stan zdrowia dorosłych mieszkańców województwa wielkopolskiego

Nowiny Lekarskie 2013, 82, 1, 3–8
PAULINA CZYŻEWSKA-TORBA1, MARIA STACHOWSKA1,2, DOROTA TALARSKA1, STEFAN JUSTAT2,
MARLENA SZEWCZYCZAK1
STAN ZDROWIA DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW
WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO,
ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OSÓB PO 60 R.Ż.
THE HEALTH STATUS OF ADULT RESIDENTS
OF THE WIELKOPOLSKA REGION,
WITH PARTICULAR EMPHASIS ON PEOPLE OVER 60 YEARS
1
Pracownia Pielęgniarstwa Społecznego w Katedrze i Zakładzie Profilaktyki Zdrowia
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik: prof. dr hab. med. Jacek Wysocki
2
Wielkopolskie Centrum Zdrowia Publicznego w Poznaniu
Kierownik: dr n. biol. Maria Stachowska
Streszczenie
Wstęp. Na starzenie się społeczeństwa ma wpływ wiele czynników m.in.: poprawa warunków bytowych, opieki medycznej, szybki
postęp medycyny, a przede wszystkim ciągle malejący przyrost naturalny. Problem ten dotyka Polskę, ale także wiele innych państw
na świecie. Zmiany demograficzne są dużym wyzwaniem nie tylko dla indywidualnych jednostek, ale również dla organizatorów
opieki medycznej i społecznej.
Cel badań. Ukazanie aktualnej sytuacji demograficznej oraz najczęstszych przyczyn hospitalizacji seniorów na terenie województwa
wielkopolskiego.
Materiał i metoda. Podczas opracowywania artykułu skorzystano z Informatora Liczbowego Ochrony Zdrowia Województwa Wielkopolskiego za rok 2011.
Wyniki. Ogółem w Wielkopolsce w 2011 roku hospitalizowano 763 616 osób (w tym 608 405 to osoby dorosłe) z tego ponad 33%
(255 689) to mieszkańcy powyżej 60. r.ż. Do głównych przyczyn hospitalizacji należały choroby układu krążenia i nowotwory.
Wnioski. 1. Zmiany w organizacji opieki medycznej i społecznej, powinny uwzględnić wydłużanie się życia oraz wzrost liczby
hospitalizacji osób w najstarszych grupach wiekowych. 2. Obserwowany wzrost zachorowalności wśród dorosłych mieszkańców
Wielkopolski na choroby przewlekłe, może być powodem zwiększenia się w przyszłości wielochorobowości w okresie starości.
SŁOWA KLUCZOWE: stan zdrowia, chorobowość, zachorowalność, hospitalizacja, wiek podeszły.
Abstract
Introduction. Living longer and aging of the society can be influenced by various factors, i.a.: better living conditions, better health
care, rapid advancement in the medicine and, what is most important, constant decrease of the birthrate. This situation can be observed in Poland but also in many other countries of the world. Demographic changes are a big challenge not only for individuals but
also for social and medical care suppliers.
Aim. This article is to show current demographic situation as well as most frequent causes of hospitalization of senior citizens in the
area of Greater Poland region.
Material and method. Data information handbook issued in 2011 by Greater Poland HealthCare was used while writing this article.
Results. In general, in Greater Poland in 2011 there were 763 616 persons hospitalized, (including 608 405 adults), out of this
amount over 33% (255 689) were people aged over 60. Main causes of hospitalizations were cardiovascular diseases and cancer.
Conclusions. 1. While introducing changes in the organization of health and social care the following issues should be taken into
consideration: people are living longer and the number of hospitalized people in the oldest age group is growing. 2. The observed
increase in the incidence of chronic diseases among adult inhabitants of Greater Poland region may be the reason of the future rise in
multiple morbidities in the old age.
KEY WORDS: health, prevalence, morbidity, hospitalization, advanced age.
Wstęp
Starość jako faza życia człowieka coraz częściej staje
się przedmiotem rozważań naukowych. Ciągłe pogłębianie
się procesu starzenia społeczeństwa, charakteryzuje się
najogólniej ujmując wzrostem udziału ludzi starszych
w obrębie całej populacji. Wiele opracowań donosi, że sytuacja taka dotyczy całego świata [1, 2, 3]. Jeszcze do niedawna starość przedstawiana była przede wszystkim, jako
czas niepełnosprawności, ciągłego odczuwania dolegliwości bólowych, wzrastającej zależności od otoczenia, izolacji, osamotnienia, braku uczucia życzliwości. Szybkie re-
PRACE ORYGINALNE
4
Paulina Czyżewska-Torba i inni
agowanie na zmiany w stanie zdrowia oraz podjęcie leczenia, w tym hospitalizacji przyczynia się do utrzymania
dobrego zakresu funkcjonowania oraz lepszego przeżycia
ostatniego okresu życia. Zgodnie z doniesieniami ONZ
demograficzne starzenie się ludności, dotychczas występowało i generowało problemy wyłącznie w krajach bogatych, rozwiniętych. Współcześnie problem ten dotyczy
również krajów biednych. Aktualnie 20% całej populacji na
świecie stanowią ludzie, którzy osiągnęli wiek 60 lat i więcej. W roku 2000 na świecie było 600 milionów osób po 60.
r.ż. Do 2050 roku szacuje się, że będzie ich aż 2 miliardy.
Sytuacja ta spowoduje, że po raz pierwszy w dziejach ludzkości, liczba seniorów dorówna liczbie dzieci (w przedziale
od urodzenia do 14. r.ż.) [4]. Jak podaje Synak [5] starzenie
się populacji to znamienna cecha postępu cywilizacji
i złożony proces demograficzny przebiegający w coraz
szybszym tempie. Sytuację tę powoduje coraz mniejsza
liczba narodzin oraz wydłużająca się przeciętna długość
życia [6]. Zgodnie z doniesieniami ONZ w połowie XX
wieku średnia długość życia wynosiła 44 lata, natomiast
w połowie XXI stulecia przewiduje się, że będzie to 77 lat.
Co miesiąc na Ziemi milion osób osiąga 60 lat, z czego
ponad 55% to kobiety, a w grupie osób w wieku 80 lat
i starszych, kobiety stanowią już 65% [4].
Na podstawie danych GUS w województwie wielkopolskim stan ludności wynosi obecnie 3 455 477 (według
faktycznego miejsca zamieszkania), osoby w wieku powyżej 60. r.ż. stanowią 18,9% [7]. Podobnie jak w całym kraju
również w Wielkopolsce, obserwuje się systematyczne
przesunięcia w strukturze ludności, zwłaszcza w najstarszych grupach wiekowych (Rycina 1). Związane jest to
przede wszystkim ze zwiększeniem dostępności do usług
medycznych i opiekuńczych oraz podniesieniem jakości
świadczonych usług.
Celem badania było poznanie aktualnej sytuacji demograficznej oraz najczęstszych przyczyn hospitalizacji seniorów na terenie województwa wielkopolskiego.
Rycina 1. Ludność województwa Wielkopolskiego po 60. r.ż.
(dane GUS) [7].
Figure 1. Population of Greater Poland region aged over 60
(GUS data) [7].
PRACE ORYGINALNE
Materiał i metoda
Wielkopolskie Centrum Zdrowia Publicznego (W.C.Z.P.)
w 2011 roku opracowało kolejną edycję Informatora Liczbowego Ochrony Zdrowia Województwa Wielkopolskiego
[7]. Pozycja ta zawiera dane dotyczące: wybranych zagadnień demograficznych, stanu zdrowotnego ludności, personelu medycznego oraz działalności stacjonarnej i ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na terenie województwa. W niniejszej pracy wybrane dane z Informatora zostały poszerzone
o dane opracowane przez Zespół Kontroli i Analiz Medycznych (dane z 2009 i 2010 roku). Źródłem informacji
prezentowanych w Informatorze są materiały statystyczne
jednostek składających sprawozdania z terenu województwa wielkopolskiego, które zostały zebrane w ramach programu badań statystycznych realizowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Wpływ na prezentowane dane statystyczne
w poszczególnych latach, ma przede wszystkim stopień
wywiązywania się z obowiązku składania sprawozdań
przez podmioty do tego zobowiązane. Dane demograficzne
autorzy Informatora pozyskali z GUS.
Wyniki
Wybrane problemy zdrowotne mieszkańców Wielkopolski
Na podstawie danych zawartych w Informatorze Liczbowym Ochrony Zdrowia Województwa Wielkopolskiego
obserwuje się, wśród osób w wieku podeszłym wzrost
występowania chorób przewlekłych oraz zmian w obrębie
narządów zmysłów. Każdy proces chorobowy znacznie
ogranicza samodzielność oraz udział seniorów w życiu
społecznym, dodatkowo zwiększa koszty leczenia i opieki,
dlatego istotne jest monitorowanie zaburzeń w stanie zdrowia w tej grupie osób. W województwie wielkopolskim (na
podstawie sprawozdań lekarzy POZ), obserwuje się systematyczny wzrost liczby rozpoznań w grupie osób dorosłych,
w tym także seniorów. Sytuacja ta dotyczy zarówno dużych
miast wielkopolskich, jak i większości powiatów. W 2011
roku największą zachorowalność wśród dorosłych (od 19.
r.ż.) odnotowano z powodu chorób: układu krążenia, układu
mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej oraz układu trawiennego. Uwzględniając najczęściej zgłaszane schorzenia wskaźnik zachorowalności dorosłych (na 100 tys. osób) w województwie Wielkopolskim w 2010 i 2011 roku wynosił:
• choroby układu krążenia: 761,9 i 1320,0
• choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej: 351,8 i 703,1
• przewlekłe choroby układu trawiennego: 213,1
i 454,8
• choroby układu nerwowego: 189,7 i 383,9
• cukrzyca: 174,1 i 285,5
• nowotwory: 92,5 i 151,3 (Rycina 2).
Dane te ukazują utrzymujące się od dłuższego czasu
tendencje, czego potwierdzeniem jest następny analizowany
wskaźnik epidemiologiczny. Najwyższy wskaźnik chorobowości według Informatora W.C.Z.P. za 2011 rok (wskaźnik na 100 tys. osób z 2010 r. i 2011 r.) dotyczy schorzeń:
Stan zdrowia dorosłych mieszkańców województwa wielkopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem osób po 60. r.ż.
5
Rycina 2. Zachorowalność dorosłych w województwie wielkopolskim (wskaźnik na 100 tys. osób) – najczęstsze przyczyny [7].
Figure 2. Morbidity in adults in Greater Poland region (ratio
for 100 thousand people), most common causes [7].
Rycina 3. Chorobowość osób dorosłych w województwie wielkopolskim (wskaźnik na 100 tys. osób)– najczęstsze przyczyny [7].
Figure 3. Morbidity in adults in Greater Poland region (ratio
for 100 thousand people), most common causes [7].
• układu krążenia – 8226,0 i 10941,8
• układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej –
2959,3 i 4379,4
• układu trawiennego – 1670,7 i 2602,8
• cukrzycy – 1619,0 i 2289,4
• układu nerwowego – 1117,1 i 1892,8
• nowotwory – 482,9 i 707,4.
Analizując ww. wskaźniki można zaobserwować znaczący wzrost zachorowalności i chorobowości na te jednostki chorobowe wśród mieszkańców województwa wielkopolskiego. Spośród schorzeń o najwyższym wskaźniku
chorobowości, największy wzrost w okresie 1 roku sprawozdawczego nastąpił w chorobach układu trawiennego,
układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej oraz nowotworach. Dominowały natomiast choroby układu krążenia,
w tym choroby naczyń mózgowych.
W 2011 roku występowały u 53,8% osób dorosłych (od
19. r.ż.) z województwa wielkopolskiego (Rycina 3).
W grupie wiekowej 65 lat i więcej, w 2011 roku lekarze
POZ stwierdzili największą zachorowalność na choroby:
układu krążenia (54614 przypadków), układu mięśniowokostnego i tkanki łącznej (24295 przypadków), układu trawiennego (15715 przypadków), obwodowego układu nerwowego (13267 przypadków), cukrzycę (9864 przypadki).
Odmiennie wygląda sytuacja w zakresie chorobowości.
W 2011 roku w grupie wiekowej 65 lat i więcej najczęściej
występowały choroby: układu krążenia – 163988 osób,
układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej – 48583 osoby,
cukrzyca – 36227 osób, układu trawiennego – 22683 osoby,
przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa – 18522
osoby.
50% 47,3%
procent
40%
37,9%
49,6%
48,8%
38,7%
38,5%
40,0%
36,2%
37,2%
41,1%
34,6%
35,7%
30%
20%
22,9%
22,8%
23,3%
14,8%
14,9%
15,8%
2009 rok
2010 rok
2011 rok
60-70 lat mężczyźni
47,3%
48,8%
49,6%
70-80 lat mężczyźni
37,9%
36,2%
34,6%
80 i więcej lat mężczyźni
14,8%
14,9%
15,8%
60-70 lat kobiety
38,7%
40,0%
41,1%
70-80 lat kobiety
38,5%
37,2%
35,7%
10%
0%
* rozkład % dla każdej płci przedstawiono osobno.
Rycina 4. Struktura hospitalizowanych kobiet i mężczyzn po 60. r.ż. [7]*.
Figure 4. Structure of hospitalized women and men aged over 60. [7]*.
PRACE ORYGINALNE
6
Paulina Czyżewska-Torba i inni
Hospitalizacje mieszkańców województwa wielkopolskiego według wybranych przyczyn
W 2011 roku w województwie wielkopolskim ogólnie hospitalizowano 763 616 osób (w tym 608 405 osób
dorosłych) z czego 33,5% (255 689) to osoby powyżej
60. r.ż, w tym ok. 18,1% kobiet i 15,4% mężczyzn (Rycina 4). Zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn,
w wieku powyżej 60. r.ż. główną przyczyną pobytu w
szpitalu były choroby układu krążenia, w tym choroby
naczyń mózgowych (60–70 lat: 26161, 70–80 lat: 25475,
80 lat i więcej: 16959). Odsetek kobiet w wieku powyżej
ch. ukł. krążenia 19,0%
ch. ukł. moczowo-pł. 9,0%
ch. ukł. trawiennego 8,5%
ch. ukł. oddechowego 4,4%
ch. ukł. nerwowego 3,5%
60-70 lat kobiety
urazy, zatrucia… 5,8%
objawy, cechy… 7,3%
nowotory 18,6%
inne 23,9%
ch. ukł. krążenia 26,8%
ch. ukł. moczowo-pł. 6,6%
ch. ukł. trawiennego 7,9%
ch. ukł. oddechowego 4,8%
ch. ukł. nerwowego 3,4%
urazy, zatrucia… 6,2%
70-80 lat kobiety
objawy, cechy… 8,1%
nowotory 11,9%
inne 24,3%
ch. ukł. krążenia 33,9%
ch. ukł. moczowo-pł. 4,6%
ch. ukł. trawiennego 7,9%
ch. ukł. oddechowego 6,3%
ch. ukł. nerwowego 3,3%
80 i więcej lat kobiety
urazy, zatrucia… 9,7%
objawy, cechy… 9,2%
nowotory 6,4%
inne 18,7%
ch. ukł. krążenia 26,4%
ch. ukł. moczowo-pł. 5,6%
ch. ukł. trawiennego 8,7%
ch. ukł. oddechowego 5,5%
ch. ukł. nerwowego 3,5%
urazy, zatrucia… 5,5%
objawy, cechy… 7,2%
60-70 lat mężczyźni
nowotory 18,7%
inne
18,9%
ch. ukł. krążenia 30,1%
ch. ukł. moczowo-pł. 6,4%
ch. ukł. trawiennego 8,1%
ch. ukł. oddechowego 7,2%
ch. ukł. nerwowego 3,3%
urazy, zatrucia… 4,0%
objawy, cechy… 7,8%
nowotory 16,4%
inne 16,7%
70-80 lat mężczyźni
ch. ukł. krążenia 32,6%
ch. ukł. moczowo-pł. 6,5%
ch. ukł. trawiennego 7,5%
ch. ukł. oddechowego 9,7%
ch. ukł. nerwowego 2,8%
urazy, zatrucia… 5,3%
objawy, cechy… 9,7%
80 i więcej lat mężczyźni
nowotory 10,9%
inne 15,0%
0%
10%
20%
Rycina 5. Struktura przyczyn hospitalizacji w 2011 r. po 60. r.ż. – mężczyźni i kobiety [7].
Figure 5. Structure of hospitalization causes in 2011 for women and men aged over 60 [7].
PRACE ORYGINALNE
30%
40%
Stan zdrowia dorosłych mieszkańców województwa wielkopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem osób po 60. r.ż.
60. r.ż., hospitalizowanych z ww. powodu (w stosunku
do wszystkich hospitalizowanych dorosłych kobiet na
schorzenia układu krążenia) wynosił: 60 –70 lat – 22,9%,
70–80 lat – 28,1%, 80 lat i więcej – 23,2%. W grupie
dorosłych mężczyzn choroby układu krążenia również
przeważają wśród przyczyn leczenia szpitalnego, ale
wraz z wiekiem obserwuje się spadek liczby mężczyzn,
co wpływa na pozorne obniżenie ich hospitalizacji z tego
powodu: 60–70 lat – 28,2%, 70–80 lat – 22,5%, 80 lat
i więcej – 11,1%. Mniejszy udział pacjentów w najstarszej grupie wynika m.in. z umieralności w młodszych
grupach wiekowych. Zjawisko to obserwuje się zwłaszcza wśród mężczyzn i ma wpływ na feminizację społeczeństwa w starszym wieku.
Poza schorzeniami układu krążenia, chorób naczyń mózgowych, innym często występującym powodem hospitalizacji w grupie pacjentów po 60. roku życia, były nowotwory;
objawy oraz nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych;
urazy i zatrucia; choroby układu trawiennego; choroby
układu oddechowego oraz choroby układu moczowopłciowego (Rycina 5). Biorąc pod uwagę wiek i płeć, analiza przyczyn hospitalizacji wykazała, że częstość w poszczególnych grupach wiekowych z powodu chorób układu
krążenia, w tym naczyń mózgowych zarówno u kobiet, jak
też mężczyzn wzrasta, natomiast z powodu chorób nowotworowych maleje (zwłaszcza wśród kobiet). Innymi jednostkami chorobowymi z powodu których wzrasta hospitalizacja w najstarszych grupach wiekowych, wśród mężczyzn są schorzenia układu oddechowego oraz objawy
i nie-prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych, a u kobiet
objawy oraz nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych
i urazy.
Wraz ze starzeniem się społeczeństwa zwiększa się
udział hospitalizacji osób w wieku podeszłym. Coroczne
sprawozdania składane przez ambulatoryjne i stacjonarne
placówki służby zdrowia, umożliwiają monitorowanie
zachorowalności i chorobowości w tej grupie wiekowej.
Uwzględnianie analiz statystycznych podczas planowania
opieki i udzielania świadczeń zdrowotnych, gwarantuje
właściwe rozdzielanie środków oraz wysoką jakość opieki
medycznej, która ukierunkowana jest na pojawiające się
zapotrzebowanie wśród społeczeństwa.
Dyskusja
Polskie prognozy demograficzne od 1967 r. jednoznacznie wskazują na postępujący proces starzenia się
społeczeństwa. Liczba osób starzejących się i starych będzie nadal rosła i ich udział w populacji będzie stale wzrastał [4]. Podobne zmiany obserwuje się na terenie województwa wielkopolskiego. Jak wynika z raportu autorstwa
Barcikowskiej i wsp. [8] wśród schorzeń, które najczęściej
występują u osób w wieku podeszłym w Polsce, na pierwszym miejscu znajdują się choroby układu sercowo-naczyniowego. W Wielkopolsce także schorzenia układu krążenia, w tym choroby naczyń mózgowych wymieniane są
jako najczęstsza przyczyna zapadalności, chorobowości
i bezpośredniej hospitalizacji osób w wieku podeszłym
zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn. Dane o przyczy-
7
nach i częstości hospitalizacji są ważnym elementem wykorzystywanym w analizie i ocenie stanu zdrowia populacji
[9]. Informacje te mogą posiadać pewne ograniczenia, gdyż
hospitalizacja jest uwarunkowana: ciężkością przebiegu
choroby, możliwością ustalenia rozpoznania oraz zapewnienia właściwego leczenia poza szpitalem, selekcją przyjęć
związaną z dostępnością łóżek szpitalnych, czy też różnymi
czynnikami społeczno-ekonomicznymi. Jednak ogromną
zaletą danych o hospitalizacji jest dokładność i trafność
diagnozy szpitalnej przewyższająca poprawność diagnostyczną w innych rutynowych badaniach wykorzystywanych do oceny stanu zdrowia ludności [9]. Jak podaje Barcikowska i wsp. [8] osoby w wieku podeszłym w znacznie
większym stopniu w porównaniu do pozostałych grup
wiekowych szukają pomocy i korzystają ze świadczeń
społecznych i zdrowotnych. Zgodnie z danymi Państwowego Zakładu Higieny wskaźniki hospitalizacji, w tej grupie
wiekowej są 2–3-krotnie wyższe niż dla ogółu ludności [8].
Podobną sytuację ukazuje Informator Liczbowy Ochrony
Zdrowia Województwa Wielkopolskiego za rok 2011.
W którym liczba hospitalizacji w 2011 roku w grupie seniorów osiągnęła 33% ogółu ludności.
Państwowy Zakład Higieny podaje, że główną przyczyną hospitalizacji osób dorosłych w Polsce są choroby
układu krążenia, a następnie nowotwory. Od 60. roku życia
w Polsce wśród przyczyn leczenia szpitalnego kobiet zaczynają dominować choroby układu krążenia. Natomiast w
grupie mężczyzn są to choroby układu krążenia i nowotwory. W starszych grupach wiekowych mężczyzn, wśród
przyczyn hospitalizacji zwiększa się też udział chorób układu oddechowego i trawiennego [9].
Niepełnosprawność ludzi w podeszłym wieku w znacznym stopniu stanowi konsekwencję przewlekłych procesów
wielochorobowych [10]. Zarzecka-Baran i wsp. [6] podają,
że starość cechuje znaczny spadek zdolności adaptacyjnych
człowieka w wymiarze biologicznym i psychospołecznym,
postępujące ograniczenie samodzielności życiowej oraz
stopniowe nasilenie się zależności od otoczenia. Wraz
z wiekiem dochodzi do obniżenia sprawności w wykonywaniu czynności życia codziennego, mobilności, funkcji
poznawczych oraz sprawności emocjonalnej. Czynniki te
przyczyniają się do wzrostu zależności seniorów od pomocy innych zarówno opiekunów rodzinnych, jak i profesjonalnej opieki pielęgniarskiej. Lawinowy wzrost liczby osób
starszych stawia przed opieką zdrowotną nowe wyzwania,
związane z zapewnieniem odpowiedniej opieki medycznej
i socjalnej. Tym bardziej, że przedstawione dane w Informatorze Liczbowym Ochrony Zdrowia Województwa
Wielkopolskiego ukazują tylko główną przyczynę hospitalizacji czy chorobowości, natomiast u większości osób
w wieku podeszłym, dodatkowo występują inne choroby,
które znacznie ograniczają ich funkcjonowanie.
Wiedza o starzeniu się społeczeństwa, o problemach
wieku podeszłego jest niezbędna, by móc racjonalnie zaplanować i efektywnie wykorzystać istniejące możliwości
zapewnienia odpowiedniej opieki nad osobami w podeszłym wieku. Potrzeby starzejącego się społeczeństwa, to
z jednej strony profilaktyka, a z drugiej odpowiednie proce-
PRACE ORYGINALNE
8
Paulina Czyżewska-Torba i inni
dury diagnostyczne, lecznicze oraz stworzenie systemu
opieki. Zgodnie ze wskazaniami WHO w propagowaniu
promocji zdrowia wśród osób w wieku podeszłym głównymi kierunkami działań powinno stać się: przedłużenie aktywności i niezależnego samodzielnego funkcjonowania,
zagwarantowanie seniorom systemu opieki wspierającego
ich niezależność i zapewniającego im odpowiednią jakość
życia, podejmowanie działań opóźniających rozpoczęcie
udzielania świadczeń medycznych i opiekuńczych, wspieranie systemu opieki domowej oraz uśmierzanie bólu i stresu
w terminalnej fazie choroby [11]. Natomiast zadaniem działań profilaktycznych jest zapobieganie chorobom i wczesne
wykrywanie zaburzeń. Zjawisko starzenia się społeczeństwa
oraz wzrost ludności w wieku starczym, będzie się nieustannie pogłębiać, dlatego istotne znaczenie mają działania
zwiększające sprawność i wydolność osób starszych, ale
także wkraczających w wiek podeszły.
Piśmiennictwo
1. Kulik T.B., Janiszewska M., Piróg E. i wsp. Sytuacja
zdrowotna osób starszych w Polsce i innych krajach
europejskich. MONZ. 2011;17(2):90-95.
2. Mianowany M.E., Maniecka-Bryła I., Drygas W.K. Starzenie się populacji jako ważny problem zdrowotny i społeczno-ekonomiczny. Gerontol Pol. 2004;12(4):172-175.
3. Rószkiewicz M. Prognozy demograficzne dla polskiej
populacji osób starszych. Psychogeriatr Pol. 2006;3(1):110.
4. Szlązak M. Starzenie się populacji wyzwaniem dla
polityki społecznej. Materiały konferencyjne. Regionalny
Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie. Kraków 2003.
PRACE ORYGINALNE
5. Synak B. Ludzie starzy w nowej rzeczywistości. W:
Synak B., redaktor. Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 2002.
6. Zarzeczna-Baran M., Bakierska M., Trzeciak B. i wsp.
Jakość życia starszych mieszkańców miasta i gminy
Sztum korzystających z pielęgniarskiej opieki środowiskowej. Probl Hig Epidemiol. 2008;89(4):511-517.
7. Informator Liczbowy Ochrony Zdrowia Województwa
Wielkopolskiego. Edycja 2011.
8. Barcikowska M., Członkowska A., Derejczyk J. i wsp.
Problemy zdrowia publicznego w kontekście starzenia
się populacji Polski. Raport. PpiN. 2006;15(3):203-211.
9. Wojtyniak B., Goryński P. Sytuacja zdrowotna ludności
Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –
Państwowy Zakład Higieny. Warszawa 2008.
10. Gębska-Kuczerowska A., Miler M. Sytuacja zdrowotna
ludzi powyżej 65 roku życia w Polsce. Zdr Publ. 2006;
116(1):135-137.
11. Wizner B. Promocja zdrowia i aktywności prozdrowotnej. W: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A., redaktorzy. Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Gdańsk
Via Medica; 2007.
Adres do korespondencji:
dr Maria Stachowska
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej
ul. Smoluchowskiego 11
60-179 Poznań
[email protected]
tel.: 618612-243