Ts 58/10 - 30 października 2012 r.

402/5/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 30 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 58/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Stanisław Biernat,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 9 lutego 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze
konstytucyjnej Witolda S.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 6 marca
2010 r. skarżący zakwestionował zgodność art. 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998
r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr
153, poz. 1227, ze zm.) z art. 2, art. 5, art. 64 ust. 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji.
Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Łodzi decyzją z 15 grudnia
2008 r. (nr EWU-9941/1) odmówił skarżącemu ponownego ustalenia wysokości
emerytury wojskowej oraz wypłacenia z tego tytułu kwot wyrównania wraz z
odsetkami. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi – VIII
Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 22 maja 2009 r. (sygn. akt
VIII U 48/09) oddalił odwołanie wniesione od tej decyzji. Apelacja wniesiona od
powyższego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi –
III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 13 listopada 2009 r. (sygn. akt III
AUa 872/09). Sąd Najwyższy postanowieniem z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. akt IUK
54/10) odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Zdaniem skarżącego zmiana metody waloryzacji świadczenia emerytalnorentowego, u której podstaw leży zaskarżony przepis, doprowadziła do naruszenia
zasady zaufania obywatela do państwa (zasady ochrony praw słusznie nabytych),
zasady ochrony praw majątkowych obywateli oraz prawa do zabezpieczenia
społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego. Skarżący wskazuje także na
naruszenie zasady równości wobec prawa, wynikające z przyznania żołnierzowi –
posiadającemu ten sam stopień wojskowy i zajmującemu analogiczne stanowisko
służbowe co skarżący – który przechodzi obecnie na emeryturę, znacznie wyższego
świadczenia emerytalnego niż świadczenie przysługujące skarżącemu. W ocenie
skarżącego prowadzi to do jego dyskryminacji ze względu na czas aktywności
służbowej i wcześniejsze przejście na emeryturę.
Naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego upatruje skarżący w
odebraniu ustanowionego wcześniej prawa do określonej metody waloryzacji
świadczenia. Zdaniem skarżącego państwo polskie zawarło z nim kontrakt – umowę
emerytalną o przyznaniu świadczenia emerytalno-rentowego o jasno określonej
wysokości i metodzie waloryzacji, którą to umowę później złamało. Ponadto, wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 1999 r. (K 4/99, OTK ZU nr 7/1999, poz.
165), stwierdzający zgodność zaskarżonego przepisu z art. 2 Konstytucji, w ocenie
skarżącego nie dotyczył sytuacji osób, które miały już przyznane prawo do
świadczeń emerytalno-rentowych.
Postanowieniem z 9 lutego 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania
dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej, wskazując w uzasadnieniu, że
wysunięty w niej zarzut naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego jest
oczywiście bezzasadny. Ponadto Trybunał stwierdził, że skarżący nie wykazał, iż
wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia naruszyło przysługujące mu prawo do ochrony
innych niż własność praw majątkowych.
W zażaleniu złożonym 23 lutego 2012 r. skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i nadanie skardze dalszego biegu. Zdaniem skarżącego
Trybunał w toku postępowania nie zbadał wszystkich istotnych okoliczności w celu
wszechstronnego wyjaśnienia sprawy. W jego ocenie podniesione w skardze zarzuty
nie są oczywiście bezzasadne, a skarga zawiera wszystkie wymagane elementy.
W dalszej części zażalenia skarżący zakwestionował dopuszczalność
sytuacji, „w której gwarancje udzielone przez Państwo Polskie i Konstytucje są
modyfikowane lub nawet odbierane na podstawie decyzji administracyjnej”. Ponadto
stwierdził, że Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu nie odniósł się
do przedstawionych w skardze zarzutów związanych z naruszeniem zakazu
działania prawa wstecz, które prowadzi do naruszenia zasady ochrony praw
nabytych. Ponownie wskazał, że zmiana metody waloryzacji świadczenia
emerytalno-rentowego, u której podstaw leży zaskarżony przepis, doprowadziła do
naruszenia trzech wskazanych w skardze zasad, a w konsekwencji do bezzasadnego
różnicowania podmiotów podobnych. Zdaniem skarżącego przytoczony w
zaskarżonym postanowieniu fragment uzasadnienia wyroku TK z 20 grudnia 1999 r.
(K 4/99) nie dotyczy jego sytuacji. Jak wywodzi we wniesionym zażaleniu: „Skoro
prawo do waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych stanowi konstytucyjne
prawo do zabezpieczenia społecznego, to nadmierna swoboda w doborze metod
waloryzacji (...) nie może spełniać konstytucyjnego nakazu utrzymania świadczeń na
odpowiednim poziomie wartości realnej, również z uwagi na fakt, że stoi w
sprzeczności z zasadami wskazanymi w skardze”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie zasługują
na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy raz jeszcze podkreślić, że zaskarżony przepis
był już przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygnaturze K
4/99, zakończonej wyrokiem z 20 grudnia 1999 r., w którym uznano zgodność
kwestionowanej regulacji z art. 2 Konstytucji. Skarżący stwierdził we wniesionym
zażaleniu, że wyrok ten nie znajduje zastosowania do jego sytuacji, nie wskazał
jednak żadnego argumentu na potwierdzenie zasadności przedstawionej tezy.
Okoliczność ta ma tym większe znaczenie, że Trybunał Konstytucyjny w
zaskarżonym postanowieniu stwierdził, iż analiza wyroku wydanego w sprawie o
sygnaturze K 4/99 nie daje podstaw do przyjęcia, aby poza zakresem kontroli
Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie występowały sytuacje, w których prawo
do tzw. emerytury mundurowej zostało już nabyte na podstawie indywidualnej
decyzji. Należy także podkreślić, że badając konstytucyjność zaskarżonej regulacji,
Trybunał Konstytucyjny rozważał także jej zgodność z zasadą ochrony praw
nabytych. Ostatecznie stwierdził, że kwestionowany przepis nie narusza wskazanej
wyżej zasady. Ponowne rozważanie tej kwestii na etapie wstępnego rozpoznania
2
niniejszej skargi konstytucyjnej jest zatem zbędne, tym bardziej że zgodnie z
ugruntowanym orzecznictwem Trybunału nie można dochodzić w trybie skargi
ochrony zasad przedmiotowych, w tym wynikających z art. 2 Konstytucji. Nawet
więc uznanie zasadności argumentacji skarżącego i przyjęcie, że w jego sprawie
doszło do naruszenia zasady ochrony praw słusznie nabytych, nie uzasadniają
jeszcze stwierdzenia, że został spełniony wymóg wynikający z art. 47 ust. 1 pkt 2
ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz.
643, ze zm.), tj. że zostały wskazane konstytucyjne prawo lub wolność, które
doznałyby uszczerbku na skutek wydania ostatecznego rozstrzygnięcia na podstawie
kwestionowanego przepisu.
Z wniesionego zażalenia wynika, że skarżący wywodzi z Konstytucji
gwarancje stosowania przy przeliczaniu świadczenia emerytalnego określonej metody
waloryzacji, obowiązującej w chwili przejścia ubezpieczonego na emeryturę. Teza ta
nie znajduje uzasadnienia w brzmieniu przepisów Konstytucji ani w orzecznictwie
Trybunału Konstytucyjnego. Skarżący nie ustosunkował się do argumentów
podniesionych w zaskarżonym postanowieniu dla wykazania oczywistej
bezzasadności zarzutu naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego. Trybunał,
odwołując się do orzecznictwa dotyczącego art. 67 ust. 1 Konstytucji, podkreślił
m.in., że z tego przepisu wynika nakaz wprowadzenia mechanizmu utrzymywania
świadczeń emerytalno-rentowych na odpowiednim poziomie wartości realnej, nie
zaś nakaz utrzymywania świadczeń na takiej wysokości, jaką mieć będą świadczenia
emerytalne ubezpieczonego, zajmującego podobne stanowisko i mającego podobny
staż pracy co skarżący, a przechodzącego na emeryturę w aktualnym roku.
Odwołując się we wniesionym zażaleniu do kwestii nadmiernej swobody w doborze
metod waloryzacji, skarżący nie wykazał, że w jego przypadku taka nadmierna
swoboda – wykraczająca poza przyznaną ustawodawcy swobodę określenia form i
zasad realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego – miała miejsce.
Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni
uzasadnione postanowienie z 9 lutego 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu
analizowanej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.
3