja ta jest częścią strategii rozwoju FSC i opiera się na planach długoterminowego rozwoju Federacji Rosyjskiej, strategii rozwoju jej handlu zagranicznego i polityki zagranicznej. W 2010 r. może dojść do dalszych zmian w działaniu FSC, w związku z powołaniem nowej ponadpaństwowej struktury. Prezydenci Białorusi, Rosji i Kazachstanu podpisali 27 listopada br. w Mińsku dokumenty nt. powołania nowego Związku (Unii), określającego wspólne dla ww. państw reguły wwozu i wywozu towarów oraz przepisy definiujące jedną przestrzeń celną. Wstępnie jest mowa o przejęciu w ramach Unii w większości stawek dotychczasowych taryf celnych i opłat, jakie funkcjonowały w FR (92% ceł zostanie przejętych na podstawie regulacji rosyjskich). Zgodnie z porozumieniem 1 stycznia 2010 weszła w życie wspólna celna taryfa, a od 1 lipca 2010 Kodeks Celny Unii, co będzie równoznaczne rezygnacji z kontroli celnej na białorusko-rosyjskiej granicy (w odniesieniu do granicy kazachstańsko-rosyjskiej Kodeks zostanie wprowadzony o rok później). Zasadniczym celem powołanej do istnienia Unii Celnej jest stworzenie Wspólnej Gospodarczej Przestrzeni na terytorium ww. państw, wzorowanej na UE. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa gospodarczego FR poprzez doskonalenie administracji celnej w warunkach konieczności rozwoju infrastruktury podmiotów przygranicznych i zmniejszenia natężenia ruchu drogowego w dużych miastach. 116 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Szef Rosyjskiej FSC Andriej Bieljaninow wyjaśnia: „Po co ogromne samochody mają kursować przez pół kraju z towarami niejasnego pochodzenia, które nie przeszły przez kontrolę celną? Z punktu widzenia bezpieczeństwa lepiej na granicy upewnić się, że w przyczepach rzeczywiście znajduje się ten towar, który został zadeklarowany, a nie ładunki, które mogą stanowić realne zagrożenie dla ludności, takie jak narkotyki, broń, materiały radioaktywne, produkty zarażone groźnymi dla człowieka wirusami. Przecież celem koncepcji przeniesienia odprawy i kontroli celnej towarów do miejsc zbliżonych do granic państwowych jest nie tylko ochrona interesów gospodarczych kraju, ale także interesów jego obywateli.” Koncepcja już częściowo jest realizowana w Moskwie i Petersburgu. W stolicy zlikwidowano 25 punktów celnych, zamiast wcześniejszych czterech urzędów celnych pozostał jeden. W Obwodzie Moskiewskim zwiększono ilość punktów celnych, które przejęły funkcje stołecznych organów celnych. Na podstawie decyzji kolegium Rosyjskiej FSC Dalekowschodni Urząd Celny ma zrealizować do końca 2010 postanowienia koncepcji w swoim regionie. Przy tym tzw. „wewnętrzne urzędy celne” nie zostaną zamknięte — po prostu do tego czasu nastąpi reorganizacja operacji celnych pomiędzy regionami na korzyść przygranicznych podmiotów FR. Na Sachalinie z powodu położenia geograficznego wszystkie przejścia celne umieszczone są w pobliżu portów morskich lub powietrznych. Dlatego nie planuje się tu tak znacznych zmian (w odróżnieniu od organów celnych innych dalekowschodnich regionów). 12. LICENCJONOWANIE Licencja jest wydawana uczestnikom handlu zagranicznego przez terytorialne pododdziały Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego FR na ich wniosek. Za rozpatrzenie wniosku o licencję, wydanie licencji i sporządzenie dokumentu pobierana jest państwowa opłata celna. Licencji wymagają następujące towary: • substancje radioaktywne (wydawana przez Federalną Agencję ds. Energii Atomowej); • materiały wybuchowe i pirotechniczne (wydawana przez Federalną Agencję Przemysłu); • narkotyki, substancje psychotropowe, substancje trujące (wydawana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru w sferze Ochrony Zdrowia i Rozwoju Społecznego); © 2010 WPHI w Moskwie 117 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • • • • • • • • • • • • • • • • • mięso drobiowe; mrożone mięso wołowe; świeże lub chłodzone mięso wołowe; wieprzowina; środki ochrony informacji (wydawana przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa); lekarstwa i substancje farmaceutyczne, używane w celach medycznych (wydawana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru w sferze Ochrony Zdrowia i Rozwoju Społecznego); lekarstwa stosowane w weterynarii (wydawana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego); substancje niszczące ozon (wydawana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru Ekologicznego, Technologicznego i Atomowego); niebezpieczne odpady (Konwencja Bazylejska, licencję wydaje Federalna Służba ds. Nadzoru Ekologicznego, Technologicznego i Atomowego); chemiczne środki ochrony roślin (wydawana przez Ministerstwo Rolnictwa FR); spirytus etylowy; wódka; mocne napoje alkoholowe (o zawartości alkoholu powyżej 28%); dywany i wykładziny pochodzące z UE; ryby z rodziny jesiotrowych i produkty z nich, włączając kawior (wydawana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego); specjalne urządzenia techniczne, przeznaczone do tajnego zdobywania informacji (wydawana przez FSB); Formularze chronionych przed falsyfikacją wyrobów poligraficznych, w tym formularze papierów wartościowych (wydawana przez Federalną Służbę Podatkową). 13. ŚRODKI POZATARYFOWE Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Certyfikat fitosanitarny wymagany jest dla wszystkich produktów pochodzenia roślinnego, które mogą być nosicielami szkodliwych organizmów lub sprzyjać ich rozprzestrzenianiu. Certyfikatu wymagają między innymi: • warzywa; • owoce (świeże i suszone); • rośliny ziarniste; • mąka; • herbata i ziarna kawowe; • orzechy, fasolowe i nasiona; • rośliny i ich części; • nawozy; • drewno, materiały leśne. Certyfikat kwarantannowy jest wydawany przez Federalną Służbę ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego dla każdej partii towarów, wwożonych na terytorium FR. Decyzja o wydaniu certyfikatów fitosanitarnych i/lub kwarantannowych lub o odmowie ich wydania jest podejmowana w ciągu 30 dni kalendarzowych od momentu dotarcia do FS ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego lub jej terytorialnych zarządów wniosku i załączonych do niego dokumentów. Nadzór weterynaryjny sprawowany jest przez FS ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego. Certyfikat weterynaryjny jest wymagany dla następujących kategorii importowanych towarów: • zwierzęta domowe; • bydło rogate; • mięso i wyroby mięsne; • żywe ryby i owoce morza; • jajka, miód i inne tego typu produkty zwierzęcego pochodzenia; • preparaty medyczne stosowane w weterynarii; • nasiona i ziarna; • nieprzetworzone surowce zwierzęce. Proces sprawdzania towaru na granicy obejmuje kontrolę celną, medyczną i sanitarną, kontrolę weterynaryjną i fitosanitarną oraz testy na zgodność ze standardami jakości. Kontrola fitosanitarna sprawowana przez Federalną Służbę ds. Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego (Rossielchoznadzor) realizuje sprawdzanie produktów podlegających kwarantannie. Świadectwo sanitarno-epidemiologiczne (Świadectwo sanitarne) Import niektórych typów produktów na terytorium FR dopuszcza się tylko za okazaniem świadectwa sanitarno-epidemiologicznego potwierdzającego, że towary spełniają wymogi sanitarne. Oddzielne grupy produktów, które są wwożone na terytorium FR po raz pierwszy, przed wwozem muszą zostać poddane rejestracji w kraju importu. 118 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 119 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Świadectwo sanitarno-epidemiologiczne jest wydawane przez Państwową Służbę Nadzoru Sanitarno-Higienicznego Ministerstwa Ochrony Zdrowia FR na podstawie wyników testów produktów. Świadectwo sanitarne wymagane jest dla naturalnych lub sztucznych produktów żywnościowych, towarów dziecięcych, kosmetyków i perfum, a także dla towarów, przeznaczonych do kontaktu z żywnością i skórą człowieka. Pełna lista tych produktów jest dostępna na stronie http://www. tamognia.ru/measures/gig. Okres ważności świadectwa zależy od rodzaju produktu, wyników testów itd., ale nie może być dłuższy niż 5 lat. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie W przypadku większości towarów przy dopuszczeniu na obszar celny FR wymagane jest potwierdzenie przeprowadzenia obowiązkowej certyfikacji. Certyfikat okazywany jest jednocześnie z deklaracją celną. W Federacji Rosyjskiej certyfikaty dzielą się na obowiązkowe i dobrowolne. Certyfikacja obowiązkowa dotyczy produktów, figurujących na listach FederalnejAgencji Regulacji Technicznych i Metrologii (Rostechregulirowanije) Dokładny spis towarów podlegających obowiązkowej certyfikacji znajduje się w Załączniku 7. Dla takich kategorii towarów producent nie ma prawa wytwarzać i sprzedawać produktów bez posiadania odpowiedniego certyfikatu. Nomenklatura towarów, które wymagają obowiązkowej certyfikacji, jest ustalana przez akty prawne FR i jest aktualizowana co roku. Przy certyfikacji obowiązkowej potwierdzana jest zgodność z tymi wymogami, które są określone prawnie. Wydawany w efekcie certyfikat zgodności i znak zgodności są ważne na całym terytorium Federacji Rosyjskiej. Dobrowolny system certyfikacji oznacza certyfikację towarów wyłącznie z inicjatywy producenta. Ma on prawo poddawać swoje produkty certyfikacji na zgodność z dowolnymi wymogami dokumentacji normatywno-technicznej, w tym także zagranicznej. Dobrowolna certyfikacja, przeprowadzana przez prestiżowe organizacje, stanowi skuteczny sposób zachęty klienta do wyboru konkretnego towaru. Dla producenta zdobycie certyfikatu oznacza większe prawdopodobieństwo, że jego produkt zostanie kupiony. Dobrowolna certyfikacja podnosi konkurencyjność produktów i usług i przyspiesza proces obrotu towarów. W ten sposób dobrowolna certyfikacja staje się skutecznym instrumentem rynkowym, którym zainteresowany jest zarówno producent, jak i klient. Zazwyczaj jest ona przeprowadzana na prośbę producenta, sprzedawcy towarów lub na wniosek zamawiającego. Obecnie duże sieci handlowe przy zakupie towarów wymagają oficjalnego potwierdzenia ich jakości, jeśli nawet towary te prawnie nie podlegają obowiązkowej certyfikacji. W takich przypadkach przeprowadzana jest certyfikacja dobrowolna — wydawany jest dobrowolny certyfikat zgodności, certyfikat higieniczny i protokół odbytych testów certyfikacyjnych. Jeśli produkt podlega obowiązkowej certyfikacji, wydawany jest obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R, drukowany na niebieskim formularzu. Istnieje kilka systemów certyfikacji. Najbardziej popularny jest system GOST-R, świadectwo sanitarno-epidemiologiczne i certyfikacja bezpieczeństwa przeciwpożarowego. System certyfikacji GOST-R jest najczęściej praktykowany. Bazuje na GOSTach — państwowych standardach, które ustalają określone wymagania, co do produktów. W dwóch pozostałych systemach certyfikacji towary są sprawdzane na zgodność z dokumentami standaryzującymi, takimi jak Zasady i Normy Sanitarne (SanPIN), Normy Bezpieczeństwa Przeciwpożarowego (NPB) i in. W efekcie ekspertyzy sanitarno-epidemiologicznej wydawane jest świadectwo sanitarno-epidemiologiczne (SEZ), nazywane także „certyfikatem higienicznym”. Certyfikaty obowiązkowe i dobrowolne można uzyskać w jednym z centrów certyfikacji. Dziś na rynku rosyjskim działa wiele organizacji, które podają się za ekspertów w dziedzinie certyfikacji. Jednak, aby uzyskany certyfikat był ważny, centrum certyfikacji musi posiadać akredytację do prowadzenia działalności certyfikacyjnej. Akredytowane centrum certyfikacji ma prawo przeprowadzać certyfikację w swojej dziedzinie akredytacji (zgodnie z wykazem konkretnych grup produkcji, które centrum ma prawo poddawać certyfikacji). Jednym z najbardziej prestiżowych centrów certyfikacji jest „Rostest”. Jeśli jakiś produkt oprócz obowiązkowego certyfikatu w systemie GOST-R podlega także obowiązkowej certyfikacji w innych systemach, to najpierw musi uzyskać certyfikaty jakości (świadectwo sanitarno-epidemiologiczne i certyfikat bezpieczeństwa przeciwpożarowego) i dopiero potem starać się o certyfikat zgodności GOST-R. Aby określić, czy produkt podlega obowiązkowej certyfikacji w systemie GOST-R, czy w systemie bezpieczeństwa przeciwpożarowego, należy znać jego kod według Ogólnorosyjskiego Klasyfikatora Produkcji (OKP), ponieważ odpowiednie wykazy produktów podlegających certyfikacji obowiązkowej są tworzone właśnie w oparciu o OKP. Przy odprawie celnej towarów także konieczne są wszystkie obowiązkowe certyfikaty. Przy tym pracownicy urzędu celnego działają według swojego wykazu towarów podlegających obowiązkowej certyfikacji, uwarunkowanego kodami Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego. Nie ma jednoznacznej zgodności pomiędzy kodami OKP i Nomenklatury Towarowej, dlatego czasem zdarzają się różne interpretacje, co do konieczności certyfikacji pomiędzy urzędem celnym 120 © 2010 WPHI w Moskwie 14. CERTYFIKACJA © 2010 WPHI w Moskwie 121 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie i organami certyfikacyjnymi. W takich spornych przypadkach konieczne jest wyjaśniające pismo z Ogólnorosyjskiego Naukowo-Badawczego Instytutu Certyfikacji (WNIIS), tak zwane: otkaznoje pismo. Otkaznoje pismo — jest to dokument, który zawiera informację, że produkt nie podlega certyfikacji w systemie GOST-R. Pisma te dzielą się na dwa typy — przeznaczone dla handlu i przeznaczone do urzędu celnego, czyli niezbędne dla odprawy celnej ładunku. W zasadzie treść obu pism niczym się nie różni, ale organy celne przyjmują jako dokument obowiązujący tylko pisma wydane przez Ogólnorosyjski Naukowo-Badawczy Instytut Certyfikacji, a wyjaśniające pismo dla działalności handlowej może wydać każdy akredytowany organ certyfikacyjny. Lista produktów, które mogą być dopuszczone do obrotu na obszar celny FR bez okazania certyfikatów zgodności w systemie GOST-R (dana lista została ustalona przez Federalną Agencję Regulacji Technicznych i Metrologii): • towary używane; • towary wwożone jako części zapasowe do wcześniej importowanych na obszar celny FR certyfikowanych gotowych produktów, pod warunkiem okazania kopii certyfikatów zgodności tych produktów i potwierdzenia, że dane części zapasowe będą użyte do wytworzenia gotowych produktów i umieszczone w dokumentacji konstrukcyjnej produktu. Wymagane jest także pisemne zobowiązanie do wykorzystania części zapasowych wyłącznie do kompletowania wskazanych gotowych produktów lub do ich naprawy i obsługi technicznej; • produkty wwożone jako próbki i wzorce w celu przeprowadzenia badań certyfikacyjnych; • produkty wwożone przez osoby fizyczne i nie przeznaczone do działalności produkcyjnej czy komercyjnej (za wyjątkiem przypadków, gdy wartość lub ilość produktów przekracza ustalone kwoty); • produkty przeznaczone do oficjalnego użytkowania przez przedstawicielstwa państw i międzynarodowych organizacji międzyrządowych, a także przez ich personel. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • • • • • • • • • kontrakt (umowa) na dostawę towaru; faktura (invoice) lub specyfikacja do kontraktu, list przewozowy; certyfikat producenta; paszport (instrukcja użytkowania) z danymi technicznymi (wymagany opis zewnętrzny produkcji, fotografia); w niektórych przypadkach wymagana jest etykieta z oznakowaniem, dołączona do produktu (kosmetyki, produkty elektroniczne i in.); świadectwo sanitarno-epidemiologiczne; wcześniej otrzymane dokumenty: protokoły, certyfikaty; kompletne dane wnioskodawcy z podaniem imienia i nazwiska dyrektora; pełny adres producenta. Wykaz dokumentów niezbędnych do zdobycia certyfikatu zgodności GOST-R dla produkcji seryjnej: • lista asortymentu firmy-producenta wraz z prezentacją modeli (katalogi, broszury reklamowe itp.); • techniczny opis produkcji i parametry typowych egzemplarzy (konieczny wygląd zewnętrzny, fotografia); • paszport (instrukcja użytkowania) z danymi technicznymi; • w niektórych przypadkach wymagana jest etykieta z oznakowaniem, dołączona do produktu (kosmetyki, produkty elektroniczne i in.); • certyfikaty producenta (ISO); • pełnomocnictwo od firmy-producenta z oryginalną pieczęcią; • kompletne dane wnioskodawcy z podaniem imienia i nazwiska dyrektora; • pełny adres producenta; • świadectwo sanitarno-epidemiologiczne; • wcześniej otrzymane dokumenty: protokoły, certyfikaty; • dokument potwierdzający status osobowości prawnej wnioskodawcy. Wykaz dokumentów niezbędnych do zdobycia certyfikatu zgodności GOST-R dla partii produkcji: • zaświadczenie o zameldowaniu i rejestracji w urzędzie podatkowym wnioskodawcy; Do organu certyfikacyjnego wysyłane są kopie dokumentów, poświadczone pieczęcią wnioskodawcy i przetłumaczone na język rosyjski. Powyższe wykazy są typowe, jednak w zależności od specyficznych cech produktów możliwe są zmiany. Wykaz dokumentów niezbędnych do zdobycia Świadectwa sanitarno-epidemiologicznego: • dokument potwierdzający status osobowości prawnej wnioskodawcy; • certyfikat bezpieczeństwa kraju-producenta (w przypadku produktów chemicznych); 122 © 2010 WPHI w Moskwie 15. WYKAZ DOKUMENTÓW NIEZBĘDNYCH DO CERTYFIKACJI © 2010 WPHI w Moskwie 123 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • techniczny opis produktu z instrukcją obsługi, inne dokumenty techniczne i normatywne, zawierające informację o składzie • warunkach użytkowania; • pełny adres producenta; • dla produktów żywnościowych, środków kosmetyczno — perfumeryjnych, środków higieny jamy ustnej, towarów chemii gospodarczej — makiety etykiet; • certyfikat producenta; • protokoły przebytych przez produkty testów; • próbki produktów. Wykaz dokumentacji sporządzony został dla standardowego przypadku — może zostać doprecyzowany i uzupełniony dla konkretnej kategorii towarów. Wykaz dokumentów niezbędnych do zdobycia certyfikatu bezpieczeństwa przeciwpożarowego: • dokument potwierdzający status osobowości prawnej wnioskodawcy; • kontrakt lub umowa dostawy towaru; • invoice lub specyfikacja do kontraktu, list przewozowy; • techniczny opis produktu (dane); • protokoły testów na parametry bezpieczeństwa przeciwpożarowego; • próbki towarów niezbędne do wydania ekspertyzy; • lista asortymentu firmy-producenta wraz z prezentacją modeli (katalogi, broszury reklamowe); • wcześniej otrzymane certyfikaty i protokoły testów; • kompletne dane wnioskodawcy z podaniem imienia i nazwiska dyrektora. Wykaz dokumentów niezbędnych dla urzędu celnego do otrzymania jw. dokumentu tzw. отказного письма: • zaświadczenie o rejestracji osobowości prawnej; • kontrakt ze specyfikacją; • faktura i list przewozowy; • opis produkcji, zdjęcia; • kompletne dane wnioskodawcy z podaniem imienia i nazwiska dyrektora; • adres producenta; • certyfikat producenta. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • opis produkcji z wyglądem zewnętrznym (wymagany jeśli produkt ma skomplikowaną konstrukcję lub kiedy po nazwie produkcji trudno określić jej kod OKP). 16. RODZAJE CERTYFIKATÓW Certyfikat zgodności GOST-R — to dokument wydawany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, zaświadczający, że produkt spełnia ustalone wymogi. Istnieją 3 rodzaje obowiązkowych certyfikatów zgodności GOST-R: 1. Obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R na partię produkcji (pojedyncza dostawa/dostawa „na kontrakt”). W tym przypadku importer — rosyjska firma — otrzymuje obowiązkowy certyfikat GOST-R na pojedynczą dostawę towaru. Obowiązkowy certyfikat zgodności jest wydawany tej firmie przez Organ Certyfikacyjny zgodnie z Kontraktem, Invoice (faktura) i innymi dokumentami. Certyfikat ten jest nieważny dla innej dostawy lub innej firmy-importera. 2. Obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R na seryjną produkcję na okres 1 roku. W tym przypadku nie jest potrzebny konkretny importer z Rosji; Obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R jest wydawany firmie-producentowi (wytwórcy produkcji) na okres 1 roku. Oznacza to, że firma-producent może w ciągu całego roku realizować dostawy swojej produkcji do dowolnych firm i w dowolne regiony Rosji. 3. Obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R na seryjną produkcję na okres 3 lat. W tym przypadku również nie jest potrzebny konkretny importer z Rosji; obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R jest wydawany firmie-producentowi (wytwórcy produkcji) na okres 3 lat. Niezbędnym warunkiem otrzymania tego certyfikatu jest wizyta rosyjskich ekspertów i inspekcja warunków produkcji na miejscu. Produkty figurujące w obowiązkowym certyfikacie zgodności GOST-R mogą być importowane do Rosji przez 3 lata. Zgodnie z ustawodawstwem rosyjskim w firmach, posiadających obowiązkowy certyfikat zgodności GOST-R na seryjną produkcję na okres 3 lat powinna odbywać się coroczna kontrola, przeprowadzana przez organ certyfikacyjny. Wykaz dokumentów niezbędnych do otrzymania „otkaznogo” pisma dla handlu: • zaświadczenie o rejestracji osobowości prawnej; Dobrowolny certyfikat zgodności — to poświadczenie zgodności produkcji z dowolnymi wymogami zgłaszanymi przez Klienta. Dobrowolny certyfikat zgodności GOST-R, tak jak obowiązkowy, jest wydawany firmie-producentowi (wytwórcy produkcji) na okres 1 roku lub 3 lat. 124 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 125 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Świadectwo sanitarno-epidemiologiczne (certyfikat higieniczny) — to dokument, który potwierdza, iż organy Federalnej Służby Nadzoru w sferze Ochrony Praw Konsumenta i Dobrobytu Obywatela przy Ministerstwie Ochrony Zdrowia wydały zgodę na produkcję lub wwóz towarów, które spełniają obowiązujące wymogi, normy higieny i zasady sanitarne. Jest on także oficjalnym zaświadczeniem bezpieczeństwa produkcji dla zdrowia człowieka. Okres ważności świadectwa wynosi od 1 miesiąca do 5 lat (zależy to od rodzaju produkcji, dostarczonych dokumentów, wyników testów i decyzji eksperta, przeprowadzającego ekspertyzę). Certyfikat bezpieczeństwa przeciwpożarowego (certyfikat pożarowy) — to dokument, który zaświadcza, że produkcja spełnia wymogi bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Certyfikat bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest nieodłączną częścią składową certyfikatu zgodności GOST-R. Certyfikat bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest zazwyczaj wydawany na okres 36 miesięcy. Świadectwo pochodzenia — to dokument zaświadczający pochodzenie produkcji z konkretnego państwa, grupy państw, regionu lub części kraju. Zazwyczaj świadectwo pochodzenia jest wymagane przez organy celne kraju-importera w celu realizacji regulacji taryfowych wwożonych towarów, taryf ulgowych, bezcłowego importu, zwolnienia z dodatkowych podatków. Świadectwo pochodzenia można otrzymać w Izbie Przemysłowo-Handlowej FR. Istnieją trzy rodzaje świadectw pochodzenia towarów: na formularzu „A”, na formularzu „CT-1” i na formularzu ogólnym. • świadectwo na formularzu „A” jest wydawane dla towarów pochodzących z krajów rozwijających się. Taki certyfikat, sporządzony zgodnie z wymogami ustawodawstwa celnego FR daje prawo do dwa razy niższej importowej stawki celnej; • świadectwo na formularzu „CT-1” wydaje się towarom, wyprodukowanym w krajach członkowskich WNP.; • świadectwo na ogólnym formularzu obowiązuje dla wszystkich pozostałych krajów. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • Międzynarodowy system certyfikacji urządzeń i przyrządów meteorologicznych; • Porozumienie o wzajemnym uznaniu wyników badań importowanych aparatów latających i certyfikacji poszczególnych elementów samolotów ; • Międzynarodowa Organizacja Morska przy ONZ (Konwencja dotycząca bezpieczeństwa żeglugi). 17. WYMIANA WALUT ZAGRANICZNYCH Oficjalne kursy walut w stosunku do rubla są ustalane przez Bank Centralny Rosji i są wykorzystywane przy rozliczaniu dochodów i wydatków budżetu państwowego, we wszelkiego rodzaju płatniczo-rozliczeniowych stosunkach państwa z przedsiębiorstwami, stowarzyszeniami, organizacjami i obywatelami, a także w celach opodatkowania i księgowania. Ustalone oficjalne kursy każdej waluty obowiązują do momentu wprowadzenia kolejnego oficjalnego kursu danej waluty, jeśli normatywne dokumenty Banku Rosji nie przewidują innego rozwiązania. Bank Centralny Rosji ustala kursy wymiany dla 18 walut codziennie, a dla 104 co miesiąc. 18. DOKUMENTY I PROCEDURY FORMALNE Rosja uczestniczy w następujących międzynarodowych systemach certyfikacji: • System międzynarodowej komisji elektrotechnicznej (MEK) do badań urządzeń elektrycznych na zgodność z normami bezpieczeństwa; • System certyfikacji samochodów osobowych, ciężarowych, autobusów oraz innych środków transportu (EEK, ONZ); • System certyfikacji ręcznej broni palnej i amunicji; • System certyfikacji wyrobów techniki elektronicznej (MEK); Wykaz najważniejszych dokumentów, dostarczanych do urzędu celnego przy importowej odprawie celnej: 1. List przewozowy (CMR). 2. Faktura (certyfikacja, rachunek pro-forma, invoice, tłumaczenie uwierzytelnione invoice). 3. Dokument WTT (wewnętrzny tranzyt celny) lub CARNET-TIR. 4. Świadectwo pochodzenia: — formularz „А” (dla krajów rozwijających się) — “СТ-1” (dla krajów WNP). Certyfikaty są poświadczane w Moskwie na ul. Nieglinnaja od 9–00 do 16–00, w pokojach 7 i 5. 5. Świadectwo weterynaryjne lub kwarantannowe. Pozwolenie na towar: — pochodzenia roślinnego (fitosanitarne); — pochodzenia zwierzęcego (kontrola weterynaryjna); — lekarstwa (licencja Ministerstwa Ochrony Zdrowia); — broń (pozwolenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych); — środki radioelektroniczne (licencja Ministerstwa Komunikacji); — produkty kultury (Ministerstwo Kultury); 126 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 127 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 6. Certyfikat zgodności (bezpieczeństwa) lub certyfikat Towarzystwa Certyfikacji na Europę. 7. Potwierdzenie kodu towaru według Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego „Mosekspertyza”. 8. Deklaracja celna towarowa (kopia elektroniczna i wersja drukowana). 9. Deklaracja wartości celnej. 10. Dokumenty płatnicze (polecenia płatnicze, kwity, wyciągi), opłaty, akcyzy, cła, NDS (VAT). 11. Metryka transakcji importowej (na wszystkie kontrakty walutowe). Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Jeżeli firma zagraniczna ma własny park samochodowy, może ona korzystać w celach działalności gospodarczej na terytorium Federacji Rosyjskiej z własnych środków transportu, przy zastosowaniu procedury celnej odprawy czasowej. Zgodnie z art. 209 Kodeksu Celnego Federacji Rosyjskiej odprawa czasowa — jest to procedura celna, w której wyniku towary pochodzenia zagranicznego wykorzystywane są w ciągu określonego czasu (okresu, na jaki dokonano odprawy czasowej) na terytorium celnym Federacji Rosyjskiej z zastosowaniem warunkowego całkowitego lub częściowo zwolnienia z opłaty ceł i podatków oraz bez zastosowana w stosunku do tych towarów zakazów i ograniczeń o charakterze gospodarczym określonych zgodnie z przepisami prawa Federacji Rosyjskiej o państwowej regulacji działalności w zakresie handlu zagranicznego. Wwóz towarów z zastosowaniem procedury odprawy czasowej dopuszczany jest pod warunkiem, że towary mogą zostać zidentyfikowane przez organ celny przy ich powrotnym wywozie (reeksporcie). Organ celny ma prawo zażądać od osoby zgłaszającej towar do odprawy czasowej, udzielenia gwarancji należytego wykonania zobowiązań, w tym zobowiązania do wywozu towaru wwiezionego z zastosowaniem procedury odprawy czasowej. Okres, na jaki dokonuje się odprawy czasowej, wynosi dwa lata, ale może zostać on przedłużony na wniosek przedsiębiorcy. Zgodnie z Postanowieniem Rządu Rosyjskiej Federacji z 11.03.2003 nr 147 „O dodatkowych działaniach państwa w zakresie wsparcia rosyjskiego transportu samochodowego przeznaczonego do przewozów międzynarodowych” przewiduje udzielenie w stosunku do środków transportu kody wg TN WED Rosji (nomenklatura celna zagranicznej działalności gospodarczej) 8701 20 101 2, 8704 23 910 4, 8716 39 300 1, 8716 39 300 2, 8716 39 590 1) wwożonych na terytorium celne Federacji Rosyjskiej z zastosowaniem procedury odprawy czasowej, całkowitego zwolnienia z ceł i podatków celnych, oprócz opłat za dokonanie odprawy celnej, na cały okres użytkowania, pod warunkiem, że będą one wykorzystywane do dokonywania międzynarodowych przewozów towarowych. W celu realizacji powyższego postanowienia Ministerstwo Transportu Federacji Rosyjskiej oraz Państwowy Komitet Celny Rosji wydały wspólne Polecenie z 08.09.2003 nr 187/970 „O wykazie dokumentów i trybie prowadzenia kontroli celowości wykorzystania środków transportu wwożonych na obszar celny Federacji Rosyjskiej z zastosowaniem odprawy czasowej” (zarejestrowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Rosji 30.09.2003 nr 5129). Zgodnie z punktem 1 powyższego polecenia dopuszcza się wykorzystanie środka transportu do celów przewozu krajowego ładunku pod warunkiem, że: przewóz krajowy dokonywany jest z miejsca zakończenia przewozu międzynarodowego ładunku do miejsca lub w miarę możliwości w pobliże miejsca, gdzie środek transportu powinien zostać załadowany towarem przeznaczonym do wywozu z obszaru celnego Federacji Rosyjskiej; przewóz krajowy odbywa się jeden raz bez dokonywania dodatkowych operacji na odcinkach drogi. Jednocześnie powyższe Postanowienie zobowiązuje Ministerstwo Transportu Federacji Rosyjskiej i Główny Komitet Celny Federacji Rosyjskiej do określenia wykazu dokumentów potwierdzających wykorzystanie środków transportu do dokonywania przewozów międzynarodowych oraz tryb powadzenia kontroli sposobu wykorzystania tych środków transportu w wymienionych celach. W celu wykonania powyższego zobowiązania Ministerstwo Transportu Rosji i Główny Komitet Celny Rosji wydały Polecenie z 08.09.2004 nr 187/970. Powyższym poleceniem postanowiono, że dokumentami potwierdzającymi wykorzystanie środków transportu do międzynarodowych przewozów towarowych są drogowe listy przewozowe (CMR) przewidziane Konwencją o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów oraz wszelkie inne dokumenty przewozowe potwierdzające zawarcie umowy międzynarodowego przewozu towarów. W ten sposób w Federacji Rosyjskiej zostały stworzone warunki do wykorzystania zagranicznego ciężarowego transportu samochodowego w celach przewozów międzynarodowych. 128 © 2010 WPHI w Moskwie Ostateczny wykaz dokumentów i terminy ich dostarczenia są określane przez odpowiednich urzędników celnych. 19. ODPRAWA CZASOWA © 2010 WPHI w Moskwie 129 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie VII. UWARUNKOWANIA PRAWNE ZWIĄZANE Z ZATRUDNIENIEM ZARÓWNO ROSJAN, JAK I CUDZOZIEMCÓW NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ 1. ZATRUDNIENIE PRACOWNIKÓW SPOŚRÓD OBYWATELI FEDERACJI ROSYJSKIEJ W ROSYJSKICH SPÓŁKACH Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM ODBYWA SIĘ ZGODNIE Z PRZEPISAMI KODEKSU PRACY FEDERACJI ROSYJSKIEJ Zatrudnienie nowego pracownika związane jest z dostarczeniem przez niego dokumentów przewidzianych art. 65 Kodeksu Pracy Federacji Rosyjskiej, sporządzeniem i podpisaniem przez strony umowy o pracę oraz innych dokumentów (art. 68 Kodeksu Pracy FR), sporządzeniem wpisu do Książeczki Pracy (art. 66 Kodeksu Pracy FR). Podstawą przyjęcia do pracy na stanowisko kierownicze jest protokół (uchwała) wspólników lub akcjonariuszy danej spółki w sprawie mianowania na stanowisko kierownicze (członkowie zarządu, dyrektor generalny). Polecenie (tzw. Prikaz) w sprawie mianowania nie jest wymagane, ponieważ pracownik mianowany jest na stanowisko przez właściciela firmy. Gdy wszystkie etapy rozmów zostaną zakończone i spółka zatrudnia danego kandydata, zwykle w pierwszym dniu pracy, pracownik wydziału kadr prosi go o przyniesienie niezbędnych dokumentów w celu podpisania umowy o pracę i uzupełnienia teczki kadrowej. Wykaz tych dokumentów został określony w art. 65 Kodeksu Pracy Federacji Rosyjskiej: dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość; „Książeczka Pracy” za wyjątkiem przypadków, gdy pracownik po raz pierwszy zawiera umowę o pracę lub zostaje zatrudniony na zasadzie łączenia stanowisk; świadectwo Państwowego Ubezpieczenia Emerytalnego; dokumenty związane ze służbą wojskową — dot. osób będących w rezerwie i podlegających powołaniu do wojska; dokument stwierdzający wykształcenie, kwalifikacje lub zdobyte umiejętności specjalistyczne — w przypadku przyjęcia do pracy, gdzie wymagane są umiejętności specjalistyczne lub przygotowanie specjalistyczne. 130 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Pracodawca nie może żądać od pracownika żadnych innych dokumentów, poza tymi, które określone zostały przepisami prawa rosyjskiego. Punkt 3 wspomnianego powyżej artykułu bezpośrednio zabrania żądania od osoby przyjmowanej do pracy jakichkolwiek innych dokumentów poza przewidzianymi w tym artykule. Rozumie się samo przez się, że pracodawca nie może odmówić zatrudnienia z powodu nieprzedłożenia przez kandydata dodatkowych dokumentów. Byłoby to bezpośrednim naruszeniem przepisów prawa pracy, a jeżeli kandydat wystąpiłby w tej sprawie na drogę sądową, pracodawca musiałby nie tylko przyjąć go do pracy, ale jeszcze wypłacić odszkodowanie, za czas, jaki kandydat zmuszony był pozostawać bez pracy. UWAGA: Przed zatrudnieniem obywatela Rosji na stanowisku kierowniczym (członek zarządu, dyrektor generalny), radzę dokonać sprawdzenia czy osoba taka nie jest rejestrowana przez główny urząd spraw wewnętrznych Federacji Rosyjskiej, jako osoba pozbawiona prawa do zajmowania funkcji kierowniczych w organach podmiotów gospodarczych. Od dnia 1 kwietnia 2007 roku w Rosji funkcjonuje ogólnofederalny rejestr osób zdyskwalifikowanych (Общефедеральный Реестр Дисквалифицированных Лиц Гувд), do którego można zwrócić się o opinię, czy kandydat do zatrudnienia na stanowisko kierownicze nie został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony prawa zajmowania takiego stanowiska. W celu uzyskania informacji osoby fizyczne mogą się zgłosić do dowolnego komisariatu milicji, zaś osoby prawne do Centrum Informacyjnego ГУВД, właściwego dla miejsca rejestracji osoby prawnej. 2. ZATRUDNIENIE CUDZOZIEMCA PRZEZ PRACODAWCĘ ROSYJSKIEGO Proces przygotowania dokumentów powinien rozpocząć się od uzyskania pozwolenia na pracę (tzw. zwykła wiza robocza). Rosja wprowadziła ograniczenia ilościowe wydanych pozwoleń — „zaproszeń na wjazd do FR obywateli innych państw w celu wykonywania pracy” (Uchwała Rządu nr 782 z dnia 30.10.2002r.). W roku 2009 limit zatrudnienia cudzoziemców na terytorium Federacji Rosyjskiej ustalony został na poziomie ok. 1,2 mln osób. Możliwości zatrudnienia cudzoziemców w Rosji z roku na rok zwiększają się. W roku 2008 limit wynosił ok. 700 tys.; 2007–308,8 tys.; 2006–329,3 tys.; 2005–214 tys.; 2004–213 tys.; 2003–530 tys. Podstawowym dokumentem regulującym prawa i obowiązki cudzoziemców w Federacji Rosyjskiej, w tym w zakresie stosunku pracy, jest Ustawa Federalna z 25 lipca 2002 r. nr 115-FZ „O sytuacji prawnej cudzoziemców w Federacji Rosyjskiej” (dalej zwana Ustawą nr 115-FZ). © 2010 WPHI w Moskwie 131 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Na czym więc polegają szczególne zasady zatrudniania i korzystania z zagranicznej siły roboczej w Federacji Rosyjskiej? Na wstępie należy przygotować kilka dokumentów. Najpierw pracodawca powinien wystąpić do terytorialnego centrum pracy i uzyskać opinię w sprawie celowości zatrudnienia pracowników z zagranicy. Następny dokument to opinia w sprawie liczby cudzoziemców, jaka może pracować w danej firmie. Wydaje ją regionalna międzyresortowa komisja ds. zatrudnienia cudzoziemców (w stolicy jest to Międzyresortowa Komisja Administracyjna przy Rządzie Moskwy ds. zatrudniania i korzystania z zagranicznej siły roboczej). Następnie pracodawca załatwia pozwolenie na zatrudnienie zagranicznej siły roboczej. W chwili obecnej tryb załatwienia pozwolenia regulują Przepisy w sprawie zatrudniania i korzystania w Federacji Rosyjskiej z zagranicznej siły roboczej zatwierdzone Dekretem Prezydenta Federacji Rosyjskiej z 16 grudnia 1993 r. n 2146 (ze zmianami i uzupełnieniami). Pozwolenia wydaje i sprawuje kontrolę nad sposobem ich wykorzystania Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Federacji Rosyjskiej. Proszę zwrócić uwagę na to, że pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców, z krajów nienależących do Wspólnoty Niepodległych Państw, wydaje Federalna Służba Migracyjna MSW Rosji, a z krajów Wspólnoty Niepodległych Państw — Terytorialny Urząd ds. Migracji Miejskiego Urzędu Spraw Wewnętrznych (GUWD). Aby uzyskać pozwolenie pracodawca składa: wniosek; propozycję (opinię) właściwych organów władzy wykonawczej, podmiotów Federacji Rosyjskiej z uzasadnieniem celowości zatrudnienia i korzystania przez pracodawcę z zagranicznej siły roboczej; projekt umowy o pracę lub inne dokumenty potwierdzające wstępne ustalenia poczynione z cudzoziemcami lub zagranicznymi partnerami o zamiarze i warunkach zatrudnienia cudzoziemców. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Decyzję w sprawie wydania pozwoleń wydaje MSW Rosji w ciągu 30 dni od dnia złożenia dokumentów. Jeżeli w celu wydania decyzji niezbędna jest ekspertyza, odpowiedź zostanie wydana w ciągu 15 dni po uzyskaniu opinii eksperta, ale nie później niż w ciągu 45 dni od daty złożenia dokumentów. Odmowa wydania pozwolenia wraz z uzasadnieniem przesyłana jest pracodawcy w formie pisemnej w ciągu pięciu dni od wydania właściwej decyzji. Generalnie uzyskanie pozwolenia na pracę trwa w Rosji ok. 3 miesięcy. Z reguły pozwolenie jest ważne przez rok. Na uzasadnioną prośbę pracodawcy ważność pozwolenia po upływie danego terminu może zostać przedłużona, ale nie dłużej niż na rok (w takim przypadku opłatę skarbową należy wnieść ponownie). Pozwolenie nie może zostać przekazane, scedowane na innego pracodawcę. Zatrudniane na podstawie pozwolenia na pracę osoby nie mogą być przenoszone do innej firmy. Pracodawcy, którzy uzyskali pozwolenie zobowiązani są w terminie jednego miesiąca przesłać do MSW Rosji informacje o zawarciu na jego podstawie umów o pracę z cudzoziemcami. W przypadku naruszenia przez pracodawców wymienionych w pozwoleniu warunków, a także w przypadku naruszenia obowiązującego prawa Federacji Rosyjskiej, MSW Rosji może anulować ważność dokumentu do czasu usunięcia naruszeń lub nakazać ich usunięcie w określonym terminie. W przypadku, jeżeli Pracodawca nie dostosował się do nakazu powstrzymania się od naruszeń prawa w wyznaczonym mu terminie, pozwolenie może zostać cofnięte na podstawie decyzji administracyjnej. Następny krok pracodawcy to uzyskanie zaproszenia na wjazd do Federacji Rosyjskiej dla cudzoziemca, w celu wykonywania działalności zawodowej. Zaproszenia takie wydawane są przez organy spraw wewnętrznych na wniosek pracodawcy na podstawie już uzyskanego pozwolenia na zatrudnienie zagranicznej siły roboczej. Liczba zaproszeń nie powinna przekraczać kwoty ustalanej corocznie przez rząd na podstawie zapotrzebowań podmiotów Federacji Rosyjskiej. Zapotrzebowania składane są w Ministerstwie Zdrowia i Rozwoju Społecznego Rosji, następnie ministerstwo to wraz z Ministerstwem Rozwoju Gospodarczego i MSW przygotowuje projekt postanowienia rządowego (w którym określana jest kwota całkowita dla kraju), a następnie ministerstwa te rozdzielają tę kwotę na poszczególne podmioty Federacji Rosyjskiej. Postanowieniem Rządu FR z 24 marca 2003 r., nr 167 zostały zatwierdzone Zasady udzielenia gwarancji zabezpieczenia materialnego, medycznego i mieszkaniowego dla obywateli innych państw oraz osób bez obywatelstwa w okresie ich przebywania w FR. Zgodnie z postanowieniem strona zapraszającą wystawia pisma gwarancyjne w sprawie zobowiązania się do następujących działań: а) wyasygnowanie środków pieniężnych na zamieszkanie cudzoziemca w okresie jego pobytu w Federacji Rosyjskiej, w wysokości nie mniejszej niż minimum socjalne, ustalone przez właściwy podmiot FR oraz środków pieniężnych niezbędnych do wyjazdu z Rosji cudzoziemca po upływie terminu jego pobytu w FR; b) wypłacanie cudzoziemcowi przebywającemu na terenie Federacji Rosyjskiej w celu wykonywania działalności zawodowej wynagrodzenie w wysokości nie mniejszej, niż minimalna wysokość wynagrodzenia określona przepisami; c) zapewnienie cudzoziemcowi w okresie jego pobytu na terenie Federacji Rosyjskiej medycznej polisy ubezpieczeniowej lub wyasygnowanie, 132 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 133 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie w przypadku konieczności, środków pieniężnych niezbędnych do uzyskania pomocy lekarskiej; d) zapewnienie cudzoziemcowi zakwaterowania w okresie jego pobytu w Rosji zgodnie z normą socjalną przewidzianą dla powierzchni mieszkalnych. Zgodnie z Ustawą, cudzoziemiec ma prawo wykonywać działalność zawodową na terenie Federacji Rosyjskiej w przypadku, jeżeli uzyskał pozwolenie na pracę. Tryb jego uzyskania określają Zasady wydawania obywatelom innych państw i osobom bez obywatelstwa pozwolenia na pracę zatwierdzone Postanowieniem Rządu Federacji Rosyjskiej z 30 grudnia 2002 r. nr 941. Pozwolenie na pracę — jest to dokument stwierdzający prawo cudzoziemca do czasowego wykonywania na terytorium Federacji Rosyjskiej działalności zawodowej. Może je uzyskać osoba, która ukończyła 18 lat. Wniosek o wydanie pozwolenia składa się w terytorialnym organie spraw wewnętrznych (tam też jest wystawiane, wydawane i anulowane samo pozwolenie na pracę. Jest ono wydawane w formie karty plastikowej z wielopoziomową ochroną przed podróbkami.) Termin rozpatrzenia wniosku — 30 dni roboczych od dnia złożenia wniosku i wszystkich niezbędnych dokumentów sporządzonych w sposób właściwy. Organ terytorialny spraw wewnętrznych zobowiązany jest w ciągu 10 dni od daty wydania decyzji pisemnie poinformować wnioskodawcę o wyniku rozpatrzenia wniosku, a w przypadku odmowy podać przyczynę odmowy. Dokument powinien zostać przekazany cudzoziemcowi przez pracodawcę przed rozpoczęciem wykonywania przez cudzoziemca działalności zawodowej na terytorium Federacji Rosyjskiej. Poza tym pracodawca powinien wypełniać wiele obowiązków związanych z zatrudnieniem cudzoziemców w charakterze siły roboczej: składać dokumenty niezbędne do zameldowania przybywającego w miejscu pobytu, zawiadomić swój organ podatkowy o zatrudnieniu cudzoziemca oraz o wszelkich zmianach z nim związanych (o zawarciu nowej umowy o pracę, anulowaniu pozwolenia na pracę lub na zatrudnienie cudzoziemców); udzielić pomocy cudzoziemcowi przy wyjeździe z Rosji po zakończeniu kontraktu; zawiadamiać organy spraw wewnętrznych o rozwiązaniu umowy z cudzoziemcem; zawiadamiać organy spraw wewnętrznych oraz organy bezpieczeństwa o samowolnym porzuceniu przez cudzoziemca miejsca pracy lub opuszczeniu miejsca pobytu, itd. Przyjmując do pracy cudzoziemca pracodawca ma prawo sprawdzić jego dokumenty określone w art. 65 Kodeksu Pracy FR (np. dokumenty stwierdzające jego tożsamość, dokumenty stwierdzające wykształcenie, kwalifikacje lub umiejętności specjalne). Dokumenty winny zostać przetłumaczone na język rosyjski, tłumaczenie powinno zostać poświadczone przez notariusza. Proszę 134 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie zwrócić uwagę na fakt, że zgodnie z art. 66 Kodeksu Pracy pracodawca zobowiązany jest prowadzić Książeczki Pracy dla każdego pracownika, który przepracował w firmie więcej niż pięć dni, jeżeli to miejsce pracy jest dla pracownika podstawowym miejscem pracy. W związku z tym dla cudzoziemca, który przepracował w firmie ponad pięć dni, należy założyć Książeczkę Pracy w trybie ustalonym przepisami prawa. UWAGA: Przedstawiony powyżej porządek uzyskania pozwolenia na pracę dla cudzoziemców na terenie Federacji Rosyjskiej nie dotyczy obywateli państw obcych: • zameldowanych na terenie Federacji Rosyjskiej na pobyt stały; • czasowo zamieszkujących w Federacji Rosyjskiej; • będącyсh pracownikami zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, organizacji międzynarodowych, a także służbą domową tychże osób; • będących pracownikami zagranicznych osób prawnych (producentów lub dostawców) realizujących prace montażowe, serwis, usługę gwarancyjną oraz usługi pogwarancyjne, jak również remont dostarczonego do Federacji Rosyjskiej sprzętu technicznego; • będących dziennikarzami akredytowanymi w Federacji Rosyjskiej; • uczących się w Federacji Rosyjskiej w placówkach kształcenia zawodowego i wykonujących pracę (realizujących usługi) w okresie wakacji; • uczących się w Federacji Rosyjskiej w placówkach kształcenia zawodowego i pracujących w wolnym od nauki czasie jako personel naukowopomocniczy w placówkach, w których studiują; • zaproszonych do Rosji w charakterze wykładowcy prowadzącego zajęcia na uczelniach, z wyłączeniem osób przyjeżdżających na terytorium Federacji Rosyjskiej w celu nauczania w seminariach duchownych. Obcokrajowiec czasowo przebywający w Federacji Rosyjskiej nie ma prawa do pracy poza podmiotem terytorialnym Federacji Rosyjskiej, na którego terytorium ma prawo do zamieszkania. UWAGA: W przypadku przyjmowania cudzoziemców do pracy w filiach (przedstawicielstwach) firm zagranicznych zaproszenia na wjazd, wizy oraz legitymacje akredytacyjne wydawane są przez Federalny Państwowy Urząd Państwowa Izba Rejestrowa przy Ministerstwie Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej. Procedura uzyskania pozwolenia na pracę dla cudzoziemca na terenie Federacji Rosyjskiej jest dość skomplikowana i wiąże się z długotrwałym procesem biurokratycznym. W związku z tym, że co roku ustanawiana jest kwota na zatrudnienie cudzoziemców na terenie Federacji Rosyjskiej, najlepiej aby proces © 2010 WPHI w Moskwie 135 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie uzyskania pozwolenia na pracę rozpocząć na początku nowego roku lub nawet pod koniec bieżącego. Rozpoczęcie procedury w późniejszym okresie może spowodować, że limit pozwoleń na pracę dla cudzoziemców został już wykorzystany i nie ma możliwości na zatrudnienie danego kandydata z zagranicy. Nie proponuję Państwu zajmowania się sprawą zatrudnienia cudzoziemców na terenie Federacji Rosyjskiej samodzielnie. Praktycznie bez dobrych „znajomości w urzędach” nie ma możliwości załatwienia tej sprawy indywidualnie. Proponuję w tym zakresie skorzystać z usług profesjonalnych firm, które zajmują się wyłącznie załatwianiem pozwoleń na pracę i wiz dla cudzoziemców. Jest ich bardzo wiele w każdym większym mieście w Rosji. Należy pamiętać, że zatrudnienie cudzoziemca bez wymaganego pozwolenia jest surowo karane. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie legalności i czasu pobytu obcokrajowców na terenie Federacji Rosyjskiej. Należy ją zwrócić przy wyjeździe z terytorium FR. VIII. OCHRONA ZNAKU TOWAROWEGO FIRMY Karty migracyjne zostały wprowadzone Ustawą Federalną nr 115-FZ z dnia 25.07.2002r. „O prawnym statusie obcokrajowców w Federacji Rosyjskiej” i Rozporządzeniem nr 1095 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych FR z dnia 11.11.2002r. „O wprowadzeniu kart migracyjnych”. Z dniem 1 stycznia 2005 roku, zgodnie z Postanowieniem Rządu Federacji Rosyjskiej nr 413 „Омиграционной карте” z dnia 16 sierpnia 2004, weszły do użytku karty migracyjne nowego typu. Zgodnie z wymienionymi aktami prawnymi — obywatel obcego państwa wjeżdżający czasowo na teren Federacji Rosyjskiej otrzymuje druk karty migracyjnej, którą musi samodzielnie wypełnić (w języku rosyjskim), i która służy mu niejako za dodatkowy „dokument tożsamości”. Karty służą do kontroli Relacje powstające w związku z ochroną prawną i wykorzystaniem znaków towarowych, znaków obsługowych i nazw miejsc pochodzenia towarów reguluje Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej. Znaki towarowe — jest to oznaczenie służące indywidualizacji towarów lub usług. Istnieje kilka rodzajów znaków towarowych: słowne, graficzne, złożone, przestrzenne, dźwiękowe. Do znaków słownych zaliczamy słowa, połączenia liter mające charakter słowny, wyrażenia, zdania i inne elementy językowe oraz ich połączenia. Do znaków graficznych zaliczamy — przedstawienia żywych istot, przedmiotów, obiektów naturalnych i innych oraz figury wszelkich form. Do znaków przestrzennych należą trójwymiarowe obiekty, figury, kombinacje linii i figur. Jako znaki złożone występują kombinacje różnorodnych elementów: graficznych, słownych, przestrzennych, itd. Zgodnie z art. 1477 i 1478 Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej znak towarowy może zostać zarejestrowany na osobę prawną lub fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Firma, która postanowiła mieć własną markę musi ją na czas zarejestrować. Dopóki znak nie został zarejestrowany, jego posiadacz nie może zabronić używania go innym osobom. Rejestracją znaków towarowych zajmuje się Instytut Federalny Własności Przemysłowej (FIPS) Służby Federalnej ds. Własności Intelektualnej, Patentów i Znaków Towarowych (Rospatent). Wniosek o zarejestrowanie prawa do marki firma może złożyć samodzielnie lub przez pełnomocnika (rzecznika) patentowego. Taka osoba winna posiadać akredytację w Rospatencie. Po uzyskaniu pozwolenia na rejestrację znaku towarowego należy wystąpić o wydanie świadectwa rejestracyjnego. W tym celu w Urzędzie Patentowym należy złożyć wniosek o wydanie świadectwa. Dokument ten stwierdza pierwszeństwo do uzyskania prawa ochrony znaku towarowego. Świadectwo potwierdza wyłączne prawo posiadacza do używania i dysponowania znakiem towarowym oraz zakaz jego używania przez inne osoby. Wyłączne prawo do używania znaku towarowego jest ważne przez 10 lat. Termin ten jest liczony od momentu złożenia wniosku w Rospatencie. Później, jeżeli podmiot planuje przedłużyć jego ochronę prawną, to w trakcie ostatniego 136 © 2010 WPHI w Moskwie 3. ZASADY WYDAWANIA WIZ NA WJAZD I POBYT NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ Warunki wydawania wiz na wjazd i pobyt na terenie Federacji Rosyjskiej reguluje Ustawa Federalna 7-Ф3 z 10.01.2003r. „O wniesieniu zmian i uzupełnień do Ustawy Federalnej nr 114-Ф3 z 15.08.1996r. „O zasadach wyjazdu z Federacji Rosyjskiej i wjazdu do Federacji Rosyjskiej”. Zmiany obowiązują od 13.04.2003r. Zgodnie z nimi, cudzoziemiec wjeżdżający do Rosji w celu wykonywania pracy musi posiadać tzw. zwykłą wizę roboczą, która jest wydawana na okres kontraktu (umowy o pracę), lecz nie dłużej niż na okres jednego roku. 4. KARTY MIGRACYJNE OBOWIĄZUJĄCE NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ © 2010 WPHI w Moskwie 137 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie roku ważności świadectwa należy złożyć wniosek o przedłużenie ważności rejestracji. W takim wypadku ochrona zostanie przedłużona na następne dziesięć lat (art. 16 Ustawy nr 3520-1). Do wniosku należy obowiązkowo załączyć dokument potwierdzający wniesienie opłaty skarbowej za przedłużenie terminu ważności. Ochrona praw do znaku towarowego może być wykonywana z zastosowaniem norm prawa administracyjnego, cywilnego i karnego. w Sądzie Arbitrażowym miasta Moskwy utworzono specjalne kolegium ds. rozpatrywania tych sporów. 1. SPOSOBY OCHRONY PRAW DO ZNAKU TOWAROWEGO Z ZASTOSOWANIEM NORM PRAWA CYWILNEGO Sposób ochrony naruszonych praw do znaku towarowego z zastosowaniem norm prawa administracyjnego daje możliwość: złożenia sprzeciwu w Izbie ds. Sporów Patentowych wobec rejestracji znaku towarowego; złożenia skargi w Federalnej Służbie Antymonopolowej Federacji Rosyjskiej (FAS FR) w sprawie naruszenia zasad uczciwej konkurencji; złożenie skargi w organie nadrzędnym instytucji, która dopuściła się naruszenia (jeżeli taki istnieje). Zwykle spory dotyczące naruszenia praw do znaku towarowego rozpatrywane są przez sądy arbitrażowe (za porozumieniem stron również przez sądy polubowne). W sądzie powód może zażądać zaprzestania bezprawnego używania znaku towarowego i wynagrodzenia poniesionych strat. Ale czasami udowodnienie faktu poniesienia strat jest dość trudne. Dlatego w celu ochrony interesów posiadacza prawa do znaku, działa zasada, zgodnie z którą, zamiast żądać wynagrodzenia strat może on od osoby, która bezprawnie używała znaku towarowego, zażądać zapłacenia określanej przez sąd kwoty odszkodowania w wysokości od 10 tysięcy do 5 milionów rubli. Jak wskazuje praktyka sądowa, obecnie właśnie z tego wariantu, w większości przypadków, korzystają posiadacze znaków towarowych. Tym bardziej, że aby uzyskać odszkodowanie wystarczy tylko udowodnić sam fakt bezprawnego używania znaku, natomiast wysokości strat nie trzeba dokumentować. Ochrona praw cywilnych w związku z bezprawnym używaniem znaku towarowego odbywa się również poprzez opublikowanie wyroku sądu w celu odtworzenia reputacji biznesowej poszkodowanego (przeważnie w środkach masowego przekazu, w których reklamowano towar z bezprawnie używanym znakiem towarowym). Jednocześnie należy zwrócić uwagę na to, aby żądanie opublikowania wyroku zostało uzasadnione. W trybie określonym rosyjskimi przepisami prawa sądy rozpatrują następujące spory dotyczące: naruszenia wyłącznego prawa do znaku towarowego; wcześniejszego ustania ochrony prawnej wspólnego znaku w wyniku jego używania dla towarów nieposiadających jednolitych parametrów; zawarcia i wykonania umowy licencyjnej i umowy przekazania wyłącznego prawa do znaku towarowego (umowy cesji znaku towarowego). 2. SPOSÓBY OCHRONY PRAW ZNAKU TOWAROWEGO Z ZASTOSOWANIEM NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Skarga skierowana do organów antymonopolowych rozpatrywana jest tylko w przypadku, jeżeli mowa jest o nieuczciwej konkurencji związanej z używaniem znaków towarowych. Jedną z jej form jest sprzedaż towaru z jednoczesnym bezprawnym używaniem wyników działalności intelektualnej i pokrewnych środków indywidualizacji osoby prawnej, wyrobów, wykonanych prac i usług. Federalny organ antymonopolowy rozpatruje fakty naruszenia prawa antymonopolowego i podejmuje decyzje w granicach swoich kompetencji. Sprawy takie są wszczynane jedynie na wniosek posiadacza praw, do którego to wniosku załącza się dokumenty potwierdzające prawo do znaku. Przypadki naruszenia prawa antymonopolowego rozpatrywane są przez terytorialne urzędy wg siedziby (miejsca zamieszkania) osoby, która dopuściła się naruszenia, lub wg miejsca dokonania naruszenia, za wyjątkiem przypadków, kiedy sprawę przyjmuje do rozpatrzenia Federalna Służba Antymonopolowa Federacji Rosyjskiej. W wyniku rozpatrzenia wniosku organ antymonopolowy wydaje postawienie lub zalecenie oraz nakłada kary i stosuje ostrzeżenia. 3. INNE SPOSOBY OCHRONY PRAW DO ZNAKU TOWAROWEGO W związku ze znacznym wzrostem w ostatnim czasie liczby wniosków wpływających do sądów w sprawie ochrony praw własności intelektualnej, Ochronę wyłącznych praw do znaku towarowego może wykonywać organ celny, jeżeli towary wyprodukowane z bezprawnym użyciem znaków towarowych 138 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 139 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie znanych firm (produkcja piracka) wwożone są na teren federacji Rosyjskiej lub, odwrotnie, wywożone są za granicę poza terytorium Federacji Rosyjskiej. Osoby, które naruszyły wyłączne prawa posiadaczy znaków towarowych mogą również podlegać odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialność karną za bezprawne używanie cudzego znaku towarowego lub podobnych do niego oznaczeń na jednorodnych towarach, oraz za stosowanie znaku zastrzeżenia towarowego dla znaku niezarejestrowanego w ustalonym trybie, przewiduje art. 180 Kodeksu Karnego Federacji Rosyjskiej. UNIA CELNA — ROSJA, BIAŁORUŚ, KAZACHSTAN W rezultacie porozumień z 2007 roku Rosja, Białoruś i Kazachstan postanowiły przystąpić do Światowej Organizacji Handlu (WTO) jako jeden, wspólny obszar celny. Państwa te wstrzymały negocjacje w sprawie wejścia do WTO, które prowadziły do tej pory osobno. „Naszym wspólnym priorytetem pozostaje przystąpienie naszych państw do WTO, jednak już jako wspólny obszar celny” — oznajmił premier Rosji 9 czerwca 2009 roku zaraz po spotkaniu z Siarhiejem Sidorskim i Karimem Masimowem. Tego dnia szefowie rządów Rosji, Białorusi i Kazachstanu wydali wspólne oświadczenie, w którym ogłosili, że przyjęli projekt wspólnych taryf celnych, które wejdą w życie 1 stycznia 2010 roku. W skład tej regionalnej organizacji gospodarczej — poza Rosją, Białorusią i Kazachstanem — wchodzą także jako członkowie niezrzeszeni Uzbekistan, Tadżykistan i Kirgistan, a także Armenia, która ma w niej status obserwatora. Harmonogram wdrażania mechanizmów Unii Celnej zaczął funkcjonować od 1 stycznia 2010 roku, a wszystkie procedury zostaną zakończone do 30 czerwca 2011 roku. Wszystkie wspólne taryfy celne zaczną funkcjonować od 1 lipca 2010 roku na Białorusi, w Rosji i w Kazachstanie. Oprócz unii celnej Rosja, Białoruś i Kazachstan zamierzają także utworzyć wspólne obszary w sferze transportu i energetyki, jak również wspólnie uzgadniać wysokość dotacji dla producentów rolnych. Unia Celna Rosji, Białorusi i Kazachstanu liczy na równoczesne wstąpienie do WTO na równych warunkach, jednakże ze względów prawnych część problemów może być rozwiązana w drodze porozumień dwustronnych. Na razie Unia uznaje możliwość jednoczesnego wstąpienia do WTO na jednakowych warunkach, jednakże, jeśli zaistnieje konieczność zmiany formy wstąpienia, to wszelkie zmiany będą uprzednio uzgodnione ze wszystkimi partnerami Unii. WTO ma dość poważny problem z nową organizacją, albowiem jak dotąd nie było precedensu przyjęcia do WTO określonego terytorium krajów, jako jednolitego obszaru celnego. 140 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Nowa unia celna otwiera nowe perspektywy rozwoju stosunków gospodarczych pomiędzy sygnatariuszami. Unia jest efektem bardzo długich i mozolnych negocjacji pomiędzy jej członkami. Sytuacja gospodarcza, polityczna i kulturalna poszczególnych państw — członków tworzyła na tyle silną barierę do konsolidacji, że wielu ekspertów wciąż nie wierzy, że Unia stanie się faktem. Należy przy tym podkreślić, że przywódcy Rosji, Białorusi i Kazachstanu wierzą w jeszcze szerszy rozwój nowej struktury i nie wykluczają również możliwości przyłączenia się do „wolnego obszaru” innych byłych republik sowieckich. Jak już było to powiedziane wcześniej niezrzeszonymi członkami Unii są Uzbekistan, Tadżykistan i Kirgistan, a także Armenia, która ma w niej status obserwatora. Z dniem 1 stycznia 2010 roku weszła w życie nowa, jednolita taryfa celna obowiązująca na obszarze celnym Białorusi, Rosji i Kazachstanu. W porównaniu z dotychczasową rosyjską taryfą celną ok. 75% stawek nie ulegnie zmianie, ok. 18% stawek ulegnie zmniejszeniu, a ok. 7% — podwyższeniu. Podstawową grupą towarową, na które stawki celne zostały podwyższone są środki transportu. Poza tym wyższe stawki będą obowiązywać na mleko i nabiał, ryż, kasze, wyroby gotowe z mięsa, śrutę sojową, niektóre wyroby z tworzyw sztucznych i z papieru. Obniżone będą stawki m. in. na owoce tropikalne i mineralne surowce chemiczne. Z jednolitą taryfą celną można się zapoznać na oficjalnej stronie internetowej Komisji Unii Celnej Białorusi, Rosji i Kazachstanu: http://www. tsouz.ru/db/ettr/tnved/Pages/default. aspx IX. ZAKUP NIERUCHOMOŚCI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ Rosyjskie prawo cywilne pod pojęciem nieruchomości rozumie grunty, kopaliny, wydzielone akweny oraz wszystko to, co jest trwale związane z gruntem (w tym budynki i budowle oraz tereny zadrzewione). Wszystkie kopaliny znajdujące się w granicach terytorium Federacji Rosyjskiej są własnością państwową i mogą być przekazywane wyłącznie w użytkowanie, dla ściśle określonych celów i na ściśle określony czas. Zgodnie art. 62 § 3 rosyjskiej konstytucji, teoretycznie obcokrajowiec (zarówno osoba fizyczna, jak i prawna) ma takie samo prawo zakupu nieruchomości, jak obywatel rosyjski. Wyjątki stanowią jedynie terytoria i miasta o znaczeniu strategicznym i wojskowym. Wystarczy zawrzeć umowę z właścicielem nieruchomości oraz zarejestrować ją we właściwym terytorialnie organie admi© 2010 WPHI w Moskwie 141 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie nistracji państwowej. W praktyce jednak sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana. Przede wszystkim ziemia rolna, należąca do państwa i samorządów, może być wyłącznie dzierżawiona. Przed nabyciem nieruchomości każdy obcokrajowiec musi uregulować swój status prawny, czyli otrzymać pozwolenie na pracę, czasowy pobyt w Rosji, mieć wizę oraz dokument potwierdzający faktyczne przebywanie w miejscu zameldowania. Po nabyciu nieruchomości należy niezwłocznie przerejestrować się we właściwym terytorialnie ze względu na miejsce położenia gruntu czy budynku urzędzie rejestracyjnym, wskazując jako swój nowy adres ten, który odpowiada nabytej nieruchomości. Zakup nieruchomości przemysłowych przez podmioty gospodarcze z kapitałem zagranicznym nie jest niczym ograniczony. Należy pamiętać, że w większości przypadków, przy zakupie nieruchomości na terenie Federacji Rosyjskiej mamy do czynienia z dzierżawą wieczystą działki (49 lat) i własnością budynków znajdujących się na danej nieruchomości. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2. PRZYGOTOWANIE DOKUMENTÓW I INFORMACJI DO ZAWARCIA UMOWY Przygotowanie dokumentów i informacji do zawarcia umowy — to jeden z najważniejszych etapów przed zawarciem umowy z kontrahentem rosyjskim. W przypadku, jeżeli drugą stroną umowy będzie spółka rosyjska należy poprosić zarząd spółki o następujące dokumenty: umowę założycielską; statut spółki; zaświadczenie o wpisie do rejestru; kopie paszportów dyrektora generalnego spółki i ewentualnie innych członków zarządu kolegialnego spółki. Umowa winna być zawarta w zwykłej formie pisemnej. Nie trzeba takiej umowy sporządzać przed notariuszem. Można ją zawrzeć w ramach „korespondencyjnej” wymiany dokumentów pomiędzy stronami. Jeżeli umowa będzie sporządzona w dwóch lub więcej językach należy zaznaczyć, która wersja językowa ma pierwszeństwo w przypadku interpretacji językowej. Ten krótki, ale jakże ważny zapis umowy, gwarantuje, że nie będziemy w przyszłości wchodzili w tej kwestii w jakikolwiek spór z naszym partnerem, a sąd nie będzie miał wątpliwości, którą z wersji językowych strony przyjęły jako obowiązującą. Po dokładnym zapoznaniu się z treścią statutu należy określić, czy przypadkiem do zawarcia umowy nie jest potrzebna np. odpowiednia uchwała wspólników spółki rosyjskiej lub innego jej organu nadzorczego. Pamiętajmy również, aby zweryfikować, czy do zawarcia przez naszą spółkę polską nie są potrzebne dodatkowe uchwały, czy zgody. Często zdarza się, że strona rosyjska występuje z wnioskiem o zmianę podmiotu, który będzie zawierał umowę z firmą polską. Najczęściej Rosjanie „podstawiają” spółkę, która zarejestrowana jest w raju podatkowym — offshore. Offshore to terytoria mogące zaoferować przedsiębiorcom, w tym również z sektora MSP, nadzwyczaj korzystne formy działania, co przejawia się w postaci istniejących na takim obszarze korzystnych regulacji prawnych motywujących do prowadzenia i rozwijania działalności gospodarczej. Do stymulatorów tych należą przede wszystkim bodźce podatkowe w postaci częściowych lub całkowitych zwolnień podatkowych. Pomimo międzynarodowej walki ze spółkami offshorowymi wciąż cieszą się one ogromną popularnością, w szczególności wśród biznesu rosyjskiego i innych krajów Wspólnoty Niepodległych Państw. Jeśli wystarczająco długo współpracujemy ze spółką rosyjską, znamy dostatecznie dobrze jej sytuację finansową, pozycję na rynku i osoby nią zarządzające, możemy nie obawiać się zawarcia umowy z podmiotem „podstawionym” przez Rosjan pod warunkiem spełnienia przez stronę rosyjską kilku obowiązków formalnych. Po pierwsze, winniśmy uzyskać od strony rosyjskiej, co najmniej kopie dokumentów rejestrowych danej spółki. Po drugie, należy sprawdzić treść pełnomocnictwa, które otrzymała dana osoba fizyczna od spółki off-shorowej, czy ma ona prawo zawrzeć umowę z polską firmą. 142 © 2010 WPHI w Moskwie X. ZAWIERANIE UMÓW Z KONTRAHENTAMI ROSYJSKIMI. NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ, JAKIE ZACHOWAĆ ELEMENTY UMOWY, WŁAŚCIWOŚĆ SĄDOWA Podczas prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Federacji Rosyjskiej należy zwrócić szczególną uwagę na formę i treść umów z kontrahentami rosyjskimi. Poniżej przedstawiamy kilka ważnych wskazówek, dzięki którym będziecie Państwo mogli uniknąć niepotrzebnych niespodzianek i nieporozumień dotyczących interpretacji treści umowy. 1. FORMA I JĘZYK UMOWY © 2010 WPHI w Moskwie 143 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Po trzecie, powinniśmy zabezpieczyć umowę tzw. umowami towarzyszącymi — mogą to być, np. umowy poręczenia. Stroną umowy poręczenia winna być nasza spółka polska, a drugą spółka, z którą faktycznie współpracujemy po stronie rosyjskiej. Treść umowy poręczenia winna być tak skonstruowana, aby jasno z niej wynikało, że „poręczyciel” — czyli spółka rosyjska, poręcza wykonanie umowy przez spółkę offshorową, z którą wcześniej polska spółka podpisała umowę handlową. Dodatkowymi zabezpieczeniami mogą być oddzielne umowy poręczenia podpisane przez osoby fizyczne, np. członków zarządu lub wspólników naszego partnera w Rosji. Nie wolno zapominać również o wekslach, które stanowią dodatkowe zabezpieczenie dochodzenia naszych ewentualnych roszczeń pieniężnych od partnera rosyjskiego. 4. OKREŚLENIE JURYSDYKCJI UMOWY HANDLOWEJ Z PARTNEREM ROSYJSKIM Najczęściej polscy przedsiębiorcy w negocjacjach ze swoimi partnerami rosyjskimi starają się wynegocjować, aby dana umowa handlowa oparta była na prawie polskim. W rezultacie okazuje się, że problemy pojawiają się w momencie, kiedy umowa nie jest realizowana przez stronę rosyjską i zaczynamy dochodzić swoich roszczeń i kierujemy sprawę na drogę postępowania sądowego w Polsce. Po pierwsze, musimy uzyskać wyrok w Polsce, co biorąc pod uwagę bardzo długie terminy rozpatrywania spraw przez nasze sądy, może potrwać sporo czasu. Następnie, po uzyskaniu wyroku, po jego uprawomocnieniu się i nadaniu mu klauzuli wykonalności, musimy złożyć odpowiedni wniosek o uznanie wyroku sądu zagranicznego (w tym przypadku polskiego wyroku) na terenie Federacji Rosyjskiej i dopiero później kierować sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego na terenie Rosji. W tych kilku słowach sprawa wydaje się banalna, ale często taka procedura zajmuje nawet rok. Dlatego też, często dobrym rozwiązaniem jest oprzeć umowę na prawie rosyjskim, dzięki czemu zyskamy sporo czasu, ale również i zaoszczędzimy sporo pieniędzy. Postępowanie w sądzie arbitrażowym, np. w Moskwie, przebiega stosunkowo szybko. „Nakaz zapłaty” powinniśmy dostać maksymalnie w przeciągu miesiąca od momentu złożenia wniosku do sądu. Koszty sądowe w Rosji też są stosunkowo niewysokie. Maksymalna opłata sądowa wynosi obecnie 100.000 rubli, czyli około 10.000 zł. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego zależy od wartości dochodzonej kwoty i złożoności sprawy, ustala się ją indywidualnie w zależności od sytuacji, ale generalnie możemy przyjąć, że jest ona tańsza niż w Polsce. 144 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 5. WŁAŚCIWOŚĆ SĄDOWA UMOWY HANDLOWEJ Z PARTNEREM ROSYJSKIM W tym miejscu również należy się zastanowić nad prawidłowym zapisem. Jeśli przyjmujemy za obowiązujące w umowie przepisy prawa polskiego, to oczywiście zapis na sąd w Moskwie nie będzie właściwy. Tu również sugerowalibyśmy, aby w umowie zaznaczyć, że sądem właściwym będzie sąd arbitrażowy np. w Moskwie. Jeśli mimo wszystko wybrali Państwo jako obowiązujące przepisy prawa polskiego, proszę bardzo dokładnie określać właściwość sądu. Nie możemy w umowie handlowej zaznaczyć właściwości sądu na zasadzie: „sąd arbitrażowy w Warszawie”. Biorąc pod uwagę, że w Warszawie działa obecnie pięć sądów arbitrażowych, pozwany w przypadku ewentualnego sporu, może podnieść, który właściwie sąd strony wybrały i może stać się to argumentem do przeniesienia sprawy do rozpatrzenia przez sąd powszechny. Dlatego też należy bardzo precyzyjnie określić nazwę danego sądu, np.: Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie lub np. Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarki Morskiej w Gdyni. Stosując dokładne i precyzyjne zapisy w umowie unikniemy niepotrzebnych niespodzianek, związanych z ich późniejszą interpretacją. Niezależnie od określonych powyższej wskazówek dotyczących umowy handlowej z partnerem rosyjskim, sugerujemy za każdym razem skorzystać z usługi prawnika, który pomoże i zadba o prawidłowe przygotowanie samej umowy, jak również pozostałych dokumentów. 6. UZNANIE I STWIERDZENIE NA TERENIE FEDERACJI ROSYJSKIEJ WYKONALNOŚCI WYROKÓW SĄDÓW ZAGRANICZNYCH LUB UGÓD PRZED NIMI ZAWARTYMI Zgodnie z przepisami rosyjskiego Kodeksu postępowania arbitrażowego z dnia 24 lipca 2002 roku (N95-FZ) wyroki sądów zagranicznych, sądów polubownych i arbitrażowych mogą być uznane jako prawomocne na terytorium Federacji Rosyjskiej, jeżeli ich uznanie zgodne jest z umową międzynarodową lub obowiązującymi przepisami prawa na terenie Rosji — rozdział 30 Kodeksu. Z wnioskiem o uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego może wystąpić w Rosji każdy, kto ma w tym interes prawny. Odpowiedni wniosek w tej sprawie składa się do sądu arbitrażowego na terenie Federacji Rosyjskiej zgodnie z siedzibą lub miejscem zamieszkania © 2010 WPHI w Moskwie 145 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Już od dawna wiadomo, że rosyjska gospodarka w 2009 roku w porównaniu z 2008, skurczyła się o 7,9 procent. Taką informację ogłosił rosyjski Federalny Urząd Statystyczny. To największy spadek od 15 lat. Mimo tego, że ten wynik oceniać można tylko w kategoriach złego lub bardzo złego, nie jest on tak szo- kujący jak spodziewał się tego rząd rosyjski, który przewidywał spadek PKB na poziomie 8,5 procent. Główne powody skurczenia się gospodarki rosyjskiej w 2009 roku to przede wszystkim gwałtowny spadek cen surowców energetycznych, które dominują w rosyjskim eksporcie. Sprzedaż tych surowców stanowi 60 procent wypływów rosyjskiego eksportu. Oficjalne statystyki pokazują, że na tak głęboki spadek PKB, spory wpływ miały również fatalne wyniki w budownictwie, produkcji przemysłowej, oraz w branży gastronomiczno-hotelarskiej. Jak będzie najbliższa przyszłość? Co przyniesie rok 2010? Analitycy przewidują, że Federacja Rosyjska w 2010 roku wróci na ścieżkę wzrostu. Indeks nastrojów w przemyśle już w styczniu 2010 roku wzrósł do 50,8 z poziomu 48.8 w grudniu 2009 roku. Poza tym ich optymizm opiera się na rosnącej od lata 2009 roku sprzedaży detalicznej. Niektórzy analitycy twierdzą, że już można mówić o powrocie do dynamicznego rozwoju i wychodzenia Rosji z kryzysu ekonomicznego. Twierdzą oni, że gospodarka Rosji wyszła z kryzysu w trzecim kwartale 2009 roku, osiągając wzrost w wysokości 1,1 procent PKB w stosunku do drugiego kwartału 2008 roku. Jeżeli globalna koniunktura nie zmieni się w najbliższym czasie i nie nastąpi nagłe, drastyczne tąpniecie w światowej gospodarce, PKB Rosji powinno wzrosnąć w 2010 roku o 3,1 proc. Takiego zdania jest rosyjskie ministerstwo rozwoju gospodarczego w swoim raporcie opublikowanym przez rosyjskie media. Jeśli dodatkowo działania antykryzysowe okażą się efektywne, gospodarka rosyjska ma wystarczający potencjał, aby szybko powrócić na 5–6-procentową ścieżkę wzrostu. Generalnie rząd rosyjski ma nadzieję na 5 procentowy wzrost gospodarczy w 2010 roku w porównaniu z 2009 rokiem. Założenia rządu rosyjskiego potwierdza bardzo optymistyczna prognoza Banku Światowego, która przewiduje, że wzrost PKB w roku 2010 ma w Rosji wzrosnąć 5–5,5 proc. Niedawno, bank ogłosił, że w Rosji gospodarka będzie się rozwijać szybciej niż średnia światowa (2,7 proc.). Głównie za sprawą ożywienia na rynku surowców, szczególnie ropy (Urals osiągnie 76 dol./baryłka) oraz poprawy sytuacji w większości krajów. Inflacja ma być jednocyfrowa 7–8 proc. (w połowie lutego 2010 roku przekroczyła 2 proc.). W 2011 r. Bank Światowy spodziewa się wzrostu rosyjskiej gospodarki na poziomie 3,3 proc. Sytuacja ekonomiczna Rosji w dużej mierze zależy od sytuacji w Stanach Zjednoczonych i w Europie. Jednakże wprowadzane mozolnie działania antykryzysowe, niezależnie od róznego stopnia ich skuteczności, również pomagają w przezwyciężeniu skutków kryzysu i wbrew opiniom sceptyków nie służą jedynie jako forma ratowania autorytetu władzy i udowadniania, że rządowej aktywności. Można sądzić, że spadek koniunktury na rynkach paliwowych spowoduje, że przez następne kilka lat nie wystąpią tak idealne wzrosty gospodarki rosyj- 146 © 2010 WPHI w Moskwie dłużnika, a w przypadku, jeżeli nie są one znane, zgodnie z miejscem, gdzie znajduje się majątek dłużnika. Wniosek winien być złożony w formie pisemnej. We wniosku winny znaleźć się następujące informacje i dokumenty: • dokładna nazwa i siedziba sądu, który wydała orzeczenie; • urzędowy odpis orzeczenia sądu zagranicznego; • tłumaczenie przysięgłe orzeczenia sądu zagranicznego na język rosyjski; • stwierdzenie, że orzeczenie sądu zagranicznego jest prawomocne — opatrzony klauzulą wykonalności; • pełnomocnictwo w przypadku ustanowienia osoby do reprezentacji; • dokument potwierdzający zapis na sąd zagraniczny; • potwierdzenie wniesienia opłaty sądowej. Wniosek o uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego rozpatrywane jest przez sąd arbitrażowy w terminie jednego miesiąca od daty złożenia wszystkich dokumentów. Sąd orzeka w składzie jednego sędziego. Rozprawa jest jawna. Sąd wzywa strony na posiedzenie. Nieobecność stron na posiedzeniu sądu nie wstrzymuje procedury. Sąd bada zebrany materiał, przedstawiony mu przez wnioskodawcę i stwierdza, bądź nie, czy orzeczenie sądu zagranicznego może zostać uznane i wykonane na terytorium Federacji Rosyjskiej w formie postanowienia. Zgodnie z art. 245 Kodeksu postępowania arbitrażowego, na postanowienie sądu w zakresie uznania i stwierdzenia wykonalności wyroku sądu zagranicznego przysługuje zażalenie w formie kasacji do sądu wyższej instancji w terminie jednego miesiąca od daty otrzymania orzeczenia. Postanowienie sądu o uznaniu i wykonaniu orzeczenia sądu zagranicznego winno zostać zaopatrzone w klauzulę wykonalności (prawomocność orzeczenia sądowego) i dopiero w takiej postaci mamy doczynienia z tytułem egzekucyjnym, który możemy przekazać do komornika do podjęcia czynności zabezpieczających i egzekucyjnych. XI. ZAKOŃCZENIE, PERSPEKTYWY ROZWOJU ROSJI W NAJBLIŻSZYM CZASIE © 2010 WPHI w Moskwie 147 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie skiej jak dotychczas. Planowany na rok 2010 deficyt budżetowy w wysokości 8 proc. PKB obniży się w 2011 roku do 3 proc. PKB. Rosyjski PKB zmalał o 8,8 proc. w styczniu 2010 roku w porównaniu z analogicznym miesiącem 2009 roku. Wzrasta bezrobocie, a rubel stracił od września 2009 roku ponad jedną trzecią swej wartości. Wraz ze spadkiem kursu rubla rezerwy rosyjskiej waluty i złota obniżyły się o jedną trzecią. Zdaniem niektórych rosyjskich ekspertów, obecne problemy gospodarcze Federacji Rosyjskiej, pomogą jej w przyszłości szybciej się rozwijać. Dzięki kryzysowi państwo rosyjskie będzie mogło się uniezależnić od surowców naturalnych, które obecnie stanowią podstawowe źródło dochodu państwa. Gospodarka rosyjska jest obecnie bardzo uzależniona od cen surowców naturalnych. Władze rosyjskie zamierzają to zmienić, stawiając na rozwój innych branż. Duży nacisk ma być położony na modernizację, rozwój nanotechnologii, przemysłu elektronicznego, samochodowego i rolnictwa. Taki zabieg ma prowadzić do „uwolnienia” budżetu Rosji wyłącznie od wpływów ze sprzedaży źródeł naturalnych. Ukierunkowanie rozwoju państwa rosyjskiego na inne branże może spowodować szybki ich rozwój. To może mieć wymierny wpływ na rozwój polskiego eksportu do Rosji. Rosja wciąż poszukuje nowych technologii, materiałów i chce korzystać w tym zakresie z doświadczenia innych państw, w szczególności jej sąsiadów terytorialnych. Sektor surowcowy nie zostanie do końca odrzucony, nadal stanowić będzie jedno z najważniejszych filarów gospodarki rosyjskiej. W niniejszym opracowaniu nie byliśmy w stanie poruszyć wszystkich kwestii związanych z rozpoczęciem i prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie Federacji Rosyjskiej. Niewątpliwy jest też przechył prawny, gdyż opracowanie w większej części zostało poświęcone problematyce prawnej niż ekonomicznej lub statystyce, ale wybrano i poruszono te zagadnienia, które, moim zdaniem, są najważniejsze i pozwolą Państwu przybliżyć system prawny, sytuację gospodarczą i możliwości rozwoju tego jakże ciekawego kraju. Niniejsze opracowanie przygotowane zostało przy udziale: Piotra Truszkowskiego — aplikanta adwokackiego, prawnika Kancelarii Prawniczej BDG Consulting z siedzibą w Warszawie www.bdgconsulting.pl Szczególne podziękowania pragniemy przekazać również: Pani Monice Wijkowskiej Pani Joannie Jozajtis Panu Aleksandrowi Volkovowi Panu Piotrowi Karczewskiemu 148 © 2010 WPHI w Moskwie XII. WAŻNE DOKUMENTY I INFORMACJE I. Zmiany w przepisach o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. ZMIANY WPROWADZONE W DNIU 30 GRUDNIA 2008 ROKU DO PIERWSZEJ CZĘŚCI KODEKSU CYWILNEGO FEDERACJI ROSYJSKIEJ. 30 grudnia 2008 N 312-Ф3 FEDERACJA ROSYJSKA USTAWA FEDERALNA O WPROWADZENIU ZMIAN DO CZĘŚCI PIERWSZEJ KODEKSU CYWILNEGO FEDERACJI ROSYJSKIEJ I POSZCZEGÓLNYCH AKTÓW NORMATYWNYCH FEDERACJI ROSYJSKIEJ Uchwalona przez Dumę Państwową 24 grudnia 2008 Przyjęta przez Radę Federacji 29 grudnia 2008 Artykuł 1 Wprowadzić do części pierwszej kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej (Zbiór ustawodawstwa Rosyjskiej Federacji, 1994, N 32, art. 3301; 1999, N 28, art. 3471) następujące zmiany: 1) punkt 1 artykułu 87 przedstawić w następujący sposób: „1. Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółka, której kapitał zakładowy podzielony jest na udziały; wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiadają za jej zobowiązania i ponoszą ryzyko strat, związanych z działalnością spółki, w wysokości wartości posiadanych przez nich udziałów. Wspólnicy spółki, którzy nie opłacili udziałów w całości, ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w wysokości do wartości nieopłaconych udziałów każdego z nich.”; © 2010 WPHI w Moskwie 149 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2) punkt 2 artykułu 88 brzmi: „2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną osobę albo może składać się z jedynego wspólnika, także przy utworzeniu w wyniku przekształcenia. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę.”; 3) artykuł 89 przyjęty zostaje w nowej, następującej redakcji: „Artykuł 89. Powstanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jej dokument założycielski 1. Założyciele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawierają między sobą umowę o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, określającą sposób realizowania wspólnej działalności w czasie tworzenia spółki, wysokość kapitału zakładowego spółki, wartość ich udziałów w kapitale zakładowym i inne warunki zgodne z przepisami spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Umowę o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawiera się w formie pisemnej. 2. Założyciele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, związane z jej utworzeniem i powstałe do momentu wpisu spółki do rejestru. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada za zobowiązania założycieli spółki, związane z jej utworzeniem, tylko w sytuacji zatwierdzenia działań założycieli przez walne zgromadzenie wspólników. Odpowiedzialność spółki za te zobowiązania założycieli może być ograniczona prawem o spółkach z ograniczoną działalnością. 3. Dokumentem założycielskim spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest jej statut. Statut spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oprócz danych, o których mowa w art. 52 punkt 2 kodeksu cywilnego, powinien zawierać informacje o wysokości kapitału zakładowego spółki, składzie i kompetencjach jej zarządu, o sposobie podjęcia uchwał (w tym jednomyślnie bądź bezwzględną większością głosów) i inne informacje zgodnie z ustawą o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. 4. Inne czynności związane z utworzeniem spółki z ograniczoną działalnością określone są w ustawie o spółkach z ograniczoną działalnością. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie b) punkt 2 przyjęty zostanie w nowym brzmieniu: „2. Nie dopuszcza się zwolnienie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od obowiązku wpłaty na pokrycie udziałów, w tym również w formie należności przysługującej wspólnikowi od spółki.”; c) trzecie zdanie punktu 3 przedstawić w następujący sposób: „Konsekwencje naruszenia tego obowiązku określone są w ustawie o spółkach z ograniczoną działalnością.”; d) punkt 6 przedstawić w następujący sposób: „6. Podwyższenie kapitału zakładowego dopuszcza się po całkowitej opłacie wszystkich udziałów.”; 5) w punkcie 3 artykułu 91: a) w ustępie pierwszym słowo „wyłączną” usunąć; b) podpunkt 2 przedstawić w następujący sposób: „2) utworzenie organów wykonawczych spółki i przedterminowe ich odwołanie, a także podjęcie uchwał w sprawie udzielenia pełnomocnictwa jednoosobowemu organowi wykonawczemu spółki — zarządcy, powołanie zarządcy i zawarcie z nim umowy, jeżeli statutem spółki rozstrzygnięcie wskazanych zagadnień nie jest przypisane do kompetencji Rady Nadzorczej spółki;”; c) w ustępie siódmym słowo „wyłączną” usunąć; d) w ustępie ósmym słowo „wyłączną” usunąć; 6) punkt 2 artykułu 92 przedstawić w następujący sposób: „2. Spółka z ograniczoną działalnością ma prawo przekształcić się w inną spółkę handlową, towarzystwo bądź spółdzielnię. 4) w artykule 90: a) w ustępie pierwszym punktu 1 słowa „wkładów jej wspólników” zamienić słowami „udziałów, nabytych przez jej wspólników”; 7) artykuł 93 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 93. Przejście udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na inną osobę 1. Przejście udziału albo części udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na inną osobę dopuszcza się na podstawie transakcji bądź sukcesji albo na innej podstawie zgodnej z prawem z uwzględnieniem szczegółów, zawartych w kodeksie cywilnym i ustawie o spółkach z ograniczoną działalnością. 2. Sprzedaż bądź przeniesienie prawa własności udziału albo części udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na osoby trzecie dopuszcza się z przestrzeganiem wymogów, określonych w ustawie o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli nie jest to zabronione statutem spółki. Wspólnicy spółki mają prawo pierwokupu udziału bądź części udziału wspólnika spółki. Sposób korzystania z prawa pierwszeństwa i termin, w którym wspólnicy spółki mogą dane prawo wykonać, określone jest w 150 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 151 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ustawie o spółkach z ograniczoną działalnością i w statucie spółki. Statut spółki może również określać prawo pierwszeństwa zakupu udziału bądź części udziału wspólnika spółki, jeżeli inni wspólnicy nie skorzystali ze swojego prawa pierwokupu udziału bądź części udziału spółki. 3. W przypadku, gdy ustawa zakazuje zakupu udziału bądź części udziału osobom trzecim, a inni wspólnicy zrzekli się prawa zakupu tego udziału bądź części udziału, albo nie otrzymano zgody na sprzedaż udziału bądź części udziału osobom trzecim w przypadku, gdy zgoda taka jest wymagana przez statut spółki, spółka ma obowiązek wypłacić wspólnikowi nominalną wartość udziału bądź części udziału, albo wydać majątek spółki odpowiadający pokryciu danej wartości nominalnej udziału bądź części udziału. 4. Udział wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być przedmiotem zbycia tylko w momencie jego pełnego pokrycia i tylko w tej części w której został opłacony. 5. W przypadku, gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nabywa własny udział bądź części udziału, zobowiązuje się ją do sprzedaży tego udziału wspólnikom bądź osobom trzecim w terminach i w sposób, określony ustawą o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i statutem, albo zobowiązuje się ją do obniżenia kapitału zakładowego zgodnie z punktami 4 i 5 artykułu 90 danego Kodeksu. 6. Udziały spółki przechodzą na spadkobierców i następców prawnych wspólników spółki, chyba, że statut spółki stanowi inaczej. Statut spółki może stanowić, że przejście udziału na spadkobierców i następców prawnych wspólników, przekazanie udziału likwidowanego podmiotu prawnego jego założycielom, posiadającym prawo własności do majątku, dopuszcza się tylko za zgodą wspólników spółki. W przypadku braku zgody wspólników na przejście udziału, spółka zobowiązana jest do wypłaty wskazanym osobom wartości nominalnej udziałów albo wydania majątku spółki, odpowiadającego pokryciu danej wartości, w sposób i na warunkach, określonych ustawą o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i statutem spółki. 7. Przejście udziału wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na inną osobę oznacza zaprzestanie jego udziału w spółce.”; 8) artykuł 94 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 94. Wystąpienie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ze spółki 1. Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma prawo wystąpić ze spółki w skutek przeniesienia własności jego udziału niezależnie od zgody reszty wspólników albo spółki, jeżeli jest to określone w statucie spółki. 152 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2. Przy wystąpieniu wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółka zobowiązana jest do wypłaty nominalnej wartości jego udziału albo wydania majątku spółki, odpowiadającego pokryciu danej wartości, w sposób i w terminie określonym w ustawie o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i w statucie spółki.”; 9) w artykule 95: a) pierwsze zdanie punktu 1 przedstawić w następujący sposób: „Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółka, kapitał zakładowy której podzielony jest na udziały; wspólnicy danej spółki solidarnie ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim majątkiem w jednakowym dla wszystkich wspólników stosunku do ich udziałów, określonym statutem spółki.”; b) punkt 3 po słowach „ograniczoną odpowiedzialnością” dodać słowa „i ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. ZMIANY WPROWADZONE W DNIU 30 GRUDNIA 2008 ROKU DO USTAWY FEDERALNEJ Z DNIA 8 LUTEGO 1998 ROKU N 14-FZ „O SPÓŁKACH Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ” Wprowadzić do Ustawy Federalnej z 08 lutego 1998 N 14-Φ3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” (Zbiór ustawodawstwa Federacji Rosyjskiej, 1998, N 7, art. 785; N 28, art. 3261; 1999, N 1, art. 2; 2002, N 12, art. 1093; 2005, N 1, art. 18; 2006, N 31, art. 3437; N 52, art. 5497; 2008, N 18, art.. 1941) następujące zmiany: 1) punkt 1 artykułu 2 przedstawić w następujący sposób: „1. Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej — spółka) jest spółka handlowa utworzona przez jedną albo kilka osób, kapitał zakładowy której podzielony jest na udziały; wspólnicy spółki nie odpowiadają za jej zobowiązania i ponoszą ryzyko strat, związanych z działalnością spółki, w wysokości wartości przydzielonych im udziałów. Wspólnicy spółki, którzy nie opłacili swoich udziałów w całości, ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki do wysokości nieopłaconych udziałów każdego zez nich.”; 2) w artykule 8: a) w punkcie 1: w ustępie drugim słowa „dokumentami założycielskimi” zamienić na słowo „statutem”; © 2010 WPHI w Moskwie 153 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4) artykuł 11 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 11. Powstanie spółki 1. Zawiązanie Spółki następuje na podstawie uchwały jej założycieli albo założyciela. Uchwała o utworzeniu spółki przyjęta zostaje na zgromadzeniu założycieli spółki. W przypadku utworzenia spółki przez jedną osobę uchwałę podejmuje dana osoba. 2. W uchwale o utworzeniu spółki muszą być odzwierciedlone wyniki głosowania założycieli spółki i podjęte przez nich postanowienia dotyczące utworzenia spółki, zatwierdzenia statutu spółki, wyboru lub mianowania organów zarządzania spółki, a także powołania komisji rewizyjnej albo wyboru rewidenta spółki, jeżeli jest to przewidziane statutem spółki bądź Ustawą Federalną. W przypadku utworzenia spółki przez jedna osobę uchwała o utworzeniu spółki powinna określać wysokość kapitału zakładowego spółki, sposób i termin jego opłacenia, a także wysokość i wartość nominalną udziału założyciela. 3. Uchwała o utworzeniu spółki, zatwierdzeniu jej statutu, zatwierdzeniu wyceny wartości pieniężnych jej papierów wartościowych, innych rzeczy bądź praw majątkowych albo innych praw mających wycenę pieniężną, wnoszonych przez założycieli jako wkład do spółki, zapadają w formie uchwały przyjętej jednomyślnie przez wszystkich założycieli. 4. Wybór organów zarządzających spółki, powołanie komisji rewizyjnej albo wybór rewidenta spółki i zatwierdzenie audytora spółki odbywa się w formie uchwały przyjętej większością nie mniejszą niż trzy czwarte głosów ogólnej liczby założycieli spółki. Jeżeli na moment wyboru organów wykonawczych spółki, powołania komisji rewizyjnej albo wyboru rewidenta spółki i zatwierdzenia audytora spółki, nie jest określona wartość udziału poszczególnych założycieli spółki, każdy założyciel spółki przy głosowaniu ma jeden głos. 5. Założyciele spółki zawierają w formie pisemnej umowę o utworzeniu spółki, określającą sposób realizacji przez nich wspólnych działań przy utworzeniu spółki, wysokość kapitału zakładowego spółki, liczbę i wartość nominalną udziałów poszczególnych założycieli, a także sposób i termin pokrycia kapitału. Umowa o utworzeniu spółki nie jest dokumentem założycielskim spółki. 6. Założyciele spółki odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, związane z jej utworzeniem i powstałe do momentu wpisu spółki do rejestru. Spółka odpowiada za zobowiązania założycieli spółki, związane z jej utworzeniem, tylko w sytuacji zatwierdzenia działań założycieli przez walne zgromadzenie wspólników. Przy czym w każdym przypadku spółka ponosi odpowiedzialność do wysokości nie przekraczającej jednej piątej wartości opłaconego kapitału zakładowego spółki. 7. Warunki tworzenia spółek z udziałem inwestorów zagranicznych reguluje Ustawa Federalna. 8. Informacje o ilości i wartości nominalnej udziałów każdego wspólnika spółki wprowadza się do Państwowego Rejestru Osób Prawnych zgodnie z Ustawą Federalną o Państwowej Rejestracji Osób Prawnych. Przy czym informacje o nominalnej wartości udziałów wspólników spółki przy jej powstaniu, określa się według umowy o utworzeniu spółki albo uchwały jedynego założyciela spółki, w tym również w przypadku nie opłacenia danego wkładu w całości, i podlegają one opłacie w sposób i w terminie, które przewiduje dana Ustawa Federalna.”; 154 © 2010 WPHI w Moskwie w ustępie trzecim słowa „dokumentami założycielskimi” zamienić na słowo „statutem”; ustęp piąty i szósty przyjęty zostaje w następującym brzmieniu: „sprzedać bądź przenieść w inny sposób własności swego udziału albo części udziału spółki jednemu lub kilku wspólnikom bądź osobie trzeciej w sposób, określony w danej Ustawie Federalnej i w statucie spółki; wystąpić ze spółki sprzedając swój udział spółce, jeśli taką możliwość przewiduje statut spółki, albo żądając wykupu przez spółkę udziału w przypadkach, określonych w Ustawie Federalnej;”; b) w ustępie drugim punktu 2 słowa „udziały (części udziału)” zamienić słowami „udziały bądź części udziału”; c) dopełnić punkt 3 następującą treścią: „3. Założyciele (wspólnicy) spółki mogą podpisać umowę o prawach wspólników, w której mogą określić prawa i warunki rezygnacji z określonych praw, w tym głosowania w określony sposób na walnym zgromadzeniu wspólników, uzgodnienia wariantu głosowania z innymi wspólnikami, sprzedaży udziału albo części udziału według ustalonych cen i przy wystąpieniu określonych warunków albo wstrzymania się od sprzedaży do nastąpienia określonych warunków, a także regulować inne stosunki między wspólnikami, związane z zarządzaniem, utworzeniem, funkcjonowaniem, przekształceniem i likwidacją spółki. Taką umowę zawiera się w formie pisemnej.”; 3) w artykule 9: a) ustęp drugi punktu 1 przedstawić w następujący sposób: „opłacać udziały spółki w sposób, w wysokości i w terminie określonym w danej Ustawie Federalnej i umowie o utworzeniu spółki;”; b) w ustępie drugim punktu 2 słowa „udziały (części udziału)” zamienić słowami „udziały bądź części udziału”; © 2010 WPHI w Moskwie 155 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 5) w artykule 12: a) w tytule słowa „Dokumenty założycielskie” zamienić słowem „Statut”; b) punkt 1 przedstawić w następujący sposób: „1. Statut spółki jest dokumentem założycielskim spółki.”; c) w punkcie 2: ustęp szósty nie obowiązuje; ustęp ósmy dopełnić słowami „jeśli prawo do wyjścia ze spółki przewidziane statutem spółki”; w ustępie dziewiątym słowa „udziały (części udziału)” zamienić słowami „udziały albo części udziału”; d) w punkcie 3 słowa „dokumentami założycielskimi” zamienić słowem „statutem”, słowa „kopie obowiązujących umowy założycielskiej i” zamienić słowami „kopię obowiązującego”; e) w punkcie 4 słowa „dokumenty założycielskie” zamienić słowem „statut”; f) punkt 5 wygasł; 6) w artykule 14: a) ustęp drugi punktu 1 przedstawić w następujący sposób: „wysokość kapitału zakładowego spółki musi być nie mniejsza niż 10 000 rubli.”; b) punkt 3 dopełnić akapitem o następującej treści: „W przypadku, jeżeli statut spółki zawiera ograniczenia, przewidziane danym punktem, osoba, która nabyła udział spółki z naruszeniem wymogów danego punktu i odpowiednich postanowień statutu spółki, ma prawo głosować na walnym zgromadzeniu wspólników częścią udziału, wysokość którego nie przekracza określonej statutem spółki maksymalnej wysokości udziału wspólnika spółki.”; 7) artykuł 15 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 15. Wkłady w celu pokrycia kapitału zakładowego spółki. 1. Wkład na pokrycie kapitału zakładowego Spółki może być wniesiony w formie pieniężnej, papierami wartościowymi, innymi rzeczami bądź prawami majątkowymi albo innymi prawami mającymi wycenę pieniężną. 2. Wycena pieniężna majątku, wnoszonego w celu pokrycia udziału, zatwierdza się postanowieniem walnego zgromadzenia wspólników spółki, przyjmowanym wszystkimi wspólnikami spółki jednomyślnie. Jeżeli wartość nominalna albo zwiększenie wartości nominalnej udziału wspólnika spółki, mającego charakter niepieniężny, wynosi ponad 20 000 rubli, to w celu określenia wartości danego majątku musi być zaangażowany nieza156 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie leżny rzeczoznawca. Wartość nominalna albo zwiększenie wartości nominalnej udziału wspólnika, mającego charakter niepieniężny, nie może przekraczać sumy wyceny danego majątku, określonego niezależnym rzeczoznawcą. W przypadku opłaty udziałów spółki środkami niepieniężnymi wspólnicy spółki i niezależny rzeczoznawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w wysokości „zawyżenia” wartości majątku, wniesionego w celu pokrycia udziału w przeciągu trzech lat od momentu państwowej rejestracji spółki albo wniesienia zmian do statutu spółki przewidzianych artykułem 19 danej Ustawy Federalnej. Statut spółki może regulować jakie rodzaje majątku nie mogą być wnoszone do spółki w celu pokrycia udziału. 3. W przypadku rezygnacji z praw spółki do korzystania z majątku wniesionego do spółki w celu pokrycia udziału przed ustalonym terminem, wspólnik ma obowiązek przedstawić spółce na jej żądanie kompensatę pieniężną, ekwiwalentną opłacie za korzystanie z danego majątku przez okres pozostały do wygaśnięcia terminu. Kompensata pieniężna musi być przedstawiona jednocześnie w rozsądnym terminie od momentu żądania jej przez spółkę, jeżeli na walnym zgromadzeniem nie postanowiono inaczej. Uchwała w danej sprawie może być podjęta na walnym zgromadzeniu wspólników większością głosów bez uwzględnienia głosu wspólnika, który wniósł dany majątek na pokrycie udziału. Umowa o utworzeniu spółki albo, w przypadku spółki jednoosobowej, uchwała o jej utworzeniu może przewidywać inne sposoby przedstawienia kompensaty pieniężnej za przedterminowe uniemożliwienie korzystania z majątku wniesionego do spółki w celu pokrycia udziału. W przypadku niedostarczenia kompensaty w ustalonym terminie udział albo część udziału, ekwiwalentny sumie kompensaty, przechodzi na własność spółki. Taki udział albo część udziału musi być realizowany przez spółkę w sposób i w terminie, określonym artykułem 24 danej Ustawy Federalnej. 4. W przypadku wyjścia bądź wyłączenia wspólnika ze spółki majątek wniesiony do spółki w celu pokrycia udziału zostaje w posiadaniu spółki do momentu wygaśnięcia terminu, na który majątek był użyczony, jeżeli umowa o utworzeniu spółki nie stanowi inaczej.”; 8) w artykule 16: a) w tytule słowa „wniesienia udziału” zamienić słowami „wkład do spółki w celu pokrycia udziału”; b) punkt 1 przedstawić w następujący sposób: „1. Każdy założyciel spółki powinien opłacić swoje udziały w całości w terminie, określonym umową o utworzeniu, albo w przypadku spółki jednoosobowej uchwałą o utworzeniu spółki, i termin ten nie może być dłuższy niż 1 rok © 2010 WPHI w Moskwie 157 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie od momentu rejestracji spółki w rejestrze. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Nie dopuszcza się zwolnienie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od obowiązku wpłaty na pokrycie udziałów, w tym również w formie zaliczenia należności przysługującej wspólnikowi od Spółki.”; c) dopełnić punktem 3 o następującej treści: „3. W przypadku nie opłacenia udziału w całości w terminie określonego punktem 1 danego artykułu, nieopłacona część udziału przechodzi na własność spółki. Taka część udziału musi być sprzedana przez spółkę w sposób i w terminie określonym przez artykuł 24 danej Ustawy Federalnej. Umowa o utworzeniu spółki może przewidywać nałożenie kary za nieterminowe opłacenie udziału spółki. Udział wspólnika spółki daje prawo głosu tylko w wysokości opłaconej części udziału, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej.”; 9) artykuł 18 dopełnić punktem 4 o następującej treści: „4. Wniosek o państwowej rejestracji zmian, wnoszonych do statutu spółki w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego musi być podpisany przez osobę, wykonującą funkcje jednoosobowego organu wykonawczego spółki. Wniosek potwierdza wymagania spełnienia punktu 1 i 2 danej ustawy. Dany wniosek i inne dokumenty wymagane przy państwowej rejestracji zmian wnoszonych do statutu spółki związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego, a także zmian wartości nominalnej udziałów wspólników spółki muszą być złożone do organu wykonującego państwową rejestrację osób prawnych w ciągu miesiąca od momentu podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków spółki. Takie zmiany zaczynają być obowiązujące dla osób trzecich od momentu ich państwowej rejestracji.”; Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie „Jednocześnie z uchwałą o podwyższeniu kapitału zakładowego na wniosek wspólnika bądź wnioski wspólników o wniesienie przez niego bądź nich dodatkowego wkładu musi być podjęta uchwała o wprowadzeniu zmian do statutu spółki w związku z podwyższeniem wartości nominalnej udziału bądź udziałów wspólników spółki, którzy wnioskowali o wniesienie dodatkowego wkładu, a jeżeli zachodzi potrzeba, uchwała o zmianie wysokości udziałów wspólników spółki. Takie uchwały przyjmowane są przez wspólników w formie jednomyślnej uchwały. Przy tym wartość nominalna udziału każdego ze wspólników, który wnioskuje o wniesienie dodatkowego wkładu, zwiększa się o summę równą bądź mniejszą wartości jego dodatkowego wkładu. Jednocześnie z uchwałą o podwyższeniu kapitału zakładowego na wniosek bądź wnioski osób trzecich o przyjęciu jej bądź ich do spółki i wniesieniu wkładu muszą być podjęte uchwały o wniesieniu zmian do statutu spółki w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, o określeniu wartości nominalnej udziału albo udziałów osoby bądź osób trzecich, a także o zmianach wysokości udziałów poszczególnych wspólników spółki. Takie uchwały podejmowane są przez wspólników jednomyślnie. Wartość nominalna udziału osoby trzeciej, która przyjęta została do spółki, nie może być większa od wartości jego wkładu. Wniesienie dodatkowych wkładów przez wspólników i osoby trzecie musi nastąpić w terminie nie później niż 6 miesięcy od dnia podjęcia uchwał, przewidzianych danym punktem, na walnym zgromadzeniu wspólników spółki.”; ustęp szósty wygasł; a) w punkcie 1: w ustępie trzecim słowa „dokumenty założycielskie” zamienić słowem „statut”, słowa „i zwiększeniem wartości nominalnej udziałów wspólników, którzy wnieśli wkłady, a jeżeli zachodzi potrzeba także zmian związanych ze zwiększeniem bądź zmniejszeniem wysokości udziałów wspólników spółki” wykreślić; ustępy czwarty i piąty wygasły; b) w punkcie 2: ustępy trzeci — piąty przedstawić w następujący sposób: c) dopełnić punktem 2.1 o następującej treści: „2.1. Wniosek o państwowej rejestracji przewidzianych daną uchwałą zmian w statucie spółki musi być podpisany przez osobę pełniącą funkcje jednoosobowego organu wykonawczego spółki. We wniosku potwierdza się wniesienie w całości dodatkowych wkładów przez wspólników spółki bądź osób trzecich. W ciągu trzech lat od momentu państwowej rejestracji odpowiednich zmian w statucie spółki, w przypadku nie opłacenia jej w całości, wspólnicy solidarnie ponoszą odpowiedzialność za jej zobowiązania w wysokości wartości nieopłaconych dodatkowych wkładów. Dany wniosek i inne dokumenty wymagane przy państwowej rejestracji przewidzianych danym artykułem zmian związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego, zwiększeniem wartości nominalnej udziałów wspólników, którzy wnieśli dodatkowe wkłady, przyjęciem osób trzecich do spółki, a w przypadku konieczności określeniem wartości nominalnej udziałów poszczególnych wspólników, a także dokumenty potwierdzające wniesienie w całości dodatkowych wkładów przez wspólników bądź osób trzecich, muszą być złożone do organu rejestracyjnego w terminie jednego miesiąca od dnia wnie- 158 © 2010 WPHI w Moskwie 10) w artykule 19: © 2010 WPHI w Moskwie 159 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 12) artykuł 21 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 21. Przeniesienie udziału albo części udziału na innego wspólnika i na osoby trzecie 1. Przeniesienie udziału albo części udziału na jednego bądź kilku wspólników danej spółki albo na osoby trzecie odbywa się na podstawie umowy kupna-sprzedaży, w wyniku przejścia na spadkobierców i następców prawnych wspólników spółki albo na podstawie innych uregulowań. 2. Wspólnik ma prawo sprzedać bądź przenieść w inny sposób swój udział albo część udziału jednego bądź kilku wspólników danej spółki. Zgoda innych wspólników albo spółki do wykonania wyżej ukazanych czynności nie jest wymagana, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Sprzedaż bądź przeniesienie udziału albo części udziału na osoby trzecie dopuszcza się przy spełnieniu wymogów przewidzianych daną Ustawą Federalną, jeżeli nie jest to zabronione statutem spółki. 3. Udział wspólnika może być przeniesiony na inną osobę do momentu jego pełnej opłaty tylko w części, w której był on opłacony. 4. Wspólnicy spółki mają pierwszeństwo do objęcia nowego udziału albo części działu po cenie oferowanej osobie trzeciej bądź po cenie przewidzianej statutem spółki (dalej — cena określona statutem spółki) w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Statut spółki może określać prawo pierwszeństwa objęcia przez spółkę udziału albo części udziału należącego do wspólnika po cenie oferowanej osobie trzeciej bądź po cenie określonej statutem spółki, jeżeli inni wspólnicy nie skorzystali z prawa pierwszeństwa. Przy tym spółka ma prawo pierwszeństwa do objęcia nowego udziału albo części udziału po cenie określonej statutem tylko pod warunkiem, że cena zakupu przez spółkę udziału albo części udziału nie jest niższa od tej oferowanej wspólnikom. Cena zakupu udziału albo części udziału może być określona w statucie spółki bądź obliczana na podstawie jednego ze wskaźników określających wartość udziału (wartość czystych aktywów (aktywa netto) albo bilansowa wartość aktywów spółki na koniec roku obrotowego, czysty zysk lub inne). Przewidziana statutem spółki cena zakupu udziału albo części udziału musi być jednakowa dla wszystkich wspólników. Regulacje dotyczące prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału przez wspólników spółki albo spółkę po cenie określonej statutem spółki, w tym zmiany wysokości danej ceny albo sposobu jej obliczania mogą być zawarte w statucie spółki przy jego uchwaleniu lub przy wniesieniu zmian do jego treści na podstawie decyzji walnego zgromadzenia wspólników podjętej jednogłośnie. Wykreślenie ze statutu spółki regulacji dotyczących prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału po cenie określonej statutem spółki odbywa się na mocy uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej większością 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników. Statut spółki może regulować prawo pierwszeństwa do objęcia nie w całości udziału albo części udziału przeznaczonej do sprzedaży. Przy tym pozostała część udziału może być sprzedana osobie trzeciej po skorzystaniu z prawa pierwszeństwa przez spółkę lub jej wspólników po cenie i na warunkach, które były podane spółce i jej wspólnikom bądź po cenie nie mniejszej od określonej w statucie spółki. Regulacje określające wyżej wymienione możliwości mogą być zawarte w statucie przy jego uchwaleniu albo przy wniesieniu zmian do jego treści na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników, podjętej jednogłośnie. Wykreślenie ze statutu spółki wyżej wymienionych regulacji odbywa się na mocy uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników. Statut spółki może określać możliwość zakupu udziału albo części udziału przez wszystkich wspólników nieproporcjonalnie do wartości posiadanych przez nich udziałów. Regulacje określające sposób korzystania z prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału nieproporcjonalnie do wartości 160 © 2010 WPHI w Moskwie sienia dodatkowych wkładów zgodnie z punktem 1 danego artykułu albo na podstawie ich wniosków. Dla osób trzecich takie zmiany zaczynają być obowiązujące od momentu ich rejestracji państwowej.”; d) dopełnić punktem 2.2 o następującej treści: „2.2. W przypadku niedopełnienia terminów przewidzianych w akapicie trzecim punktu 1, w akapicie piątym punktu 2 i w punkcie 2.1. danego artykułu, podwyższenie kapitału zakładowego uznaje się niezrealizowane.”; 11) w artykule 20: a) punkt 2 wygasł; b) punkt 4 dopełnić akapitami o następującej treści: „Dokumenty wymagane przy państwowej rejestracji zmian w statucie spółki związanych ze zmniejszeniem kapitału zakładowego i zmian wartości nominalnej udziałów poszczególnych wspólników muszą być złożone do organu rejestracyjnego w terminie jednego miesiąca od dnia wysłania wierzycielom ostatniego zawiadomienia o zmniejszeniu kapitału zakładowego spółki i o jego nowej wartości. Dla osób trzecich takie zmiany zaczynają być obowiązujące od momentu ich państwowej rejestracji.”; © 2010 WPHI w Moskwie 161 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie posiadanych udziałów mogą być zawarte w statucie przy jego uchwaleniu albo przy wniesieniu zmian do jego treści na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników, podjętej jednogłośnie. Wykreślenie ze statutu spółki wyżej wymienionych regulacji odbywa się na mocy uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Statut spółki nie może jednocześnie określać prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału po cenie oferowanej osobie trzeciej i prawo pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału po cenie określonej w statucie spółki. Prawo pierwszeństwa do objęcia udziału po cenie określonej w statucie spółki nie odnosi się do udziałów każdego wspólnika z osobna lub do odrębnych udziałów wspólników. Nie dopuszcza się odstąpienie praw pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału spółki. 5. Wspólnik, który ma zamiar sprzedać swój udział albo część udziału osobie trzeciej, ma obowiązek poinformować o tym w formie pisemnej resztę wspólników i spółkę z określeniem ceny i innych warunków sprzedaży. Ofertę sprzedaży udziału albo części udziału spółki uważa się za otrzymaną przez wszystkich wspólników w momencie otrzymania jej przez spółkę. Przy tym oferta może być zaakceptowana przez osobę będącą wspólnikiem spółki na moment akceptacji, a także przez spółkę w przypadkach przewidzianych daną Ustawą Federalną. Ofertę uważa się za niedostarczoną, jeżeli w terminie jednego dnia po jej otrzymaniu przez spółkę do wspólnika dotarło zawiadomienie o jej odwołaniu. Odwołanie oferty o sprzedaży udziału albo części udziału po jej otrzymaniu przez spółkę dopuszcza się tylko ze zgodą wszystkich wspólników spółki, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Wspólnicy spółki mają prawo skorzystać z prawa pierwokupu udziału albo części udziału w terminie 30 dni od daty otrzymania oferty przez spółkę. Statut może określać dłuższy termin przeznaczony do korzystania z prawa pierwokupu do objęcia udziału albo części udziału spółki. W przypadku, jeżeli statut zawiera regulację dotyczące prawa pierwszeństwa do objęcia udziałów spółki, powinien on również określać terminy realizacji danego prawa przez wspólników spółki oraz przez spółkę. Przy rezygnacji poszczególnych wspólników z prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału lub skorzystaniu przez nich z prawa pierwszeństwa do objęcia nie całego udziału przeznaczonego na sprzedaż, inni wspólnicy mogą skorzystać z prawa pierwokupu udziału albo części udziału w odpowiedniej części proporcjonalnie do wartości swych udziałów w pozostałym terminie realizacji przez nich prawa pierwszeństwa, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Wnioski wspólników o odmowie skorzystania z prawa pierwokupu udziału albo części udziału muszą wpłynąć do spółki przed upływem terminu wyznaczonego do korzystania z prawa pierwokupu określonego zgodnie z punktem 5 danego artykułu. Wniosek spółki o odmowie skorzystania z prawa pierwokupu udziału albo części udziału przedstawia się w terminie określonym w statucie spółki do wspólnika, który skierował ofertę o sprzedaży udziału albo części udziału, do jednoosobowego organu wykonawczego spółki, jeżeli statut spółki nie wyznacza innego organu do rozpatrywania danych zagadnień. 7. W przypadku, jeżeli w terminie 30 dni od daty otrzymania oferty przez spółkę, chyba że dłuższy termin jest określony w statucie spółki, wspólnicy lub spółka nie skorzystają z prawa pierwokupu udziału albo części udziału przeznaczonego na sprzedaż, w tym części udziału powstałych w wyniku wykorzystania prawa pierwszeństwa nie do całości udziału przeznaczonego do sprzedaży, bądź w przypadku odmowy poszczególnych wspólników i spółki skorzystania z prawa pierwszeństwa, pozostały udział albo część udziału może być sprzedana osobie trzeciej po cenie nie niższej od ustalonej w ofercie dla spółki i jej pozostałych wspólników, oraz na warunkach, które były określone dla spółki i jej wspólników, lub po cenie nie niższej od ustalonej w statucie. W przypadku, jeżeli ustalona statutem cena nabycia udziału albo części udziału przez spółkę różni się od ustalonej statutem ceny nabycia udziału albo części udziału przez wspólników, udział albo część działu może być sprzedana osobie trzeciej po cenie nie niższej od ustalonej statutem ceny nabycia udziału albo części udziału przez spółkę. 8. Udziały spółki przechodzą na spadkobierców i następców prawnych wspólników spółki, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Statut spółki może stanowić, że przejście udziału na spadkobierców i następców prawnych wspólników, przekazanie udziału likwidowanego podmiotu prawnego jego założycielom (wspólnikom), posiadającym prawo własności do majątku, dopuszcza się tylko za zgodą wspólników spółki. Statut spółki może przewidywać różne sposoby uzyskania zgody wspólników spółki na przejście udziału albo części udziału na osoby trzecie w zależności od podstaw takiego przeniesienia. 162 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 6. Prawo pierwokupu nabycia udziału albo części udziału spółki od wspólnika i od spółki, jeżeli statut nie stanowi inaczej, wygasa z dniem: • przedstawienia pisemnego wniosku o odmowie skorzystania z prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału w sposób przewidziany danym punktem; • wygaśnięcia terminu wyznaczonego do korzystania z prawa pierwszeństwa do objęcia udziału albo części udziału. 163 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Do momentu przejęcia przez spadkobiercę udziałów zmarłego wspólnika spółki zarządzanie jego udziałami odbywa się zgodnie z Kodeksem Cywilnym Federacji Rosyjskiej. 9. Przy sprzedaży udziału albo części udziału w przetargu publicznym prawa i obowiązki wspólnika spółki z tych udziałów albo części udziału przechodzą na osoby trzecie za zgodą wspólników. 10. W przypadku, jeżeli dana Ustawa Federalna i (lub) statut spółki przewiduje konieczność uzyskania zgody wspólników spółki na przejście udziału albo części udziału na osobę trzecią, taką zgodę uznaje się za uzyskaną, jeżeli wszyscy wspólnicy w ciągu 30 dni lub innego terminu określonego statutem od dnia otrzymania odpowiedniego zawiadomienia bądź oferty przez spółkę ustosunkują się pozytywnie do danych kwestii w formie pisemnej; jeżeli w ciągu wyżej wskazanego terminu nie otrzymano odpowiedzi w formie pisemnej. W przypadku, gdy statut spółki przewiduje konieczność otrzymania zgody spółki na sprzedaż udziału albo części udziału wspólnikom bądź osobom trzecim, taką zgodę uznaje się za otrzymaną, jeżeli w terminie 30 dni od dnia zwrócenia się do spółki lub w innym terminie określonym przez statut spółki otrzymano przez wspólnika pisemną zgodę spółki albo nie otrzymano pisemnej odmowy na sprzedaż udziałów. 11. Zbycie udziału albo części udziału powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Niedochowanie wymaganej formy umowy oznacza jej nieważność. Notarialne poświadczenie nie jest wymagane w przypadku przejścia udziałów na spółkę zgodnie z artykułem 23, punktem 2 artykułu 26 danej Ustawy Federalnej, a także w przypadku rozdzielenia udziałów pomiędzy wspólnikami lub osobami trzecimi zgodnie z artykułem 24 danej Ustawy Federalnej. 12. Udział albo część udziału przechodzi na inna osobę z chwilą notarialnego poświadczenia podpisów, a w przypadkach, kiedy poświadczenie takie nie jest wymagane z chwilą wniesienia odpowiednich zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. Na kupującego udziały przechodzą wszystkie prawa i obowiązki wspólnika spółki, obowiązujące do momentu poświadczenia notarialnego umowy kupnasprzedaży, z wyjątkiem praw i obowiązków określonych odpowiednio w ustępie drugim punktu 2 artykułu 8 i w ustępie drugim punktu 2 artykułu 9 danej Ustawy Federalnej. Wspólnik, który sprzedał swój udział albo część udziału ponosi solidarną odpowiedzialność za wniesienie wkładu do kapitału spółki obowiązującą przed poświadczeniem umowy kupna-sprzedaży wraz z osobą nabywającą dane udziały. Po notarialnym poświadczeniu podpisów umowy kupna-sprzedaży udziałów, albo w przypadkach, gdy takie poświadczenie nie jest wymagane, z chwi- lą wniesienia odpowiednich zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych przeniesienie udziałów na inne osoby może być zaskarżone poprzez wniesienie odpowiedniego zażalenia do Sądu Arbitrażowego. 13. Notariusz, który poświadczył podpisy umowy kupna-sprzedaży, sprawdza prawidłowość umocowania osób sprzedających udziały. Pełnomocnictwa osób, które sprzedają swoje udziały albo części udziału do dysponowania nimi wynikają z poświadczonej notarialnie umowy kupnasprzedaży, na podstawie której dane udziały były wcześniej nabyte, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych, który zawiera informacje o wspólniku i wysokości posiadanych przez niego udziałów. W przypadku, gdy upoważnienia osób, które sprzedają swe udziały albo części udziału wynikają, np. z duplikatu notarialnej umowy kupna-sprzedaży, odpis z rejestru spółki nie może być z datą wcześniejszą niż 10 dni przed datą wystąpienia do notariusza z wnioskiem o sporządzenie umowy kupna — sprzedaży udziałów. W przypadku, gdy udziały przeszły na spadkobiercę i następców prawnych lub w innych przypadkach, kiedy poświadczenie notarialne nie jest wymagane, upoważnienie do zarządzania tymi udziałami wynika z dokumentu o stwierdzeniu nabycia spadku. Przy utworzeniu spółki jednoosobowej pełnomocnictwo do zarządzania udziałami wynika z uchwały jedynego założyciela (wspólnika) o utworzeniu spółki, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych (nie starszego niż 30 dni). Przy utworzeniu spółki przez kilku wspólników, upoważnienia zarządzania tymi udziałami wynika z umowy o utworzeniu spółki poświadczonej notarialnie, a także z odpisu z Państwowego Rejestru Osób Prawnych (nie starszego niż 30 dni). 14. Notariusz zobowiązany jest w terminie 3 dni od daty poświadczenia umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału do złożenia odpowiedniego wniosku o rejestrację zmian w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. Do wniosku o rejestrację zmian notariusz załącza dokumenty związane z samą czynnością i umowę kupna-sprzedaży. Wniosek może być przekazany pocztą, faksem, drogą elektroniczną lub złożony bezpośrednio do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. 15. W terminie 3 dni od daty poświadczenia umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału notariusz przekazuje kopię wniosku określonego punktem 14 danej Ustawy Federalnej do spółki z dołączeniem odpowiedniej umowy bądź dokumentu potwierdzającego wykonanie umowy i przeniesienie udziału albo części udziału. Strony umowy kupna-sprzedaży udziału albo części udziału mogą ustalić która z nich powiadomi spółkę o transakcji. W taki przypadku notariusz nie ponosi odpowiedzialności za nie powiadomienie spółki o dokonaniu czynności kupna — sprzedaży. 164 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 165 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 16. W terminie 3 dni od daty otrzymania zgody wspólników określonej punktami 8 i 9 danego artykułu, do spółki i Państwowego Rejestru Osób Prawnych musi być złożony wniosek o wniesienie odpowiednich zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych, podpisany przez spadkobiercę wspólnika spółki lub przez wykonawcę testamentu lub notariusza z dołączeniem dokumentu potwierdzającego przeniesienie udziału albo części udziału. 17. Jeżeli udział albo część udziału był nabyty odpłatnie od osoby, która nie miała prawa jej sprzedawać, o czym kupujący nie wiedział i nie mógł wiedzieć, wspólnik, udziały której były sprzedane, może żądać przyznania mu jego praw na udziały, które zostały bezprawnie sprzedane. W przypadku oddalenia pozwu osoby, której udziały zostały bezprawnie sprzedane w wyniku bezprawnych działań, udział albo część udziału przechodzą na osobę kupującą dane udziały z chwilą poświadczenia notarialnego podpisów. W przypadku, gdy udział albo część udziału była nabyta w przetargu publicznym, przechodzi ona na kupującego z chwilą wniesienia zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. Żądanie przyznania wspólnikowi praw na udziały sprzedane w wyniku bezprawnych działań i jednocześnie pozbawienia praw na dane udziały kupującego, o którym mowa w niniejszym punkcie, może być wniesione w terminie 3 lat od dnia naruszenia jego praw. 18. Przy sprzedaży udziału albo części udziału z naruszeniem praw pierwszeństwa każdy wspólnik bądź wspólnicy lub spółka, jeżeli statut spółki określa prawo pierwszeństwa do nabycia udziałów przez spółkę, w terminie 3 miesięcy od dnia, kiedy wspólnik bądź spółka dowie się o naruszeniu, ma prawo zwrócić się do Sądu z żądaniem przeniesienia na niego praw i obowiązków kupującego. Sąd Arbitrażowy, do którego wpłynął dany pozew zapewnia innym wspólnikom i spółce, jeżeli statut spółki określa prawo pierwszeństwa do nabycia udziałów przez spółkę, możliwość dołączenia się do wniesionego pozwu. W przypadku, gdy statut spółki przewiduje prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów po cenie wcześnie określonej, osoba na którą przechodzą prawa i obowiązki kupującego pokrywa wydatki kupującego związane z opłatą udziału albo części udziału w wysokości nie przekraczającej określonej statutem ceny zakupu udziału albo części udziału. Postanowienie sądu o przeniesieniu udziału albo części udziału na wspólnika spółki bądź spółkę jest podstawą do wniesienia odpowiednich zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ki nie stanowi inaczej. Uchwała walnego zgromadzenia wspólników w sprawie udzielenia zgody na zastawienie udziału albo części udziału podejmuje się większością głosów, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. Głos wspólnika spółki, który zamierza zastawić swój udział albo część udziału nie uwzględnia się w głosowaniu. 2. Zastawienie udziału albo części udziału powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Nieprzestrzeganie wymaganej formy umowy zastawu pociąga za sobą nieważność danej czynności. 3. W terminie 3 dni od daty notarialnego poświadczenia podpisów umowy zastawienia udziału albo części udziału notariusz składa odpowiedni wniosek o rejestrację zmian w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych zawierający określenie zastawu i terminu, w którym będzie on obowiązywać. Dany wniosek składa się bezpośrednio do organu rejestracyjnego osób prawnych bądź wysyła się listem poleconym, faksem lub pocztą elektroniczną. W terminie 3 dni od daty otrzymania w/w wniosku organ wykonujący państwową rejestrację osób prawnych dokonuje zmian w rejestrze z ukazaniem terminu, w którym zastaw udziału albo części udziału obowiązuje. W terminie 3 dni od daty notarialnego poświadczenia podpisów umowy zastawienia udziału albo części udziału notariusz powiadamia o tym fakcie również samą spółkę.”; 13) artykuł 22 przedstawić w następujący sposób: „Artykuł 22. Zastawienie udziałów spółki 1. Wspólnik ma prawo zastawić swe udziały innemu wspólnikowi bądź osobie trzeciej za zgodą walnego zgromadzenia wspólników, jeżeli statut spół- 14) w artykule 23: a) w tytule słowa „udziału (części udziału)” zamienić słowami „udziału albo części udziału”; b) w punkcie 1 słowa „udziału (części udziału)” zamienić słowami „udziału albo części udziału”; c) punkt 2 przedstawić w następujący sposób: „2. W przypadku, jeżeli statut spółki zabrania przeniesienia udziału albo części udziału na osoby trzecie a inni wspólnicy zrzekli się prawa nabycia tych udziałów lub nie wyrazili zgody na takie przeniesienie (jeżeli statut spółki przewiduje konieczność uzyskania takiej zgody) spółka ma obowiązek nabyć od wspólnika na jego żądanie udział albo część udziału. W przypadku, gdy walne zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę o dużym przedsięwzięciu lub o podwyższeniu kapitału zakładowego zgodnie z punktem 1 artykułu 19 danej Ustawy Federalnej, spółka ma obowiązek nabyć od wspólnika, który głosował przeciw bądź nie brał udziału w głosowaniu, na jego żądanie udział albo część udziału. Dane żądanie może być skierowane do spółki w terminie 5 dni od daty, kiedy wspólnik dowiedział się o podjętej uchwale. W przypadku, gdy wspólnik brał udział w posiedzeniu walnego 166 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 167 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie zgromadzenia wspólników, na którym podjęto chwałę, w/w żądanie może być skierowane do spółki w terminie 5 dni od daty podjęcia uchwały. W przypadkach określonych w ustępach pierwszym i drugim danego punktu w terminie 3 miesięcy od daty powstania odpowiedniego obowiązku, jeżeli statut spółki nie przewiduje inny termin, spółka ma obowiązek wypłacić wspólnikowi wartość nominalną jego udziału określoną na podstawie danych bilansowych na koniec roku obrotowego lub za zgodą wspólnika wydać mu majątek odpowiadający danej wartości. Regulacje określające inny termin wykonania w/w obowiązku mogą być zawarte w statucie spółki przy jego uchwaleniu albo przy wniesieniu zmian do jego treści na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej jednogłośnie. Wykreślenie ze statutu spółki w/w regulacji odbywa się na mocy uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników.”; d) punkt 3 wygasł; e) punkt 5 przedstawić w następujący sposób: „5. W przypadku, gdy określona punktami 8 i 9 artykułu 21 danej Ustawy Federalnej zgoda wspólników na przeniesienie udziału albo części udziału nie została uzyskana udział ten bądź część udziału przechodzi na spółkę w dniu następnym po dacie wygaśnięcia terminu na otrzymanie takiej zgody określonego daną Ustawą Federalną lub statutem spółki. Przy tym spółka ma obowiązek wypłacić spadkobiercom wspólnika, następcom prawnym przekształconej osoby prawnej — wspólnika spółki lub wspólnikom likwidowanej osoby prawnej — wspólnika spółki bądź osobie, która nabyła udział albo część udziału w przetargu publicznym wartość nominalną tego udziału określoną na podstawie danych bilansowych na koniec roku obrotowego lub za ich zgodą wydać im majątek odpowiadający danej wartości.”; f) w punkcie 6 słowa „udziału(części udziału)” zamienić słowami „udziału albo części udziału”; g) dopełnić punktem 6.1 o następującej treści: „6.1 W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki zgodnie z artykułem 26 danej Ustawy Federalnej jego udział przechodzi na spółkę. Spółka ma obowiązek wypłacić wspólnikowi, który złożył wniosek o wystąpienie ze spółki, wartość nominalną jego udziału, określoną na podstawie danych bilansowych na koniec roku obrotowego lub za zgodą danego wspólnika wydać mu majątek odpowiadający danej wartości, w przypadku nieopłacenia przez niego udziału w całości spółka wypłaca wartość nominalną opłaconej przez niego części udziału. Spółka ma obowiązek wypłacić wspólnikowi wartość nominalną udziału albo części udziału lub wydać mu majątek odpowiadający danej wartości w terminie 3 miesięcy od daty powstania danego obowiązku, jeżeli statut nie stanowi inaczej. Regulacje określające inny termin i sposób wypłaty wartości nominalnej udziału albo części udziału mogą być zawarte w statucie spółki przy jego uchwaleniu bądź przy wniesieniu zmian do jego treści na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej jednogłośnie. Zmiana statutu spółki w tym zakresie winna być przyjęta w formie uchwały walnego zgromadzenie wspólników podjętej 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników.”; h) punkt 7 przedstawić w następujący sposób: „7. Udział albo część udziału przechodzi na spółkę od daty: 1) otrzymania przez spółkę żądania wspólnika o jego nabyciu; 2) otrzymania przez spółkę wniosku wspólnika o jego wystąpieniu ze spółki, jeżeli takie prawo przewiduje statut spółki; 3) wygaśnięcia terminu opłaty udziału bądź przedstawienia kompensaty określonej punktem 3 artykułu 15 danej Ustawy Federalnej. 4) uprawomocnienia się orzeczenia sądu o wyłączeniu wspólnika ze spółki; 5) otrzymania od wspólnika odmowy udzielenia zgody na przeniesienie udziału albo części udziału na spadkobierców bądź następców osób prawnych będących wspólnikami spółki lub na przekazanie tego udziału albo części udziału założycielom (wspólnikom) likwidowanej osoby prawnej — wspólnika spółki bądź na osobę, która nabyła udział albo część udziału w przetargu publicznym; 6) opłaty przez spółkę wartości nominalnej udziału albo części udziału wspólnika na żądanie jego wierzycieli; i) dopełnić punktem 7.1 o następującej treści: „7.1. Dokumenty wymagane w celu państwowej rejestracji zmian muszą być złożone do organu rejestracyjnego w terminie 1 miesiąca od daty przeniesienia udziału albo części udziału na spółkę. W/w zmiany SA skuteczne w stosunku do osób trzecich z chwilą ich państwowej rejestracji.”; j) punkt 8 przyjęty zostaje w nowym brzmieniu: „8. Spółka ma obowiązek wypłacić wartość nominalną udziału albo części udziału lub wydać majątek odpowiadający takiej wartości w terminie 1 roku od daty przeniesienia udziału albo części udziału na spółkę, jeżeli krótszy termin nie jest przewidziany daną Ustawą Federalną lub statutem spółki. Wartość nominalna udziału albo części udziału wypłacana jest z różnicy wartości czystych aktywów spółki (aktywów netto) i wysokości kapitału zakładowego. W przypadku, gdy różnica ta jest niewystarczająca, spółka ma obowiązek obniżyć swój kapitał zakładowy o niewystarczającą sumę. Jeżeli obniżenie kapitału zakładowego może doprowadzić do tego, że jego wysokość stanie się mniejsza od wartości minimalnej określonej Ustawą Fede- 168 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 169 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ralną na dzień państwowej rejestracji spółki, wartość nominalną udziału albo części udziału wypłaca się z różnicy wartości czystych aktywów i określoną minimalną wysokością kapitału zakładowego spółki. W tym przypadku wartość nominalną udziału albo części udziału wypłaca się w terminie nie krótszym niż 3 miesiąca od daty pojawienia się podstaw dla takiej wypłaty. Jeżeli w w/w terminie spółka będzie musiała wypłacić wartości nominalne innych udziałów innych wspólników, wypłaca się je z różnicy wartości czystych aktywów spółki i określonej minimalnej wysokości kapitału zakładowego proporcjonalnie do wysokości udziału albo części udziału wspólników. Spółka nie ma prawa wypłacać wartości nominalnej udziału albo części udziału lub wydawać majątek odpowiadający takiej wartości, jeżeli z chwilą tych wypłat spółka ulegnie niewypłacalności (bankructwu) zgodnie z Ustawą Federalną o upadłości. W przypadku, gdy statut spółki przewiduje prawo wspólnika na wyjście ze spółki i przy tym zgodnie z wymogami danej Ustawy Federalnej spółka nie ma prawa wypłacić wartości nominalnej udziału lub wydać majątek odpowiadający takiej wartości, spółka na podstawie pisemnego wniosku wspólnika w terminie 3 miesięcy od daty wygaśnięcia terminu wypłaty wartości nominalnej, może przywrócić wspólnika, który wystąpił ze spółki oraz przekazać mu odpowiedni udział albo część udziału.”; 15) artykuł 24 przyjmuje się w następującej treści: „Artykuł 24. Udziały własne spółki 1. Udziały własne spółki nie uwzględnia się w głosowaniu na walnym zgromadzeniu wspólników, przy podziale zysków, a także majątku spółki w przypadku jej likwidacji. 2. W terminie 1 roku od daty przejścia udziału albo części udziału na spółkę, zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia wspólników, udział taki musi być rozdzielony między wspólnikami proporcjonalnie ich udziałom lub sprzedany wszystkim bądź niektórym wspólnikom i (lub) osobom trzecim, jeżeli statut nie stanowi inaczej. 3. Podział udziału albo części udziału między wspólnikami dopuszcza się tylko w przypadku, gdy przed rozdzieleniem udziału albo części udziału był on opłacony bądź za niego wniesiona była kompensata określona punktem 3 artykułu 15 danej Ustawy Federalnej. 4. Sprzedaż nieopłaconego udziału albo części udziału a także udziału, za który nie była wniesiona kompensata określona punktem 3 artykułu 15 danej Ustawy Federalnej, odbywa się po cenie nie niższej niż wartość nominalna udziału albo części udziału. Sprzedaż udziału albo części udziału spółki naby170 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie tego zgodnie z daną Ustawą Federalną, w tym udziałów wspólników, którzy wystąpili ze spółki, odbywa się po cenie nie niższej niż ta, po której spółka nabyła takie udziały, jeżeli inna cena nie była ustalona uchwałą walnego zgromadzenia wspólników. Sprzedaż udziału albo części udziału wspólnikom, w wyniku której zmienia się wysokości udziałów wspólników, a także sprzedaż osobom trzecim i określenie innej ceny sprzedawanych udziałów odbywają się zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia wspólników podjętej jednogłośnie. 5. Niepodzielony lub niesprzedany w określonym przez dany artykuł terminie udział albo część udziału musi być umorzony i wysokość kapitału zakładowego musi być obniżona o wartość nominalną tego udziału albo tej części udziału. 6. Organ rejestracyjny musi być zawiadomiony o przeniesieniu na spółkę udziału albo części udziału w terminie 1 miesiąca od daty przeniesienia poprzez złożenie wniosku o rejestrację zmian w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych, do wniosku dołączony musi być dokument potwierdzający podstawy prawne przeniesienia na spółkę udziału albo części udziału. W przypadku, gdy w w/w terminie udział albo część udziału będzie sprzedany, podzielony lub umorzony, organ wykonujący państwową rejestrację osób prawnych jest zawiadamiany przez spółkę poprzez złożenie wniosku o rejestrację zmian z dołączeniem dokumentu potwierdzającego podstawy prawne przeniesienia na spółkę udziału albo części udziału a także jego następnej sprzedaży, podziału lub umorzenia. Dokumenty wymagane do państwowej rejestracji zmian określonych danym artykułem, a przy sprzedaży udziału albo części udziału także dokumenty potwierdzające opłatę tego udziału albo części udziału muszą być złożone do organu rejestracyjnego w terminie 1 miesiąca od daty podjęcia uchwały o podziale udziału albo części udziału między wszystkimi wspólnikami, o jego opłacie przez kupującego lub o umorzeniu. W/w zmiany zaczynają być obowiązujące dla osób trzecich z chwilą ich państwowej rejestracji.”; 16) w artykule 25: a) w tytule słowa „udział (część udziału)” zamienić słowami „udział albo część udziału”; b) w punkcie 1 słowa „udział (część udziału)” zamienić słowami „udział albo część udziału”; c) w punkcie 2: słowa „udział (część udziału)” zamienić słowami „udział albo część udziału”; dopełnić ustępem o następującej treści: © 2010 WPHI w Moskwie 171 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie „Regulacje danego punktu nie dotyczą spółki jednoosobowej”; d) w punkcie 3 słowa „udziału (całej części udziału)” zamienić słowami „udziału albo całej części udziału”, słowa „udział (część udziału)” zamienić słowami „udział albo część udziału”; 17) w artykule 26: a) punkt 1 przedstawić w następujący sposób: „1. Wspólnik ma prawo wystąpić ze spółki poprzez przeniesienie udziału na spółkę niezależnie od zgody pozostałych wspólników lub spółki, jeżeli statut spółki tak przewiduje. Prawo wspólnika na wyjście ze spółki może być przewidziane statutem spółki przy jego uchwaleniu lub wniesieniu zmian do jego treści na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej jednogłośnie, jeżeli Ustawa Federalna nie stanowi inaczej.”; b) punkt 2 przedstawić w następujący sposób: „2. Wystąpienie wspólników ze spółki w wyniku którego w spółce nie pozostanie żadnego wspólnika a także wystąpienie ze spółki jednoosobowej nie jest możliwe.”; c) punkt 3 wygasł; 18) w ustępie drugim punktu 2 artykułu 27 słowa „udziału (części udziału)” zamienić słowami „udziału albo części udziału”; 19) w ustępie trzecim punktu 1 artykułu 29 słowa „udziału (części udziału)” zamienić słowami „udziału albo części udziału”; Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Prawnych i z poświadczonymi notarialnie umowami kupna-sprzedaży udziałów, o których zawiadomiono spółkę. 3. Każdy wspólnik ma obowiązek informować spółkę w odpowiednim czasie o zmianie imienia i nazwiska albo nazwy firmy, adresu lub siedziby a także przekazywać informacje o każdej zmianie liczby i wartości nominalnej jego udziałów. W przypadku niedostarczenia przez wspólnika informacji o zaszłych zmianach spółka nie ponosi odpowiedzialności za powstałe w związku z tym straty. 4. Spółka i wspólnicy, którzy nie poinformowali spółki o odpowiednich zmianach nie mają prawa powoływać się na niezgodność informacji w księdze udziałów z informacjami w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych w stosunkach z osobami trzecimi, działającymi z uwzględnieniem tylko tych informacji zawartych w księdze udziałów. 5. W przypadku powstania sporów na skutek niezgodności informacji zawartych w księdze udziałów z informacjami zawartymi w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych, prawo do udziału albo części udziału ustala się na podstawie informacji określonych w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych. W przypadku powstania sporu na skutek niezgodności informacji o posiadanych prawach do udział albo części udziału, zawartych w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych, prawo do udziału albo części udziału ustala się na podstawie umowy lub innego dokumentu potwierdzającego powstanie u wspólnika prawa na udział albo część udziału.”; „Rozdział III. 1. PROWADZENIE KSIĘGI UDZIAŁÓW Artykuł 31.1. Prowadzenie księgi udziałów 1. Spółka prowadzi księgę udziałów z ukazaniem informacji o każdym wspólniku, o wysokości jego udziału i sposobu opłaty, a także o wysokości udziałów należących do spółki, datach ich przeniesienia na spółkę lub nabycia przez spółkę. Spółka ma obowiązek prowadzić księgę udziałów zgodnie z wymogami Ustawy Federalnej od momentu jej państwowej rejestracji. 2. Osoba, która pełni funkcje jednoosobowego organu wykonawczego spółki, jeżeli statut spółki nie przewiduje tej kompetencji dla innego organu, zapewnia zgodność informacji o wspólnikach, o należących do nich udziałach albo częściach udziału z informacją znajdującą się w Państwowym Rejestrze Osób 21) w artykule 32: a) w ustępie trzecim punktu 1 słowa „dokumentów założycielskich” zamienić słowem „statutu”; b) ustępy drugi i trzeci punktu 2 wygasły: c) dopełnić punktem 2.1 o następującej treści: „2.1. Kompetencje Rady Nadzorczej spółki określa się w statucie zgodnie z Ustawą Federalną. Statut spółki może określać następujące kompetencje Rady Nadzorczej: 1) wyznaczanie głównych kierunków rozwoju spółki; 2) powołanie organów wykonawczych spółki i przedterminowe ich odwołanie, a także podjęcie uchwał o przekazaniu kompetencji jednoosobowego organu wykonawczego spółki zarządcy, wybór zarządcy i ustalenie warunków zawarcia z nim umowy; 3) ustalenie wysokości wynagrodzenia jednoosobowego organu wykonawczego spółki, członków zarządu kolegialnego, dyrektora generalnego; 172 © 2010 WPHI w Moskwie 20) dopełnić rozdziałem III. 1: © 2010 WPHI w Moskwie 173 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4) podjęcie uchwał o uczestnictwie spółki w innych podmiotach gospodarczych i organizacjach; 5) zatwierdzenie audytora i określenie wysokości opłaty za jego usługi; 6) zatwierdzenie lub podjęcie dokumentów regulujących organizację działalności spółki (wewnętrznych dokumentów spółki); 7) wyrażenie zgody na otwarcie oddziałów i przedstawicielstw spółki; 8) podjęcie uchwał o przedsięwzięciach określonych artykułem 45 danej Ustawy Federalnej; 9) podjęcie uchwał o przedsięwzięciach określonych artykułem 46 danej Ustawy Federalnej; 10) podjęcie uchwał o przeprowadzeniu walnych zgromadzeń wspólników; 11) inne przewidziane daną Ustawą Federalną czynności, a także przewidziane statutem spółki i nie przewidziane jako wyłączana kompetencja walnego zgromadzenia wspólników spółki lub organu wykonawczego spółki.”; d) dopełnić punktem 2.2 o następującej treści: „2.2. W przypadku, gdy przygotowanie, zwołanie i przeprowadzenie walnego zgromadzenia wspólników spółki przewidziane jest w statucie do kompetencji Rady Nadzorczej, organ wykonawczy spółki ma prawo żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia wspólników spółki.”; 22) w punkcie 2 artykułu 33: a) w ustępie pierwszym słowo „wyjątkowa” wykreślić; b) podpunkt 3 wygasł; c) podpunkt 4 przyjęty zostaje w nowej redakcji: „4) powołanie organów wykonawczych spółki i przedterminowe ich odwołanie, a także podjęcie uchwał o przekazaniu kompetencji jednoosobowego organu wykonawczego spółki zarządcy, zatwierdzenie zarządcy i ustalenie warunków umowy z nim, jeżeli statutem spółki w/w czynności nie odnosi się do kompetencji Rady Nadzorczej spółki;”; 23) w ustępie pierwszym punktu 3 artykułu 36 słowa „do dokumentów założycielskich spółki lub projektów dokumentów założycielskich” zamienić słowami „do statutu spółki lub projektu statutu;”; 24) w artykule 37: a) punkt 6 dopełnić ustępem o następującej treści: „Nie później niż w terminie 10 dni po sporządzeniu protokołu walnego zgromadzenia wspólników spółki organ wykonawczy spółki lub inna osoba 174 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie pełniąca funkcję przewodniczącego zgromadzenia ma obowiązek skierować kopię protokołu walnego zgromadzenia do wszystkich wspólników. b) w ustępie drugim punktu 8 słowa „podpunktach 3 i” zamienić słowem „podpunkcie”; 25) punkt 1 artykułu 40 przedstawić w następujący sposób: „1. Jednoosobowy organ wykonawczy spółki (dyrektor generalny, prezydent i inne) wybierany jest na walnym zgromadzeniu wspólników na okres (kadencję) przewidziany statutem spółki, jeżeli statut nie odnosi w/w czynności do kompetencji Rady Nadzorczej spółki. Jednoosobowy organ wykonawczy spółki może być wybrany również spoza grona wspólników spółki. Umowę pomiędzy spółką i osobą pełniącą funkcje jednoosobowego organu wykonawczego podpisuje w imieniu spółki przewodniczący walnego zgromadzenia wspólników, na którym wybrano daną osobę lub wspólnik upoważniony uchwałą walnego zgromadzenia wspólników lub, jeżeli statut odnosi w/w czynności do kompetencji Rady Nadzorczej, przewodniczący Rady Nadzorczej lub osoba upoważniona uchwałą Rady Nadzorczej.”; 26) ustęp pierwszy punktu 1 artykułu 41 dopełnić zdaniem o następującej treści: „Statut spółki może odnosić powołanie zarządu kolegialnego spółki i przedterminowe jego rozwiązanie do kompetencji Rady Nadzorczej spółki.”; 27) artykuł 42 przedstawić w następujący sposób: Artykuł 42. Przekazanie funkcji jednoosobowego organu wykonawczego zarządcy 1. Spółka ma prawo przekazać na podstawie umowy funkcje jednoosobowego organu wykonawczego do zarządcy. 2. Spółka przekazując funkcje jednoosobowego organu wykonawczego jednocześnie przyjmuje, że jego działania mają skutek prawny dla spółki; 3. Umowa z zarządcą podpisywana jest w imieniu spółki przez przewodniczącego walnego zgromadzenia wspólników, na którym utwierdzono warunki współpracy z zarządcą lub przez wspólnika upoważnionego uchwałą walnego zgromadzenia bądź, jeżeli statut odnosi w/w czynności do kompetencji Rady Nadzorczej, przez przewodniczącego Rady Nadzorczej albo przez osobę upoważnioną uchwała Rady Nadzorczej.”; 28) punkt 3 artykułu 43 dopełnić ustępem o następującej treści: © 2010 WPHI w Moskwie 175 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie „Taki wniosek może być skierowany do Sądu w terminie 2 miesięcy od daty, kiedy wspólnik dowiedział się lub musiał być poinformowany o podjętej uchwale.”; 29) w artykule 45: a) w punkcie 1: ustęp pierwszy po słowie „Umowa” dopełnić słowami „(w tym pożyczka, kredyt, zastaw, poręczenie)”, słowa „nie mogą być podjęte przez spółkę bez zgody walnego zgromadzenia wspólników” zamienić słowami „a także osoby, upoważnionej do wydania obowiązujących dla spółki rozporządzeń, podejmuje się zgodnie z danym artykułem.”; w ustępie drugim słowa „bracia, siostry” zamienić słowami „krewni i przysposobieni”; b) w punkcie 2: w ustępie drugim słowa „bracia, siostry” zamienić słowami „krewni i przysposobieni”; c) punkt 3 przyjęty zostaje w nowym brzmieniu: „3. Duże przedsięwzięcie musi być zaakceptowane przez walne zgromadzenie wspólników spółki. Uchwała o dużym przedsięwzięciu podejmowana jest na walnym zgromadzeniu większością głosów oddanych. W uchwale muszą być określone strony, które biorą udział w przedsięwzięciu, korzyści płynące z wykonania danego przedsięwzięcia, cena i przedmiot oraz inne znaczące warunki. Walne zgromadzenie wspólników może podjąć uchwałę dotyczącą planowanego dużego przedsięwzięcia. Przy czym, w takim przypadku, zaznaczony musi być limit środków pieniężnych przeznaczonych na dane przedsięwzięcie.”; d) punkt 4 przedstawić w następujący sposób: „4. Duże przedsięwzięcie nie musi być zaakceptowane przez walne zgromadzenie wspólników spółki, jeżeli warunki jego wykonania nie odbiegają znacząco od warunków podobnych przedsięwzięć (w tym pożyczki, kredytu, zastawu, poręczenia).” e) punkt 6 przedstawić w następujący sposób: „6. Regulacje danego artykułu nie obejmują: spółki jednoosobowe; duże przedsięwzięcia, w których zainteresowani są wszyscy wspólnicy; stosunki, powstałe w wyniku przejścia udziału albo części udziału na spółkę zgodnie z daną Ustawą Federalną; stosunki, powstałe w wyniku przejścia prawa majątkowego w procesie przekształcenia spółki w tym umowy o połączeniu i przejęciu; 176 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie f) dopełnić punktem 6.1 o następującej treści: „6.1. Wspólnik posiadający więcej niż 20% udziałów ma obowiązek powiadomić spółkę o należących do niego udziałach albo częściach udziału nie później niż w terminie 10 dni od daty nabycia tych udziałów. W przypadku, gdy w wyniku utajnienia w/w informacji lub nieterminowego jej dostarczenia spółka poniosła straty, wspólnik ponosi odpowiedzialność w wysokości poniesionych strat.”; 30) w artykule 46: a) punkt 1 po słowach „Dużym przedsięwzięciem jest umowa” dopełnić słowami „(w tym pożyczka, kredyt, zastaw, poręczenie)”, słowa „więcej niż 25” zamienić słowami „25 i więcej”; b) w punkcie 3: słowa „o wykonaniu” zamienić słowami „o zatwierdzeniu”; dopełnić ustępem o następującej treści: „W uchwale o zatwierdzeniu dużego przedsięwzięcia muszą być określone strony, które biorą udział w przedsięwzięciu, korzyści płynące z wykonania danego przedsięwzięcia, cena i przedmiot oraz inne znaczące warunki. W uchwale nie muszą być określone strony, które biorą udział w przedsięwzięciu, jeżeli chodzi o przetarg lub ich określenie nie jest możliwe.”; c) w punkcie 4 słowa „o wykonaniu” zamienić słowami „o zatwierdzeniu”; d) dopełnić punktami 7–9 o następującej treści: „7. Oprócz przypadków określonych punktem 1 danego artykułu statut spółki może przewidywać inne rodzaje i (lub) wysokość przedsięwzięcia, do których odnosi się dany artykuł. 8. W przypadku, gdy duże przedsięwzięcie jest równocześnie umową, w której są zainteresowani wspólnicy, uchwałę podejmuje się zgodnie z artykułem 45 danej Ustawy Federalnej, z wyjątkiem umów w których zainteresowani wszyscy wspólnicy. Wtedy do uchwalenia takiego przedsięwzięcia stosuje się dany artykuł Ustawy Federalnej. 9. Zapisy danego artykułu nie dotyczą: 1) spółek jednoosobowych; 2) stosunków przy przeniesieniu udziału albo części udziału na spółkę, zgodnie z daną Ustawą Federalną; 3) stosunków przy przeniesieniu praw majątkowych w wyniku przekształcenia spółki, w tym umów o połączeniu i zakupie spółek.”; 31) ustęp drugi punktu 1 artykułu 50 przedstawić w następujący sposób: umowa o założeniu spółki, z wyjątkiem spółki jednoosobowej, postanowienie o © 2010 WPHI w Moskwie 177 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie założeniu spółki, statut spółki ze zmianami zarejestrowanymi w Państwowym Rejestrze Osób Prawnych;”; 32) punkt 3 artykułu 52 przedstawić w następujący sposób: „3. Spółki uczestniczące w połączeniu zawierają umowę o połączeniu, w której określają sposób i warunki połączenia, sposób wymiany udziałów każdej ze spółek na udziały nowopowstałej spółki. Przy połączeniu spółek udziały należące do tych spółek są umarzane.”; 33) w artykule 53: a) w punkcie 3 słowa „dokumenty założycielskie” zamienić słowem „statut”, słowa „zmiany, związane ze zmianą składu wspólników, określeniem wysokości ich udziałów, inne” wykreślić; b) dopełnić punktem 3.1 o następującej treści: „3.1. Przy połączeniu spółek podlegają umorzeniu: 1) należące do łączących spółek udziały spółki, do której się przyłącza; 2) udziały własne spółek łączących; 3) udziały spółek łączących należące do spółki, do której się przyłącza; Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1) w punkcie 1 artykułu 5: a) w podpunkcie „c” słowa „ związek z osobą prawną” zamienić słowami „ związek z osobą prawną. Jeżeli osoba prawna posiada zarządcę to oprócz tych informacji podaje się również adres zameldowania zarządcy”; b) podpunkt „d” dopełnić słowami „w stosunku do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością — informacje o wysokości i wartości nominalnej udziałów należących do spółki i jego wspólników, o zastawieniu lub innym przeniesieniu, informacje o osobie posiadającej prawa do udziału, przechodzącego na spadkobiercę.”; Artykuł 4 Wprowadzić do Ustawy Federalnej z 8 sierpnia 2001 roku N 129-Ф3 „O państwowej rejestracji osób prawnych i osób prowadzących własną działalność gospodarczą” (Zbiór ustawodawstwa Rosyjskiej Federacji, 2001, N 33, art. 3431; 2003, N 26, art. 2565; N 52, art. 5037; 2005, N 27, art. 2722; 2007, N 7, art. 834; N 30, art. 3754; N 49, art. 6079; 2008, N 30, art. 3616) następujące zmiany: 2) w artykule 9: a) punkt 1 przedstawić w następujący sposób: „1. Dokumenty składa się bezpośrednio do organu rejestracyjnego lub drogą pocztową. Inne sposoby składania dokumentów mogą być określone Rządem Federacji Rosyjskiej.”; b) dopełnić punktami 1.1–1.5 o następującej treści: „1.1. Rząd Federacji Rosyjskiej określa spis dokumentów wymaganych przez organy rejestracji. 1.2. Wniosek podpisany osobą upoważnioną (dalej — wnioskodawca) musi być poświadczony notarialnie. Przy tym wnioskodawca podaje swoje dane paszportowe lub zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej dane innego dokumentu identyfikacyjnego i NIP. 1.3. Przy państwowej rejestracji osoby prawnej wnioskodawcami mogą być następujące osoby fizyczne: a) kierownik organu wykonawczego osoby prawnej lub inna osoba, posiadająca prawo bez upoważnienia działać w imieniu tej osoby prawnej; b) założyciel lub założyciele osoby prawnej przy jej rejestracji; c) kierownik osoby prawnej, będącej założycielem rejestrowanej osoby prawnej; d) konkursowy zarządca lub kierownik komisji likwidacyjnej (likwidator) przy likwidowaniu osoby prawnej; e) inna osoba działająca na podstawie upoważnienia przewidzianego ustawodawstwem federalnym, aktu upoważnionego organu państwowego lub aktu władz lokalnych. 1.4. Przy wprowadzeniu zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych dotyczących przeniesienia udziału albo części udziału spółki z ograniczoną działalnością wnioskodawcą może być wspólnik spółki, założyciel (wspólnik) likwidowanej osoby prawnej — wspólnik spółki, posiadający prawa majątkowe, następca prawny przekształcanej osoby prawnej — wspólnika spółki, wykonawca testamentu i notariusz.”; 178 © 2010 WPHI w Moskwie 34) pierwsze zdanie punktu 3 artykułu 54 wykreślić; 35) w punkcie 2 artykułu 55: a) w ustępie pierwszym słowa „dokumenty założycielskie” zamienić słowem „statut”, słowa „zmiany, związane ze zmianą składu wspólników, określeniem wysokości ich udziałów, inne” wykreślić; b) pierwsze zdanie ustępu drugiego wykreślić; 36) w artykule 56: a) punkt 1 przedstawić w następujący sposób: „1. Spółka ma prawo do przekształcenia się.”; b) punkt 2 po słowach „udziały wspólników spółki z dodatkową odpowiedzialnością” dopełnić słowami „udziały lub wkłady do kapitału”, słowa „spółka akcyjna” zamienić słowami „osoby prawnej”. © 2010 WPHI w Moskwie 179 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie f) dopełnić punktem 4.1 o następującej treści: „4.1. Organ rejestrujący nie sprawdza zgodność przedstawianych dokumentów z ustawodawstwem federalnym lub innymi normami prawnymi (z wyjątkiem wniosku o państwowej rejestracji) i informacje zawarte w przedstawianych dokumentach, z wyjątkiem przypadków przewidzianych daną Ustawą Federalną.”; Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Artykuł 5 1. Dana Ustawa Federalna wchodzi w życie 1 lipca 2009 roku. 2. Statuty i umowy założycielskie spółek, uchwalone do dnia wejścia w życie danej Ustawy Federalnej podlegają dostosowaniu do nowych wymogów pierwszej części Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej i Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” w terminie nie później niż 1 stycznia 2010 roku. 3. Od dnia wejścia w życie danej Ustawy Federalnej statuty i umowy założycielskie uchwalone do dnia wejścia w życie danej Ustawy Federalnej podlegają dostosowaniu do nowych wymogów pierwszej części Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej i Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” stosują się w części nie sprzecznej z w/w aktami prawnymi Federacji Rosyjskiej. 4. Umowy założycielskie spółek od daty wejścia w życie danej Ustawy Federalnej tracą moc prawną dokumentów założycielskich. 5. Państwowy Rejestr Osób Prawnych jednocześnie z rejestracją wnoszonych zmian do statutów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością związanych z dostosowaniem tych statutów do wymogów pierwszej części Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej i Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” wnosi do rejestru informacje o wysokości i wartości nominalnej udziałów wspólników odpowiednich spółek na podstawie ich dokumentów założycielskich w wersji obowiązującej na dzień państwowej rejestracji w/w zmian. 6. Wniesione do Państwowego Rejestru Osób Prawnych informacje o wysokości i wartości nominalnej udziałów wspólników uznaje się za wiarygodne do tej pory, póki ich wiarygodność nie będzie sprostowana notarialnie poświadczonymi dokumentami lub wnioskami podpisanymi wszystkimi wspólnikami lub póki inne nie będzie postanowione decyzją sądu. 7. W przypadku, gdy statut i umowa założycielska nie zostały dostosowane do wymogów pierwszej części Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej i Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” potwierdzenie praw osoby do przeniesienia udziału albo części udziału zgodnie z punktem 13 artykułu 21 Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” odbywa się na podstawie statutu spółki w wersji określonej zgodnie z odpisem z Państwowego Rejestru Osób Prawnych. W przypadku spółek jednoosobowych potwierdzenie w/w praw odbywa się na podstawie postanowienia jedynego założyciela o utworzeniu spółki lub dokumentu bądź dokumentów potwierdzających przeniesienie wszystkich udziałów na daną osobę, statutu spółki w wersji, określonej zgodnie z odpisem z Państwowego Rejestru Osób Prawnych. 8. Osoba, która nabyła udział albo część udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie notarialnie poświadczonej umowy, ma prawo zawierać umowy na przeniesienie tych udziały z przestrzeganiem wymogów punktu 13 artykułu 21 Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. 9. Zapisy Ustawy Federalnej z 8 lutego 1998 roku N 14-Ф3 „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” o terminach przedawnienia sądowego i sposobie ich wyliczenia obowiązują przy rozpatrzeniu ich przez sąd ogólny lub arbitrażowy niezależnie od daty powstania odpowiednich zdarzeń prawnych. 180 © 2010 WPHI w Moskwie 3) punkt 2 artykułu 17 dopełnić zdaniem o następującej treści: „W przewidzianych Ustawą Federalną o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością przypadkach wniesienia zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych dotyczących przeniesienia udziału albo części udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawia się dokumenty potwierdzające podstawy takiego przeniesienia.”; 4) w artykule 23: a) punkt 1 dopełnić punktami „d” — „f” o następującej treści: „d) nieprzestrzeganie notarialnej formy przedstawianych dokumentów w przypadkach, jeżeli taka forma jest wymagana zgodnie z ustawami federalnymi; e) podpisania osobą nieupoważnioną wniosku o państwowej rejestracji lub wniosku o wniesienie zmian do Państwowego Rejestru Osób Prawnych; f) wystąpienia wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w wyniku którego w spółce nie pozostanie żadnego wspólnika, a także wystąpienie jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.”; b)dopełnić punktem 1.1 o następującej treści: „1.1. Prowadzenie sporu sądowego o wysokości udziału albo części udziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub o należności udziałów do konkretnej osoby, a także innych sporów związanych z informacjami o spółce podlegającymi wniesieniu do Państwowego Rejestru Osób Prawnych nie są powodem do odrzucenia wniosku o państwową rejestrację.”. © 2010 WPHI w Moskwie 181 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 10. Do 1 stycznia 2010 roku wniesienie do statutów spółek z ograniczona odpowiedzialnością utworzonych przed wejściem w życie danej Ustawy Federalnej zmian określających prawo wyjścia wspólnika ze spółki odbywa się na mocy uchwały walnego zgromadzenia wspólników podjętej ¾ głosów ogólnej liczby wspólników. Prezydent Federacji Rosyjskiej D. Medvedev Moskwa, Kreml 30 grudnia 2008 roku N 312-Ф3 DOKUMENTY NIEZBĘDNE DO ZAŁOŻENIA I FUNKCJONOWANIA SPÓŁKI Z OGRANICZONA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ: PROTOKÓŁ NADZWYCZAJNEGO ZGROMADZENIA WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI „…” SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Wspólnicy: 1. Spółka …, zarejestrowana w Sądzie … Wydziale … Krajowego Rejestru Sądowego …r., REGON/NIP: …/…, KRS …, siedzibą w …, reprezentowana przez... 2. Spółka …, zarejestrowana w Sądzie … Wydziale … Krajowego Rejestru Sądowego …r., REGON/NIP: …/…, KRS …, siedzibą w …, reprezentowana przez... Porządek obrad: 1. Wybór przewodniczącego zgromadzenia i protokolanta. 2. Zawiązanie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „…”. 3. Podpisanie umowy o zawiązaniu Spółki i zatwierdzenie Statutu „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 4. Wybór dyrektora „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zatwierdzenie warunków umowy o pracę z dyrektorem Spółki i wyznaczenie pełnomocnika do zawarcia umowy o pracę z dyrektorem Spółki w jej imieniu. 5. Określenie wysokości kapitału zakładowego. 6. Określenie siedziby „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 7. Przeprowadzenie rejestracji „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 8. Zatwierdzenie wzoru pieczęci „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za przygotowanie dokumentów niezbędnych do rejestracji pieczęci „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 1. Głos zabrał … w sprawie wyboru … na przewodniczącego zgromadzenia i … na protokolanta. Postanowiono: Wybrać … na przewodniczącego zgromadzenia i … na protokolanta. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 182 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 183 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2. Głos zabrał … w sprawie utworzenia spółki z ograniczona odpowiedzialnością „…” Postanowiono: Utworzyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością „…”. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 3. Głos zabrał … w sprawie zawarcia Umowy założycielskiej i zatwierdzenia Statutu Spółki. Postanowiono: Zawrzeć Umowę założycielską i zatwierdzić Statut „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymali się od głosu — …........ 4. Głos zabrał … w sprawie powołania na stanowisko dyrektora Spółki „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością — …, zatwierdzenia warunków umowy o pracę z dyrektorem Spółki i powołania pełnomocnika w osobie …. do zawarcia umowy o pracę z dyrektorem Spółki w jej imieniu. Postanowiono: Powołać na stanowisko dyrektora „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością — …...................................., legitymującego się paszportem …......................., zamieszkałego …......................................., zatwierdzić warunki umowy o pracę z dyrektorem Spółki i powołać … do zawarcia umowy o pracę z dyrektorem Spółki w jej imieniu. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 5. Głos zabrał … w sprawie zatwierdzenia wysokości kapitału zakładowego Spółki. Postanowiono: Zatwierdzić wysokość kapitału zakładowego w wysokości … rubli (…). Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego wniesione zostają w gotówce w następujący sposób: 1. ……………………………………………. 2. ……………………………………………. 184 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Łącznie … rubli, co stanowi 100% kapitału zakładowego. Do momentu państwowej rejestracji Spółki kapitał zakładowy zostanie wniesiony w całości w gotówce na konto Spółki. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 6. Głos zabrał … w sprawie zatwierdzenia siedziby Spółki. Postanowiono: Zatwierdzić siedzibę Spółki. Adres siedziby Spółki: …............................. W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 7. Głos zabrał … w sprawie zlecenia przeprowadzenia rejestracji dokumentów założycielskich Spółki …. Postanowiono: Zlecić przeprowadzenie rejestracji dokumentów założycielskich „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością — ……………..………………………………………………………... W głosowaniu wzięło udział: Za — ….... Przeciw — …..... Wstrzymało się od głosu — …........ 8. Głos zabrał … w sprawie zatwierdzenia wzoru pieczęci Spółki i wyznaczenie …, który będzie odpowiedzialny za przygotowanie dokumentów niezbędnych do rejestracji wzoru pieczęci firmowej Spółki. Postanowiono: Zatwierdzić wzór pieczęci „…” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wyznaczyć Pana …, który odpowiedzialny będzie za przygotowanie dokumentów niezbędnych do rejestracji wzoru pieczęci firmowej „….” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Przewodniczący Zgromadzenia Protokolant Podpisy wspólników: 1. ……………………………………. 2. ……………………………………. © 2010 WPHI w Moskwie 185 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ПРОТОКОЛ №1 ОБЩЕГО СОБРАНИЯ УЧАСТНИКОВ ОБЩЕСТВА С ОГРАНИЧЕННОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТЬЮ „…” … года Присутствовали: 1. Общество с ограниченной ответственностью „…”, зарегистрировано Районным судом в … экономическим отделом Национального судебного реестра …г., номера REGON/NIP: …/…; Номер KRS: …; адрес: …, в лице вице-председателя Правления …, действующего на основании Договора; 2. Общество с ограниченной ответственностью „…”, зарегистрировано Районным судом в г. … экономическим отделом Национального судебного реестра …г., номера REGON/NIP: …/…; номер KRS: …; адрес…, в лице вице-председателя Правления …, действующего на основании Учредительного акта; ПОВЕСТКА ДНЯ: 1. Избрание секретаря и председателя собрания. 2. Создание Общества с ограниченной ответственностью „…” (далее по тексту — „Общество”). 3. Утверждение Устава Общества и заключение Договора об учреждении Общества. 4. Избрание Директора Общества, утверждение условий трудового договора с ним и назначение уполномоченного лица для подписания трудового договора от имени Общества. 5. Определение размера уставного капитала Общества, порядка его формирования, определение размера долей и их номинальной стоимости. 6. Определение места нахождения Общества. 7. Проведение государственной регистрации Общества. 8. Утверждение эскиза печати Общества, назначение ответственного за оформление и подготовку документов для регистрации эскиза печати Общества и ее изготовление. Постановили: Избрать секретарем собрания, председателем собрания. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 2. Слушали: … о создании Общества с ограниченной ответственностью „…”. Постановили: Создать коммерческую организацию в форме общества с ограниченной ответственностью, которое будет иметь полное фирменное наименование: Общество с ограниченной ответственностью „…”, сокращенное фирменное наименование: ООО „…”. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 3. Слушали: … об утверждении Устава Общества и заключении Договора об учреждении Общества. Постановили: Утвердить Устав Общества и заключить Договор об учреждении Общества. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 4. Слушали:... о назначении... Директором Общества, утверждении условий трудового договора с ним и назначении уполномоченного лица для подписания трудового договора от имени Общества. Постановили: Назначить Директором Общества … паспорт …, выдан … года УВД … района города …, зарегистрирован по адресу: … сроком на три года. Утвердить условия трудового договора с..., поручить председателю собрания... подписать трудовой договор от имени Общества. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 1. Слушали: … с предложением об избрании … — секретарем собрания, — … — председателем собрания. 5. Слушали:... об определении размера уставного капитала, порядке его формирования, определении размера долей и их номинальной стоимости. 186 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 187 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Постановили: Уставный капитал Общества составляет … (…) рублей. Уставный капитал разделен на доли и распределен между участниками следующим образом: Общество с ограниченной ответственностью „…” — доля составляет …% уставного капитала, номинальная стоимость доли — … (…) рублей. Общество с ограниченной ответственностью „…” — доля составляет …% уставного капитала, номинальная стоимость доли — … (…) рублей; Каждый участник Общества должен полностью внести свой вклад в уставный капитал до момента государственной регистрации Общества. Уставный капитал оплачивается участниками на 100% денежными средствами. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Общества, а также изготовить печать Общества в установленном законом порядке. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. Общество с ограниченной ответственностью „…”, в лице вицепредседателя Правления … (председатель собрания) Общество с ограниченной ответственностью „…”, в лице вицепредседателя Правления … … (секретарь собрания) 6. Слушали:... об определении места нахождения Общества. Постановили: Определить местом нахождения Общества адрес: Российская Федерация, … Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 7. Слушали:... о проведении государственной регистрации Общества. Постановили: Поручить Директору Общества... осуществить государственную регистрацию Общества. Голосовали: „ЗА” — 100% голосов; „ПРОТИВ” — 0% голосов; „ВОЗДЕРЖАЛИСЬ” — 0% голосов. Решение принято единогласно. 8. Слушали:... об утверждении эскиза печати Общества, назначение ответственного за оформление и подготовку документов для регистрации эскиза печати Общества и ее изготовление. Постановили: Утвердить эскиз печати Общества, поручить Директору Общества... оформить и подготовить документы для регистрации эскиза печати 188 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 189 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie UMOWA ZAŁOŻYCIELSKA SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCI … SP. Z O.O. „______” miejscowość: _________ Data: _______________ 1. … SP. Z O.O. Kapitał zakładowy: … PLN adres: …, Rzeczpospolita Polska KRS: … NIP: … REGON: … Sąd rejestru: … i 2. … SP. Z O.O. Kapitał zakładowy: … PLN adres: …, Rzeczpospolita Polska KRS: … NIP: … REGON: … Sąd rejestru: … 2. Wspólnik Spółki — … Sp. z o.o. podejmie wszelkie czynności formalno — prawne w celu państwowej rejestracji Spółki, w tym zobowiązuje się do sporządzenia i podpisania wszelkich niezbędnych do rejestracji Spółki dokumentów, pism i umów, reprezentacji Spółki przez organem rejestracyjnym, funduszami socjalnymi i innymi organami władzy państwowej i samorządowej na terenie Federacji Rosyjskiej, dokonywać będzie płatności wszelkich podatków i opłat rejestracyjnych i innych, które okażą się niezbędne w trakcie rejestracji Spółki, zobowiązuje się również otworzyć konto rozliczeniowe dla Spółki, przyjąć wzór pieczęci firmowej, uzyskać dla spółki nr statystyczny i dokonać rejestracji spółki w urzędzie skarbowym, a także podejmie inne czynności niezbędne w celu rejestracji Spółki na terenie Federacji Rosyjskiej. § 3. WYSOKOŚĆ KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO SPÓŁKI 1. Kapitał zakładowy spółki wynosi 10.000,- Rub (dziesięć tysięcy rubli) i dzieli się na udziały wspólników zgodnie z treścią § 4 niniejszej Umowy. dalej zwane założycielami (wspólnikami), zawierają niniejszą umowę o następującej treści: § 1. PRZEDMIOT UMOWY 1. Założyciele zobowiązują się zawiązać, utworzyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością … Sp. z o.o., dalej zwana „Spółką”, zgodnie z procedurą określoną w niniejszej umowie i przepisach prawa Federacji Rosyjskiej. 2. Pełna nazwa Spółki brzmi: … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Nazwa skrócona Spółki brzmi: … Sp. z o.o. Nazwa Spółki w języku angielskim brzmi: … Ltd. Siedziba Spółki: …, Federacja Rosyjska, ul. … 3. Spółka zostaje utworzona i działać będzie zgodnie z Kodeksem Cywilnym Federacji Rosyjskiej, Ustawą Federalną z dnia 8 lutego 1998 roku № 14ФЗ „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” (ze zmianami i uzupełnieniami, dalej zwana Ustawa Federalna). 4. Spółka zawiązana zostaje na czas nieokreślony. § 4. UDZIAŁY WSPÓLNIKÓW 1. Udziały w Spółce obejmują: 1) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, udział wspólnika wynosi 5.000,- RUB, co stanowi 50% kapitału zakładowego Spółki. 2) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, udział wspólnika wynosi 5.000,- RUB, co stanowi 50% kapitału zakładowego Spółki. § 5. WYSOKOŚĆ I RODZAJ WKŁADÓW WSPÓLNIKÓW NA POKRYCIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO SPÓŁKI, TERMINY I SPOSÓB POKRYCIA KAPITAŁU 1. Wysokość i rodzaj wkładów wspólników Spółki: — „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością — wkład pieniężny pokryty w gotówce w wysokości 5.000,- RUB (pięć tysięcy rubli). — „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością– wkład pieniężny pokryty w gotówce w wysokości 5.000,- RUB (pięć tysięcy rubli). 2. Wspólnicy zobowiązują się pokryć kapitał zakładowy w pełnej wysokości przed rejestracją Spółki w Rejestrze Państwowych Osób Prawnych. Kapitał zakładowy wniesiony zostanie przez wspólników w gotówce na konto firmowe Spółki. § 2. PROCEDURA UTWORZENIA SPÓŁKI 1. Wspólnicy spółki zobowiązani są wnieść wkłady na pokrycie kapitału zakładowego spółki w trybie i na warunkach określonych w niniejszej umowie. § 6. ODPOWIEDZIALNOŚĆ WSPÓLNIKÓW DO CZASU PAŃSTWOWEJ REJESTRACJI SPÓŁKI 1. Do momentu państwowej rejestracji Spółki jej wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za wszystkie podjęte przez nich czynności formalno — 190 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 191 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie prawne. Spółka ponosi odpowiedzialność za czynności podjęte przez wspólników w ramach organizacji Spółki (do momentu jej państwowej rejstracji), tylko i wyłącznie w przypadku ich akceptacji wyrażonej w formie uchwały walnego zgromadzenia. Odpowiedzialność Spółki nie może być wyższa niż 1/5 wniesionego kapitału zakładowego. § 7. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Niniejsza umowa wchodzi w życie z dniem jej podpisania przez wszystkich wspólników Spółki i obowiązuje do czasu wypełnienia wszystkich obowiązków z niej wynikających. 2. Wszelkie zmiany niniejszej Umowy wymagają formy pisemnej. 3. Niniejsza umowa może zostać rozwiązana w każdym czasie za zgodą wszystkich wspólników. 4. Wszelkie spory, które mogące mieć miejsce w ramach realizacji niniejszej umowy będą rozstrzygane w drodze negocjacji. 5. W przypadku, gdy spór nie zostanie rozstrzygnięty polubownie, zostanie on rozpatrzony zgodnie z obowiązującym prawem Federacji Rosyjskiej. PODPISY WSPÓLNIKÓW 1) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ………………………………………… 2) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ………………………………………………….. ДОГОВОР ОБ УЧРЕЖДЕНИИ ОБЩЕСТВА С ОГРАНИЧЕННОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТЬЮ ..., 2009 ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ ООО „…”, зарегистрировано Районным судом в г. … … экономическим отделом Национального судебного реестра …г., номера REGON/NIP: …/…; Номер KRS: …; адрес: …, ООО „…”, зарегистрировано Районным судом в г. … экономическим отделом Национального судебного реестра …г., номера REGON/NIP: …/…; номер KRS: …; адрес: …; в дальнейшем именуемые „Участники”, договорились о нижеследующем: 1.1. Создать Общество с ограниченной ответственностью „...”, (далее по тексту именуемое — „Общество”) в соответствии с процедурой, определенной настоящим договором и законодательством Российской Федерации. 1.2. Полное фирменное наименование на русском языке: Общество с ограниченной ответственностью „...”, сокращенное фирменное наименование на русском языке: ООО „...”. Наименование общества на английском языке: … Ltd. 1.3. Установить местом нахождения общества: Российская Федерация, …, город …, улица … 1.4. Общество создается без ограничения срока. Общество считается созданным как юридическое лицо с момента его государственной регистрации. 2. ПОРЯДОК ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ СОВМЕСТНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПО УЧРЕЖДЕНИЮ ОБЩЕСТВА 2.1. Участники общества обязуются внести вклады в уставный капитал общества в порядке и на условиях, определенных в настоящем договоре. 2.2. Участник общества — ООО „…” предпримет все формальноюридические действия с целью государственной регистрации общества, в том числе обязуется составить и подписать все требуемые для регистрации общества документы, письма и договоры, представлять общество в регистрационном органе, со- 192 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 193 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie циальных фондах и других органах государственной власти и муниципальных образований на территории Российской Федерации, будет уплачивать все налоги и пошлины, регистрационные сборы и прочие платежи, которые потребуются в ходе регистрации общества, обязуется также открыть расчетный счет для общества, утвердить эскиз фирменной печати, получить для общества статистические коды и поставить общество на учет в налоговой инспекции, а также предпримет другие действия, требуемые для регистрации общества на территории Российской Федерации. 3. РАЗМЕР УСТАВНОГО КАПИТАЛА ОБЩЕСТВА, РАЗМЕР И НОМИНАЛЬНАЯ СТОИМОСТЬ ДОЛИ КАЖДОГО ИЗ УЧРЕДИТЕЛЕЙ ОБЩЕСТВА, ПОРЯДОК И СРОКИ ОПЛАТЫ ДОЛЕЙ В УСТАВНОМ КАПИТАЛЕ ОБЩЕСТВА 3.1. Уставный капитал Общества составляется из номинальной стоимости долей его участников и определяет минимальный размер имущества, гарантирующий интересы его кредиторов, и составляет … (…) рублей. 3.2. Уставный капитал разделен на доли и распределен между участниками следующим образом: Общество с ограниченной ответственностью „…” — доля в уставном капитале составляет …%, номинальная стоимость доли — … (…) рублей; Общество с ограниченной ответственностью „…” — доля в уставном капитале составляет …%, номинальная стоимость доли — … (…) рублей. 3.3. Участники Общества обязуются оплатить доли в уставном капитале Общества на 100% денежными средствами до момента осуществления государственной регистрации Общества в Едином государственном реестре юридических лиц. Уставный капитал будет оплачен участниками Общества путем безналичного перечисления денежных средств на расчетный счет Общества. 4. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ УЧАСТНИКОВ ОБЩЕСТВА ЗА НАРУШЕНИЕ ОБЯЗАННОСТИ ПО ВНЕСЕНИЮ ВКЛАДОВ В УСТАВНЫЙ КАПИТАЛ 4.1. Доля Участника Общества, который при учреждении Общества не оплатил ее в срок в полном размере, переходит Обществу. При 194 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie этом Общество обязано выплатить Участнику Общества действительную стоимость части его доли, пропорциональной оплаченной им части доли, или с согласия Участника Общества выдать ему в натуре имущество такой же стоимости. 4.2. В случае, если кто-либо из Участников Общества несвоевременно оплатит долю в уставном капитале, после определенного срока, он обязуется выплатить Обществу штраф в размере 10% от неоплаченной суммы, либо от стоимости неоплаченной доли в неденежной форме. 4.3. До момента осуществления государственной регистрации общества его участники несут солидарную ответственность за все предпринятые ими формально-юридические действия. Общество несет ответственность за действия, предпринятые участниками Общества в рамках создания Общества (до момента его государственной регистрации), только и исключительно в случае их одобрения, выраженного в виде решения общего собрания участников Общества. Ответственность Общества не может составлять более 1/5 внесенного уставного капитала. 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ 5.1. Настоящий договор вступает в силу с момента его подписания всеми Участниками Общества. 5.2. Все уведомления и сообщения, направляемые в соответствии с настоящим договором или в связи с ним, должны быть составлены в письменной форме и поданы надлежащим образом, т. е. высланы заказным письмом по телетайпу, телеграфу, телефаксу или доставлены лично по адресам Участников, указанным в настоящем договоре и Уставе. 5.3. Во всех вопросах, не урегулированных настоящим договором, следует руководствоваться действующим законодательством Российской Федерации и Уставом Общества. 5.4. Любые изменения и дополнения к настоящему договору действительны лишь при условии, если они совершены в письменной форме и подписаны всеми Участниками или надлежащими уполномоченными на то, в соответствии с законодательством, представителями Участников. 5.5. Все споры, какие могут возникнуть в рамках реализации настоящего договора, будут решаться путем переговоров. В случае, если спор не будет решен мирным путем, он будет рассматриваться в © 2010 WPHI w Moskwie 195 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Zatwierdzony na walnym zgromadzeniu wspólników uchwałą nr 1 z dnia ………………… соответствии с действующим законодательством Российской Федерации. 6. ПОДПИСИ УЧАСТНИКОВ ОБЩЕСТВА Общество с ограниченной ответственностью „…”, в лице вицепредседателя Правления... STATUT SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ … SP. Z O.O. … … r. Общество с ограниченной ответственностью „…”, в лице вицепредседателя Правления … STATUT § 1. NAZWA I SIEDZIBA SPÓŁKI 1.1. Pełna nazwa Spółki brzmi: „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 1.2. Nazwa skrócona: „…” Sp. z o.o. 1.3. Nazwa w języku angielskim brzmi: „…” Ltd. 1.4. Siedzibą Spółki jest miasto …, Federacja Rosyjska, ul. Adres korespondencyjny: jak wyżej. § 2. CEL UTWORZENIA I PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI — Celem utworzenia Spółki jest prowadzenie działalności komercyjnej nastawionej na wypracowanie zysku w trybie i na warunkach określonych ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej. Działalność gospodarcza Spółki prowadzona jest zgodnie z obowiązującym prawem Federacji Rosyjskiej, a ta, do prowadzenia której niezbędne jest właściwe zezwolenie, będzie prowadzona wyłącznie po fakcie jego uzyskania. — Podstawowymi rodzajami działalności Spółki są: 1) Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych. 2) Sprzedaż detaliczna pozostała prowadzona poza siecią sklepową. 3) Przeładunek towarów w pozostałych punktach przeładunkowych. 4) Magazynowanie i przechowywanie towarów w pozostałych składowiskach. 5) Działalność wspomagająca transport lądowy, pozostała. 6) Działalność pozostałych agencji transportowych. 7) Działalność kurierska. 8) Działalność pomocnicza finansowa, gdzie indziej niesklasyfikowana. 9) Wynajem nieruchomości na własny rachunek. 196 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 197 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 10) 11) 12) 13) 14) 15) Wynajem maszyn i urządzeń biurowych i sprzętu komputerowego. Działalność w zakresie oprogramowania. Przetwarzanie danych. Działalność związana z bazami danych. Działalność rachunkowo-księgowa. Doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. 16) Reklama. § 3. WYSOKOŚĆ KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO SPÓŁKI 1. Kapitał zakładowy Spółki wynosi 10.000,- RUB (słownie: dziesięć tysięcy rubli). Kapitał zakładowy tworzony jest ze środków pieniężnych. 2. Kapitał zakładowy Spółki określa minimalną wartość majątku Spółki, zabezpieczającego interesy wierzycieli Spółki. § 4. SKŁAD I KOMPETENCJE ORGANÓW SPÓŁKI 1. Najwyższym organem Spółki jest walne zgromadzenie wspólników. Walne zgromadzenie Spółki może być zwyczajne lub nadzwyczajne. Wszyscy wspólnicy Spółki mają prawo brać udział w każdym walnym zgromadzeniu wspólników spółki, mają prawo brać udział w dyskusji i rozpatrywaniu spraw objętych porządkiem obrad, a także mają prawo głosować przy podejmowaniu uchwał. Na walnym zgromadzeniu Spółki, każdy wspólnik posiada określoną liczbę głosów proporcjonalną do jego udziału w kapitale zakładowym. 2. Bieżące kierownictwo sprawuje zarząd i dyrektor generalny Spółki. § 5. KOMPETENCJE WALNEGO ZGROMADZENIA SPÓŁKI 1. Do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia Spółki należą: 1.1. Określenie podstawowych kierunków działalności Spółki, a także podjęcie uchwały w zakresie uczestnictwa Spółki w ramach innych podmiotów gospodarczych. 1.2. Zmiana statutu Spółki, w tym zmiana wysokości kapitału zakładowego. 1.3. Powołanie organów Spółki i określenie ich kompetencji. 1.4. Wybór członków zarządu Spółki i dyrektora generalnego i podjęcie uchwały w sprawie ich wcześniejszego odwołania z pełnienia funkcji. 1.5. Wybór audytora i kadencji komisji rewizyjnej Spółki. 198 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 1.6. Zatwierdzenie sprawozdań rocznych oraz rocznych bilansów. 1.7. Podjęcie uchwały o podziale czystego zysku Spółki między wspólnikami Spółki. 1.8. Zatwierdzenie (przyjęcie) dokumentów regulujących wewnętrzną działalność Spółki (dokumentów wewnętrznych) Spółki. 1.9. Podjęcie uchwały o emisji akcji i obligacji, jak również innych papierów wartościowych. 1.10. Wyznaczenie kontroli audytorskiej, zatwierdzenie audytora oraz ustalenie wysokości wynagrodzenia za jego usługi. 1.11. Podjęcie uchwały o reorganizacji lub likwidacji Spółki. 1.12. Wyznaczenie komisji likwidacyjnej i zatwierdzenie sprawozdania likwidacyjnego. 1.13. Podjęcie uchwały w zakresie przyjęcia osób trzecich w skład wspólników Spółki. 1.14. Ustalenie wysokości i sposobu wniesienia dopłat do kapitału. 1.15. Podjęcie uchwały w zakresie utworzeniu spółek — córek, oddziałów i przedstawicielstw. 1.16. Rozpatrywanie innych zagadnień i kwestii przewidzianych w Ustawie federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. 2. Kompetencje określone powyżej należą do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia wspólników Spółki, nie mogą być przedmiotem uchwał innych organów Spółki. § 6. PROCEDURA ZWOŁANIA WALNEGO ZGROMADZENIA WSPÓLNIKÓW 1. Zwyczajne walne zgromadzenia wspólników Spółki zwoływane jest co roku. Termin przeprowadzenia zwyczajnego walnego zgromadzenia wspólników Spółki — nie wcześniej niż dwa miesiące i nie później niż cztery miesiące po zakończeniu roku finansowego. 2. Zwyczajne walne zgromadzenie zwoływane jest przez dyrektora generalnego Spółki, a także przez wspólników Spółki, którzy posiadają razem nie mniej niż jedną dziesiątą głosów w stosunku do ogólnej liczby wspólników Spółki. 3. Dyrektor generalny Spółki w przeciągu pięciu dni od momentu otrzymania żądania przeprowadzenia nadzwyczajnego walnego zgromadzenia ma obowiązek przeanalizować żądanie zwołania walnego zgromadzenia i podjąć uchwałę o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia wspólników Spółki lub o jego odrzuceniu i nieprzeprowadzeniu zgromadzenia. Uchwała odmawiająca zwołania walnego zgromadzenia © 2010 WPHI w Moskwie 199 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie może być przyjęta przez dyrektora generalnego tylko i wyłącznie w przypadku: • gdy tryb zwołania walnego zgromadzenia wspólników nie jest zgodny z zapisami ustawy federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”; • jeśli żaden z punktów zaproponowanego porządku obrad nie odnosi się do kompetencji walnego zgromadzenia Spółki. Dyrektor generalny nie ma prawa wnosić zmian do zaproponowanych punktów porządku obrad walnego zgromadzenia, nie ma również prawa zmiany formuły zwołania walnego zgromadzenia wspólników Spółki. Dyrektor generalny ma prawo włączać dodatkowe punkty do zaproponowanego porządku obrad walnego zgromadzenia. 4. W przypadku podjęcia uchwały o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia wspólników Spółki, powinno być ono przeprowadzone nie później niż w terminie czterdziestu pięciu dni od dnia otrzymania przez dyrektora generalnego żądania o przeprowadzeniu zgromadzenia. 5. W przypadku jeżeli w terminie określonym w ustawie federalnej, dyrektor generalny nie podejmie uchwały w sprawie zwołania walnego zgromadzenia, to nadzwyczajne zgromadzenie wspólników może być zwołane przez organ lub osoby, które zażądały przeprowadzenia tego zgromadzenia. W takim przypadku organ wykonawczy Spółki ma obowiązek przedstawić organowi spółki lub osobie/osobom zwołującym walne zgromadzenie aktualną listę wspólników Spółki wraz z ich adresami do doręczeń. Wydatki związane ze zwołanie walnego zgromadzenia ponosi Spółki. 6. Dyrektor generalny lub inne osoby, które zwołują walne zgromadzenie wspólników Spółki, mają obowiązek nie później niż w terminie trzydziestu dni przed datą walnego zgromadzenia poinformować wszystkich wspólników listem poleconym, lub w inny sposób określony w statucie Spółki, o dacie, godzinie i miejscu walnego zgromadzenia wspólników Spółki, a także przekazać im proponowany porządek obrad. 7. Każdy wspólnik Spółki ma prawo wnosić propozycje, sprawy i kwestie, które chciałby, aby zostały przedłożone pod rozpatrzenie walnego zgromadzenia, ale nie później niż w terminie piętnastu dni przed datą zwołania zgromadzenia. W takim przypadku, osoba zwołująca walne zgromadzenie wspólników Spółki ma obowiązek wnieść dodatkowe propozycje do porządku obrad walnego zgromadzenia, za wyjątkiem 200 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie sytuacji określonych w Ustawie federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. W przypadku wniesienia dodatkowych propozycji do porządku obrad, osoba zwołująca walne zgromadzenie wspólników Spółki ma obowiązek nie później niż dziesięć dni przed datą rozpoczęcia tego zgromadzenia powiadomić wszystkich wspólników Spółki o wniesionych zmianach, uzupełnieniach do porządku obrad. Powiadomienie powinno być wysłane listem poleconym lub przekazane w inny sposób określony w statucie Spółki. 8. Ewentualne informacje i materiały, które mają być omawiane na walnym zgromadzeniu wspólników, winny zostać dostarczone wspólnikom w terminie trzydziestu dni przed walnym zgromadzeniem w celu zapoznania się z nimi. 9. Do informacji i materiałów, o których mowa jest powyżej i z którymi winni zapoznać się wszyscy wspólnicy zalicza się: bilans i rachunek zysków i strat Spółki, wnioski komisji rewizyjnej, sprawozdanie z audytu spółki, projekty zmian do statutu Spółki, projekty wewnętrznych dokumentów firmy, a także inne informacje i materiały, które określone zostały w statucie Spółki. § 7. REGULAMIN PRZEPROWADZENIA WALNEGO ZGROMADZENIA WSPÓLNIKÓW 1. Walne zgromadzenie wspólników odbywa się w siedzibie Spółki. Walne zgromadzenie może zostać zwołane w innym miejscu, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę. 2. Przed otwarciem walnego zgromadzenia wspólników Spółki przeprowadzona jest rejestracja przybyłych wspólników Spółki. 3. Wspólnicy Spółki mogą uczestniczyć na walnym zgromadzeniu Spółki sami lub za pośrednictwem swoich pełnomocników. Pełnomocnicy mają obowiązek przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające ich umocowanie do wzięcia udziału w walnym zgromadzeniu w imieniu ich Mocodawców — wspólników spółki. Pełnomocnictwo winno zawierać informacje na temat Mocodawcy, dane wspólnika (imię i nazwisko, lub nazwę firmy, adres zamieszkania lub adres siedziby firmy). Pełnomocnictwo winno być sporządzone zgodnie z przepisami art. 185 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej lub poświadczone notarialnie. Wspólnik, który nie zarejestrował się przez rozpoczęciem walnego zgromadzenia traci prawo głosu. © 2010 WPHI w Moskwie 201 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4. Walne zgromadzenie wspólników Spółki rozpoczyna się o godzinie określonej w zawiadomieniu lub po fakcie rejestracji wszystkich wspólników. Walne zgromadzenie wspólników Spółki otwiera Dyrektor Generalny Spółki. W przypadku zwołania walnego zgromadzenia przez inny organ Spółki, walne zgromadzenie otwiera właściwa osoba zgodnie z przepisami ustawy federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. 5. Osoba, która otworzyła walne zgromadzenie Spółki, przeprowadza wybór przewodniczącego zebrania. Podczas głosowania nad wyborem przewodniczącego walnego zgromadzenia, każdy wspólnik Spółki ma jeden głos, a uchwała podejmowana jest większością głosów. 6. Dyrektor generalny Spółki zobowiązany jest do prowadzenia protokołu walnego zgromadzenia Spółki. Protokoły wszystkich walnych zgromadzeń Spółki znajdują się w księdze protokołów, która może być udostępniona każdemu wspólnikowi na jego żądanie. Na prośbę wspólników Spółki winny mu zostać wydane odpisy poszczególnych protokołów walnych zgromadzeń. W terminie nie później niż 10 dni od daty zakończenia walnego zgromadzenia, dyrektor generalny lub inna osoba za to odpowiedzialna, mają obowiązek przesłania kopii protokołu do wszystkich wspólników spółki. 7. Walne zgromadzenie wspólników Spółki ma prawo podejmowania uchwał tylko i wyłącznie w zakresie objętym porządkiem obrad, chyba, że wszyscy wspólnicy są obecni i wyrazili zgodę na podjęcie uchwał w innym zakresie nie objętym wcześniej w porządku obrad. 8. Uchwały dotyczące kwestii określonych w pkt. 1.2 i 1.4. § 5 Statutu przyjmowane są większością 2/3 głosów ogólnej liczby wspólników uczestniczących w walnym zgromadzeniu Spółki. Uchwały w zakresie pkt. 1.11. § 5 Statutu przyjmowane są jednomyślnie. W innych sprawach wymienionych w § 5 niniejszego statutu, uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów. § 8. ZARZĄD I DYREKTOR GENERALNY SPÓŁKI 1. Organem wykonawczym Spółki jest zarząd i dyrektor generalny. 2. Zarząd składa się z dwóch osób. 3. Przewodniczącym zarządu jest dyrektor generalny. W skład zarządu oprócz dyrektora generalnego wchodzi również dyrektor finansowy — członek zarządu. Wybór na stanowisko dyrektora generalnego i dyrek202 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. tora finansowego oznacza wybór w skład zarządu Spółki. Generalny dyrektor Spółki i dyrektor finansowy wybierani są przez walne zgromadzenie wspólników Spółki większością 2/3 głosów. Kadencja dyrektora generalnego i dyrektora finansowego wynosi trzy lata. Członkowie zarządu mogą być wybierani do zarządu Spółki nieograniczoną ilość razy. W przypadku, jeżeli członkowie zarządu zostali odwołani lub złożyli rezygnację z pełnienia swoich funkcji, nowi członkowie zarządu pełnią swoje funkcje do czasu zakończenia kadencji poprzedniego zarządu. Do zarządu Spółki mogą być wybrane osoby z kręgu wspólników Spółki. Dyrektor generalny i członek zarządu zobowiązani są do przestrzegania w swojej działalności obowiązujących przepisów prawa, kierowania się postanowieniami niniejszego Statutu, uchwałami organów Spółki podjętymi w ramach ich kompetencji, oraz zawartymi przez Spółkę umowami i porozumieniami, w tym również zawartymi ze Spółką umowami o pracę. Dyrektor generalny i członek zarządu zobowiązani są działać w interesie Spółki rozsądnie i z należytą starannością, zgodnie z ich najlepszą wiedzą i doświadczeniem. Dyrektor generalny i członek zarządu Spółki, mogą być przedterminowo odwołani z pełnienia swoich funkcji. Zebrania zarządu zwoływane są w miarę ich potrzeby. Zebranie jest ważne i może podejmować decyzje tylko w przypadku, jeżeli wszyscy członkowie są na nim obecni. Wszystkie uchwały podejmowane są przez zarząd jednomyślnie. Zebranie zarządu winno być protokołowane. Protokoły z zebrania zarządu winny być podpisane przez wszystkich członków zarządu. Zarząd ma prawo podejmować uchwały w trybie zaocznym, korespondencyjnie, za pomocą technicznych środków przekazu i łączności. Zagadnienia, które winny być poddane pod rozstrzygniecie zebrania zarządu, mogą być wnoszone przez walne zgromadzenia, dyrektora generalnego lub członka zarządu. Zarząd określa podstawowe kierunki działalności Spółki, rozpatruje bieżące i przyszłe perspektywy rozwoju Spółki, koordynuje działania pracowników i podległych mu współpracowników, kontroluje realizację umów i kontraktów zawartych przez Spółkę w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, podejmuje uchwały w sprawie zasięgnięcia lub udzielenia kredytu lub pożyczki przez Spółkę, a także © 2010 WPHI w Moskwie 203 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie realizuje inne kompetencje, które nie są przewidziane dla innych organów Spółki. 14. Do wyłącznej kompetencji zarządu należy podejmowanie uchwał w zakresie zaciągania w imieniu Spółki zobowiązań finansowych w ramach jej bieżącej działalności gospodarczej na kwotę od 10.000,- EUR (dziesięć tysięcy EURO) do kwoty …………………………… (słownie: …………………………) w rublowym ekwiwalencie, liczonym według średniego kursu euro w stosunku do rubla na dzień dokonania transakcji. 15. Czynności określone w pkt. 14 są ważne tylko i wyłącznie w przypadku, jeżeli zostały podjęte (podpisane) przez dyrektora generalnego i członka zarządu działających łącznie. 16. Dyrektor generalny jest jednoosobowym organem wykonawczym Spółki. 17. Dyrektor generalny kieruje bieżącą działalnością Spółki i wykonuje wszystkie czynności, które nie zostały zapisane jako kompetencje innych organów Spółki. 18. Dyrektor generalny w ramach swojej kompetencji: 1) Bez dodatkowego pełnomocnictwa działa w imieniu Spółki, w tym reprezentuje jej interesy i dokonuje transakcji w granicach swoich kompetencji określonych przepisami prawa i niniejszego Statutu. 2) Wydaje pełnomocnictwa do reprezentowania Spółki. 3) Mianuje na stanowiska pracowników Spółki, podejmuje decyzje o ich przeniesieniu i zwolnieniach, nagradza i nakłada kary dyscyplinarne. 4) Rozpatruje i zatwierdza bieżące plany pracy poszczególnych pracowników. 5) Realizuje zlecone mu zadania i plan pracy Spółki. 6) Zatwierdza regulaminy, procedury oraz inne dokumenty wewnętrzne Spółki, za wyjątkiem dokumentów, których zatwierdzenie, zgodnie z niniejszym Statutem, należy do kompetencji innych organów Spółki. 7) Zapewnia wykonanie uchwał przyjętych przez walne zgromadzenie wspólników Spółki. 8) Przygotowuje materiały, projekty i propozycje w sprawach objętych porządkiem obrad walnego zgromadzenia wspólników. 9) Rozporządza majątkiem Spółki w granicach ustalonych przez walne zgromadzenia wspólników, niniejszy Statut oraz obowiązujące przepisy prawa. 204 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 10) Otwiera rozliczeniowe, walutowe oraz inne rachunki firmowe Spółki, zawiera umowy i inne transakcje przewidziane w niniejszym Statucie. 11) Organizuje pracę księgowości Spółki. 12) Wnosi do zatwierdzenia przez walne zgromadzenie Spółki sprawozdanie finansowe i bilans Spółki. 19. Umowę o pracę z dyrektorem generalnym i członkiem zarządu w imieniu Spółki zawiera przewodniczący walnego zgromadzenia, w ramach którego dana osoba została powołana do pełnienia funkcji dyrektora generalnego lub członka zarządu lub inna osoba upoważniona przez walne zgromadzenie wspólników. 20. Dyrektor finansowy wybierany jest przez walne zgromadzenie wspólników Spółki. Dyrektor finansowy działa w ramach określonych dla niego kompetencji. W przypadku nieobecności dyrektora generalnego, lub w innych przypadkach kiedy dyrektor generalny nie może pełnić swoich funkcji, dyrektor finansowy pełni funkcje jego zastępcy. § 9. ZAINTERESOWANIE ZAWARCIEM PRZEZ SPÓŁKĘ TRANSAKCJI ORAZ DUŻE TRANSAKCJE SPÓŁKI 1. Transakcje (w tym pożyczka, kredyt, zastaw, poręczenie), zawarciem których zainteresowany jest dyrektor generalny Spółki lub wspólnik posiadający wspólnie z jego afiliowanymi osobami (tj. osobami mogącymi wpływać na działalność osób fizycznych i prawnych) dwadzieścia i więcej procent głosów wspólników całkowitej liczby głosów wspólników oraz osoba uprawniona do udzielania Spółce obowiązujących dla niej wskazówek, zawierane są przez Spółkę zgodnie z przepisami niniejszego artykułu. Wymienione osoby są uznane za zainteresowane zawarciem przez Spółkę transakcji w przypadkach, jeżeli one, ich współmałżonkowie, rodzice, dzieci, rodzone i przyrodnie rodzeństwo, przysposabiający i przysposobieni i (lub) ich afiliowane osoby: • są stroną transakcji lub występują w interesie osób trzecich w ich relacjach ze Spółką; • dysponują (każdy z osobna lub wspólnie) dwudziestoma i więcej procentami akcji (udziałów, wkładów) osoby prawnej będącej stroną transakcji lub występującej w interesach osób trzecich w ich relacjach ze Spółką; • zajmują stanowiska w organach kierowniczych osoby prawnej będącej stroną transakcji lub występującej w interesach osób trzecich w © 2010 WPHI w Moskwie 205 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2. 3. 4. 5. 6. 7. 206 ich relacjach ze Spółką oraz stanowiska w organach kierowniczych firmy zarządzającej taką osobą prawną. Wymienione osoby powinny podać do wiadomości zgromadzenia wspólników informacje: • o osobach prawnych, w których one, ich współmałżonkowie, rodzice, dzieci, rodzone i przyrodnie rodzeństwo, przysposabiający i przysposobieni i (lub) ich afiliowane osoby dysponują dwudziestoma i więcej procentami akcji (udziałów, wkładów); • o osobach prawnych, w których one, ich współmałżonkowie, rodzice, dzieci, rodzone i przyrodnie rodzeństwo, przysposabiający i przysposobieni i (lub) ich afiliowane osoby zajmują stanowiska w organach kierowniczych. • o wiadomych im zawieranych lub planowanych transakcjach, w związku z którymi mogą zostać one uznane za zainteresowane ich zawarciem. Transakcja, w związku z którą istnieje zainteresowanie jej zawarciem, powinna być zaakceptowana uchwałą zgromadzenia wspólników. Uchwała dot. akceptacji transakcji, w związku z którą istniej zainteresowanie jej zawarciem, podejmuje zgromadzenie wspólników większością głosów wspólników niezainteresowanych zawarciem takiej transakcji. W uchwale o akceptacji transakcji należy wskazać osobę lub osoby, będące stronami, beneficjentami zysku z transakcji, cenę, przedmiot transakcji oraz inne jej istotne warunki. Zgromadzenie wspólników może podjąć uchwałę o akceptacji transakcji, w związku z którą istnieje zainteresowanie jej zawarciem i która może zostać zawarta w przyszłości w trakcie wykonywania przez Spółkę jej zwykłej działalności gospodarczej. Jednocześnie w uchwale w sprawie akceptacji transakcji należy wskazać graniczną kwotę, za którą taka transakcja może zostać zawarta. Uchwała w sprawie akceptacji transakcji ma moc do następnego kolejnego zgromadzenia wspólników, jeżeli wymieniona uchwała nie przewiduje inaczej. Transakcja, w związku z którą istnieje zainteresowanie jej zawarciem, nie wymaga akceptacji zgromadzenia wspólników w przypadku, gdy warunki takiej transakcji istotnie nie odbiegają od warunków transakcji analogicznych (w tym pożyczki, kredytu, zastawu, poręczenia) zawartych między Spółką a osobą zainteresowaną w trakcie wykonywania przez Spółkę zwykłej działalności gospodarczej, mającej miejsce do chwili, gdy osoba zainteresowana została za taką uznana. Wymieniony wyjątek obejmuje jedynie transakcje, związku z którymi istnieje zainteresowanie ich zawarciem i które zostały zawarte od chwili, gdy osoba © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie zainteresowana została uznana za takową, do chwili następnego zwyczajnego zgromadzenia wspólników. 8. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do: • spółek składających się z jednego wspólnika, który jednocześnie pełni funkcje jednoosobowego organu wykonawczego takiej spółki; • transakcji, zawarciem których zainteresowani są wszyscy wspólnicy; • relacji powstałych przy przejściu na spółkę udziału lub części udziału w jej kapitale zakładowym w przypadkach przewidzianych Ustawą Federalną „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”; • relacji powstałych przy przeniesieniu praw do majątku w trakcie reorganizacji Spółki, w tym również umów o połączeniu oraz umów o przyłączeniu; • transakcji, zawarcie których jest dla Spółki obowiązkowe zgodnie z ustawami federalnymi i (lub) innymi normatywnymi aktami prawnymi Federacji Rosyjskiej oraz rozliczenia których przeprowadzane są wg cen i taryf stałych ustalonych przez organy upoważnione w zakresie państwowej regulacji cen i taryf. 9. Osobę uznaje się za afiliowaną (tj. osobę mogącą wpływać na działalność osób prawnych — spółek) zgodnie z wymogami przepisów prawa Federacji Rosyjskiej. Osoby afiliowane Spółki zobowiązane są do powiadomienia Spółki w formie pisemnej o należących do nich udziałach lub części udziałów najpóźniej w ciągu dziesięciu dni od daty nabycia udziału lub części udziału, które przy uwzględnieniu należących do wymienionych osób udziałów w kapitale zakładowym Spółki dają prawo do dysponowania ponad dwudziestoma procentami głosów całkowitej liczby głosów wspólników danej Spółki. W przypadku, gdy w wyniku nieudzielenia z winy osoby afiliowanej powyższej informacji lub udzielenia jej w niewłaściwym czasie Spółka dozna szkody majątkowej, osoba afiliowana ponosi wobec Spółki odpowiedzialność w wysokości wyrządzonej szkody. 10. Dużą transakcją jest transakcja (w tym pożyczka, kredyt, zastaw, poręczenie) lub kilka wzajemnie powiązanych transakcji, związanych z nabyciem, zbyciem lub możliwością zbycia przez Spółkę bezpośrednio lub pośrednio majątku, wartość którego wynosi dwadzieścia pięć i więcej procent wartości majątku Spółki określonej na podstawie danych ze sprawozdawczości księgowej za ostatni okres sprawozdawczy poprzedzający dzień podjęcia uchwały w sprawie zawarcia takich transakcji. Za duże transakcje nie uznaje się transakcji, dokonywanych w trakcie wykonywania zwykłej działalności gospodarczej spółki. © 2010 WPHI w Moskwie 207 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 11. Dla celów niniejszego artykułu wartość zbywanego przez Spółkę w ramach dużej transakcji majątku ocenia się w oparciu o dane z jej księgowości, a wartość nabywanego przez Spółkę majątku — na podstawie ceny oferowanej. 12. Uchwałę w sprawie akceptacji dużej transakcji podejmuje zgromadzenie wspólników. 13. W uchwale w sprawie akceptacji dużej transakcji należy wskazać osoby będące stronami, beneficjentami zysku z transakcji, cenę, przedmiot transakcji oraz inne jej istotne warunki. W uchwale mogą nie być wskazane osoby będące stronami i beneficjentami zysku z transakcji, jeżeli transakcja jest zawarta w ramach przetargu oraz w innych przypadkach, jeżeli strony i beneficjenci zysku z transakcji nie mogą zostać określeni do chwili akceptacji dużej transakcji. 14. Duża transakcja zawarta z naruszeniem wymogów przewidzianych w niniejszym artykule może zostać uznana za nieważną na podstawie powództwa Spółki lub wspólnika. 15. W przypadku, gdy duża transakcja jest jednocześnie transakcją, w związku z którą istnieje zainteresowanie jej zawarciem, wówczas do trybu akceptacji takiej dużej transakcji mają zastosowanie przepisy artykułu 45 Ustawy Federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”, za wyjątkiem przypadku, jeżeli zawarciem transakcji zainteresowani są wszyscy wspólnicy. W przypadku, jeżeli zawarciem transakcji zainteresowani są wszyscy wspólnicy do trybu jej akceptacji mają zastosowanie postanowienia niniejszego artykułu. 16. Postanowień niniejszego artykułu o trybie akceptacji dużych transakcji nie stosuje się do: • spółek składających się z jednego wspólnika, który jednocześnie pełni funkcje jednoosobowego organu wykonawczego takiej spółki; • relacji powstałych przy przejściu na spółkę udziału lub części udziału w jej kapitale zakładowym w przypadkach przewidzianych Ustawą Federalną „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”; • relacji powstałych przy przeniesieniu praw do majątku w trakcie reorganizacji spółki, w tym również umów o połączeniu oraz umów o przyłączeniu. § 11. PODZIAŁ ZYSKU MIĘDZY WSPÓLNIKAMI SPÓŁKI 1. Spółka ma prawo raz na kwartał, raz na pół roku lub raz w roku przyjąć uchwałę o podziale czystego zysku między wspólnikami, uchwała podejmowana jest w ramach walnego zgromadzenia wspólników Spółki. § 10. PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI 1. Wspólnicy mają prawo: 1) poprzez walne zgromadzenie uczestniczyć w zarządzaniu Spółką i rozstrzyganiu spraw związanych z działalnością Spółki w sposób ustalony w niniejszym Statucie; § 12. SPRZEDAŻ UDZIAŁÓW WSPÓLNIKÓW 1. Wspólnik Spółki ma prawo zbycia lub w inny sposób odstąpienia swojego udziału w kapitale zakładowym Spółki jednemu lub kilku wspólnikom danej Spółki. Zgoda Spółki i pozostałych wspólników Spółki na dokonanie takiej transakcji nie jest wymagana. 208 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 2) wybierać i być wybranym do organów Spółki; 3) uczestniczyć w walnych zgromadzeniach; 4) zapoznawać się z porządkiem obrad walnego zgromadzenia i wnosić swoje propozycje do porządku obrad; 5) otrzymywać wszelkie informacje o działalności Spółki, w tym informacje księgowe; 6) otrzymywać część zysku z działalności Spółki proporcjonalnie do swoich udziałów w kapitale zakładowym; 7) zbywać lub w inny sposób odstępować swój udział w kapitale zakładowym Spółki lub jego część jednemu lub kilku wspólnikom danej Spółki w trybie przewidzianym w niniejszym Statucie i przepisach prawa Federacji Rosyjskiej; 8) w przypadku likwidacji Spółki, mają prawo otrzymywać część majątku spółki proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów w kapitale zakładowym. Wspólnicy realizują również inne swoje prawa, które są dla nich przewidziane w niniejszym Statucie i w Ustawie federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. 2. Wspólnicy Spółki mają obowiązek: 1) wnosić wkłady do kapitału zakładowego w trybie i w wysokości określonej w Ustawie federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” i w umowie wspólników o zawiązaniu spółki; 2) wnosić dopłaty do kapitału zakładowego; 3) przestrzegać poufności informacji o działalności Spółki. Wspólnicy Spółki mają również inne obowiązki wynikające z niniejszego statutu i Ustawy federalnej „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością”. 209 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 2. Udział wspólnika Spółki może być przedmiotem umowy kupna sprzedaży tylko w tej części w jakiej został on opłacony. 3. Wspólnicy Spółki posiadają prawo pierwokupu udziału (części udziału) wspólnika Spółki za cenę zaoferowaną osobie trzeciej proporcjonalnie do wysokości swoich udziałów. Wspólnik Spółki, który zamierza sprzedać swój udział (część udziału) osobom trzecim ma obowiązek pisemnie zawiadomić o tym pozostałych wspólników Spółki oraz samą Spółkę z podaniem ceny i innych warunków jego sprzedaży. W przypadku, jeżeli wspólnicy Spółki i (lub) Spółki nie skorzystają z prawa pierwokupu całego udziału (części udziału) oferowanego do sprzedaży w ciągu miesiąca od daty takiego zawiadomienia, udział (część udziału) może zostać sprzedana osobie trzeciej za cenę i na warunkach przekazanych Spółce i jej wspólnikom. 4. Umowa kupna — sprzedaży udziału winna być sporządzona w formie pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów kupującego i sprzedającego. 5. Udział przechodzi na kupującego w momencie zawarcia umowy przed notariuszem, a w przypadkach nie wymagających notarialnego poświadczenia podpisów kupującego i sprzedającego, w momencie państwowej rejestracji zmian. § 13. KSIĘGA UDZIAŁÓW WSPÓLNIKÓW — LISTA WSPÓLNIKÓW 1. Spółka zobowiązana jest prowadzić i aktualizować listę wspólników (księga udziałów). W księdze udziałów winny znaleźć się następujące informacje: dane wspólników wraz z informacją na temat ilości i wartości nominalnej posiadanych przez nich udziałów, informacje na temat pokrycia kapitału zakładowego przez każdego ze wspólników, informacje na temat udziałów, które należą do samej Spółki. Księga udziałów winna być aktualizowana przy każdej zmianie z nimi związanej. 2. Spółka zobowiązana jest prowadzić księgę udziałów zgodnie z Ustawą „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” od momenty jej państwowej rejestracji. 3. Każdy wspólnik zobowiązany jest do informowania Spółki o każdej zmianie związanej z jego osobą: zmiana wysokości udziału w kapitale zakładowym Spółki, imię i nazwisko, adres zamieszkania. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie • umowa wspólników o zawiązaniu Spółki; • dokument potwierdzający państwową rejestrację Spółki; • dokumenty potwierdzające prawa Spółki do majątku, który znajduje się na jej bilansie; • dokumenty wewnętrzne Spółki; • uchwały o utworzeniu oddziałów i przedstawicielstw; • dokumenty potwierdzające emisję obligacji oraz innych papierów wartościowych Spółki; • protokoły walnych zgromadzeń wspólników Spółki oraz komisji rewizyjnej Spółki; • księga udziałów; • dokumenty świadczące o udzielonych w imieniu Spółki pełnomocnictwach; • opinie komisji rewizyjnej Spółki, audytora, państwowych i municypalnych organów kontroli finansowej; • inne dokumenty przewidziane w Ustawie federalnej i aktach normatywnych, obowiązujących na terenie Federacji Rosyjskiej. 2. Spółka przechowuje dokumenty wymienione powyżej pod następującym adresem: § 14. PRZECHOWYWANIE DOKUMENTÓW SPÓŁKI 1. Spółka zobowiązana jest do przechowywania następujących dokumentów: • dokumenty założycielskie Spółki wraz z dokumentami świadczącymi o wprowadzonych do nich zmianach; § 15. REORGANIZACJA I LIKWIDACJA SPÓŁKI 1. Spółka może zostać reorganizowana lub zlikwidowana dobrowolnie na podstawie jednomyślnej uchwały wszystkich jej wspólników. 2. Inne podstawy do reorganizacji lub likwidacji Spółki oraz sposobu jej reorganizacji lub likwidacji określa obowiązujące prawo Federacji Rosyjskiej. 3. Reorganizacja Spółki dokonuje się poprzez połączenie, przyłączenie, podział, wyodrębnienie, przekształcenie. 4. Spółka ma prawo do przekształcenia się w spółkę akcyjną lub spółdzielnię produkcyjną. 5. W wypadku reorganizacji Spółki w formie przyłączenia do niej innej spółki, pierwsza z nich jest uważana za zreorganizowaną od momentu wniesienia do państwowego rejestru osób prawnych zapisu o zakończeniu działalności przyłączonej Spółki. 6. W przypadku podjęcia uchwały o zakończeniu działalności Spółki, wspólnicy wyznaczają komisję likwidacyjną, która sporządzi bilans likwidacyjny i przedstawi go do zatwierdzenia zgromadzeniu wspólników Spółki. 210 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 211 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Утвержден на общем собрании участников общества решением № 1 от „…” …………… …г. 7. Spółka może zostać zlikwidowana: • na podstawie uchwały jej wspólników; • na podstawie orzeczenia sądu, w przypadkach przewidzianych w obowiązującym prawie. 8. Majątek i środki pozostałe po spłaceniu przez Spółkę wszystkich zobowiązań zostaną podzielone między wspólnikami. § 16. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Pozostałe kwestie statusu prawnego Spółki, określa Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej, Ustawa federalna „O spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością” z dnia 8 lutego 1998 roku nr № 14-ФЗ i dokumenty wewnętrzne Spółki. § 17. WEJŚCIE W ŻYCIE STATUTU SPÓŁKI Statut Spółki wchodzi w życie od momentu jego rejestracji państwowej w ustalonym trybie prawnym. Podpisy Wspólników Spółki: 1) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością УСТАВ § 1. НАИМЕНОВАНИЕ И МЕСТО НАХОЖДЕНИЯ ОБЩЕСТВА 1. Полное наименование общества: „…” Общество с ограниченной ответственностью. 2. Сокращенное наименование: ООО „…”. 3. Наименование на английском языке: „…” Ltd. 4. Место нахождения общества: город …, Российская Федерация, ул. … Адрес для переписки: как сказано выше. ………………………………………………… 2) „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością § 2. ЦЕЛЬ УЧРЕЖДЕНИЯ И ПРЕДМЕТ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ОБЩЕСТВА — Целью учреждения общества является ведение прибыльной хозяйственной деятельности в соответствии с законодательством Российской Федерации. Хозяйственная деятельность, требующая соответственных разрешений, будет осуществляться исключительно после их получения. — Предмет деятельности: 1) Техническое обслуживание и ремонт автотранспортных средств. 2) Прочая розничная торговля, веденная вне магазинной сети. 3) Транспортная обработка грузов в прочих пунктах перегрузки. 4) Складирование и хранение товаров на прочих складах. 5) Прочая вспомогательная деятельность сухопутного транспорта. 6) Деятельность прочих транспортных агентств. 7) Курьерская деятельность. ………………………………………………… 212 УСТАВ ОБЩЕСТВА С ОГРАНИЧЕННОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТЬЮ ООО … © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 213 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 8) Вспомогательная финансовая деятельность, не включенная в другие группировки. 9) Сдача внаем недвижимости от своего имени. 10) Аренда офисных машин и оборудования, а также компьютерного оборудования. 11) Деятельность в области программного обеспечения. 12) Обработка данных. 13) Деятельность, связанная с базами данных. 14) Деятельность в области бухгалтерского учета. 15) Консультирование по вопросам ведения коммерческой деятельности и управления. 16) Рекламная деятельность § 3. УСТАВНЫЙ КАПИТАЛ 1. Уставный капитал составляет 2 700 000 рублей (прописью: два миллиона семьсот тысяч рублей) и покрыт неденежным вкладом. 2. Уставный капитал может покрываться денежными или неденежными вкладами в виде ценных бумаг, вещей или имущественных прав, или других прав, стоимость которых можно оценить. § 4. ОРГАНЫ ОБЩЕСТВА Органами общества являются общее собрание участников общества и генеральный директор. § 5. ОБЩЕЕ СОБРАНИЕ УЧАСТНИКОВ ОБЩЕСТВА 1. Общее собрание участников общества является высшим органом общества. 2. Нижеследующие вопросы требуют решения общего собрания участников общества: 1) принятие или изменение годовых и многолетних планов деятельности общества, 2) изменение устава общества, 3) увеличение и уменьшение уставного капитала общества. 4) назначение, отстранение от исполнения обязанностей и отзыв генерального директора, 5) рассмотрение и утверждение отчета генерального директора о деятельности общества и финансового отчета за предыдущий отчетный год, 6) распределение прибыли или покрытие убытка, 7) погашение долей, 214 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 8) назначение представителя, уполномоченного представлять общество в договорах и спорах с генеральным директором, 9) принятие Порядка деятельности общества, 10) утверждение ликвидационного отчета, 11) назначение экспертов-аудиторов для проверки финансовых отчетов общества и утверждение стоимости их услуг, 12) принятие в общество новых участников, 13) прекращение деятельности и ликвидация общества, 14) формирование добровольных фондов общества и определение порядка их пополнения и предназначения накопленных в них средств, 15) объединение общества с другими обществами и юридическими субъектами, разделение общества, преобразование, создание зависимых обществ, принятие долей и акций в других обществах, 16) открытие отделений и представительств общества, 17) определение размера и сроков внесения доплат и их возврата, 18) открытие и/или ликвидация банковского счета и определения принципов распоряжения средствами, накопленными на этих банковских счетах, 19) предоставление или взятие обществом кредитов, займов, выставление векселя или предоставление финансового поручительства любого размера и любой формы, 20) распоряжение обществом правом, помимо названных в п. 2.19. или принятие на себя финансового обязательства, помимо названных в п. 2.19., в размере более 10 000 евро (десять тысяч евро) в рублевом эквиваленте, пересчитываемом по объявленному (в/кем) ……… среднему курсу евро к рублю на день принятия решения, 21) отчуждение обществом долей или акций в других хозяйственных обществах, 22) определение порядка оплаты труда генерального директора и работников общества. 23) заключение обществом договора с генеральным директором и/ или аффилированными лицами в понимании ст. ………, а также совершение крупных сделок в понимании ст. …………, 24) постановления, касающиеся требований возмещения ущерба, нанесенного при учреждении общества или в ходе осуществления управления или надзора. 25) выражение согласия на заложение доли, © 2010 WPHI w Moskwie 215 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 26) отчуждение или сдача в аренду предприятия общества или его организованной части, а также установление на них ограниченного вещного права, 27) приобретение и отчуждение недвижимости, права бессрочного пользования или доли в недвижимости, 28) прочие вопросы, требующие решения общего собрания участников общества, определенные настоящим уставом или законодательством. 3. Общее собрание участников общества может быть очередным, причем его предметом является рассмотрение и утверждение отчета генерального директора о деятельности общества, а также финансового отчета за предыдущий отчетный год или внеочередным, на котором принимаются решения по прочим вопросам. 4. Очередное общее собрание участников общества должно проводиться не раньше двух месяцев и не позже четырех месяцев после истечения каждого финансового года. 5. Общие собрания участников общества проводятся по месту нахождения общества, а с согласия участников общества могут также проводиться в другом месте на территории Российской Федерации или за ее пределами. 6. На общем собрании участников общества каждый участник общества имеет определенное количество голосов соразмерно его доле в уставном капитале общества. 7. Общее собрание участников общества созывается генеральным директором или участниками общества, представляющими как минимум одну десятую часть уставного капитала. Общее собрание участников общества созывается с помощью сообщений, отправляемых на адреса электронной почты участников общества, указанные в Книге долей. В сообщении следует назвать день, время и место проведения общего собрания участников общества, а также детальную повестку дня. 8. Общее собрание участников общества может принимать решения без формального созыва при условии, что на заседании представлен весь уставный капитал и никто из присутствующих не возражает ни против проведения общего собрания участников общества, ни против включения отдельных вопросов в повестку дня. 9. Решения участников принимаются абсолютным большинством голосов, если законодательством или постановлениями настоящего устава не предусмотрено иное. Решения, касающиеся изменения 216 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 10. 11. 12. 13. устава, отчуждения предприятия или его организованной части, увеличения или уменьшения уставного капитала, назначения, отстранения от исполнения обязанностей и отзыва генерального директора, доплат и их возврата, принимаются большинством в 2/3 голосов. Решение, касающееся реорганизации или ликвидации общества, требует согласия всех участников общества. Участники общества могут присутствовать на общем собрании участников общества и исполнять право голоса через своего представителя. Доверенность на представителя должна быть оформлена письменно и удостоверена нотариально заверенной подписью. Общее собрание участников общества открывает и председательствует ему представитель присутствующего на собрании участника общества, имеющего самую большую долю в уставном капитале. Председатель собрания назначает секретаря из числа лиц, представляющих участников общества на собрании или из числа других лиц. Протокол общего собрания участников общества подписывается председателем и секретарем общего собрания. В случае если в общем собрании не принимал участия генеральный директор общества, председатель собрания обязан в 10-дневный срок с даты закрытия общего собрания передать копию протокола общего собрания всем участникам общества и два оригинала в само общество. Протоколы всех общих собраний участников общества хранятся в книге протоколов, которая может предоставляться каждому участнику общества по его требованию. По требованию участника общества ему должны выдаваться копии отдельных протоколов общих собраний участников общества. § 6. ГЕНЕРАЛЬНЫЙ ДИРЕКТОР ОБЩЕСТВА 1. Исполнительным органом общества является генеральный директор. 2. Полномочия генерального директора прекращаются в день проведения очередного общего собрания участников общества, на котором утверждается финансовый отчет за третий финансовый год исполнения обязанностей генеральным директором. Полномочия генерального директора прекращаются также в результате его смерти, подачи в отставку или освобождения от должности генерального директора. 3. Генеральный директор может назначаться на очередные трехлетие сроки полномочий. © 2010 WPHI w Moskwie 217 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4. Общее собрание участников общества может в любой момент отозвать генерального директора общества без указания причины этого отзыва. 5. В случае подачи генеральным директором в отставку, генеральный директор обязан исполнять свои обязанности до момента назначения нового генерального директора, но не более 30-ти календарных дней, считая со дня вручения участнику общества, имеющему самую большую долю в уставном капитале, письменного заявления о подаче в отставку. 6. Генеральный директор ведет все дела общества, не отнесенные к компетенции общего собрания законодательством или настоящим уставом, а также представляет общество вне общества. 7. Генеральный директор, с учетом интересов общества, действуя с высшей старательностью при выполнении назначенных ему обязанностей, должен соблюдать действующее законодательство, положения настоящего устава и решения общего собрания участников общества. 8. Генеральный директор, в частности составляет финансовые отчеты и отчеты о деятельности общества, периодически, в промежутках времени, определенных общим собранием участников общества, представляет участникам общества отчеты о выполнении, принятых общим собранием участников общества годовых планов деятельности общества, сотрудничает с аудиторами, проверяющими финансовые отчеты, а также с участниками общества и лицами, назначенными ими для контроля общества, в полном или ограниченном до некоторых вопросов объемах, давая пояснения, информацию и представляя требуемые документы, ведет и актуализирует книгу долей (список участников общества), обеспечивает безопасную архивизацию по месту нахождения общества всех документов общества на протяжении сроков, определенных законодательством. 9. Трудовой договор с генеральным директором от имени общества заключает представитель, назначенный общим собранием участников общества. § 7. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ УЧАСТНИКОВ ОБЩЕСТВА 1. Участники вправе: 1) через общее собрание участников общества участвовать в управлении обществом и решать вопросов, связанные с деятельностью общества в порядке, установленном настоящим уставом; 2) назначать членов органов общества; 218 © 2010 WPHI w Moskwie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 3) участвовать в общем собрании участников общества; 4) вносить предложения в повестку дня; 5) контролировать общество лично или через уполномоченные лица, просматривать книги и документы общества, составлять баланс для собственного пользования, требовать у генерального директора пояснений и информации; 6) получать часть прибыли от деятельности общества, соразмерно их доле в уставном капитале общества; 7) произвести отчуждение или другим образом уступить свои доли в уставном каптале общества ли их части одному или нескольким участникам данного общества в порядке, предусмотренном настоящим уставом и законодательством Российской Федерации; 8) в случае ликвидации общества вправе получать часть имущества общества, соразмерно их долям в уставном капитале общества. 2. Участники общества обязаны: 1) вносить вклады на покрытие уставного капитала; 2) вносить доплаты в уставный капитал в соответствии с решениями общего собрания участников общества; 3) соблюдать конфиденциальность информации, связанной с деятельностью общества; 4) информировать общество о каждом связанном с ним изменении: изменение размера доли в уставном капитале общества, изменение наименования, адреса места нахождения. § 8. ФИНАНСЫ И БУХГАЛТЕРСКИЙ УЧЕТ ОБЩЕСТВА • Финансовым годом общества является календарный год. Первый финансовый год общества заканчивается 31.12.2009 г. • Книги и бухгалтерская отчетность будут вестись в соответствии с действующим в Российской Федерации законодательством и хорошей профессиональной практикой в этой области. • Общество поручит и будет нести расходы по проведению проверки своих финансовых отчетов. § 9. РАСПРЕДЕЛЕНИЕ ПРИБЫЛИ 1. Общее собрание участников общества решает о предназначении прибыли, отраженной в годовом финансовом отчете и может отказать в предназначении всей или части прибыли к распределению. © 2010 WPHI w Moskwie 219 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4. Общее собрание участников общества может в квартальные или полугодовые периоды принимать решения о выплате аванса в счет предполагаемого дивиденда за финансовый год, при условии, что составленный для этой цели финансовый отчет покажет прибыль, а также при наличии у общества собственных средств на выплату аванса. 5. Прибыль, предназначенная для распределения между участниками общества, распределяется между участниками общества соразмерно их долям в уставном капитале общества. § 9. ОТЧУЖДЕНИЕ ДОЛЕЙ 1. Участник общества вправе произвести отчуждение своей доли или части доли в уставном капитале. Доля участника общества может являться предметом договора об отчуждении лишь в той части, в какой она оплачена. 2. Прочим участникам общества принадлежит преимущественное право на приобретение предлагаемой для продажи доли или ее части. Участник общества, отчуждающий долю или ее часть, письменно уведомит остальных участников общества о намерении отчуждения доли, называя цену и прочие условия отчуждения. В случае если участники общества не воспользуются преимущественным правом на приобретение всей доли или ее части в течение месяца с даты уведомления, доля или ее часть могут быть отчуждены третьему лицу по не более низкой цене и на условиях не хуже условий, предложенных участникам общества. Приобретение доли или ее части третьим лицом требует согласия общего собрания участников общества. 3. Договор об отчуждении доли или ее части должен быть составлен в письменной форме и удостоверен нотариально заверенными подписями отчуждателя и приобретателя. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie 4. Принимая решение о ликвидации общества, общее собрание участников общества назначает ликвидационную комиссию, которая составит ликвидационный баланс и представит его на утверждение общему собранию участников общества. § 11. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ По вопросам, не урегулированным настоящим уставом, применяются положения Гражданского кодекса Российской Федерации, Федерального закона „Об обществах с ограниченной ответственностью” от 8 февраля 1998 года № 14-ФЗ и внутренние положения, согласованные на основании вышеупомянутых нормативных актов или настоящего устава. § 12. ВСТУПЛЕНИЕ УСТАВА ОБЩЕСТВА В СИЛУ Устав общества вступает в силу с момента его государственной регистрации в юридически установленном порядке. Подписи участников общества: … Общество с ограниченной ответственностью ………………………………………………… … Общество с ограниченной ответственностью ………………………………………………… § 10. РЕОРГАНИЗАЦИЯ И ЛИКВИДАЦИЯ ОБЩЕСТВА 1. Реорганизация или ликвидация общества проводится по: — решению общего собрания участников общества о реорганизации или ликвидации. — другим причинам, предусмотренным законодательством Российской Федерации. 2. Реорганизация общества проводится путем слияния, присоединения, разделения, выделения, преобразования. 3. Общество вправе преобразоваться в акционерное общество или производственный кооператив. 220 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 221 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie WAŻNE INFORMACJE I ADRESY W MOSKWIE 1. Inspekcja Podatkowa Federacji Rosyjskiej nr 46 w Moskwie Godziny przyjęć: poniedziałek — czwartek: 10.00–12.00, 14.00–17.00; piątek: 10.00–12.00, 13.00–15.00. Informacja o godzinach i porządku przyjęć interesantów: +7 495 955–59– 14, +7 495 955–59–99. Informacja o toku rozpatrywania wniosków złożonych przez interesantów: +7 495 955–57–73, +7 495 955–59–06, +7 495 955–59–99. 125373, Moskwa, Pohodnyi projezd, vl. 3, korp. 1 Telefony: Sekretariat: + 7 495 955–99–87 Tel.: +7 495 649–38–95, +7 495 955–99–99 Telefony przeznaczone do zapisów na złożenie dokumentów rejestracyjnych dla osób prawnych: +7 495 955–99–96, +7 495 955–99–88 Faks: +7 495 649–36–99 E-mail: [email protected] Dojazd: Stacja metra Shodnienskaja (Сходненская), pierwszy wagon z centrum, “marszrutka” nr 368, ostatni wagon z centrum, “marszrutka” nr 23, autobusy: 678,199; Stacja metra Tuszynskaja (Тушинская), autobusy: 2, 266 do ostatniej stacji pl. Trikotaznaja (пл. Трикотажная). 2. Izba Przemysłowo-Handlowa Federacji Rosyjskiej 109012, Moskwa, ul. Ilinka 6 Telefon: +7 495 620–00–09 Faks: +7 495 620–03–60 E-mail: [email protected] 3. Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej 119991, GSP-1, Moskwa, ul. Żytnia, d. 14 Informacja: +7 495 955–59–99 Faks: +7 495 955–57–79 T-mail: [email protected] Godziny pracy: poniedziałek — czwartek: 9.00–18.00; piątek: 9.00–16.45. Przyjęcia interesantów w Ministerstwie Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej odbywają się pod adresem — Moskwa, ul. Żytnia, d. 14 (dojazd: stacja metra Oktiabrskaja (Октябрьская). 222 © 2010 WPHI w Moskwie © 2010 WPHI w Moskwie 223 AZBUKA BIZNESMENA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ROSJI Сдано в набор 1.05.2010. Подписано в печать 15.06.2010. Формат 60×90 1/16. Бумага офсетная. Печать офсетная. Усл. печ. л. 14. Тираж 200 экз. Заказ № Издательство «МИК» Москва, ул. Б. Переяславская, д. 15, кв. 52. Изд. лиц. № 060412 от 14 января 1997 г. Отпечатано в ЗАО «Академический печатный дом» Москва, ул. Прянишникова, д. 2
