Ciała neuronów produkują makrocząsteczki

ROZDZIAŁ 1
Wprowadzenie do układu nerwowego
9
Ciała neuronów produkują makrocząsteczki
Rycina 1-7 Przekrój poziomy przez całość mózgu ludzkiego,
grubości ok. 6 mm, barwiony metodą, która rozróżnia istotę szarą
i białą. Wstępne potraktowanie fenolem sprawia, że istota biała
staje się odporna na niebieską barwę siarczanu miedzi, dzięki czemu istota biała ma kolor biały, a istota szara – jasnoniebieski. (Przygotowanie preparatu: Pamela Eller, University of Colorado Health
Sciences Center).
Ciało komórki nerwowej jest miejscem produkcji prawie
wszystkich jej enzymów, białek strukturalnych, komponentów błon i organelli wewnątrzkomórkowych oraz
niektórych przekaźników chemicznych. Jego struktura
(ryc. 1-9) odzwierciedla funkcje. Jądro jest duże i słabo
barwiące się, z rozproszoną chromatyną dostępną dla
procesu transkrypcji; zawiera jedno lub więcej wydatnych jąderek, które biorą czynny udział w transkrypcji
rybosomalnego RNA. Cytoplazma zawiera dużą ilość
siateczki śródplazmatycznej szorstkiej oraz wolne rybosomy, potrzebne do syntezy białek, razem ze skupiskiem
cystern Golgiego do dalszego przetwarzania i upakowywania syntetyzowanych białek. Dla zaspokojenia
ciągłego popytu na energię, jaki powoduje synteza białek,
potrzebne są liczne mitochondria.
Niezależnie, czy przylegają do powierzchni siateczki
śródplazmatycznej szorstkiej czy są wolne w cytoplazmie, rybosomy są intensywnie barwione przez substancje zasadowe i pod mikroskopem świetlnym są widoczne
jako ziarna zwane ciałkami Nissla lub ziarnistościami
Nissla (ryc. 1-10). Ciałka Nissla występują w charakterystycznych konfiguracjach w poszczególnych rodzajach
neuronów i są szczególnie wydatne w dużych neuronach,
co jest konsekwencją znacznej objętości cytoplazmy
zawartej w ich wypustkach.
DRG
od receptora zmysłowego
AG
do narządów wewnętrznych
do mięśni szkieletowych
Rycina 1-8 Podział ośrodkowego układu nerwowego na istotę szarą i istotę białą w przekroju poprzecznym części piersiowej rdzenia
kręgowego. Istota szara zawiera interneurony, neurony projekcyjne, neurony ruchowe oraz zakończenia włókien czuciowych, a także
włókna docierające z innych części OUN. Istota biała zawiera wstępujące i zstępujące drogi nerwowe. Neurony w obwodowym układzie
nerwowym są zlokalizowane w zwojach – niektóre zawierają neurony czuciowe (zwój nerwu rdzeniowego [DRG – dorsal root ganglion]),
a niektóre zawierają neurony autonomiczne (zwój autonomiczny [AG – autonomic ganglion]).