Otyłość, nadwaga i astma wzajemne zależności u dzieci szkolnych

XLIII KONFERENCJA NAUKOWA
POLSKIEGO TOWARZYSTWA ANTROPOLOGICZNEGO
WROCŁAW 2011
Uwarunkowania i wzajemne zależności
między otyłością i astmą
u 8-letnich dzieci
Elżbieta Alicja Puch,
Krzysztof Kościński,
Marta Krenz-Niedbała
Instytut Antropologii, Wydział Biologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza – Poznań
 Wzrost częstości nadwagi i otyłości: 4,2% 1990r., 6,7% 2010r. dzieci dane ogolnoświatowe [de Onis i in. 2010]
 Wzrost częstości alergii i astmy: 0,13%/rok dzieci w skali globalnej [
 Czynniki ryzyka otyłości: dziedziczenie, defekt genetyczny, schorzenia endokrynologiczne, mała masa urodzeniowa,
Berghöfer i in. 2008, Flegal i in. 2010, Subbarao i in. 2009]
brak karmienia piersią, niski poziom aktywności fizycznej, krótki sen, dieta wysokokaloryczna, niski poziom
wykształcenia rodziców, niski miesięczny dochód, brak rodzeństwa [Kipping 2008, Reilly 2005]
 Czynniki
ryzyka astmy: płeć męska, atopowe zapalenie skóry, alergiczny nieżyt nosa, astma w czasie ciąży, wiek
matki >35 lat, niski poziom wykształcenia matki, rodzice i rodzeństwo astmatyczne, narażenie na dym papierosowy,
niska masa urodzeniowa, antybiotyki w czasie ciąży i do 1 roku życia, krótszy okres karmienia piersią, [Martel i in. 2009,
Benner i in. 2007, 2008, Oddy 2009, Xu i in. 2009, Fonesca i in. 2010]
 Współwystępowanie astmy i otyłości: średnio wyższe wartości BMI u astmatyków
wyższa częstość astmy wśród osób otyłych
 Wspólne
mechanizmy: wyższy poziom:leptyny
[Brito i in 2010],
niższy poziom: adiponektyny
rezystyny
[Butland i in. 2006, Beuther i in. 2007]
[Vangeepuram i in. 2011, Kajbaf i in. 2011]
[Larochelle i in. 2007]
, IgE
[Forough 2009, Nyan 2001],
Kierunki zmian częstości występowania symptomów astmy
u dzieci w wieku 6-7 lat
[Asher i in. Lancet 2006;368:733-43]
[Shore i in. 2006]
CZY W WIELKOMIEJSKIEJ POPULACJI w
OBA TE ZJAWISKA CHOROBOWE
POSIADAJĄ WSPÓLNE
CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ?
1303 dzieci (682 ♀ i 621 ♂) w wieku 8 lat, badane w 2007 roku, w 31 losowo wybranych szkołach podstawowych w Poznaniu
pomiary antropometryczne: wysokość i masa ciała, fałdy skórno-tłuszczowe: ramienny, podłopatkowy, brzuszny
ankiety biospołeczne – 902 (472♀, 430♂); kwestionariusze ISSAC – 908 (464♀, 444♂)
ocena nadwagi i otyłości odpowiednio wg 85 i 95 centyla BMI norm dla populacji łódzkich ośmiolatków [Nawarycz & Ostrowska-Nawarycz 2007]
odsetek tłuszczu na podstawie pomiarów fałdów skórno-tłuszczowych wg równania Slaughter i in. [1988]
ocena częstości zdiagnozowanej astmy i objawów sugerujących astmę wg kwestionariusza ISAAC
WYNIKI ANALIZY REGRESJI WIELOKROTNEJ
PREDYKTORY
BMI
% TŁUSZCZU
p
-1,86
0,002
p
-1,62
0,041
–0,11
0,030
–0,04
0,052
–0,05
0,015
+0,30
0,041
+0,31
0,031
BMI własne
+0,11
0,030
+0,12
0,013
antybiotyki w pierwszym roku życia
+0,51
0,000
masa urodzeniowa
+0,54
0,006
+1,32
0,025
długość okresu karmienia piersią
–0,03
0,028
– 0,08
0,029
posiadanie rodzeństwa
–0,51
0,018
–1,88
0,004
BMI ojca
+0,17
0,000
+0,54
0,000
+0,17
0,000
+0,20
0,001
BMI matki
+0,13
0,000
+0,36
0,000
+0,10
0,004
+0,12
0,036
częstotliwość oglądania TV
+1,74
CHŁOPCY
średnia
SD
średnia
SD
BMI
16,73
2,52
17,10
2,62
% tłuszczu
19,28
6,30
18,16
7,53
N
%
N
%
Nadwaga
96
14,4
101
16,6
Otyłość
36
5,3
33
5,4
Astma zdiagnozowana
53
11,6
77
17,5
Astma symptomy
17
3,7
18
4,1
(bez antybiotyków)
p
wiek
β (SE)
CECHA
DZIEWCZYNKI
ASTMA
β (SE)
β (SE)
p
ASTMA
p
płeć
β (SE)
OTYŁOŚĆ
β (SE)
β (SE)
p
NADWAGA
[http://www.easo.org/docs/table%204.pdf]
CZY
DZIECI W WIEKU 8 LAT ISTNIEJEw jeżeli tak to
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY ASTMĄ I OTYŁOŚCIĄ ? w






Wzrost częstości występowania nadwagi u dzieci w wieku 5-11 lat
0,031
Dziewczętabardziej otłuszczoneniż chłopcy-
Wskaźnik BMI u dzieci astmatycznychśrednio większyniż u dzieci zdrowych-
Krótszy okres karmienia piersią –wspólnym czynnikiempodwyższającym ryzyko otyłości i astmy-
Bezpośredni i pośredni wpływdługości okresu karmienia piersiąna ryzyko astmy-
WYNIKI ANALIZY MEDIACJI
Większa podatność
dziecka na choroby
Większe prawdopodobieństwo
stosowania antybiotyków
Krótszy okres
karmienia piersią
Podwyższone
ryzyko astmy
W badanej populacji ośmiolatków poznańskich astmie towarzyszyły większe wartości BMI.
Dłuższe karmienie piersią jest wspólnym czynnikiem zmniejszającym ryzyko astmy i otyłości.