Rozdział Wymagania edukacyjne - ocena Temat dopuszczająca I. Podstawy geografii 1. Ustalamy zasady pracy na lekcjach geografii. 2. Przedmiot i cele badań geograficznych. dobra bardzo dobra Uczeń: • wymienia podstawowe dyscypliny nauk geograficznych Uczeń: • wymienia przykłady źródeł informacji geograficznej Uczeń: • wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna i społeczno-ekonomiczna • wymienia cechy południków i równoleżników • określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie • wyjaśnia znaczenie terminów: „długość geograficzna”, „szerokość geograficzna” • podaje główne cechy kształtu i wymiarów Ziemi • wskazuje na globusie oraz mapie świata zwrotniki i koła podbiegunowe • wyjaśnia różnice między siatką geograficzną a siatką kartograficzną • rozróżnia rodzaje skali mapy • wskazuje skalę mniejszą i większą • posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie • wyjaśnia znaczenie terminu „plan” • dokonuje podziału map ze względu na skalę i treść • dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych • wymienia metody prezentacji zjawisk na mapach • wymienia metody prezentacji rzeźby terenu na mapach • wskazuje różnice między mapą a planem • wymienia i wskazuje przykłady map tematycznych • wyjaśnia znaczenie terminów: „wysokość względna”, „wysokość bezwzględna”, „poziomica” Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu „geografia” • wymienia sfery Ziemi 3.Siatka geograficzna i • wyjaśnia znaczenie kartograficzna. terminu „siatka 4. Współrzędne geograficzna” geograficzne-długość i • wskazuje na mapie i szerokość geograficzna. globusie południki: 0° i 5,6.Ćwiczenia w określaniu 180° oraz półkule położenia geograficznego wschodnią i zachodnią różnych miejsc na Ziemi. • wskazuje na mapie i 7.Prawidłowa orientacja na globusie równik oraz mapie–określanie półkule północną i współrzędnych południową geograficznych 8 . Mapa i jej skala. • wyjaśnia znaczenie 9. Ćwiczenia w obliczaniu terminów: „mapa”, „skala odległości na mapie i w mapy”, „siatka terenie. kartograficzna”, „legenda” • wymienia elementy mapy 10. Rodzaje map. Generalizacja treści mapy. 11. Wybieramy się na wycieczkę do Krakowaczytamy plan miasta. 12.Przedstawianie zjawisk na mapach 13.Czytamy mapę poziomicową. dostateczna • odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych, w tym również odczytuje wysokość bezwzględną 14.Czytamy mapę turystyczną i samochodową. 15. Z mapą fizyczną Świata i Polski za pan brat. 16.Lekcja powtórzeniowa z działu-Podstawy geografii. 17.Sprawdzian wiadomości i umiejętności Podstawy geografii. 18. Omówienie sprawdzianu. • potrafi odczytać skalę mapy • potrafi odczytać mapy znaki liniowe, punktowe i powierzchniowe • analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych i tematycznych • identyfikuje położenie odpowiadających sobie obiektów geograficznych na fotografiach, zdjęciach lotniczych oraz mapach topograficznych II. Ruchy Ziemi 19.Tajemnice Kosmosu. 20.Ruch obiegowy Ziemi i jego następstwa. 21.Oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku. 22.Ćwiczenia w obliczaniu wysokości górowania słońca nad horyzontem. 23.Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa 24.Czas słoneczny miejscowy strefowy i urzędowy. 25.Granica zmiany daty. 26.Ćwiczenia w obliczaniu różnicy czasu słonecznego miejscowego i strefowego. 27.Lekcja powtórzeniowa z działu-Ruchy Ziemi. 28.Sprawdzian z działuRuchy Ziemi. 29.Omówienie sprawdzianu. • wymienia planety Układu Słonecznego • wyjaśnia znaczenie terminów: „orbita”, „ruch obiegowy Ziemi”, „równonoc wiosenna”, „równonoc jesienna”, „przesilenie zimowe”, „przesilenie letnie” • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruch obrotowy Ziemi”, „doba”, „czas słoneczny”, „czas strefowy”, „czas urzędowy” • wymienia daty równonocy wiosennej i jesiennej oraz przesilenia letniego i zimowego • wymienia planety Układu Słonecznego, zachowując właściwą kolejność • porównuje planety Układu Słonecznego, korzystając z danych liczbowych • podaje cechy ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi • podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi • wymienia strefy oświetlenia Ziemi • określa wartość kąta nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity • podaje przyczynę zmiany kąta padania promieni słonecznych na powierzchnię Ziemi w ciągu roku • wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia zmiany daty III. Atmosfera i hydrosfera 30.Budowa i skład chemiczny atmosfery. 31.Analizujemy klimatogramobliczamy średnią roczną temperaturę, amplitudę temperatury oraz sumę opadów. • wyjaśnia znaczenie terminów: „atmosfera”, „troposfera”, „pogoda” • podaje nazwy gazów wchodzących w skład powietrza atmosferycznego • wymienia czynniki klimatotwórcze wpływające na wartość temperatury powietrza • wymienia nazwy warstw atmosfery, zaczynając od warstwy znajdującej się najbliżej powierzchni Ziemi • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata obszary o najwyższej i najniższej temperaturze powietrza • omawia zmiany temperatury powietrza w atmosferze, posługując się ilustracją 32.Ciśnienie atmosferyczne i wiatr. • wyjaśnia znaczenie terminów: „ciśnienie atmosferyczne”, „niż baryczny”, „wyż baryczny”, „izobara” • wymienia jednostki ciśnienia atmosferycznego • wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych, występujących na kuli ziemskiej • wyjaśnia przyczynę powstawania wiatru • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata obszary występowania pasatów i monsunów 33.Wilgotność powietrza , opady i osady atmosferyczne. • wyjaśnia znaczenie terminów: „wilgotność powietrza”, „wilgotność względna”, „kondensacja”, „resubli-macja” • wyjaśnia znaczenie terminu „klimat” • wymienia elementy klimatu • wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych • charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat • podaje różnicę między klimatem a pogodą • wymienia główne czynniki klimatotwórcze • wyjaśnia proces powstawania chmur i opadów atmosferycznych • wymienia strefy klimatyczne na kuli ziemskiej i wskazuje ich zasięg na mapie stref klimatycznych • wyjaśnia proces powstawania chmur i opadów atmosferycznych • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata obszary o najwyższych i najniższych rocznych sumach opadów atmosferycznych • wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi 34.Rodzaje chmurprognozowanie pogody. 35.Klimaty kuli Ziemskiej. IV. Wnętrze Ziemi 36.Zasoby wodne Ziemi. 37.Ruchy wody morskiej. 38.Wody podziemne i sposoby ich wykorzystania. 39.Lekcja powtórzeniowa z działu Atmosfera i Hydrosfera. 40.Sprawdzian wiadomości i umiejętności z działu Atmosfera i hydrosfera. 41. Omówienie sprawdzianu. • podaje przykłady wód powierzchniowych i podziemnych • wyjaśnia znaczenie terminów: „morze”, „zatoka”, „szelf kontynentalny”, „gejzer”, „wody termalne”, „wody mineralne” • wymienia rodzaje ruchów wody morskiej 42.Budowa wnętrza Ziemi 43.Najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi. 44.Wśród minerałów i skał. • wymienia metody badania wnętrza Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „minerał”, „skała”, „prądy cieplne”, „magma” • wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi 45.Płytowa budowa litosfery. Trzęsienia ziemi. 46.Wulkany i obszary sejsmiczne świata. • wyjaśnia znaczenie terminów: „lawa”, „erupcja”, „wulkan”, • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata oceany i podaje ich nazwy • omawia zasoby wodne Ziemi, korzystając z diagramu • podaje jednostkę zasolenia wód oceanicznych • wyjaśnia znaczenie terminów: „ciepły prąd morski”, „zimny prąd morski” • wymienia kolejne warstwy wnętrza Ziemi, zaczynając od warstwy znajdującej się najgłębiej • wyjaśnia znaczenie terminów: „ryft oceaniczny”, „grzbiet śródoceaniczny”, „hipocentrum”, „epicentrum” • wymienia produkty erupcji wulkanicznej • omawia zasolenie wód oceanicznych • wymienia typy mórz i wskazuje ich przykłady na mapie ogólnogeograficznej świata • podaje przykłady ciepłych i zimnych prądów morskich • wskazuje różnicę między minerałem a skałą • klasyfikuje skały ze względu na ich genezę • wyjaśnia różnicę między litosferą a skorupą ziemską • podaje główne cechy płytowej budowy litosfery • wyjaśnia znaczenie badań geofizycznych w poznawaniu budowy wnętrza Ziemi • omawia budowę wulkanu, posługując się ilustracją • omawia pozytywne i negatywne skutki erupcji wulkanicznych • wymienia przykłady wulkanów i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata • podaje przyczynę ruchu płyt litosfery • podaje przyczynę trzęsień ziemi • omawia skutki trzęsień ziemi V. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi 47.Powstawanie gór-góry fałdowe, zrębowe i wulkaniczne. 48. Wielkie formy ukształtowania Ziemi. 49.Lekcja powtórzeniowa – Wnętrze Ziemi. 50. Sprawdzian wiadomości – Wnętrze Ziemi. 51. Omówienie sprawdzianu - Wnętrze Ziemi. 52.Wietrzenie-niszczenie skał. • wyjaśnia znaczenie terminu „ruchy górotwórcze” • wymienia rodzaje gór • wymienia wielkie formy ukształtowania powierzchni lądów • wymienia nazwy er, zaczynając od najstarszej ery • podaje we właściwej kolejności nazwy okresów w dziejach Ziemi • wymienia najważniejsze orogenezy w dziejach Ziemi • wymienia wielkie formy ukształtowania dna oceanów • podaje przykłady gór fałdowych, zrębowych i wulkanicznych • wskazuje na ogólnogeograficznej mapie świata przykłady wielkich form ukształtowania powierzchni lądów • wymienia procesy zewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminu „wietrzenie” • wymienia rodzaje wietrzenia • podaje nazwę produktu wietrzenia • wyjaśnia proces wietrzenia fizycznego, chemicznego i biologicznego • wyjaśnia zjawisko wietrzenia mrozowego i łuszczenia się skał 53.Procesy krasowe. • wyjaśnia znaczenie terminu „krasowienie” • wymienia nazwy skał ulegających krasowieniu • wymienia formy krasu powierzchniowego i podziemnego • potrafi omówić formy krasu powierzchniowego i podziemnego 54.Rzeźbotwórcza działalność rzek. • wyjaśnia znaczenie terminów: „erozja wgłębna”, „erozja wsteczna”, „erozja boczna”, „akumulacja” • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata przykłady najdłuższych rzek świata • wymienia typy ujść rzecznych • wskazuje na ilustracji przedstawiającej dorzecze: źródło, rzekę główną, dopływy, ujście, obszar dorzecza, dział wodny • wymienia przykłady form powstałych w wyniku niszczącej i budującej działalności rzeki 55.Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów. • wyjaśnia znaczenie terminu „granica wiecznego śniegu” • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata obszary współcześnie zlodowacone • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata obszary współcześnie zlodowacone • wymienia formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów • wskazuje różnice między lodowcem górskim a lądolodem • wymienia czynniki warunkujące powstawanie lodowców górskich i lądolodów 56.Rzeźbotwórcza działalność morza. • wyjaśnia znaczenie terminu „abrazja” • wymienia typy wybrzeży morskich 57.Rzeźbotwórcza działalność wiatru • wyjaśnia znaczenie terminów: „deflacja”, „korazja” • podaje przykłady niszczącej i budującej działalności wiatru na pustyniach • wymienia rodzaje pustyń ze względu na rodzaj podłoża • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata największe pustynie • wyjaśnia znaczenie terminu „gleba” • wyjaśnia, na czym polega proces glebotwórczy • wymienia czynniki glebotwórcze • wymienia strefy roślinne na Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminu „żyzność gleby” 58.Lekcja powtórzeniowa z działu-Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi. VI. Pedosfera i biosfera 59..Sprawdzian wiadomości i umiejętności z działuProcesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi. 60. Omówienie sprawdzianu. 61.Gleba. Sfera życia. 62. Gleby strefowe i astrefowe. 63..Strefy roślinne Świata. 50.Lekcja powtórzeniowa z działu -Pedosfera i biosfera. 65. Powtórzenie wiadomości z klasy pierwszej. • wyjaśnia, na czym polega proces glebotwórczy • podaje przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza • potrafi omówić genezę form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza • wskazuje i nazywa poziomy glebowe na ilustracji przedstawiającej profil glebowy • podaje przykłady gleb strefowych i astrefowych • wskazuje strefy roślinne na mapie ogólnogeograficznej świata • omawia znaczenie gleb w przyrodzie i gospodarce człowieka