Ziemie ludu wybranego.

Ziemie ludu wybranego.
Starożytny Izrael
Początki Izraela
Protoplastą ludu Izraela (Żydów) wg tradycji był
Abraham, który zgodnie z tekstem Biblii, z
nakazu Boga miał wyruszyć z miasta Ur w
Mezopotamii i osiedlić się w Kanaanie.
Abraham też jako pierwszy miał zawrzeć
przymierze z Bogiem, na mocy którego otrzymał
zasiedlane ziemie na własność. Stąd wywodzi
się termin „Ziemi Obiecanej” i „Ludu
wybranego”.
Opowieść biblijna posiada wiele odzwierciedleń
w historii, ponieważ faktycznie ludy semickie
rozpoczęły wędrówkę z ziem Mezopotamii na
zachód ok. XIX stulecia p.n.e.
Pierwsza historyczna wzmianka o Semitach
pochodzi jednak dopiero z XIII wieku p.n.e. z
Egiptu pod panowaniem faraona
Merenptaha. Mówi ona o pobiciu przez
wojska faraona jakiegoś ludu ze wschodu.
Zapewne wtedy też wielu Hebrajczyków
dostało się do niewoli egipskiej, z której to wg
tradycji miał ich oswobodzić Mojżesz.
„Niewola egipska”
Część ludów semickich na skutek
prześladowań Merenptaha lub Ramzesa II
zdecydowało się zbuntować i wyruszyć z
Egiptu by ponownie osiedlić się w
Kanaanie.
Rzeczywiście wędrówka ta symbolizuje
przejście z koczowniczego do osiadłego
trybu życia ludów semickich.
Palestyna
Żydzi w czasie wędrówki do Kanaanu
musieli walczyć z wieloma ludami
zamieszkującymi te tereny.
Najgroźniejszym przeciwnikiem był lud
Filistynów ( z tego ludu pochodzić miał
Samson) – potomkowie osiadłego niegdyś
jednego plemienia wchodzącego w skład
„ludów morza”.
Od Filistynów wywodzi się nazwa Palestyna.
Pierwsze państwo semickie
Żydzi osiedlając się w Kanaanie podzieleni
byli na plemiona zajmujące poszczególne
części kraju. Czasem owe plemiona
walczyły ze sobą. Podzielone państwo jest
jednak słabe, dlatego w obliczu
zagrożenia ze strony Filistynów, niektóre z
nich zjednoczyły się i obrały swym królem
Saula uznawanego za proroka Samuela.
Saul
• Rok urodzenia Saula oraz rok jego wstąpienia na tron nie są pewne.
1 Sm 13,1 stwierdza: "Saul miał... lat, gdy został królem, a dwa lata
panował nad Izraelem„. Od dawna krytycy biblijni uważają, iż ten
werset jest skażony przez starożytnych kopistów. Nie dość, że
brakuje informacji o wieku Saula w chwili intronizacji, to jeszcze
liczba dwa lata, jako określenie długości panowania, jest z całą
pewnością wybrakowana. Nigdzie też Biblia nie podaje wieku Saula
w momencie śmierci. Gdyby taka informacja była zawarta w tekście
biblijnym, to wtedy znając rok śmierci tego króla, to znaczy 1010
p.n.e., można by było ustalić rok jego urodzenia.
• Brak bezpośrednich wskazówek w Starym Testamencie
rekompensują Dz Ap.13,21część badaczy przyjmuje, że pierwszym
rokiem panowania Saula był rok 1042 p.n.e.. Jednak inni twierdzą,
że Saul panował krócej i wyznaczają początek jego panowania na
rok 1032 p.n.e., 1022 p.n.e. lub 1012 p.n.e.. Jeśli chodzi o rok
urodzenia, to wielu biblistów uważa, że Saul miał w momencie
intronizacji ok. 30 lat. Gdyby przyjąć to założenie, to
prawdopodobną datą jego urodzenia byłby rok ok. 1072 p.n.e..
Saul
Dawid
Następca Saula został Dawid (ok. 1010 –
970 p.n.e.) najprawdopodobniej bohater
walk z Filistynami, gdyż wg Biblii miał on
pokonać Goliata, w zamian za co poślubił
królewską córkę.
Jego zasługa jest stworzenie silnego
państwa ze stolicą w Jerozolimie. Po
pokonaniu Iszbaala, króla z południa, objął
władztwo nad całym Izraelem.
Dawid
• Sprowadził do Jerozolimy Arkę Przymierza (ok. 1000
p.n.e.). Zaplanował budowę wielkiej świątyni. Uznawany
jest za inicjatora kultu Jahwe w Jerozolimie.
• Pomimo że był głęboko religijny, dopuścił się do grzechu
cudzołóstwa z Batszebą, czego owocem był syn. Męża
Batszeby, Uriasza Hetytę wysłał na śmierć ustawiając go
w pierwszej linii na polu walki. Po śmierci Uriasza, ożenił
się z Batszebą. Później, stanąwszy przed prorokiem
Natanem, ukorzył się przed Bogiem i prosił o
przebaczenie.
• Biblijna Księga Psalmów przypisuje Dawidowi autorstwo
73 z nich.
Dawid i Goliat
Salomon
Następca Dawida, Salomon (ok. 970 – 930 p.n.e.) utrzymał silną pozycję
Izraela. Z jego rozkazu powstała w Jerozolimie wspaniała świątynia –
ośrodek kultu Jahwe.
• Zasłynął jako budowniczy. W ciągu siedmiu lat wybudował w Jerozolimie
świątynię, zwaną później pierwszą świątynią jerozolimską. Trzynaście lat
budował sobie pałac. Inne jego budowle to: Dom Lasu Libanu, pałac dla
córki faraona, mury jerozolimskie, zabudowy w miastach Chasor, Megiddo i
Gezer miasta-spichlerze Baalat i Tamar.
• Jako pierwszy z izraelskich władców korzystał z rydwanów.
• Jego wojsko składało się w znacznej części z nie-Izraelitów np. Jebusytów,
Hetytów (Chetytów) czy Amorytów.
• Doprowadził do przeniesienia Arki Przymierza do pierwszej Świątyni.
• W pierwszych latach rządów pozostawał wierny kultowi Jahwe, później
dopuścił do politeizmu – stawiając nawet posągi Kemoszowi (bóg moabicki)
i Milkomowi (bóg ammonicki).
• Przeciwnikiem Salomona był Hadad, potomek królów Edomu i powinowaty
faraona. W ostatnich latach rządów z przywódców opozycji wyróżniali się
Rezon (inaczej Resin), syn Eliady, oraz Jeroboam, późniejszy pierwszy
władca Królestwa Północnego.
Rekonstrukcja świątyni Salomona
Rekonstrukcja świątyni Salomona
Podział królestwa
Po śmierci Salomona doszło do podziału państwa na :
- Północne zwane Izraelem
- Południowe ze stolicą w Jerozolimie – Juda
- Podzielone państwo nie zdołało oprzeć się najazdom z
zewnątrz.
W 772 p.n.e. Królestwo Izraela zostało zniszczone przez
najazd asyryjski a jego ludność wysiedlono.
W 587 r. p.n.e. Królestwo Judy zostało zdobyte przez
Nabuchodonozora . Zniszczono wtedy świątynię
Salomona, a ludność wysiedlono do Bablonii. Jest to
tzw. okres „niewoli babilońskiej”.
Na powrót do Żydów do Palestyny zezwolił
dopiero władca perski- Cyrus Wielki.
Odrodzenie państwa żydowskiego nastąpiło
jeszcze na krótko w II w. p.n.e., jednak
szybko zostało zajęte przez Rzymian,
którzy pozwalali na autonomię Palestyny
pod władzą namiestnika Heroda Wielkiego.
W 66 r. p.n.e. wybuchło powstanie Żydów
wobec panowania rzymskiego. Po
stłumieniu buntów w 70 r .p.n.e. Rzymianie
ostatecznie zburzyli świątynię Salomona, a
naród żydowski na odbudowanie swego
państwa musiał czekać do 1948 roku.
Religia Żydów
Najwięcej wiadomości na temat religii oraz
dziejów Izraela zawiera Biblia, przez
Żydów i chrześcijan uważane za Pismo
Święte objawione przez Boga.
Biblia chrześcijańska składa się z dwóch
części: Starego i Nowego Testamentu.
Wszystkie części Biblii powstały w kręgu
starożytnych kultur, ale nie cała ona
została spisana w języku hebrajskim.
Żydzi jednak za podstawę swej religii uznają
jedynie księgi spisane w tym języku.
Chrześcijański kanon obejmuje także części
Biblii spisane w języku aramejskim i
greckim.
Podstawą wiary Żydów jest pięć pierwszych
ksiąg Starego Testamentu- tzw.
Pięcioksiąg Mojżesza, czyli Tora.
Tora w dzisiejszym brzmieniu powstała ok..
V w . p.n.e.
Jeden Bóg
Religia Żydów (Judaizm) już od początków
zakładał istnienie jednego Boga, nazywanego
Jahwe.
Żydzi swe dzieje wiązali z Jego postacią a
podstawą wiary było przekonanie, że są oni
„ludem wybranym”.
Judaizm wykluczał jakiekolwiek wizerunki Boga.
Podstawą utrzymania wiary było przestrzeganie
nakazów moralnych, m.in. „Dziesięciu
Przykazań”.
Mojżesz otrzymuje Dziesięć
Przykazań