Ustawowe warunki realizacji importu towarowego do Egiptu W warunkach kryzysu dostępności walut zagranicznych administracja rządowa Egiptu wprowadza ustawowe regulacje i procedury skutkujące restrykcyjnie wobec egipskiego importu towarowego. Ministerialna grupa ekonomiczna uzgodniła wprowadzenie przez egipską służbę celną we współdziałaniu z agendami Ministerstw Handlu i Przemysłu, Obrony oraz Spraw Wewnętrznych procedur kontrolnych w celu zapobieżenia nielegalnemu importowi i zabezpieczenia należnych skarbowi państwa wpływów podatkowych i celnych. Egipski rządowy Komitet ds. regulacji cen rynkowych zdecydował o działaniach administracyjnych na rzecz regulacji rynkowych cen zaopatrzeniowych 10 podstawowych surowcowych produktów konsumpcyjnych – mięsa, drobiu, ryb, oleju jadalnego, cukru, ryżu, fasoli, kukurydzy, soi, pszenicy. Podejmowane porzez administrację egipską decyzje odnoszące się do realizacji wymiany handlowej z zagranicą oraz regulacji cen rynkowych podstawowych produktów zdają się być elementami strategii działania w imporcie towarowym wobec trudności płatniczych i powodowanej tym stanem rzeczy presji inflacyjnej na ceny detaliczne.1 1. kontrolne stosowanie cen indykatywnych2 Jednym z zasadniczych elementów procedur kontrolnych importu jest zalecenie stosowania cen referencyjnych/indykatywnych wobec importowanych produktów w celu eliminacji podawania przez importerów egipskich cen nieprawdziwych i fałszowania faktur handlowych. Ceny referencyjne dotyczą ponad 300 wskazanych produktów, w tym różnego rodzaju materiałów, odzieży, mebli, wybranych artykułów spożywczych, oraz mają na celu ochronę produkcji rynku krajowego. Istotnym elementem kontrolnym procedur w imporcie jest kontrola zgodności wg egipskich standardów specyfikacji. 1 także na podstawie Daily news Egypt, November 4, 2015; November 18, 2015; November 24, 2015 oraz November 25, 2015; 2 jak w odnośniku 1 1 2. zabezpieczenie depozytowe i realizacja płatności transakcji importowych3 Z mocy okólnika wydanego 21 grudnia 2015 r. przez gubernatora Centralnego Banku Egiptu w odniesieniu do realizacji płatności z tytułu transakcji importowych wymagane jest, aby egipskie banki importerów: - dokonywały płatności inkasem dokumentowym na podstawie dokumentów inkasa dostarczonych wyłącznie za pośrednictwem banku zagranicznego, zaś przekazywanie dokumentów inkasa bezpośrednio przez egipskiego klienta nie będzie akceptowane przez egipskie banki importerów; - dysponowały zabezpieczeniem depozytowym importera dla 100% wartości płatności akredytywą otwartą dla importu towarowego przeznaczonego dla firm handlowych lub instytucji rządowych. Wyłączenie obowiązku 100% zabezpieczenia depozytowego płatności akredytywą jest ograniczone do transakcji importowych farmaceutyków, szczepionek i ich związków chemicznych oraz mleka dla dzieci. Dla płatności akredytywą z tytułu importu surowców z przeznaczeniem innym niż handlowe /np. surowców produkcyjnych, wyposażenia produkcyjnego, materiałów, itp. importowanych dla potrzeb producentów/ nie mają zastosowania żadne ograniczenia z wyłączeniem zwyczajowych reguł bankowych. - stosowały wyżej podane decyzje od 1 stycznia 2016 r. zachowując niedopuszczalność wykorzystania udzielonych klientom limitów w walucie zagranicznej /lub gwarantowanych możliwości kredytowych/ do refinansowania transakcji importowych podlegających 100% zabezpieczeniu depozytowemu. Jednakże refinansowanie może być kontynuowane dla transakcji importowych w celach innych niż handlowe; podstawowych produktów i surowców spożywczych /z wyłączeniem transakcji General Authority for Supply of Commodities/; farmaceutyków, szczepionek i ich związków chemicznych oraz mleka dla dzieci. Wprowadzenie ograniczeń finansowania importu ma na celu eliminację importu produktów nie będących pierwszą potrzebą dla zaopatrzenia rynkowego konsumentów i zapobieżenie przedstawiania przez importerów dokumentów podających niewiarygodną wartość importu, a w efekcie zmniejszenie wartości importu i poprawę bilansu handlu zagranicznego Egiptu. 3. obowiązek potwierdzania dokumentów handlowych w kraju eksportera4 Na mocy noty okólnej nr 202 z 17 listopada 2015 r. wydanej przez Departament Taryf, Wartości i Pochodzenia Towarów, pozostającego w strukturze Zarządu Celnego podlegającego egipskiemu Ministerstwu Finansów zobowiązano podmiot importujący do dostarczenia kontraktu zakupu lub oryginału faktury, przedstawiającego warunki kontraktu, oraz dokumentów dotyczących importowanych produktów, uwiarygodnionych przez kompetentne instytucje zagranicą. W szczególności importer lub jego prawny przedstawiciel ma dostarczyć dokumenty: 3 także na podstawie noty okólnej gubernatora Centralnego Banku Egiptu z 21 grudnia 2015 r. nt. płatności w transakcjach importowych 4 także na podstawie noty okólnej nr 202 z 17 listopada 2015 r. Departamentu Taryf, Wartości i Pochodzenia Towarów egipskiego Zarządu Celnego; 2 - wypełnioną deklarację wartości towarów załączoną do oryginału faktury zakupu należycie uwiarygodnionej przez izbę handlową oraz inne dokumenty odnoszące się do transportu i kosztów ubezpieczenia, jak również innych wydatków i zobowiązań wynikających z importu towarów do momentu rozładunku w porcie przeznaczenia; - kontrakty, korespondencję, akredytywę dokumentową oraz pozostałe dokumenty niezbędne do ustalenia wiarygodnej wartości kontraktu, wymaganych przez urząd celny w celu ustalenia tej wartości. Nota postanawia, że importowane towary będą zwalniane przez urzędy celne jeśli towarzyszą im faktury zawierające nazwę producenta i znak handlowy /jeśli występuje/, jak również jego adres, numer telefonu/faxu i adres email. Poza tym importowane towary podlegają kontroli w celu bezstronnego określenia ich wartości, wielkości/ilości oraz nazw względem taryfy celnej w celu umożliwienia dokładnego ustalenia pozycji taryfowych produktów, stawek taryfy celnej oraz pozostałych podatków i opłat. Świadectwo pochodzenia lub inne dokumenty określające pochodzenie towaru oraz dokumenty towarzyszące mają być dostarczane po ich uwiarygodnieniu przez ambasadę lub konsulat Egiptu w kraju eksportera.W przypadku braku placówki dyplomatycznej Egiptu w kraju eksportera dokumenty mają być uwiarygadniane przez przedstawicielstwo handlowe w tym kraju któregokolwiek państwa arabskiego. W art. 6 okólnik informuje, że stosując postanowienia okólnika należy przestrzegać zapisu artykułu 12 dekretu nr 10 z 2006 r. ministra finansów Egiptu, będącego zarządzeniem wykonawczym do prawa celnego nr 66 z 1963 r. Art. 12 wspomnianego dekretu informuje, że uwiarygodnieniu przez placówkę dyplomatyczną Egiptu nie podlegają świadectwa pochodzenia ani faktury handlowe dla towarów importowanych do Egiptu w ramach Umowy o Stowarzyszeniu Egiptu z UE lub porozumienia regionalnego COMESA, jednakże weryfikacji przez egipskie urzędy celne podlega ważność tych dokumentów i podpisów oraz pieczęci instytucji wydających. 4. nakaz rejestracji w GOEIC zagranicznych firm eksportujących do Egiptu Na mocy dekretu nr 43 z 16 stycznia 2016 r. egipskiego ministra przemysłu i handlu, korygującego dekret nr 992 z 31 grudnia 2015 r. o regułach rejestracji producentów zagranicznych eksportujących do Egiptu, został wprowadzony obowiązek rejestracji zagranicznych producentów eksportowanych do Egiptu w celach handlowych produktów wymienionych w załączniku do dekretu /vide załącznik nr 1/.5 Wg interpretacji wprowadzona rejestracja zagranicznych eksporterów do Egiptu ma na celu powstrzymanie napływu na rynek produktów o nieodpowiedniej jakości. Dekret postanawia o utworzeniu w General Organization for Export and Import Control /GOEIC/ podległej Ministerstwu Handlu i Przemysłu rejestru producentów i firm właścicielskich marek handlowych zakwalifikowanych do eksportu do Egiptu 25 grup produktów oznaczonych kodami celnymi /HS/ i wymienionych w załączniku do dekretu. Produkty te importowane w celach handlowych nie mogą być dystrybuowane w Egipcie, jeśli nie zostały wyprodukowane przez zagraniczne fabryki lub zaimportowane od firm 5 także na podstawie dekretu ministra przemysłu i handlu nr 43 ze stycznia 2016 r. nt. zmiany zasad rejestracji fabryk zakwalifikowanych do eksportu produktów do Arabskiej Republiki Egiptu /w tej samej sprawie dekret nr 992 wydany został 31 grudnia 2015 r. przez ministra przemysłu i handlu Egiptu/ 3 właścicielskich marek handlowych lub ich centrów dystrybucyjnych, które zostały zarejestrowane w utworzonym rejestrze GOEIC. Aplikacja o rejestrację w GOEIC zagranicznej fabryki winna zostać zgłoszona przez jej prawnego reprezentanta lub uprawnionego zastępcę lub prokurenta, oraz winna być uzupełniona wg dekretu następującymi poświadczonymi dokumentami: - zaświadczeniem o statusie prawnym i posiadanej licencji fabryki; - zaświadczeniem o wytwarzanych produktach i ich markach handlowych; - marki handlowej produktu oraz marek handlowych produkowanych na podstawie licencji ich właściciela; - zaświadczeniem stwierdzającym stosowanie przez fabrykę systemu kontroli jakości wydanym przez instytucję uznaną przez International Laboratory Accreditation Cooperation /ILAC/ lub International Accreditation Forum /IFC/ lub egipską lub zagraniczną instytucję rządową zatwierdzoną przez ministra właściwego dla handlu zagranicznego. Aplikacja o rejestrację w GOEIC firmy właścicielskiej marki handlowej winna zostać zgłoszona przez prawnego przedstawiciela firmy lub uprawnionego zastępcę lub prokurenta i winna być uzupełniona następującymi poświadczonymi dokumentami: - zaświadczeniem potwierdzającym rejestrację marki handlowej i produktów wytwarzanych pod marką handlową; - zaświadczeniem firmy właścicielskiej marki handlowej określającym centra dystrybucyjne uprawnione do dostaw produktów oznaczonych tą marką handlową; - zaświadczeniem stwierdzającym, że firma właścicielska marki handlowej stosuje system kontroli jakości wydanym przez instytucję uznaną przez International Laboratory Accreditation Cooperation /ILAC/ lub International Accreditation Forum /IFC/ lub egipską lub zagraniczną rzadową instytucję zatwierdzoną przez ministra właściwego dla handlu zagranicznego. W przypadku wątpliwości odnośnie do wiarygodności przedstawionych dokumentów dekret postanawia, że nie zostanie dokonana rejestracja do czasu ich zweryfikowania, zaś na wniosek aplikującego podmiotu i po zatwierdzeniu przez ministra właściwego dla handlu zagranicznego może zostać dokonana inspekcja firmy lub fabryki w celu stwierdzenia ważności dokumentów. Postanowienia dekretu stają się obowiązujące po 2 miesiącach od ich ogłoszenia, zaś firmy mogą dokonywać rejestracji on line via http://www.goeic.gov.eg/en/index_R.asp . Minister odpowiedzialny za handel zagraniczny ma prawo wydawania dekretów o zamieszczeniu lub usunięciu z rejestru eksportujących do Egiptu podmiotów, wobec których wymagana jest rejestracja. 5. obowiązek inspekcji przed wysyłką towarów importowanych do Egiptu6 Dekretem nr 991 egipski minister przemysłu i handlu wprowadził z dniem 31 grudnia 2015 r. obowiązek dokonywania przez specjalistyczne firmy międzynarodowe certyfikowane przez International Laboratory Accreditation Cooperation – ILAC /np. Société Générale de Surveillance – SGS; Bureau Veritas/ inspekcji wykazanych w załączniku do dekretu towarów przed ich wysyłką w imporcie do Egiptu /vide załącznik nr 2/. Obowiązek przeprowadzenia inspekcji spoczywa na eksporterze, zaś GOEIC 6 także na podstawie dekretu nr 991 z 30 grudnia 2015 r. wydanego przez egipskiego ministra przemysłu i handlu ; 4 dokonuje weryfikacji przedstawionych certyfikatów inspekcji. Dekret postanawia, że współpraca z firmami dokonującymi inspekcji towarów zostanie wstrzymana na okres 6 miesięcy jeśli okaże się, że dane w certyfikacie inspekcji nie są zgodne z rezultatami przeprowadzonej kontroli wyrywkowej/losowej. W przypadku powtórzenia się takiej sytuacji współpraca z firmami dokonującymi inspekcji towarów zostanie na stałe zaniechana na mocy dekretu ministra właściwego dla handlu zagranicznego. 6. zalecenie przestrzegania standardowej specyfikacji w imporcie jabłek7 Egipska General Organization for Export and Import Control wydała 25 października 2015 r. zalecenie przestrzegania przez urzędy celne standardowej specyfikacji ES 5122/2006 dla importu do Egiptu świeżych jabłek wydanej przez Egyptian Organization for Standardization and Quality w dniu 8 lutego 2006 r. Wszystkie dostawy do Egiptu jabłek po 25 października 2015 r. muszą uwzględniać wymogi specyfikacji standardowej ES 5122/2006. Egipska Central Administration of Phytosanitary Quarantine akceptuje import do Egiptu świeżych jabłek z Polski na podstawie certyfikatu fitosaniatrnego eksportera i bez stosowania procedury analizy ryzyka wystąpienia szkodliwych organizmów żywych /Pest Risk Analysis/. Zatem najważniejszym elementem wskazanej wyżej specyfikacji standardowej ES 5122/2006 wydaje się być zalecenie dotyczące opakowania i danych informacyjnych nt. eksportowanych jabłek. Opakowanie winno być odpowiednie, a każdy owoc musi być owinięty oddzielnie w delikatny papier jedwabny z nieszkodliwym dla zdrowia atramentowym nadrukiem. Każde opakowanie jabłek winno być opatrzone etykietą z czytelnym napisem w j. arabskim, obok którego może znajdować się napis w j. angielskim, podającą nazwę handlową produktu, adres producenta i ew. znak handlowy, nazwę gatunku produktu, wagę, datę pakowania i termin ważności produktu, datę zbioru owoców, nazwę egipskiego importera, jego adres oraz kraj pochodzenia produktu. W opisie produktu specyfikacja standardowa podkreśla, że owoce muszą być świeże, czyste, w dobrym stanie i bez zmian koloru, zaś w opakowaniu muszą znajdować się owoce jednakowe pod względem rozmiaru, dojrzałości i jakości. Treść specyfikacji standardowej ES 5122/2006 jest dostępna w j. arabskim w Egyptian Organization for Standardization and Quality w cenie 20,- funtów egipskich, także dla lokalnych przedstawicieli handlowych zagranicznych firm eksportujących. 7. preferowanie produktów i firm egipskich w zamówieniach rządowych8 Egipskie produkty przemysłowe mają być preferowane jako przedmiot zamówień publicznych w Egipcie z mocy ustawy nr 5 wprowadzonej w dniu 17 stycznia 2015 r. dekretem prezydenta ARE o preferencyjnym traktowaniu przemysłowych produktów 7 także na podstawie egipskiej standardowej specyfikacji ES 5122/2006 z 8 lutego 2006 r. oraz dekretu ministra przemysłu i handlu nr 130 z 23 lutego 2005 r. nt. zgodności produktów ze standardową specyfikacją; 8 także na podstawie Presidential Decree-Law no. 5 of the year 2015 regarding preference of Egyptian products in governmental contracts dated 17 January 2015 oraz Ministerial Decree no. 656/2015 promulgating the executive regulations of law no. 5/2015 regarding preference of Egyptian products in governmental contracts dated 28 September 2015; 5 egipskich w zakupach rządowych. Realizacja postanowień ustawy jest precyzowana zapisami zarządzenia wykonawczego ministra przemysłu i handlu z 28 września 2015 r. nt. preferowania produktów egipskich w zamówieniach publicznych. Wspomniane wyżej egipskie regulacje ustawowe definiują egipski produkt przemysłowy jako każdy produkt wytworzony na terytorium Arabskiej Republiki Egiptu lub na obszarze egipskich stref ekomomicznych ustanowionych zgodnie z prawem, oraz postanawiają, że preferowanym przedmiotem zamówień rządowych winny być egipskie produkty, w których udział egipskiego komponentu przemysłowego przewyższa 40% wartości produktu. Wartość egipskiego komponentu przemysłowego określona jest jako rezultat zmniejszenia całkowitej wartości produktu o wartość jego komponentu importowanego/zagranicznego. Postanowienia ustawy w zakresie zamówień publicznych są obowiązujące dla egipskich ministerstw i zarządów podległych agend i instytucji finansowanych z budżetu, dla lokalnych władz administracji państwowej oraz publicznych agend gospodarczych i usługowych, jak również dla przedsiębiorstw, wobec których rząd Egiptu spełnia rolę właścicielską lub kontrolną z tytułu posiadania większościowego udziału. Wszystkie podmioty publiczne Egiptu, wobec których ma zastosowanie ustawa, są zobligowane do zamieszczania na egipskim Rządowym Portalu Zamówień /GPP/ https://etenders.gov.eg/en/index.php pełnej informacji o ogłaszanych zamówieniach publicznych, sposobie składania ofert, ocenach złożonych ofert wraz z uzasadnieniem decyzji, wykazu przedstawicieli firm uczestniczących i wykluczonych z udziału w przetargu. Wprowadzone ustawą postanowienia nie mają zastosowania wobec kontraktów egipskiego Ministerstwa Obrony, Ministerstwa Produkcji Wojskowej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, agencji służb specjalnych i innych instytucji rządowych, które wymagają zachowania poufności ze względu na interes bezpieczeństwa narodowego. Ustawa nie ma zastosowania także wobec kontraktów partnerskich z firmami sektora prywatnego, dotyczących projektów infrastrukturalnych, usług i użyteczności publicznej stosownie do ustawy nr 67 z 2010 r. regulującej partnerstwo publiczno – prywatne /PPP/ w Egipcie. Egipskie podmioty publiczne organizujące przetargi w ramach zakupów rządowych są zobowiązane do zapewnienia udziału ofert produktów zawierających egipski komponent przemysłowy o wartości nie mniejszej niż 40% wartości produktu, oraz odpowiadające egipskiej standardowej specyfikacji. Obowiązkowy limit 40% może zostać podwyższony lub obniżony o max. 10% w formie dekretu premiera na indywidualny wniosek właściwego ministra oraz ministrów finansów i planowania rządu Egiptu. Egipskie podmioty rządowe mogą realizować zamówienia publiczne, których przedmiotem są produkty nie zawierające 40% egipskiego komponentu przemysłowego, pod warunkiem: - niewystarczającej dostępności na rynku produktu spełniającego wymóg egipskiego komponentu przemysłowego; lub - niezgodności produktu spełniającego wymóg egipskiego komponentu przemysłowego z obowiązującą egipską standardową specyfikacją; lub 6 - cena produktu spełniającego wymóg egipskiego komponentu przemysłowego jest wyższa o 15% od ceny produktu konkurencyjnego; lub - ważnego interesu publicznego określonego w dekrecie premiera egipskiego rządu. Certyfikaty potwierdzające spełnianie przez produkt wymaganego udziału egipskiego komponentu przemysłowego wydawane są przez Federację Egipskiego Przemysłu /FEI/ http://www.fei.org.eg/ po ich zatwierdzeniu przez Generalny Zarząd Rozwoju Przemysłowego /IDA/ http://www.ida.gov.eg/ na koszt zainteresowanych firm egipskich. Koszt wydania certyfikatu przez FEI wynosi 2% wartości egipskiego komponentu przemysłowego, jednak nie mniej niż 200,- funtów egipskich /EGP/ i nie więcej niż 1 tys. EGP. Koszt weryfikacji przez IDA zgłoszenia o wydanie certyfikatu o spełnianiu warunku egipskiego komponentu przemysłowego wynosi 2% wartości egipskiego komponentu przemysłowego, ale nie mniej niż 200,- EGP i nie więcej niż 1 tys. EGP. Z mocy ustawy egipska Rada Ministrów ma utworzyć Komitet ds. preferowania egipskiego produktu przemysłowego /Committee for Preference of the Egyptian Industrial Product/, którego zadaniem jest monitorowanie przestrzegania zapisów ustawy przez jej podmioty oraz zapewnienie, aby konkurencyjne i preferencyjne korzyści były dostępne dla egipskich produktów przemysłowych oraz produktów spełniających wymóg egipskiego komponentu przemysłowego i egipskie standardy specyfikacji. Ustawa nakłada na podmioty rządowe obowiązek informowania Komitetu w terminie przynajmniej 15 dni poprzedzającym organizację przetargów publicznych/zakupów rządowych jeśli ich wartość przekracza 10 mln EGP, zaś Komitet ma prawo odwołać przetarg w przypadku niedotrzymania tego obowiązku. Ustawa przewiduje nakładanie kar pieniężnych w wysokości od 5 tys. EGP do 100 tys. EGP na osoby niedopełniające regulacji ustawowych, oraz w wysokości od 5 tys. EGP do 10% wartości kontraktu/zamówienia rządowego na osoby świadomie podające nieprawdziwe dane. Opłaty ponoszone przez firmy egipskie z tytułu udziału w zamówieniach rządowych są zmniejszone o 50% dla SME jeżeli oferowany przez SME produkt stanowiący przedmiot przetargu spełnia wymóg wyznaczony dla egipskiego komponentu przemysłowego oraz pod warunkiem, że SME nie naruszyło postanowień ustawy. Informacja o stosowanej 50% uldze finansowej dla SME musi być zamieszczona w ogłoszeniu o zamówieniu rządowym przez podmiot organizujący przetarg. x x x x x Załączniki 2 – stron 3 - wykazy towarów objętych dekretami 991 z 2015 r. i 43 z 2016 r. Sporządził: Tomasz Przygoda radca WPHI w Kairze, styczeń 2016 r. 7