portalfk_webinarium 06_06_2016_samir kayyaliPrezentacja

Amortyzacja podatkowa i środki trwałe oraz WNiP w 2016 r.
Warszawa, 6 czerwca 2016 r.
Samir Kayyali – Doradca Podatkowy,
ekonomista, ekspert ds. finansów
przedsiębiorstw.
Prowadzi kancelarię doradztwa podatkowego,
prelegent na konferencjach podatkowych. Stały
współpracownik Akademii Biznesu MDDP.
1
Środki trwałe
Wartości niematerialne i prawne
2
Środek trwały – definicja dla CIT/PIT
Definicja „środka trwałego” dla celów ustaw regulujących podatki dochodowe została ściśle połączona z
pojęciem „składnika majątku.”
SKŁADNIKI MAJĄTKU
(art. 22a PIT, art. 16a CIT)
= ŚRODKI TRWAŁE
PODLEGAJĄCE AMORTYZACJI
NIEPODLEGAJĄCE AMORTYZACJI
3
Środek trwały – definicja dla CIT/PIT
Grupa 1.
 budowle, budynki, lokale będące odrębną własnością;
 maszyny urządzenia i środki transportu
 inne przedmioty,
o ile:
 zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
 stanowią własność lub współwłasność podatnika,
 są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,
 przewidywany okres używania dłuższy niż rok,
 są wykorzystywane przez podatnika w zw. z prowadzoną działalnością albo
oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu.
4
Środek trwały – definicja dla CIT/PIT
Grupa 2.
Niezależnie od przewidywanego okresu ich używania środkami trwałymi
podlegającymi amortyzacji są:
 Przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych;
 Budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie;
 Składniki majątku z grupy 1. niestanowiące własności lub współwłasności
podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną
działalnością na podstawie umowy leasingu zawartej z właścicielem lub
współwłaścicielem tych składników jeśli odpisów amortyzacyjnych dokonuje
korzystający.
5
Wartości niematerialne i prawne – CIT/PIT
Grupa 1. WNiP są to nabyte i nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia
do używania:
1) Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego;
2) Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
3) Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej;
4) Autorskie lub pokrewne prawa majątkowe;
5) Licencje;
6) Prawa własności przemysłowej;
7) Know how
O ile:
 Przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok;
 Są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego
działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy
najmu/licencyjnej/leasingu.
6
Wartości niematerialne i prawne – CIT/PIT
Grupa 2.
Amortyzacji podlegają, niezależne od czasu ich użytkowania, następujące wartości niematerialne i prawne:
1) wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:
a) kupna,
b) przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a u.p.d.o.p., dokonuje
korzystający,
c) wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji;
2) koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności
gospodarczej podatnika, jeżeli:
a) produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
oraz
b) techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie
podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz
c) z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi
przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii;
3) wartości niematerialne i prawne używane dłużej niż 1 rok wymienione w poprzednim podrozdziale, niestanowiące
własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na
podstawie umowy leasingu finansowego określonej w art. 17a pkt 1 u.p.d.o.p., zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami
albo uprawnionymi do korzystania z tych wartości - jeżeli zgodnie z przepisami podatkowymi odpisów amortyzacyjnych
dokonuje korzystający.
7
Środek trwały i WNiP
Grupa 3.
Środki trwałe i WNiP, które nie podlegają amortyzacji to:
 Grunty;
 Dzieła sztuki i eksponaty muzealne;
 wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 16b ust. 2 pkt 2,
 Składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności
gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane – nie
podlegają one amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono
albo zaprzestano tę działalność
Brak amortyzacji powoduje, że środek trwały (wartość niematerialna) przy jej zbyciu kreuje
koszt podatkowy w wysokości ceny nabycia (nie zmniejsza się jej o dokonane odpisy
amortyzacyjne, bo po prostu ich nie ma).
8
Wartość początkowa
9
Wartość początkowa – cena nabycia
Jeżeli środek trwały lub wartość niematerialna i prawna są nabywane w sposób odpłatny to wartość początkową tych
składników majątkowych określa cena nabycia. Cena nabycia wynika w takiej sytuacji z dokumentu (najczęściej faktury,
rachunku, umowy cywilnoprawnej). Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy pomniejszoną o odliczany VAT naliczony,
powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i
prawnej do używania, a w szczególności o:
a) koszty transportu, załadunku i wyładunku;
b) ubezpieczenia w drodze;
c) montażu;
d) instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych;
e) opłat notarialnych;
f) opłat skarbowych i innych;
g) odsetek;
h) prowizji;
i) VAT, tylko gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo
podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu
u.p.t.u.;
j) w przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.
•
Ceną nabycia jest kwota należna, czyli nie ma znaczenia fakt zapłaty. Nawet nieopłacone faktury są podstawą do
określenia wartości początkowej składnika majątku
10
Wartość początkowa – koszt wytworzenia
Zgodnie z art. 16g ust. 4 u.p.d.o.p., kolejnym parametrem określającym wartość początkową środka trwałego jest koszt
wytworzenia. Za koszt wytworzenia uważa się wartość w cenie nabycia:
1) zużytych do wytworzenia środków trwałych:
a) rzeczowych składników majątku,
b) wykorzystanych usług obcych;
2) kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi;
3) inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.
•
Koszty wynagrodzeń i pochodne wymienione wyżej rozumiane są szeroko. W piśmie Łódzkiego Urzędu Skarbowego w
Łodzi z dnia 26 czerwca 2007 r., ŁUS-II-2-423/83/07/JB, Doradca Podatnika 2007, nr 31-32, s. 6, czytamy: "Do kosztu
wytworzenia środków trwałych można zaliczyć koszty usług hotelarskich, koszty przewozu, koszty posiłków
pracowników dostawców zagranicznych, którzy dokonywali montażu maszyn i urządzeń na potrzeby spółki".
•
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się z kolei:
- kosztów ogólnych zarządu,
- kosztów sprzedaży,
- pozostałych kosztów operacyjnych,
- kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji
naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
11
Wartość początkowa – inw. w obcych ŚT
•
Zgodnie z art. 16g ust. 7 u.p.d.o.p., wartość początkową inwestycji w obcych środkach trwałych oraz
budynków i budowli wybudowanych na obcym gruncie ustala się, stosując odpowiednio:
1) cenę nabycia,
2) koszt wytworzenia
- z uwzględnieniem wszystkich parametrów opisujących cenę nabycia omówionych uprzednio.
12
Wartość początkowa – prawa majątkowe
•
Wartość początkową praw majątkowych ustala się według ogólnych zasad. Zatem
wartość początkową praw majątkowych stanowi cena nabycia. Jeżeli wynagrodzenie
(opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie innych praw
majątkowych jest uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych
przez licencjobiorcę albo nabywcę, przy ustalaniu wartości początkowej praw
majątkowych, w tym licencji, nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia.
13
Wartość początkowa – współwłasność
•
Co do zasady amortyzujemy składniki majątku stanowiącego własność podatnika. Można jednak
również amortyzować majątek stanowiący współwłasność i wtedy wartością początkową nie jest
cena nabycia. Zgodnie z art. 16g ust. 8 u.p.d.o.p., w razie gdy składnik majątku stanowi
współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego
wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. W przypadku
braku dowodów o udziałach przyjmuje się, że udziały wspólników w przychodach są równe. Zatem
nabywając udziały we własności, ustalamy według opisanych wyżej zasad wartość początkową i
dokonujemy odpisów amortyzacyjnych od tej przypadającej części.
14
Wartość początkowa – przekształcenie
•
Zgodnie z art. 16g ust. 9 u.p.d.o.p., w razie przekształcenia formy prawnej, a także połączenia albo
podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów - wartość początkową
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości
początkowej określonej w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
podmiotu przekształcanego, połączonego albo podzielonego. Zasada ta jest zasadą kontynuacji
dokonywanych odpisów. W nowym podmiocie powstałym w wyniku przekształcenia wartość
początkowa jest niezmienna i po przeniesieniu dokonanych umorzeń ma miejsce pełna
kontynuacja dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
15
Zasady i metody amortyzacji
16
Niskocenne składniki majątku
 Zgodnie z art. 16d ust. 1 u.p.d.o.p., podatnik może wpisywać bezpośrednio w koszty podatkowe, czyli nie
dokonywać rozliczenia kosztów w czasie poprzez amortyzację - w przypadku nabycia lub wytworzenia
środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) o wartości nieprzekraczającej 3500 zł. Jeszcze
jedną możliwość zapewnia art. 16f ust. 3 u.p.d.o.p., pozwalający zastosować jednorazową amortyzację.
Różnica pomiędzy zarachowaniem jednorazowo wydatku w koszty a dokonaniem jednorazowego odpisu
amortyzacyjnego polega m.in. na innym momencie rozliczenia kosztów. W pierwszym przypadku koszt
ujmujemy w miesiącu oddania środka trwałego do używania, natomiast przy jednorazowej amortyzacji
koszt ten ujmujemy w miesiącu oddania do używania lub w miesiącu następnym.
17
Ewidencja Środków Trwałych i WNiP
•
Art. 16d ust. 2 u.p.d.o.p:
•
Składniki majątku, o których mowa w art. 16a–16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do
używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości
niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4.
•
Jak postępować w przypadku „ujawnienia”?
18
Ujawnienie ŚT
•
Artykuł 16e u.p.d.o.p. omawia przypadki, w których podatnik uznał w momencie zakupu,
że przedmiot transakcji będzie używany krócej niż rok, jednak czas używania tego
składnika majątku się przedłużył. W rezultacie składnik majątku przekształci się w
środek trwały lub wartość niematerialną i prawną. Ponieważ przy zakupie bezpośrednio
potrącono koszt podatkowy, wymagana jest korekta kosztów.
19
Ujawnienie ŚT
•
•
•
•
•
W sytuacji gdy podatnik zaplanował używanie danego składnika majątku przez krótszy czas, a jednak używał go
dłużej, z chwilą upływu jednego roku musi dokonać stosownej korekty kosztów. Korekty dokonuje się w
pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynął jednoroczny okres używania danego środka
trwałego (wartości niematerialnej i prawnej). Podatnik w takiej sytuacji powinien:
1) zaliczyć te składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, przyjmując je do ewidencji
w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia;
2) zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o kwotę korekty; korekta stanowi różnicę między ceną nabycia lub
kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania,
obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych
stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do u.p.d.o.p., a dla wartości niematerialnych i prawnych
przy zastosowaniu zasad określonych w art. 16m;
3) stosować stawki amortyzacji, o których mowa w pkt 2, w całym okresie dokonywania odpisów
amortyzacyjnych;
4) wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia
zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie
składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w
zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1; odsetki od różnicy, o której mowa w pkt 2, są naliczane według stawki
odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
20
Amortyzacja


Metoda liniowa – polega na naliczaniu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po
miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji, do końca miesiąca, w którym następuje
zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w
stan likwidacji, zbycia lub stwierdzono ich niedobór. Oznacza to, że co miesiąc naliczamy równe raty
amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu wprowadzenia do ewidencji, do całkowitego
zamortyzowania albo sprzedaży, likwidacji itp.
Metoda degresywna - jest to metoda tzw. malejących odpisów amortyzacyjnych.. Metoda ta zakłada, że
środek trwały traci na wartości najwięcej w pierwszych okresach używania, potem spadek jego wartości
jest już mniejszy. Stosując te metodę dokonujemy odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu
podwyższonych stawek amortyzacyjnych (współczynnikiem 2 ) od wartości netto środka trwałego, to jest
od zmiennej ( w kolejnych latach ) podstawy dokonywania odpisów. Metodę degresywną możemy
stosować tylko do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz
środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych.
21
Amortyzacja degresywna a zmiana metody
 Zgodnie z wyrokiem NSA z dn. 6 grudnia 2007 r. (sygn. II FSK 1462/06) podatnik, który
zdecydował się na degresywną metodę amortyzacji nie może w jej trakcie przejść na metodę
liniową. Nie może również z metody liniowej przejść na metodę degresywną. Zgodnie bowiem
z art. 16h ust. 2 podatnik przed rozpoczęciem amortyzacji powinien wybrać metodę
amortyzacji i stosować ją do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.
22
Amortyzacja

Metoda indywidualnych stawek amortyzacyjnych – pozwala przyspieszyć amortyzację. Stosuje się
ją do środków trwałych, które:




są uznawane za ulepszone lub używane
zostały po raz pierwszy wprowadzone do ewidencji danego podatnika
Metoda jednorazowej amortyzacji – polega na zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów
całości ceny nabycia środka trwałego. Jednorazowo można zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodów wydatki na zakup środków trwałych zaliczonych do grup 3-8 KŚT z wyłączeniem
samochodów osobowych. Z tej metody amortyzacji nie można również korzystać dla wartości
niematerialnych i prawnych.
Z amortyzacji jednorazowej mogą korzystać nowo powstałe firmy oraz tzw. „mali podatnicy”.
Łączna wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekroczyć określonego
limitu, który w 2016 r. wynosi równowartość 50.000 euro (212.000 PLN)
23
Środek trwały – obniżanie stawek amort.
•
•
•
•
•
Spółka rozważa dalsze obniżanie już obniżonych stawek amortyzacyjnych dla celów podatkowych także w przyszłości.
Podkreślić jednak należy, iż stosując obniżone stawki amortyzacyjne nadal Spółka będzie dokonywała odpisów
amortyzacyjnych dla celów podatkowych tj. Spółka nie zamierza stosować podatkowych stawek amortyzacyjnych
wynoszących 0% (zero), choć obniżone stawki amortyzacji podatkowej mogą być w niektórych przypadkach nieznacznej
wysokości.
Spółka nie wyklucza, iż w przyszłości będzie podwyższać uprzednio obniżone stawki amortyzacyjne dla celów
podatkowych — w odniesieniu do niektórych lub wszystkich środków trwałych. Należy jednak podkreślić, iż wysokość
stawek amortyzacyjnych po ich podwyższeniu nie przekroczy maksymalnych stawek amortyzacyjnych wskazanych w
Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (dalej: „Wykaz”), stanowiącym Załącznik nr 1 do UPDOP.
Planowane na przyszłość zmiany (tj. obniżanie i podwyższanie) stosowanych przez Spółkę stawek amortyzacyjnych jest i
będzie stosowane wyłącznie w odniesieniu do środków trwałych amortyzowanych dla celów podatkowych według
podstawowej metody amortyzacji przewidzianej w UPDOP — tj. liniowej metody amortyzacji.
Zdaniem Spółki, Spółka może — według własnego uznania i niezależnie od stawek amortyzacyjnych wynikających z
obowiązującej w Spółce polityki rachunkowości - obniżyć do dowolnej wysokości (nawet bliskiej zeru) stawki
amortyzacji podatkowej w stosunku do stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu, dla wybranych lub wszystkich
środków trwałych (zarówno w odniesieniu do (i) nowo wprowadzonych do ewidencji środków trwałych, jak i (ii) takich,
które już obecnie podlegają amortyzacji dla celów podatkowych) - powyższe obniżenie stawek amortyzacyjnych
dotyczyłoby środków trwałych, dla których przyjęto liniową metodę amortyzacji.
2014.03.12 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie - IPPB3/423-1021/13-2/KK
24
WNiP
Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i
prawnych nie może być krótszy niż:
 od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich 24 miesiące;
 od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i
telewizyjnych - 24 miesiące;
 od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy;
 od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
25
Amortyzacja i zdarzenia podatkowe
niestanowiące kosztów
podatkowych
26
Straty w środkach trwałych
Art. 16 ust. 1 - Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
5) strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej
sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1
6) strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki
te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności
50) strat powstałych w wyniku utraty i likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów
powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym
27
ŚT nabyte (częściowo) nieodpłatnie - odpisy
Art. 16 ust. 1 - Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
63) odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych:
a) nabytych nieodpłatnie, jeżeli:
– nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw, lub
– dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
– nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru
podatku.
[...]
28
Amortyzacja samochodu
osobowego
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 4 UoPDOP nie uważa się za koszty uzyskania
przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych
według zasad określonych 16a-16m, w części ustalonej od wartości
samochodu przewyższającej równowartość 20.000 EURO przeliczonej na
złote według kursu średniego Euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z
dnia przekazania samochodu do używania.
29
Dziękujemy za uwagę