HERD BEHAVIOR AND AGGREGATE FLUCTUATIONS IN FINANCIAL MARKETS Rama Cont & Jean-Philipe Bouchaud. Macroeconomic Dynamics, 4, 2000,170-196 Cambridge University Press Grupowe zachowania graczy na rynkach finansowych oraz skumulowane efekty ich działań. Krzysztof Bareja Plan: Rozkład stóp zwrotu inwestycji giełdowych Model pojedynczego gracza Model komunikacji pomiędzy graczami Analiza modelu Cechy rozkładów stóp zwrotu „Grube ogony” – duża wartość kurtoz Wartości kurtoz są większe dla „gęstszych” danych (2 – 50 dla zwrotów dziennych) Skończona wariancja 4 4 3 Propozycje opisu rozkładu stóp zwrotu Rozkład normalny Rozkłady stabilne Wykładniczo-ekspotencjalny: px ~ x C x 1 x exp x0 Model pojedynczego gracza: Czas jest dyskretny Gracz może w danej jednostce czasu: Kupić jedną akcję (+1) Sprzedać jedną akcję (-1) Nie handlować (0) i t 1,0,1 Pi 1 a Pi 1 a Pi 0 1 2a Wpływ zachowań graczy na ceny: Nadwyżka kupna/sprzedaży: N Dt i t i 1 Oddziaływanie na cenę: x xt 1 xt N t 1 i 1 i Inne czynniki „znoszą” wpływ D(t) na cenę Zależność jest liniowa tylko dla małych zmian cen Do znajomości rozkładu ∆x konieczna jest znajomość rozkładu [φi] Czy gracze podejmują decyzje niezależnie? Jeżeli zmienne φi są niezależne... I mają skończoną wariancję → rozkład Gaussa I mają nieskończoną wariancję → rozkład stabilny „Hipoteza, że agenci podejmują decyzje niezależnie, jest nierealistyczna. Nie uwzględnia ona istotnego elementu organizacji rynku: interakcji i komunikacji pomiędzy graczami” Grafy losowe: Liczba graczy: N (N→∞) i j Prawdopodobieństwo połączenia: pij ≡ p; p = c / N c – parametr reprezentujący skłonność graczy do grupowania się Średnia liczba połączeń jednego gracza: (N - 1)p Wα – rozmiar (liczność) grona α nc – liczba gron 1/(1 - c) – Średnia wielość grona N(1 – c/2) – Średnia ilość gron Parametr c Reprezentacja skłonności graczy do grupowania się. c ~ 1 oznacza, że każdy z graczy będzie tworzył połączenie średnio z jednym innym graczem, co pozwala na: Tworzenie gron o dużej wielkości (łańcuchy) Utrudnia tworzenie struktur scentralizowanych (gwiazd) 0 1 c 1 Rozkład wielkości gron (N→∞) 0 1 c 1 : c 1: A PW ~ w W 5 / 2 1 c W A PW ~ exp 5 / 2 W W W 0 1 W 0,1 1 10 100 1000 0,01 0,001 0,0001 1E-05 1E-06 1E-07 1E-08 1E-09 1E-10 c=1 c=0.99 c=0.9 ? Model komunikacji: Jeśli pomiędzy graczami jest utworzone połączenie – gracze podejmują taką samą decyzję. Wszyscy gracze w jednym gronie podejmują taką samą decyzję x nc W t 1 1 X W Decyzja grona jest podejmowana w ten sam sposób jak dla pojedynczego gracza. (φi oraz φj są niezależne dla i≠j; i=j => φi = φj) Model komunikacji cd. Istotne są tylko grona, dla których φα ≠ 0. Średnia liczba graczy, którzy pozostają aktywni w rozważanym okresie: norder 2aN Średnia liczba „aktywnych” gron: 2anc 2aN 1 c / 2 norder 1 c / 2 Rozkład zmiennej ∆x: k j k j j Px u Pnc k 2a 1 2a f u k 1 j 0 j N k Kurtoza rozkładu 2c 1 D 3 2aN 1 c / 2 Ac 1 c Dla parametru c bliskiego 1 wartość kurtoz przyjmuje duże wartości Mniejsza ilość aktywnych graczy (oraz mniejszy rynek) powoduje większą niestabilność cen Wykres współczynnika kurtoz w zależności od parametrów 600 500 400 500-600 300 400-500 300-400 200-300 200 100-200 0-100 100 norder=1000 0,49 0,46 0,43 0,4 0,37 0,34 0,85 0,31 0,28 a 0,25 0,22 0,19 0,16 0,13 0,1 0,07 0,04 0,01 0 0,5 c Zmiana wielkości kurtoz w czasie 2c 1 D 3 norder (t )1 c / 2 Ac 1 c Ilość zleceń zwiększa się wraz ze wzrostem rozważanego okresu Zależność „grubości ogonów” od cen (empiryczna): ~ t Hipoteza, że norder(∆t)~|∆t|-α nie była badana doświadczalnie. Możliwe rozwinięcia modelu Na podstawie modelu można utworzyć przebiegi czasowe cen Modyfikacja struktury grafu z czasie. Dokładniejsze odwzorowanie struktury rynku Umożliwienie „krytycznej samoorganizacji” rynku – modyfikacja parametru c w czasie. Przykładowa symulacja 500 N=4000 C=0.9 a=0.25 400 300 200 K(D)=2,45 100 K=1,49 0 1 -100 -200 -300 -400 51 101 151 201 251 301 351 401 451 501 551 601 651 701 751 801 851 901 951 A(c)=? Dziękuję za uwagę