Gimnazjum dla Dorosłych - Historia klasa I semestr II Liczba zaplanowanych godzin – 32 Nauczyciel uczący mgr Jarosław Ambroziak Podręcznik autor Janusz Ustrzycki, Historia klasa 1, wyd. OPERON Program nauczania: Elżbieta Maćkowska HISTORIA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM Rozkład materiału z planem wynikowym W osiągnięciach ponadpodstawowych zawarte są osiągnięcia podstawowe. l.p. treści nauczania – wymagania szczegółowe Temat lekcji Zakres materiału Rozdział: Wczesne średniowiecze 1. Cesarstwo Bizantyńskie i prawosławie – dzieje polityczne Bizancjum – kultura i sztuka Bizancjum – schizma wschodnia Liczba godzin Osiągnięcia ucznia Poziom podstawowy 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: schizma, prawosławie, ikona, fresk, mozaika – wskazuje na mapie Konstantynopol, Bizancjum – wyjaśnia, dlaczego Bizancjum przetrwało tysiąc lat dłużej niż Cesarstwo Zachodniorzymskie – wymienia osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i sztuki – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury bizantyńskiej – charakteryzuje religię prawosławną – podaje znaczenie dat: 1054 r., 1454 r. – zaznacza daty na osi czasu – prawidłowo posługuje się pojęciami: islam, Koran, jałmużna, muzułmanin, meczet – omawia działalność Mahometa – podaje rok 622 jako początek islamu – zaznacza tę datę na osi czasu – wskazuje na mapie Półwysep Arabski, Mekkę, Medynę – wymienia podstawowe zasady islamu – na podstawie mapy omawia ekspansję islamu – wymienia cechy charakterystyczne dla sztuki arabskiej – wymienia kilka osiągnięć naukowych Arabów – prawidłowo posługuje się pojęciami: Karolingowie, koronacja, dziesięcina – omawia działalność Karola Wielkiego – wyjaśnia rolę państwa Franków w kształtowaniu oblicza politycznego i kulturalnego Europy – wymienia postanowienia traktatu w Verdun – lokalizuje na mapie terytorium państwa Karola Wielkiego, państwa powstałe po traktacie w Verdun – podaje datę traktatu w Verdun i koronacji Karola Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: Rzesza Niemiecka, 1. 10. 1), 2), 2. 8. 1), 2), 3), 2. Arabowie – narodziny i rozwój islamu – dzieje Arabów przed Mahometem – działalność Mahometa – zasady islamu – podboje Arabów – osiągnięcia, kultura i sztuka Arabów 1 3. 9. 1), 2), 3. Monarchia Karolingów – próba odbudowy cesarstwa przez Karola Wielkiego – powstanie i rozwój państwa frankijskiego – renesans karoliński 1 4. 9. 1), 2), 4. Narodziny nowych państw w Europie 1 Osiągnięcia ucznia Poziom ponadpodstawowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: patriarcha, ikonostas – określa przyczyny schizmy wschodniej – omawia różnice między Kościołem rzymskokatolickim a prawosławnym – porównuje kulturę zachodniorzymską i bizantyńską – omawia działalność Justyniana I – prawidłowo posługuje się pojęciami: kalif, teokracja, Beduini, minaret – wyjaśnia znaczenie Mekki i Medyny dla współczesnych wyznawców islamu – dostrzega podobieństwa i różnice między islamem a innymi religiami monoteistycznymi – ocenia cywilizacyjną rolę islamu – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury arabskiej – potrafi wymienić kilka współczesnych państw arabskich – prawidłowo posługuje się pojęciami: majordom, kapitularz – omawia działalność Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego – wyjaśnia rolę prawa w funkcjonowaniu państwa – ocenia dokonania Karola Wielkiego – charakteryzuje renesans karoliński – wymienia główne zabytki tego okresu – prawidłowo posługuje się pojęciami: regencja, Waregowie, Strona 1 z 6 Wikingowie, traktat w Verdun – wyjaśnia konsekwencje rozpadu monarchii Karola Wielkiego – wyjaśnia, kim byli Otton I, Otton III, Wilhelm Zdobywca – wyjaśnia, kim byli Normanowie – wymienia konsekwencje najazdów Normanów – prawidłowo posługuje się pojęciami: senior, wasal, lenno, feudalizm, immunitet, hołd, inwestytura – wyjaśnia zasady lenne – wymienia obowiązki seniora i wasala – zaznacza na osi czasu okres funkcjonowania systemu lennego – interpretuje schemat organizacji społeczeństwa feudalnego – analizuje tekst źródłowy Zachodniej – odnowienie cesarstwa – wyprawy Normanów 5. 11. 1), 2), 3), 5. Kształtowanie się stosunków feudalnych w średniowiecznej Europie – system lenny – feudalizm – prawa i obowiązki lenne 1 Powtórzenie wiadomości 1 Sprawdzian wiadomości: Wczesne średniowiecze 1 Rozdział VI: Europa i Polska w okresie panowania Piastów 1 1. Narodziny państwa polskiego – państwo Mieszka I – plemiona na ziemiach polskich – chrzest Polski i jego znaczenie – organizacja państwa Mieszka I 6. 7. 8. 2. Polska za panowania Bolesława Chrobrego – zjazd gnieźnieński – wojny Bolesława Chrobrego – koronacja 1 10. 13. 4) 3. Kryzys i odbudowa państwa polskiego przez Kazimierza Odnowiciela – panowanie Mieszka II – przyczyny kryzysu państwa – rola Kazimierza Odnowiciela 1 11. 12. 1) 10. 3) 4. Kryzys i reforma Kościoła w X–XIII w. – sytuacja w Kościele przed reformami gregoriańskimi – spór o inwestyturę 1 9. 13. 1), 2), 3), 4) – prawidłowo posługuje się pojęciami: ród, plemię, dynastia, chrystianizacja, państwo – wskazuje na mapie obszary, na których zamieszkiwały plemiona polskie – wymienia nazwy plemion – omawia działalność Mieszka I – wyjaśnia znaczenie chrztu dla dalszych dziejów Polski – wskazuje na mapie sąsiadów Polski – wyjaśnia znaczenie daty 966 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: metropolia, biskupstwo, arcybiskupstwo, relikwie – opowiada o misji św. Wojciecha – wskazuje na mapie plemiona Prusów – wymienia skutki zjazdu gnieźnieńskiego – wymienia biskupstwa utworzone po zjeździe i wskazuje je na mapie – wskazuje na mapie zdobycze terytorialne Bolesława Chrobrego – wyjaśnia znaczenie dat: 1000 r., 1018 r., 1025 r. – zaznacza daty na osi czasu – prawidłowo posługuje się pojęciami: kasztelan, możni – omawia działalność Mieszka II, Bezpryma, Kazimierza Odnowiciela – wymienia reformy przeprowadzone przez Kazimierza Odnowiciela – wykorzystuje tablice genealogiczne – analizuje tekst źródłowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: uniwersalizm, konkordat, herezja, inkwizycja – – omawia działalność Grzegorza VII, Henryka IV – wyjaśnia istotę sporu między papiestwem i cesarstwem uniwersalizm – ocenia politykę Ottona I – wyjaśnia, na czym polegała koncepcja uniwersalistyczna Ottona III – ocenia realność tej koncepcji – wyjaśnia znaczenie daty 962 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: komendacja, suzeren, domena, patrymonium – wyjaśnia przyczyny i mechanizm funkcjonowania społeczeństwa feudalnego – ocenia konsekwencje dla państwa stosowania zasady „wasal mego wasala nie jest moim wasalem” – prawidłowo posługuje się pojęciami – omawia genezę powstania państwa polskiego – wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I – odtwarza ewolucję społeczeństwa od formacji rodowej do państwowej – wyjaśnia znaczenie daty 972 r. – prawidłowo posługuje się pojęciem: kanonizacja – omawia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego, w tym uzyskanie własnej metropolii – porównuje terytorium państwa polskiego na początku i na końcu panowania Bolesława Chrobrego – wyjaśnia, na czym polegało znaczenie koronacji w średniowieczu – ocenia politykę Bolesława Chrobrego – wyjaśnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne kryzysu – ocenia reformy Kazimierza Odnowiciela – na podstawie mapy omawia zmiany terytorialne w Polsce w pierwszej połowie XI w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: symonia, nepotyzm, ruch kluniacki, inwestytura – omawia działalność Innocentego III – wyjaśnia znaczenie dat: 1075 r., 1077 r., 1122 r. Strona 2 z 6 12. 13. 1) 14. 2) – uniwersalizm papieski – uniwersalizm cesarski – konkordat w Wormacji – działalność Innocentego III 5. Polska od Bolesława Śmiałego do Bolesława Krzywoustego – polityka zagraniczna Bolesława Śmiałego – koronacja – konflikt z biskupem Stanisławem – panowanie Władysława Hermana – wojna z Niemcami w 1109 r. za panowania Bolesława Krzywoustego – testament Bolesława Krzywoustego – wyjaśnia sens powiedzenia „pójść do Canossy” – wymienia postanowienia konkordatu wormackiego 1 13. 14. 2), 3) 6. Rozbicie dzielnicowe i jego skutki – upadek zasady senioratu – zagrożenia zewnętrzne – działalność zjednoczeniowa Piastów 1 14. 14. 4) 7. Przemiany gospodarcze i społeczne w okresie rozbicia dzielnicowego – zmiany w rolnictwie – rozwój osadnictwa na prawie niemieckim – lokacja miast – stany społeczne – kultura, sztuka 1 – omawia działalność zakonu w Cluny – na podstawie tekstu źródłowego przedstawia stanowisko papiestwa i cesarstwa – omawia konsekwencje konkordatu wormackiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: testament, rozbicie – ocenia skutki konfliktu z biskupem Stanisławem dzielnicowe, zasada senioratu, dzielnica senioralna, senior, – ocenia panowanie Władysława Hermana junior – analizuje i porównuje źródła historyczne – wyjaśnia okoliczności odzyskania korony przez Bolesława – omawia proces podboju Pomorza Śmiałego – opowiada o konflikcie z biskupem Stanisławem – wyjaśnia znaczenie daty 1076 r. i zaznacza ją na osi czasu – wymienia w kolejności chronologicznej władców piastowskich od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego – wyjaśnia przyczyny konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem – wskazuje na mapie dzielnice Zbigniewa i Bolesława – na podstawie tekstu źródłowego opowiada o bitwie pod Głogowem – omawia zasady podziału państwa dokonanego przez Bolesława Krzywoustego – wskazuje na mapie dzielnicę senioralną oraz poszczególne dzielnice – wymienia synów Bolesława Krzywoustego i ich dzielnice – prawidłowo posługuje się pojęciami: Krzyżacy, – wyjaśnia, kim byli: Władysław Wygnaniec, Bolesław Mongołowie, Tatarzy Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Batu-Chan, Henryk Brodaty, – wymienia konsekwencje rozbicia dzielnicowego Henryk IV Probus – wyjaśnia znaczenie dat: 1138 r., 1226 r., 1241 r. i zaznacza – wyjaśnia przyczyny walk między książętami je na osi czasu – wyjaśnia genezę sukcesów armii mongolskiej – wymienia datę i przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do – wskazuje na mapie państwo Henryków Śląskich, zasięg Polski najazdów Mongołów – wymienia datę najazdu Tatarów i bitwy pod Legnicą – ocenia działalność zjednoczeniową Piastów – wyjaśnia, kim byli: Konrad Mazowiecki, Henryk Pobożny – prawidłowo posługuje się pojęciami: trójpolówka, czynsz, – wyjaśnia proces powstawania społeczeństwa stanowego dziesięcina, stan, cech, inicjał, monarchia patrymonialna, – wyjaśnia różnicę między monarchią patrymonialną a stanową monarchia stanowa, prawo niemieckie, prawo polskie, – wyjaśnia, kim był Wincenty Kadłubek sołtys, wójt, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs – porównuje osadnictwo na prawie polskim i na prawie – wymienia warstwy stanu mieszczańskiego w niemieckim średniowieczu – wyjaśnia znaczenie prawa składu dla rozwoju miast – charakteryzuje poszczególne stany – wyjaśnia, na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim – wyjaśnia, kim był Gall Anonim Strona 3 z 6 15. 11. 1), 2), 8. Narodziny monarchii stanowych w Europie. Upadek uniwersalizmu papieskiego i cesarskiego – monarchia stanowa w Anglii – monarchia stanowa we Francji – kres uniwersalizmu papieskiego – społeczeństwo stanowe 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: parlament, przywilej, stan, sobór – wyjaśnia, jak doszło do powstania monarchii stanowych w Anglii i we Francji – porównuje monarchię patrymonialną i stanową – wyjaśnia, czym była Wielka Karta Swobód – zaznacza na osi czasu datę 1215 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: templariusze, schizma zachodnia, immunitet, renta feudalna – omawia konsekwencje wydania Wielkiej Karty Swobód – opisuje przyczyny i konsekwencje konfliktu między Filipem IV Pięknym a papiestwem – wyjaśnia różnice między ideą uniwersalizmu a ideą suwerennej władzy 16. 14. 3), 9. Odbudowa królestwa polskiego przez Władysława Łokietka – próby zjednoczenia ziem polskich w XIII i XIV w. – walka Władysława Łokietka o koronę – jednoczenie ziem polskich – konflikt z Krzyżakami 10. Polska za panowania Kazimierza Wielkiego – polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego – reformy wewnętrzne Kazimierza Wielkiego 1 – przedstawia próby jednoczenia ziem polskich przez władców piastowskich – wyjaśnia znaczenie koronacji dla jednoczenia państwa – wyjaśnia znaczenie dat: 1308 r., 1320 r., 1331 r., 1333 r. – omawia na podstawie mapy proces jednoczenia ziem polskich – omawia okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego – wymienia czynniki sprzyjające i utrudniające jednoczenie ziem polskich – na podstawie mapy wymienia ziemie, które nie znalazły się w granicach odbudowanego państwa polskiego 1 (2) – prawidłowo posługuje się pojęciami: uniwersytet, kodyfikacja – wyjaśnia znaczenie daty 1364 r. – wyjaśnia przyczyny kodyfikacji prawa – wymienia dokonania Kazimierza Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej – uzasadnia, dlaczego Kazimierz nosi przydomek „Wielki” – wskazuje na mapie zmiany terytorialne w Polsce za Kazimierza Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: szlachta, unia personalna, przywilej, możnowładztwo, monarchia stanowa – wyjaśnia, jak doszło do ukształtowania się stanu szlacheckiego – wymienia stany w Polsce i krótko je charakteryzuje – na podstawie tekstu źródłowego wymienia postanowienia przywileju koszyckiego – omawia rządy Andegawenów w Polsce – wyjaśnia znaczenie dat: 1343 r., 1370 r. – wyjaśnia motywy, jakimi kierował się Kazimierz Wielki w polityce zagranicznej – ocenia wagę reform wewnętrznych Kazimierza Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciem: unia personalna – wymienia przyczyny podpisania unii polsko-litewskiej – wymienia postanowienia unii w Krewie – wyjaśnia znaczenie dat: 1385 r., 1410 r., 1411 r. – wyjaśnia przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego – wskazuje na mapie miejsca związane z wielką wojną z Krzyżakami – wymienia postanowienia pokoju w Toruniu – prawidłowo posługuje się pojęciami: unia, sułtan – wyjaśnia, kim był Władysław Warneńczyk – wskazuje na mapie tereny podbite przez Turków w – określa pozytywne i negatywne skutki podpisania unii – ocenia znaczenie zwycięstwa grunwaldzkiego 17. 14. 5), 6), 1 18. 14. 5) 11. Narodziny monarchii stanowej w Polsce i rządy Andegawenów – powstanie stanu rycerskiego – monarchia stanowa za Kazimierza Wielkiego – Królestwo Polskie za Ludwika Węgierskiego 19. 20. Powtórzenie wiadomości 1 Sprawdzian wiadomości: Europa i Polska w 1 okresie panowania Piastów Rozdział: Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów 1 1. Narodziny państwa polsko-litewskiego i Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim – unia polsko-litewska – wielka wojna z Krzyżakami 21. 14. 1), 2), 22. 2. Ekspansja Turków w Europie. Kryzys państwa polskiego za panowania Władysława Warneńczyka 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: immunitet, prawo rycerskie, herb, wspólnota rodowa, starosta, elekcja – omawia rolę stanów w państwie – wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy przez Ludwika Węgierskiego – omawia konsekwencje przywileju koszyckiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: janczar, pogrobowiec – wyjaśnia, kim byli Zbigniew Oleśnicki, Jan Hunyadi – ocenia skutki bitwy pod Warną Strona 4 z 6 – ekspansja Turków w Europie w XIV–XV w. – unia polsko-węgierska – bitwa pod Warną i jej konsekwencje 23. 15. 2), 3) 3. Wojna trzynastoletnia i odzyskanie Pomorza Gdańskiego – Królestwo Polskie i Państwo Zakonne przed wybuchem wojny trzynastoletniej – wojna z zakonem – drugi pokój toruński 1 24. 11. 1), 3), 4. Kryzys gospodarczy i polityczny w Europie Zachodniej i jego przezwyciężenie (XIV–XV w.) – sytuacja gospodarcza w Europie na początku XIV w. – Hanza – kryzys gospodarczy i społeczny w XIV w. – „czarna śmierć” – wojna stuletnia – wystąpienia społeczne we Francji i Anglii 1 25. 12. 2), 3), 5. Kultura i szkolnictwo w średniowiecznej Europie – uniwersalny charakter kultury średniowiecza – literatura średniowiecza – sztuka romańska i gotycka – szkolnictwo i uniwersytety 1 26. 13. 1), 3), 15. 1) 6. Miejsce Polski w Europie w okresie średniowiecza – Polska w kręgu cywilizacji zachodnioeuropejskiej 1 Europie w XV w. oraz Konstantynopol, Warnę, Adrianopol – na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia przyczyny zawarcia unii polsko-węgierskiej – opisuje sytuację w Polsce i Litwie po śmierci Władysława Jagiełły – wymienia konsekwencje klęski pod Warną dla Polski i Europy – na osi czasu umieszcza daty: 1444 r., 1453 r. i wyjaśnia ich znaczenie – prawidłowo posługuje się pojęciami: Prusy Królewskie, pospolite ruszenie, lenno – wyjaśnia, kim był Kazimierz Jagiellończyk – wyjaśnia, dlaczego powstał Związek Pruski – wyjaśnia przyczyny wojny trzynastoletniej – wymienia postanowienia drugiego pokoju toruńskiego – wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego dla gospodarki państwa – wskazuje na mapie ziemie wcielone do Polski na mocy drugiego pokoju toruńskiego, Państwo Zakonne – wskazuje na mapie szlak wiślany – prawidłowo posługuje się pojęciami: Hanza, czynsz, renta feudalna – opisuje sytuację gospodarczą w Europie Zachodniej na początku XIV w. – na podstawie mapy porównuje transport lądowy i wodny w późnym średniowieczu – na podstawie mapy wymienia członków Hanzy i hanzeatyckie szlaki handlowe – wymienia przyczyny wystąpień społecznych w XIV–XV w. – wymienia czynniki, jakie spowodowały przezwyciężenie kryzysu w XV w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: witraż, bazylika, nawa, portal, gotyk – podaje cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego – rozpoznaje na ilustracjach budowle w stylu romańskim i gotyckim – wyjaśnia związek sztuki z religią – wyjaśnia, na czym polegał uniwersalny charakter kultury średniowiecza – wskazuje na mapie główne uniwersytety średniowiecza (Bolonia, Oxford, Sorbona) – wymienia dzieła literatury średniowiecza – prawidłowo posługuje się pojęciem: pergamin – omawia działalność Galla Anonima, Jana Długosza – wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu dla państwa i społeczeństwa polskiego – na podstawie tekstu źródłowego ocenia postawę szlachty w czasie nieobecności króla Władysława Warneńczyka – prawidłowo posługuje się pojęciami: wojska zaciężne, inkorporacja, zakon inflancki – wyjaśnia, kim był Piotr Dunin – na podstawie tekstu źródłowego omawia politykę zakonu krzyżackiego w Prusach po bitwie pod Grunwaldem – wskazuje na mapie główne zamki krzyżackie – prawidłowo posługuje się pojęciami: „czarna śmierć”, żakeria, ossuarium – wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego i społecznego w XIV w. – omawia konsekwencje wystąpień społecznych w XIV–XV w. – omawia skutki wojny stuletniej i innych konfliktów zbrojnych dla społeczeństwa europejskiego – wyjaśnia znaczenie dat: 1337–1453, 1485 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: triwium, transept – opisuje obiekty architektoniczne z wykorzystaniem poznanych pojęć – wymienia przedmioty nauczane w średniowiecznych szkołach – prawidłowo posługuje się pojęciami: iluminacja, absyda, prezbiterium – omawia działalność Wincentego Kadłubka, Pawła Włodkowica – rozpoznaje na ilustracjach wybrane dzieła sztuki Strona 5 z 6 – kultura polska na tle kultury europejskiej – pozycja polityczna i gospodarcza państwa polsko-litewskiego w Europie w XV w. Powtórzenie wiadomości Sprawdzian wiadomości: Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów 27. 28. – wymienia dzieła sztuki średniowiecznej – wskazuje na mapie zasięg panowania dynastii Jagiellonów pod koniec XV w. 29. 12. 1) 7. Kościół katolicki u schyłku średniowiecza – spór między soborem a papieżem – działalność Husa i Savonaroli – rola Kościoła w średniowieczu 1 30. 12. 1), 2) 8. Umysłowość ludzi średniowiecza – postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza – nauki Tomasza z Akwinu, św. Augustyna – nowe poglądy w średniowieczu 1 średniowiecznej – prawidłowo posługuje się pojęciami: husytyzm, – prawidłowo posługuje się pojęciami: koncyliaryzm, kurialiści, ekskomunika, inkwizycja skryptorium – omawia działalność Jana Husa, Franciszka z Asyżu – omawia działalność Girolamo Savonaroli, Aleksandra VI, – wyjaśnia, na czym polegał spór papieża z soborem i jak się Tomasza z Akwinu zakończył – na podstawie tekstu źródłowego podaje argumenty – omawia wpływ Kościoła na rozwój nauki, kultury, oświaty potwierdzające wyższość soboru nad papieżem i papieża nad – opisuje stosunek Kościoła do wyznawców innych religii soborem – ocenia rolę Kościoła w średniowieczu, jego wpływ na społeczeństwo i państwo – prawidłowo posługuje się pojęciami: relikwia, pielgrzym, – prawidłowo posługuje się pojęciem: alchemik cech, teologia – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu – wymienia najważniejsze wartości w życiu człowieka – porównuje postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza i średniowiecznego współczesnych – opisuje poglądy Tomasza z Akwinu – określa wpływ myśli filozofów starożytnych na nauki głoszone – wyjaśnia, jaką rolę pełniły zakony przez Tomasza z Akwinu i św. Augustyna – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu 4 godziny do dyspozycji nauczyciela. *Plan wynikowy może ulec modyfikacją w trakcie trwania roku szkolnego. …………………………………………… Strona 6 z 6