Jatrogenne przetoki moczowo – skórne ( Ιατρός – lekarz ) { Dr nauk med. Jarosław Kasprzak chirurg, specjalista urolog Chirurgicznie wytworzone połączenie między drogami moczowymi a skórą w celu zapewnienia swobodnego odpływu moczu na zewnątrz Definicja urostomii jatrogennej 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wady wrodzone dróg moczowych Urazy pęcherza i górnych dróg moczowych Marskość pęcherza moczowego Kamica dróg moczowych Choroby zapalne układu moczowego Nowotwory dróg moczowych Wskazania do urostomii 1. Czasowe ( przetoka nadłonowa, przetoka nerkowa ) 2. A. Definitywne ( ostateczne ) Nie zapewniające trzymania moczu ( otwarte ): - przetoka moczowodowo – skórna - przetoka moczowodowo – jelitowo skórna B. Zapewniające trzymanie moczu ( szczelne ) - przetoka pęcherzowo – jelitowo – skórna - zastępczy zbiornik jelitowy - przetoka cewkowo - skórna Rodzaje urostomii 1. Przezskórne nakłucie WYPEŁNIONEGO pęcherza gotowym zestawem cystostomijnym w znieczuleniu miejscowym ( wskazana kontrola USG , również dla wykluczenia guza pęcherza) 2. Łatwy dostęp i toaleta cewnika 3. Jeśli cewnik jest rozwiązaniem definitywnym wymaga okresowej wymiany ( zwykle co trzy miesiące lub doraźnie w razie niedrożności ) Przetoka nadłonowa 1. 2. 3. 4. Wykonywana najlepiej w krótkim znieczuleniu ogólnym Gotowy zestaw nefrostomijny o parametrach odpowiadających indywidualnym wskazaniom, zakładany pod kontrolą USG Łatwy dostęp i toaleta cewnika przetoki Jeśli przetoka jest rozwiązaniem definitywnym wymaga okresowej wymiany ( zwykle co trzy miesiące lub doraźnie w razie niedrożności ) Przezskórna przetoka nerkowa 1. 2. Obecnie wytwarzana w wyjątkowych przypadkach przy braku możliwości wytworzenia wstawki jelitowej Wymaga ścisłego nadzoru i utrzymywania cewników szynujących ze względu na możliwość powstawania zwężeń w miejscu wszczepienia moczowodów do skóry Przetoka moczowodowo-skórna 1. 2. 3. 4. Optymalna forma urostomii otwartej Możliwa do wykonania prawie w każdym wypadku, nieskomplikowana technicznie Dobrze tolerowana przez pacjentów ( proste zaopatrzenie, łatwe utrzymanie higieny ) Małe ryzyko zwężeń i powstawania zaburzeń elektrolitowych u chorych Przetoka moczowodowo jelitowo – skórna (Bricker) Przetoka szczelna ( kontynentna ) 1. 2. Czasowa - podczas leczenia chorób cewki moczowej ( zastawki cewki tylnej u chłopców, uszkodzenia cewki, przetoki naturalne – fistulae ) Definitywna – wytwarzana podczas penektomii totalnej w leczeniu raka prącia Uretrostomia kroczowa 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wysoki komfort życia pacjenta Zabieg ekstremalnie trudny technicznie Brak możliwości zastosowania u pacjentów całkowicie niesprawnych i z zaawansowaną postacią choroby Znaczne ryzyko dysfunkcji zbiornika Częste występowanie zaburzeń elektrolitowych i równowagi kwasowo – zasadowej Wykonywany w nielicznych, wyspecjalizowanych ośrodkach Zastępczy zbiornik jelitowy 1. 2. 3. 4. 5. 6. Przyczyna wytworzenia przetoki moczowej Stan dróg moczowych i nerek w chwili jej wytworzenia Okresowa ocena pacjenta po wytworzeniu urostomii Sposób zaopatrzenia przetoki Ryzyko zakażenia dróg moczowych Stan ogólny chorego i spodziewany czas przeżycia Ocena urologiczna chorych z urostomią 1. 2. 3. Prawidłowe umiejscowienie otworu stomijnego Prawidłowe wykonanie urostomii Odpowiednie funkcjonowanie przetoki: - stan ogólny pacjenta - odpowiednia dieta i podaż płynów - staranna pielęgnacja - przestrzeganie terminów wymiany cewników - pomoc rodziny ( zwłaszcza chorym niesprawnym ) Czynniki istotne dla jakości życia chorych z urostomią