staro¿ytnoœć Horacy [tryb zgodnoœci]
advertisement
STAROŻYTNO STARO YTNOŚĆ YTNO HORACY STAROŻYTNO STARO YTNOŚĆ YTNO • Grecja Kultura grecka ukształtowała się w ciągu II tysiąclecia i na początku I tysiąclecia przed Chrystusem. • Rzym Starożytność rzymską przyjmuje się od ok. VIII w. p. n. e. do V w. n. e. Kulturę rzymską kształtowały ludy Latynów, Etrusków oraz kultura grecka. Wspólną tradycję tych kultur stanowią mity. HORACY Quintus_Horatius_Flaccus.jpg (300 × 594 pikseli, rozmiar pliku: 74 KB, typ MIME: image/jpeg) Horacy (65 – 8 w. p. n. e.) – poeta rzymski; tworzył w złotym okresie kultury rzymskiej, za czasów Oktawiana Augusta. Był synem wyzwolonego niewolnika. Ojciec zapewnił mu gruntowne wykształcenie. Wysłał go między innymi do Rzymu i Grecji, by studiował tam grekę i filozofię. Po śmierci Juliusza Cezara Horacy wstąpił do armii i służył pod dowództwem Brutusa. Jako trybun wojskowy brał udział w bitwie pod Filippi w 42 roku p.n.e., z której musiał ratować się ucieczką. Kiedy ogłoszono amnestię dla tych, którzy walczyli przeciw zwycięskiemu Augustowi, powrócił do Italii. Okazało się, że jego ojciec nie żyje, a majątek został skonfiskowany. Mimo że był prawie bankrutem, udało mu się kupić posadę sekretarza u kwestora, co zapewniło mu utrzymanie i pozwoliło na zajmowanie się poezją. Utworami Horacego zainteresował się Wergiliusz i wprowadził go do domu Mecenasa. Wkrótce Horacy zaprzyjaźnił się z Mecenasem i należał do jego kręgu literackiego. Po pewnym czasie Mecenas wprowadził go na dwór Augusta, a także podarował mu posiadłość w Sabinum, co umożliwiło mu swobodną twórczość literacką. HORACY Twórczość Horacego, która przetrwała do naszych czasów: Epody (41-30 p.n.e.) - krótkie utwory o treści politycznej; Satyry (40-30 p.n.e.) - ośmieszające wady i słabości ludzkie, nie krytykuje w nich jednostek wybitniejszych, nie jest surowym sędzią lecz „śmiejąc się mówi prawdę”; Pieśni (zwane też odami) - to największe osiągnięcie Horacego o bardzo bogatej tematyce - utwory religijne, biesiadne, wiersze do przyjaciół, wiersze do kochanek, motywy klasyczne i hellenistyczne, refleksje na temat śmierci i wybuchy radości życia; Listy - zawierają dużo pierwiastków filozoficznych, poruszają także problemy z zakresu poetyki, zwłaszcza listy z 2 księgi: "List do Pizonów" znany również jako Sztuka poetycka ("Ars poetica"). HORACY WIERSZE Pieśń I 9 Do Taliarcha Spójrz jak wysoko jasna od śniegu strzela Sorakte jak przygnieciony wielkim ciężarem las się ugina i mróz okrutny ściął rzeki Śmiało dorzucaj drew na kominie trzeba się rozgrzać o mój Taliarchu w dwuusznym dzbanie daj tu bez żalu czteroletniego sabina Reszta zależy tylko od bogów kiedy uciszą na wściekłym morzu skłócone wiatry nie drgną wiekowe cyprysy ani jesiony Co będzie jutro nie głów się chłopcze dzień życia wpisuj na poczet zysku póki krew młoda i włos nie tknięty siwizną nie stroń od tańca ani od czułych splotów miłości i niech cię nęcą w miejskich alejach o umówionej porze co wieczór powtarzające się szepty niech cię czaruje śmiech który zdradza zaszytą w ciemny kątek dziewczynę ściągnięty z palca fant lub z ramienia broniony przez nią na niby Źródło: "http://pl.wikisource.org/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_I%2C_9" HORACY WIERSZE Pieśń I 11 Do Leukonoe Nie dociekaj nie nasza to rzecz Leukonoe kiedy umrzeć mam ja kiedy ty nie odsłaniaj babilońskich arkanów Co ma być niech będzie Czy wiele zim przed nami czy właśnie ostatnia pędzi morze Tyrreńskie na oporne skały rozważnie klaruj wino nadzieję odmierzaj na godziny - czas biegnie zazdrosny o słowa i weseląc się dziś [1] nie dowierzaj przyszłości Przypisy ↑ [łac. carpe diem] Źródło: "http://pl.wikisource.org/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_I%2C_11" HORACY WIERSZE Do Deliusza Opanowany w godzinie klęski i obcy szałom radości takim pamiętaj być zawsze na zgon skazany Deliuszu Pamiętaj o tym czy smutnie mija każdy dzień życia czy w święto leżąc na trawie w ustroniu pijesz starego falerna Sosna ogromna i biała topól na cóż gałęzie splatają w gościnnym cieniu i na cóż pędzi wijący się potok ? Tu wina wonne olejki róże szybko więdnące każ znosić dopóki starczy dobytku i czarnej nici trzech Parek Ustąpisz z wszystkich gruntów nabytych i z willi nad płowym Tybrem ustąpisz i górę złota zgarnie po tobie kto inny Czyś potentatem z rodu Inacha czyś z dołów nędzarz bezdomny na jedno wyjdzie to w oczach bezlitosnego Orkusa Los na każdego z podziemnej urny wypadnie prędzej czy później wyrok na wieczne wygnanie miejsca wyznaczy nam w barce HORACY WIERSZE Oda I, 31 (Ouid dedicatum poscit Apollinem) Czegóż ma żądać wieszcz od Apollina W dniu poświęcenia mu chramu; O co się modlić, kiedy czaszę wina Wylawszy, ofiarę da mu? Wzdy nie o żniwa ze sardyńskich włości Nie o kalabryjskie trzody, Ni złoto Indów i słoniowe kości, Lub smugi, gdzie Liru wody Cieką leniwo. Niech tam nożem krzywym Obrzyna grona winnicy, Kto się dziedzicem winnic zwie szczęśliwym; Niech kupiec w złotej szklanicy Łyka sok winny, co go za towary Syryjskie dostał, i częściej Niż trzykroć w roku atlanckie obszary Opływa, a Bóg mu szczęści. Dla mnie oliwki, sałata, ślaz lekki, Wystarczą aż nadto, byle Swej mi Apollo nie skąpił opieki I chował w zdrowiu i sile. Synu Latony, pozwól mi wesoło Żyć na tej, co mam, chudobie, Daj starość znośną i pogodne czoło I lutnię o każdej dobie. Lucjan Siemieński HORACY-- POPULARNE SENTENCJE HORACY AUREA MEDIOCRITAS – „złoty środek”, CARPE DIEM – „chwytaj dzień” – „nie wszystek umrę”, IN MEDIAS RES – „przystąpić do sedna rzeczy”, ODI PROFANUM VULGUS ET ARCEO – „pogardzam nieoświeconym tłumem i trzymam się z dala”, SAPERE AUDE – „odważ się być mądrym”, NON OMNIS MORIAR SZKOŁY FILOZOFICZNE EPIKUREIZM – doktryna stworzona przez greckiego filozofa Epikura z Samos. Szkoła poszukująca odpowiedzi na pytanie: jak być szczęśliwym. Według epikurejczyków celem życia człowieka jest osiągnięcie indywidualnego szczęścia, unikanie bólu i cierpienia. Należy cieszyć się przyjemnościami życia codziennego, unikać zbędnego wysiłku, nie ignorując rozwoju umysłu dającego trzeźwy ogląd rzeczywistości. SZKOŁY FILOZOFICZNE STOICYZM – doktryna filozoficzna stworzona przez Zenona z Kition, kontynuowana przez Senekę i Marka Aureliusza. Świat rządzi się prawami natury, na które nie ma wpływu człowiek. Stoicy głosili naukę praktycznej sztuki życia (zarówno w szczęściu, jak i nieszczęściu trzeba zachowywać spokój). Ideał życia według stoików: człowiek żyjący zgodnie z rozumem, nieulegający namiętnościom, zdystansowany wobec wartości materialnych, zachowujący stoicki spokój. Rafael Santi, Szkoła ateńska (1510). HORACJANIZM – POSTAWA ŻYCIOWA I ARTYSTYCZNA • poszukiwanie w życiu „złotego środka” (zasada umiaru); • refleksyjna postawa wobec życia; • powściągliwość w wyrażaniu uczuć i korzystaniu z dóbr doczesnych; • połączenie epikureizmu i stoicyzmu; • prostota formy i doskonałość stylu w twórczości poetyckiej; HORACJAńSKA ZASADA „ZłOTEGO śRODKA” • • • • cenić rozum, zdrowie; zachować umiar w dążeniach; cieszyć się życiem, mieć poczucie spełnienia; od świata brać tyle, ile trzeba: nie za wiele, ale także nie za mało; • traktować śmierć jako naturalną kolej rzeczy; • spokój, opanowanie, satysfakcja; Materiał opracowała Elżbieta Anioła
