AIDS i wirus HIV
advertisement
AIDS i wirus HIV Dominika Karniej III d Nowa choroba W 1981 r. świat poruszony został pojawieniem się tajemniczej, nieznanej dotąd choroby, o śmiertelnym przebiegu, skupiającej nie tylko uwagę nie tylko naukowców i lekarzy praktyków, lecz także szerokich kręgów społeczeństwa. Choroba ta nazwana po polsku zespołem nabytego upośledzenia odporności, określana jest powszechnie skrótem AIDS – od pierwszych liter jej angielskiej nazwy: Acquired Immune Deficiency Syndrome. Niepokój budzi nie tylko przebieg tej przenoszonej drogą kontaktów seksualnych choroby, brak skutecznych leków oraz szczepionki pozwalającej, przez swoiste uodpornienie organizmu, zapobiec zachorowaniu – lecz przede wszystkim szybki wzrost liczby nowych zachorowań oraz świadomość, że ta liczba będzie nadal rosnąć. Zakażonych bowiem wirusem HIV wywołującym tą chorobę jest w świecie już kilkanaście milionów, spośród których co najmniej połowa zachoruje na AIDS w ciągu najbliższych 10 lat. Nowa choroba wywołuje w społeczeństwie poczucie zagrożenia, a nawet strach oraz budzi wiele emocji. Trzeba jednak już na wstępie wyraźnie powiedzieć, że strach ten jest nieuzasadniony, gdyż zakaźność choroby jest niewielka, a przy tym ograniczona do określonych tylko zachorowań. Szerzenie się zachorowań Pierwsze przypadki AIDS rozpoznano w USA w 1981 r., choć jak później stwierdzono, zdarzały się one już znacznie wcześniej i to zarówno w Ameryce jak i w Europie. Rejestrację zachorowań na AIDS rozpoczęto w 1981 roku. Liczne zachorowania występują zwłaszcza w Afryce Centralnej, gdzie choroba prawdopodobnie wzięła swój początek. Wirus HIV Wobec stwierdzenia zakaźności AIDS, od początku podejrzewano wirusowe tło tego zespołu. Intensywne badania prowadzone w wielu laboratoriach na świecie doprowadziły już wkrótce, bo w 1983 r., do wykrycia wirusa wywołującego AIDS. Nazwano go ludzkim wirusem upośledzenia odporności, po angielsku Human Immunodeficiency Virus, w skrócie HIV. Do dziś poznano dokładnie właściwości wirusów i ich budowę, stwierdzono, że znajdują się one w największej ilości we krwi osób zakażonych. Przekonano się też, że niekiedy mogą być obecne, jednak w znacznie mniejszych ilościach, w mleku kobiecym, ślinie i łzach; dlatego też ślina i łzy nie odgrywają roli w przenoszeniu zakażenia. HIV Wiadomo, że wirus HIV: * jest wrażliwy na działanie środków odkażających (takich jak formalina, podchloryna, lizol) * ginie w wysokich temperaturach (56ºC) Wspomniana wrażliwość zarazka sprawia, że nie dochodzi do przypadkowych zakażeń, gdyż poza ustrojem nie znajduje on dogodnych warunków do przeżycia. Aby doszło do zakażenia, odpowiednia duża porcja wirusów musi dostać się do krwi przez uszkodzenie skóry lub błony śluzowej, stąd też przypadkowe zakażenie jest praktycznie nie możliwe. Przeniesienie zakażenia Do zakażenia dochodzi, gdy wirusy zawarte w krwi lub nasieniu osoby zakażonej lub w innych wydzielinach ustrojowych, wnikną przez uszkodzenie skóry lub błon śluzowych do krwiobiegu lub do tkanek osoby zdrowej. Zakażenie może nastąpić również przez zainfekowane krwią niesterylne igły lub strzykawki, pożyczane sobie wzajemnie przez narkomanów. Ciężarna kobieta zakażona wirusem HIV może zakazić dziecko w swym łonie, przed urodzeniem lub w czasie porodu. NIE GROZI zarażenie przez podanie ręki czy kontakty towarzyskie, w pracy, tramwaju, ani też w życiu codziennym w domu. Ryzykowne zachowania Najczęstsza droga zakażeń HIV w świecie to droga kontaktów seksualnych. Szczególne ryzyko zakażenia dotyczy osób zmieniających często partnerów płciowych, gdyż wówczas ogromnie wzrasta prawdopodobieństwo kontaktu z osobą zakażoną. Najczęściej chorują ludzie młodzi, w większości w wieku poniżej 40 lat. W Europie i USA przeważają wciąż jeszcze zachorowania na AIDS, w których zakażenie nastąpiło przez kontakty homoseksualne. Są one przyczyną połowy zachorowań, dlatego też choruje znacznie więcej mężczyzn niż kobiet. Drugą dużą grupą chorych stanowią narkomani wstrzykujący sobie dożylnie narkotyki. W niektórych krajach zachorowania narkomanów są bardzo częste. Również w Polsce zakażenia w tej grupie osób szerzą epidemicznie od 1988 r., należy więc i u nas oczekiwać wkrótce bardzo wielu zachorowań narkomanów. AIDS w grupach zwiększonego ryzyka zachorowań USA w % 65 Europa w % Homoseksualiści i biseksualiści 8 2 Narkomani heteroseksualiści 17 1 2 1 6 - 7 3 3 15 3 Homoseksualiści i biseksualiści Chorzy na hemofilię Leczenie transfuzją krwi Heteroseksualiści Brak czynnika ryzyka Brak danych 67 Wykrywanie zakażeń Objawy AIDS występują dopiero po upływie wielu lat od chwili zakażenia HIV. Początkowo brak jest objawów, względnie występują jedynie objawy niecharakterystyczne, nie pozwalające na rozpoznanie zakażenia. Odkrycie wirusa HIV przyczyniło się do ogromnego postępu w diagnostyce AIDS, pozwoliło bowiem na opracowanie metody wykrywania w krwi osoby zakażonej, obecności przeciwciał, wytwarzanych przez organizm w odpowiedzi na wtargnięcie wirusa. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że dodatni wynik badania przeciwciał nie jest równoznaczny z rozpoznaniem AIDS i świadczy jedynie o tym, że dana osoba jest zakażona HIV. Badania przeciwciał wykonuje się przede wszystkim u osób szczególnie narażających się na zakażenie. Badania te są dobrowolne i bezpłatne. Uszkodzenie układu odpornościowego przez HIV Istotę zespołu AIDS stanowi poważne uszkodzenie układu odpornościowego przez HIV, powodujące utratę możliwości obrony przed różnymi drobnoustrojami. Organizm ma dwa podstawowe systemy zwalczania wnikających drobnoustrojów: obronę komórkową (białe krwinki – limfocyty T) i obronę humoralną (produkcja przeciwciał). W AIDS uszkodzona zostaje przede wszystkim ta pierwsza. Wirusy nie mogą się mnożyć bez obcej pomocy, jaką stanowią komórki gospodarza. Dla wirusa HIV są nimi limfocyty T. wirusy wnikają do tych limfocytów, mnożą się w nich, lecz równocześnie je niszczą, toteż liczba tych komórek znacznie się zmniejsza. Organizm tr5aci w ten sposób możliwość obrony przed innymi zarazkami i bez przeszkód dochodzi do różnych zakażeń. Przebieg zakażeń HIV Po paru tygodniach od wniknięcia wirusów mogą pojawić się: gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, ból gardła, bóle mięśni, wysypka. Objawy te poprzedzają pojawienie się przeciwciał anty – HIV w surowicy krwi, które zwykle stają się dodatnie około ósmego tygodnia po zakażeniu. Po ustąpieniu tych objawów następuje okres bez widocznych zmian chorobowych; osoby takie potocznie nazywane „nosicielami HIV”. Po pewnym czasie mogą pojawić się takie objawy jak łatwe męczenie się, chudnięcie, silne poty nocne, uporczywa bądź nawracająca gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie jamy ustnej i języka, uporczywy suchy kaszel, duszność. Opisane objawy to jeszcze nie AIDS. O rozpoznaniu AIDS rozstrzyga stwierdzenie wspomnianych już chorób oportunistycznych, z których najczęstszą jest zapalenie płuc wywołane prze pierwotniaka Pneumocystis carinii lub nowotwór, tzw. mięsak Kaposiego. Czas upływający od zakażenia wirusem do wystąpienia objawów AIDS, wynosi od kilku do kilkunastu lat. Objawy zależą od rodzaju zakażeń i ich umiejscowienia. Stan chorych jest ciężki, zwykle występują uporczywe gorączki, coraz większe osłabienie i wyniszczenia. Mimo leczenia, tak zaawansowana choroba czyni postępy i prowadzi do śmierci. Zakażenie przez kontakty płciowe Niebezpieczeństwo zakażenia przez stosunki seksualne jest szczególnie duże w przypadkach częstej zmiany partnerów, w razie przygodnych, przypadkowych stosunków, wówczas bowiem szansa trafienia na osobę zakażoną jest niepomiernie większa. Duże ryzyko stwarzają też kontakty homoseksualne z mężczyznami, a także stosunki z narkomanami oraz prostytutkami. W związku z tym WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) propaguje szeroko stosowanie prezerwatyw. Chronią one nie tylko przed zarażeniem się HIV ale także przed: rzeżączką, kiłą, chlamydiozą, kłykcinami kończystymi, czy opryszczką narządów płciowych. Zakażenia narkomanów Powodem szerzenia się AIDS w środowisku osób uzależnionych od środków odurzających wstrzykiwanych dożylnie, czyli narkomanów, jest użyczanie sobie wzajemnie niesterylnycyh, używanych już strzykawek i igieł. Jeśli igły lub strzykawki używała osoba zakażona HIV i nie zostały one wysterylizowane, istnieje groźba zakażenia innych. W Polsce zakażenia HIV szerzą się wśród narkomanów od 1988r. Epidemicznie. Aby powstrzymać dalsze narastanie zakażeń poradnie odwykowe i Monar udostępniają tym, którzy nie podejmują leczenia narkomanii – sterylne igły i strzykawki, tak jak jest to praktykowane w innych krajach, by ograniczyć przenoszenie HIV i zachorowania na AIDS. Przeniesienie HIV przez krew Krew osób zakażonych zawiera wiele wirusów HIV, toteż przetoczenie takiej krwi prowadzi z reguły do przeniesienia zakażenia. Konieczne więc jest podjęcie niezbędnych środków zabezpieczających, które czynią przetaczanie krwi bezpiecznym. W celu zapewnienia bezpieczeństwa leczenia krwią nie pobiera się krwi do transfuzji od osób, których zachowania zwiększają ryzyko zachorowania na AIDS. postępowanie takie przyjęte jest powszechnie na całym świecie. Nietolerancja i jej następstwa Mimo szerokiej działalności uświadamiającej na temat AIDS dość powszechne w społeczeństwie są wątpliwości, czy osoby zakażone HIV nie zagrażają jednak swemu otoczeniu. Trzeba więc wyraźnie podkreślić, że ludzie ci nikomu nie zagrażają i nosiciele wirusa oraz chorzy na AIDS mogą, jeśli stan ich zdrowia pozwala – pracować, a dzieci chodzić do normalnej szkoły. Niebezpieczeństwo zakażenia istnieje bowiem tylko w określonych warunkach. Nie można natomiast zarazić się prze podanie ręki, uścisk, towarzyski pocałunek, przez naczynie lub nakrycie stołowe, w tramwaju i autobusie. Nie grozi zakażenie w życiu domowym, w pracy i szkole. Strach przed śmiertelną chorobą, choć nieracjonalny, jest rozpowszechniony. Zdarzają się prowadzące do tragedii przypadki jaskrawej nietolerancji wobec chorych i ich rodzin. Nierzadko też nawet najbliżsi odwracają się od zakażonych i chorych na AIDS, pozostawiając ich własnemu losowi, bez mieszkania i pracy. Wszyscy zagrożeni AIDS to ludzie nieszczęśliwi i godni współczucia, potrzebujący troskliwej opieki, życzliwości, pomocy. Oczekują od nas zrozumienia i słów otuchy, a nietolerancja, nie mówią już o atakach agresji wobec chorych i ich rodzin, jest postawą niegodną uczciwego człowieka. Jeśli przemyślimy te sprawy spokojnie – to w sytuacji, w której trzeba będzie zająć stanowisko – z pewnością zachowamy się godnie i po ludzku. Czas na działanie Rokrocznie, poczynając od 1988 roku, 1 grudnia obchodzony jest Światowy Dzień AIDS. Ma to na celu zwrócenie publicznej uwagi we wszystkich krajach na problem AIDS i wzmożenia wysiłków podejmowanych dla zatrzymania postępującego rozprzestrzeniania się zakażeń HIV i AIDS w świecie. W tym roku już po raz 18 obchodzimy Światowy Dzień AIDS. Wiek chorych na AIDS w Europie i w USA Lata USA w % Europa w % 0 - 19 3 3 20 - 29 22 22 30 – 39 47 41 40 – 49 22 24 Ponad 50 6 10 Myślisz, że to Ciebie nie dotyczy Naprawdę myślisz, że to Ciebie nie dotyczy??? Ok. 16 tysięcy Osób każdego dnia, na całym świecie Nieświadomie zakaża się HIV Ponad 16 milionów Osób na całym świecie zmarło na AIDS Kiedyś myśleli, że to ich nie spotyka. Zastanów się, zdecyduj... Żyj, Żyj, Żyj Galeria
