FIZYKA JĄDROWA – ZESTAW ZADAŃ 1 u = 931,5 MeV, 1 u = 1,6605655•10-27 kg, mp = 1,00727 u, mn = 1,00869 u, mα = 4,00388 u 1. 2. 3. 4. 25 24 Ile protonów i neutronów znajduje się w następujących jądrach : 106C , 116C , 126C , 12 Mg, 12 Mg, 232 92 U ? Izotop pewnego pierwiastka zawiera 8 protonów i 9 neutronów. Jaki to pierwiastek? 4 Ile razy atom toru 232 90Th ma w jądrze więcej protonów, a ile razy więcej neutronów od atomu helu 2 He ? Jądro atomu chloru składa się z 17 protonów i 18 neutronów. Ile wynosi ładunek jądra, jeżeli ładunek elementarny ma wartość 1,6•10-19 C? Ile wynosi jego liczba masowa? 5. (matura)Chlor jest mieszaniną dwóch izotopów: chloru 35 17 Cl (75,53%) oraz chloru 35 37 17 Cl (24,47%). 37 Masa mola atomów 17 Cl: μ1 = 34,97 g/mol natomiast masa mola atomów 17 Cl: μ2 = 36,97 g/mol. Oblicz masę molową chloru. 6. (matura)Ile wynosi masa atomowa pierwiastka zawierającego 75% izotopu mającego w jądrze 63 nukleony oraz 25% izotopu mającego 65 nukleonów. 27 1 7. Ile razy promień jądra 13 Al jest większy od promienia jądra 1 H? (r0 = l,3•10-12 cm.) Ile razy szybciej porusza się promieniowanie od promieniowania , którego prędkość wynosi 200 km/s? 23 1 9. Ile atomów znajduje się w 1 gramie uranu 235 /mol) 92 U ? (NA = 6,022045•10 10. (matura)Oblicz, korzystając ze wzoru Einsteina, jaka energia wyzwala się w czasie reakcji syntezy jąder: deuteru o masie 3,3431•10-27 kg i protonu o masie 1,67251•10-27 kg w jądro helu 23 He o masie 5,0058•10-27 kg. Wyraź tę energię w MeV. 11. Jaka jest energia wiązania jądra litu 63 Li , jeżeli masa atomowa litu wynosi 6,01697 u? 8. 4 3 12. Znaleźć energię wiązania jądra: a) atomu helu 2 He. (mHe = 4,0015 u) b) 1 H. (mH = 3,013 u) 3 13. Znaleźć energię wiązania jądra 2 He. (mHe = 3,01699 u) 14. Znaleźć energię wiązania jądra atomu aluminium przypadającą na jeden nukleon 15. Jądro jakiego pierwiastka powstanie w wyniku emisji cząstki przez jądro 16. W jądro azotu 14 7 27 13 Al. (mAl = 26,9901 u) 232 90 Th ? N uderza cząstka wybija z niego proton i sama w nim pozostaje. Napisz równanie reakcji. 27 17. Bombardując izotop aluminium 13 Al cząstkami α, otrzymuje się izotop promieniotwórczy fosforu który następnie rozpada się z wydzieleniem pozytonu. Napisać równania obu reakcji. 14 30 15 P, 14 18. Bombardując izotop azotu 7 N neutronami, otrzymuje się izotop węgla 6 C, który wykazuje promieniotwórczość β-. Napisać równania obu reakcji. 206 238 19 . Szereg promieniotwórczy uranu rozpoczyna się od uranu 92 U, a kończy na ołowiu 82 Pb Oblicz, ile musi w trakcie tego procesu zajść przemian α i rozpadów β-. 20. W wyniku bombardowania izotopu boru 105 B cząstkami otrzymuje się izotop azotu 137 Na. Podaj zapis reakcji. 21. Wpisać brakujące oznaczenia w następujących reakcjach jądrowych spowodowanych fotonami: 27 26 27 63 62 181 a) 13 Al. (γ, x) 12 Mg b) 13 Al (γ, n) x c) 29 Cu (γ, x) 29 Cu d) x (γ, n) 74 W 22. Przy pochłanianiu neutronu przez jądro magnezu 24 12 Mg wytwarza się promieniotwórczy izotop sodu Jakie cząstki są wypromieniowane przy tej reakcji jądrowej? 23. Za pomocą reaktora atomowego przeprowadzono reakcję: 11 H 01 n ? Co otrzymano? 24. Jaki element oznaczony przez Y otrzymano w reakcji jądrowej 14 7 N n 11 5 24 11 N. B Y ? 8 25. Jaki izotop powstaje z izotopu 3 Li po jednej przemianie β- i jednej przemianie α? 26. Jaki izotop powstaje z promieniotwórczego izotopu antymonu 133 51 Sb po czterech rozpadach β- ? 1 239 U 92 27. Jaki izotop powstaje z 28. Jaki izotop powstaje z 238 U 92 29. Jaki izotop powstaje z 232 Th 90 po dwóch przemianach β i jednej przemianie α? po trzech rozpadach α i dwóch rozpadach β? po czterech rozpadach α i dwóch rozpadach β? Pb emituje cząstkę (elektron) i w wyniku tego powstaje izotop bizmutu oraz energia E. 30. Izotop ołowiu Zapisz tą reakcję 31. Uzupełnić brakujące oznaczenia w następujących reakcjach jądrowych: 214 82 a) 27 13 Al.(n, α) x b) 19 F 9 (p, x) 55 25 Mn (x, atomu 27 13 16 O 8 c) n) 55 26 Fe d) 27 13 Al ( α, p) x e) 14 7N (n, x) 14 C 6 Al pojawia się radioaktywny izotop sodu 24 32. Po wchłonięciu neutronu przez jądro 11 Na. Jaka cząstka wyzwala się w tym procesie? 33. (matura)Znaleźć energię wydziel. się przy syntezie protonów i neutronów w 1 g helu. (mHe = 4,0026 u) 34. Jaką ilość energii można otrzymać z rozpadu 1 grama 235 92 U , jeżeli przy dzieleniu pojedynczego jądra wydzieliła się energia E = 200 MeV? 9 2 35. Znaleźć energię wydzieloną w reakcji: 4 Be + 1 H = 2 9 10 5B 1 + 0 n. 10 m 1 H =2,01474 u m 4 Be =9,01505 u m 5 B = 10,01612 u 36. (matura)Określić energię, jaka wydziela się w następujących reakcjach termojądrowych: 2 3 1 a) 1 H + 2 He = 1 p + b) 6 3 Li + 2 21H= 2 1H=2 3 2 He + 4 2 4 2 He, 1 2 4 3 He, m 1 H =2,01474 u , m 2 He =3,01699 u, m 2 He = 4,00388 u 1 6 3 c) 3 Li + 1 p = 2 He + 2 4 2 He, 3 d) m 1 H =2,01474 u , m 2 He =3,01699 u 0n 37. (matura)Obliczyć energię wydzielającą się w reakcjach jądrowych: 2 1 7 2 3 8 1 a) 2 1 H = 1 p + 1 H, b) 3 Li + 1 H = 4 Be + 0 n 38. Obliczyć liczbę cząstek emitowanych w czasie t = 1 rok przez m = 1 g izotopu uranu 238 92 U, dla którego T1/2 = 4,5 roku. 39. Czas połowicznego rozpadu pewnego pierwiastka wynosi 12 dni. Oblicz, jaki procent jąder ulegnie rozpadowi po 36 dniach. 40. Jaki procent promieniotwórczego fosforu 32 15 P o okresie połowicznego zaniku T1/2 = 14 dni pozostanie po 70 dniach? 60 Co wysyła promieniowanie - i . Okres połowicznego zaniku T1/2 = 5,26 lat 41. Kobalt promieniotwórczy 27 Jaka część masy m kobaltu Co pozostało po upływie 10 lat? 42. Jaka masa radu pozostanie z jednego grama radu po upływie 8000 lat? (T1/2 = 1600 lat) 226 43. Stałe rozpadu izotopów promieniotwórczych uranu 238 92 U i radu 88 Ra wynoszą odpowiednio 4,86•10-18 s-1 i 1,35•10-11 s-1 . Obliczyć okresy połowicznego zaniku tych pierwiastków. 44. Pewien preparat promieniotwórczy ma stałą rozpadu λ = 1,44•10-3 h-1. W ciągu jakiego czasu rozpadowi ulega 75 % początkowej liczby atomów? 45. Wiedząc, że czas po którym połowa atomów radu ulega rozpadowi wynosi 1600 lat, oblicz, ile z 8 g radu pozostanie po upływie 4800 lat? 10 46. Tor 239 90Th ma czas połowicznego rozpadu równy 1,34•l0 lat. Oblicz stałą rozpadu dla toru. 47. Okres połowicznego zaniku pierwiastka wynosi 5 dni, a jego masa początkowa 16 g. Jaka masa tego pierwiastka rozpadnie się w ciągu 15-tu dni? 48. Ile plutonu 239 94 Pu o czasie połowicznego zaniku 24 400 lat rozpadnie się w ciągu czasu t = 1000 lat z masy m = 10 g tego izotopu? Opracowała Renata Szyndak 2