SCENARIUSZ ZAJĘC TERENOWYCH, ŚCIEŻKA PRZYRODNICZO

SCENARIUSZ ZAJĘC TERENOWYCH, ŚCIEŻKA PRZYRODNICZO-LEŚNA „NA
ZAMKU”
TEMAT: Walory przyrodniczych i pozaprzyrodnicze Puszczy Zielonka
CELE:
Poznawanie bioróżnorodności kompleksu leśnego Puszcza Zielonka
Poznawanie walorów pozaprzyrodniczych Puszczy Zielonka
Poznawanie historii naszego miejsca na ziemi
Kształcenie wrażliwości ekologicznej
ETAP EDUKACYJNY: klasy IV-VI szkoły podstawowej, gimnazjum
METTODY PRACY: pogadanka, obserwacyjna, ćwiczeniowa, burza mózgów,
FORMA PRACY: indywidualna/grupowa
MIEJSCE REALIZACJI: kompleks leśny Puszcza Zielonka – na ne od poznania, w którym
wytyczono ścieżkę przyrodniczo – leśną z następującymi punktami:
1. Leśniczówka Annowo
2. Drzewostan pomnikowy
3. Dąb z niespodzianką
4. Mokradła i łąka
5. Krajobraz morenowy
6. Góra Cysterek
7. Modrzewie
8. Pomnikowe dęby
9. Odkrywka
10. Na Zamku – Góra Cysterek
CZAS REALIZACJI: 2 – 3 godzin
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: mapy z wrysowaną ścieżką, gps, kompasy, skale porostowe,
lupy, klucze do oznaczania roślin, zwierząt, skał, linijki, ołówki, łopatki,
PRZEBIEG ZAJEĆ:
WPROWADZENIE
Realizacja ścieżki Na zamku rozpoczyna się przy leśniczówce Annowo – dawnym dworku
myśliwskim rodziny von Treskow usytuowanym na skraju Puszczy Zielonki. Podanie celu
powstania ścieżki przyrodniczo – leśnej Na Zamku. Podanie cech krajobrazu
polodowcowego, charakterystycznego dla obszaru Puszczy Zielonki. Przedstawienie
krótkiego zarysu historycznego terenów, na których położone są Owińska, Bolechowo,
Trzaskowo, Szlachęcin - byłego majątku rodziny von Treskow.
REALIZACJA ZAJĘĆ:
1. LEŚNICZÓWKA ANNOWO
 Nazywanie elementów przyrody, w tym występujących w miejscu obserwacji.
 Rozróżnianie elementów przyrody – ożywione, nieożywione.
 Klasyfikowanie elementów przyrody
Karta pracy – „Czy wszystko w przyrodzie żyje” oraz formularz GLOBE „Miejsca
historyczne”
2. DRZEWOSTAN POMNIKOWY
 Wyjaśnienie terminu- pomnik przyrody.
 Dokonanie pomiaru obwodu drzewa.
 Określenie wieku drzewa.
 Rozpoznanie gatunku drzewa na podstawie klucza.
Karta pracy – „Poznajemy drzewa” lub formularz GLOBE „Drzewa”
 Podanie warunków powstawania chmur.
 Określenie stopnia pokrycia nieba chmurami.
 Podanie nazw chmur na podstawie ilustracji.
 Rozróżnianie chmur ze względu na właściwy im typ pogody.
Karta pracy – formularz GLOBE „Atmosfera”
3. DĄB Z NIESPODZIAKĄ
 Podanie nazw warstw lasu.
 Wskazanie gatunków roślin - charakterystycznych dla poszczególnych warstw lasu.
 Wymienianie gatunków drzew rosnących w Puszczy Zielonka.
 Określenie charakteru lasu, według kryterium składu gatunkowego (iglasty, liściasty
lub mieszany).
 Podanie przykładów gatunków zwierząt mieszkających w Puszczy Zielonka.
 Przedstawienie źródeł zagrożeń dla Puszczy Zielonka.
 Podanie przykładów pozytywnych i negatywnych działań człowieka na terenie lasu.
Karta pracy – „Wycieczka do lasu” oraz formularze GLOBE „ Antropopresja”, „Drzewa”;
„Roślinność”
4. MOKRADŁA I ŁĄKA
 Wyjaśnienie znaczenia terminu – ekosystem.
 Obserwowanie powierzchni wody i typu dna.
 Pobranie próbek wody w celu określenia jej właściwości.
 Korzystanie z materiałów pomocniczych (np. atlasu) w celu określania gatunków
roślin i zwierząt
 Obserwowanie roślin znajdujących się w mokradle.
 Przyporządkowanie zaobserwowanych gatunków roślin według kryterium:
wynurzone, pływające, zanurzone.
 Przedstawienie za pomocą schematycznych rysunków wybranych gatunków roślin
występujących w wodzie.
 Obserwowanie zwierząt żyjących w mokradle.
 Podanie przykładów przystosowania do życia w wodzie.
 Przedstawienie za pomocą schematycznych rysunków wybranych gatunków zwierząt
żyjących w wodzie.
 Ocenianie znaczenia roślin i zwierząt w funkcjonowaniu ekosystemu wodnego.
Karta pracy – „Różnorodność zwierząt i roślin żyjących w wodzie” lub formularze GLOBE
„Hydrologia”
5. KRAJOBRAZ MORENOWY
 Wyjaśnienie terminu – morena.
 Podanie najważniejszych wydarzeń geologicznych związanych z pobytem lądolodu
 skandynawskiego na obszarze Polski (plejstocen) – zlodowacenie bałtyckie.
 Nazwanie form terenu powstałych w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności
lodowca oraz wód lodowcowych.
 Podanie cech krajobrazu młodoglacjalnego – krajobrazu Puszczy Zielonka.
 Opisanie skał występujących na ścieżce przyrodniczo – leśnej.
 Rozpoznawanie skał, korzystając z lupy i klucza.
 Podawanie nazw skal ze względu na pochodzenie.
 Przedstawienie wykorzystanie wybranych skał.
Karta pracy „Skały występujące na ścieżce przyrodniczo – leśnej Na Zamku” lub formularze
GLOBE „2Geomorfologia”, „2Gleba”
6. GÓRA CYSTEREK
 Przedstawienie historii pobytu Cysterek na terenach objętych badaniem i w ich
sąsiedztwie (Owińska).
 Gromadzenie liści drzew rosnących na stokach Góry Cysterek.
 Podanie cech charakteryzujących budowę zebranych liści.
 Wykonanie schematycznych rysunków wybranych liści
 Wymienienie procesów zachodzących w liściach.
 Przedstawienie wykorzystanie liści wybranych roślin.
 Określanie różnic w wyglądzie kory wybranych drzew na podstawie badania i
wykonanego rysunku.
 Rozpoznawanie gatunków drzew na podstawie klucza.
Karta pracy – „Budowa i rola liści”, „Drzewa w obrębie ścieżki przyrodniczo – leśnej” lub
formularze GLOBE „Rośiny”
7. MODRZEWIE
 Wymienienie zagrożeń lasu w obrębie ścieżki przyrodniczo – leśnej.
 Podanie składu gatunkowego drzew w sąsiedztwie modrzewi.
 Określenie wieku modrzewi.
 Podanie składy gatunkowego podszytu i określenie typu genetycznego gleby.
 Obserwacja śladów zwierząt w celu podania ich nazw.
 Ocena stanu zdrowotnego drzew modrzewiowych na podstawie obserwacji pnia, kory,
korony i igieł.
 Podanie propozycji działań w celu ochrony przed zagrożeniami.
 Dokonanie porównania stanu zdrowia lasów w Europie w Polsce w tym w Puszczy
Zielonka na podstawie mapy „Uszkodzenia lasów w Europie”
Karta pracy – „Szansa dla lasu: odnowa środowiska”
 Podanie sposobów wyznaczania kierunków geograficznych.
 Wskazanie kierunków głównych w miejscu obserwacji.
 Ćwiczenie w wyznaczaniu kierunków głównych i pośrednich.
 Uzupełnianie rysunków poprzez właściwe zaznaczenie kierunku N.
8. POMNIKOWE DĘBY
 Przedstawienie znaczenia skali porostowej o określaniu stopnia zanieczyszczenia
powietrza.
 Analiza skali porostowej w celu jej dokładnego poznania.
 Obserwacja porostów i glonów znajdujących się na drzewach.
 Dokonanie porównania glonów i porostów znalezionych na drzewach z glonami i
porostami
 na skali porostowe.
 Odczytanie i zapisanie stężenia dwutlenku siarki oraz numery strefy zanieczyszczenia.
 Formułowanie wniosków wynikających z porównania występowania glonów i
porostów na drzewach rosnących w pobliżu badanych drzew.
 Proponowanie działań jakie mogą podjąć mieszkańcy i władze waszej gminy, żeby
ograniczać zanieczyszczenie powietrza.
Karta pracy – „Biologiczne wskaźniki zanieczyszczenia powietrza”
9. ODKRYWKA
 Przygotowanie profilu glebowego.
 Podanie cech charakterystycznych profilu glebowego.
 Przedstawienie za pomocą rysunku profilu glebowego.
 Podanie wydarzeń geologicznych, które przyczyniły się do powstania badanej gleby.
 Opisanie roślin znajdujących się na badanej glebie.
 Ocena przydatność rolniczej gleby.
Karta pracy – „Poznajemy glebę w pobliżu ścieżki przyrodniczo – leśnej” lub formularze
GLOBE „ Gleba”, „2Gleba”
10. „NA ZAMKU” – GÓRA CYSTEREK
PODSUMOWANIE
 Podanie funkcji lasu.
 Przedstawienie korzyści dla środowiska geograficznego wynikających z
poszczególnych funkcji.
 Wymienienie form ochrony przyrody w Puszczy Zielonka.
 Wyjaśnienie globalnego i lokalnego znaczenia lasów w życiu i działalności człowieka.
 Rozpoznawanie wybranych gatunków drzew.
 Określanie miejsc ich występowania na terenie Puszczy Zielonka oraz oszacowanie
ich liczebności.