FULL TEXT - Implantoprotetyka
advertisement
Implantoprotetyka 2007, tom VIII, nr 3 (28) S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA JOANNA ZIEMIAŃSKA-MACZEK Częstość występowania wad zgryzu u dzieci jedenastoletnich z terenów wiejskich powiatu nowotarskiego województwa małopolskiego Zakład Stomatologii Zintegrowanej UJ CM Kierownik: dr hab. Bartłomiej W. Loster SŁOWA KLUCZOWE: częstość występowania wad zgryzu, stosunki zgryzowe według polskiej diagnostyki ortodontycznej, norma biologiczna Literatura światowa dotycząca częstości występowania wad zgryzu przedstawia różnorodne dane. W zależności od stosowanych kryteriów oceny, wieku badanych czy regionu, w którym je przeprowadzano występuje różnica w nasileniu poszczególnych grup wad i nieprawidłowości zębowych /1/. Przykładowo w populacji dzieci duńskich występuje najczęściej wada dotylna wg klasyfikacji Aengle`a /25%/, która jest najczęstszą wadą u osób odmiany białej. U mieszkańców krajów orientalnych częściej niż w innych krajach występują wady klasy III /3-5% osób w Japonii, 2% w Chinach/ natomiast u ludności afrykańskiej zdecydowanie częściej spotykamy zgryz otwarty, a najrzadziej głęboki /2/. Nieprawidłowości zębowe obserwuje się u większości osób i jest to drugi po próchnicy zębów występujący problem stomatologiczny /3, 4/. Zapoznanie się z jego skalą i nasileniem w danym regionie pozwala na możliwie szybkie wdrożenie celowego programu profilaktycznego i zorganizowanie właściwego zaplecza leczniczego. CEL PRACY Celem pracy była analiza częstości występowania wad zgryzu oraz wad gnatycznych w populacji dzieci 11-letnich z terenów wiejskich powiatu nowotarskiego. - - - - - MATERIAŁ I METODY Materiał stanowiło 190 dzieci /96 dziewcząt i 94 chłopców/ w wieku I1 lat z terenów wiejskich powiatu nowotarskiego województwa małopolskiego na terenie którego wykonano badania przesiewowe. Przeprowadzono badanie zewnątrz ustne i wewnątrz ustne dzieci. Rysy twarzy oceniano w stosunku do 3 płaszczyzn przestrzennych, a stosunki zgry-zowe według polskiej diagnostyki ortodontycznej według Orlik-Grzybowskiej /5/, która oparta jest na normie biologicznej. Za normę uznano: nagryz poziomy do 3 mm, nagryz pionowy do 3 mm, zachowanie I klasy Angle`a w obrębie trzonowców, zachowanie I klasy w obrębie kłów, zachowanie symetrii pośrodkowej łuków zębowych, prawidłowe ustawienie zębów w łuku z zachowaniem punktów stycznych. Za wadę uznano wystąpienie II i III klasy Angle`a i kłowej, oraz brak symetrii pośrodkowej. 40 WYNIKI W badanej grupie zaburzenia zgryzu stwierdzono u 67 dzieci, stanowiło to 87,97% wszystkich przebadanych. Normę zgryzową dla danego wieku stwierdzono u 12.10% badanych dzieci. Najliczniejszą grupę wad stanowiły wady dotylne 25,79%, a drugą co do liczebności grupą wad były wady pionowe reprezentowane przez zgryzy otwarte 10%. W analizowanym materiale zauważono częste występowanie zgryzu otwartego. Ponad połowę wad 52,63% /Tab.1/ stanowiły zgryzy otwarte niepowikłane innymi nieprawidłowościam. Najczęściej rozpoznawany był zgryz otwarty częściowy przedni 57,89% / Tab.2 /. Zwracał uwagę fakt, że u 7,37% /Tab.1/ dzieci rozpoznano zgryz krzyżowy, tylko w jednym przypadku zaobserwowano protruzję obuszczękową, a u dwóch osób 3,16% przodozgryz /tab. 1/. Wady dotylne powikłane były zgryzem głębokim i stłoczeniami oraz zgryzem otwartym w odcinkach bocznych. Z pośród przypadków zgryzu otwartego większość stanowiły zgryzy otwarte częściowe przednie zdecydowanie o charakterze czynnościowym. Kostną postać stwierdzono jedynie w dwóch przypadkach /tab. 2./. DYSKUSJA Badania przesiewowe obejmowały dzieci zamieszkałe na terenach położonych w znacznej odległości od ośrodków zdrowia i możliwości uzyskania specjalistycznej konsultacji ortodontycznej. Niska świadomość zdrowotna rodziców i opiekunów przejawiała się brakiem zainteresowania jakością uzębienia u ich dzieci. Celowym było przedstawienie grupy dzieci w ściśle określonym wieku tak aby uniknąć błędów diagnostycznych w ocenie wad pionowych ze szczególnym uwzględnieniem szpary niedogryzowej występujących w zgryzach otwartych. Zastosowana metoda badania oparta na normie biologicznej zaostrzyła kryteria klasyfikacji w przeciwieństwie do badań przeprowadzanych w ośrodkach europejskich i amerykańskich co nie wpłynęło na uzyskanie znaczącej różnicy otrzymanych wyników w stosunku do danych przedstawianych przez autorów europejskich i amerykańskich /7,8/. Częstość występowania wad w badanej populacji jest stosunkowo wysoka /87,90%/ w porównaniu z wartościami podawanymi w publikacjach krajowych, które stosowały te same kryteria oceny. Waha się ona od 23% w rejonie warszawskim do 76,09% w rejonie gdańskim /6/. Stosunkowo wysoki procent występowania wad można wiązać z zaniedbaniami w zakresie profilaktyki oraz wczesnej diagnostyce i leczeniu podstawowym oraz pediatrycznym objętych badaniem. Najczęściej diagnozowaną wadą były wady dotylne /25,78%/. Znajduje to potwierdzenie w krajowych publikacjach, które umieszczają tę wadę zgryzu jako najczęstszą w populacji dzieci polskich /9,10/. Drugą co do Implantoprotetyka 2007, tom VIII, nr 3 (28) S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA Nie powikłane % Powikłane % Razem % Zgryz krzyżowy 3 21,43 11 78,14 14 7,37 Przewieszony – 0 1 100 1 0,53 Tyłozgryz 21 42,86 28 56,14 49 25,79 Przodozgryz 2 33,33 4 66,67 6 3,16 Otwarty 10 52,63 9 47,37 19 10,10 Nadzgryz – 0 5 100 5 2,63 Głęboki 3 37,50 5 62,50 8 4,21 Protruzja obuszczękowa 1 100 – 0 1 0,53 Inne nieprawidłowości – – – – 64 33,68 Norma zgryzowa dla dzieci 11 letnich – – – 100 23 12,10 51 26,84 116 61,05 190 100% Wady Tab.1. Występowanie wad w populacji badanej. Rodzaj zgryzu otwartego Liczba % Zgryz otwarty częściowy boczny jednostronny 4 21,05 Zgryz otwarty częściowy boczny obustronny 2 10,53 Zgryz otwarty częściowy przedni 11 57,89 Zgryz otwarty całkowity 2 10,53 19 100 Tab. 2. Procentowy rozkład odmian zgryzu otwartego w badanej populacji. liczebności grupę stanowiły zgryzy otwarte /10%/. Odsetek występowania tej wady jest wyższy od danych publikowanych przez badaczy polskich /9/. Stwierdzono również 1,05% przypadków zgryzu otwartego całkowitego o charakterze kostnym. Ocena tego zjawiska powinna być dogłębnie zbadana z uwzględnieniem analizy zdjęć rentgenowskich co będzie przedmiotem dalszych badań. - - - - - WNIOSKI Częstość występowania wad zgryzu u dzieci jedenastoletnich z terenów wiejskich powiatu nowotarskiego jest znacznie wyższa od częstości występowania wad w poszczególnych regionach Polski i wynosiła 87,90%. Najczęściej spotykaną wadą zgryzu u dzieci jest wada dotylna. Częstość występowania zgryzu otwartego o podłożu czynnościowym i kostnym u dzieci badanych jest niepokojąco wysoka. Istnieje ścisła zależność między częstością występowania wad a niską świadomością zdrowotną ludności badanych terenów. Należy wdrożyć pilnie program profilaktyczno-diagnostycznow w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u leczniczy oraz poprawić zaplecze lecznicze z uwagi na wysoki odsetek występowania wad zgryzu na badanym terenie. LITERATURA 1. Karolonek M., Matthews-Brzozowska T.: Występowanie wad zgryzu u dzieci szkolnych w Polsce i na świecie - przegląd piśmiennictwa. Stom.Współcz., 2006; 2, 23-26. 2. Brunelle J.A., Bhat M., Lepton J.A.: Prevalence and distribution of selected occlusal characteristics in the US populationm, 1988-91. J Dent Res 1966; 75 : 706-713. 3. Harris EF., Johnson MG.: Heretability of craniometric and occlusal variables: a longitudinal sib analysis . Am J Orthod Dent Orthop 1991; 99 : 258-68. 4. Varrela J., Alaen P.: Prevention and early treatment in orthodontics: a perspective. J Dent Res., 1995; 74 : 1436-38. 5. Orlik-Grzybowska J.: Podstawy Ortodoncji. 1996. str. 136-148. 6. Szpringer-Nodzak M., Moszczeńska-Cieślikowska B., Remi-szewski A., Gieorgijewska J.: Ocena warunków zgryzowych i stawu skroniowo-żuchwowego u dzieci 7-12 letnich. Czas Stomat. 1991; 12, 834 41 Implantoprotetyka S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA Artykuł nadesłano: 4.06.2007 Przyjęto do druku: 15.06.2007 Adres do korespondecji: Zakład Stomatologii Zintegrowanej IS UJ ul. Montelupich 4, 31-155 Kraków - - - - - 7. Proffit W.R., Fields H.W.: Contemporary orthodontic. Mosby Year Book 1993.str 7 8. Prahl-Andersen B. i wsp. Euro-Qual. IOS. Press Amsterdam 1997. 9. Śmiech-Słomkowska G.: Jakościowa i ilościowa ocena zgryzu wybranej grupy dzieci. Czas Stomat.1990; 11-2,704 10. Grzybowska-Substelna J., Pisulska-Otręba A.: Częstość występowania wad zgryzu u dzieci i młodzieży województwa opolskiego. Czas Stom; 2001,1,51. 42 2007, tom VIII, nr 3 (28)
