praca licencjacka
advertisement
Nowa Polityka Ekonomiczna - NEP /Nowaja Ekonomiczeskaja Politika/ Zasady Nowej Polityki Ekonomicznej zostały proklamowane w celu odejścia od dotychczasowej polityki społeczno-gospodarczej Rosji radzieckiej - komunizmu wojennego. W latach 1918-1921 w Rosji nastąpił splot serii wojen domowych. Toczone walki dotyczyły kontroli systemu politycznego Rosji, w szczególności kontroli nad sprawowaniem rządów centralnych w państwie. W tym aspekcie walka toczyła się pomiędzy bolszewikami „czerwonymi” a różnymi odłamami ich przeciwników „białymi”. Osobnym zagadnieniem są walki wewnętrzne toczone pomiędzy „czerwonymi” i „białymi” z jednej strony barykady, a grupami etnicznymi i narodami niepodległych republik na kresach byłego imperium carskiego. O ile w przedstawionym pierwszym aspekcie wojen domowych strony walczące dążyły do ponownego ustanowienia imperium rosyjskiego, to w przypadku wojen pomiędzy Rosjanami z jednej strony, a narodami i grupami etnicznymi z drugiej walka toczyła się o prawo do samostanowienia narodów i miała charakter niepodległościowo-wyzwoleńczy. Określenie ostatecznego Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. kształtu ustroju społecznego i politycznego miało nastąpić dopiero po definitywnym zwycięstwie bolszewików lub „białych”. „Zwycięstwo bolszewików, które wprawiło w pomieszanie ekspertów od spraw wojskowości, należy przypisać podziałom w szeregach ich zwolenników, talentowi komisarza wojennego <rosyjskiego Carnota>, Lwa Trockiego, przewadze strategicznej, zapewnionej przez linie łączności wewnętrznej oraz z gruntu bezlitosnym metodom jakie stosował wojenny komunizm”. Należy jeszcze dodać, iż zwycięstwo bolszewicy zawdzięczaj strukturze organizacyjnej, gdzie obok baz centralnych w Moskwie, posiadali także silne, scentralizowane i bezwzględnie posłuszne lokalne formacje w każdej z republik. Bezsprzecznie instrumentem wspierającym władzę bolszewików w okresie wojny domowej był ogłoszony w dziedzinie polityki społeczno-gospodarczej komunizm wojenny oparty na zasadach całkowitej centralizacji gospodarki podporządkowaniu jej konieczności rozwinięcia produkcji zbrojeniowej oraz utrzymaniu rewolucyjnego terroru. „Często zapomina się o skali wojny domowej w Rosji, lecz gdy zsumuje się liczbę ofiar walk terroru „białych” i „czerwonych” oraz straszliwego głodu na Powołżu, to okaże się, że nie jest ona niższa od liczby poległych na wszystkich frontach pierwszej wojny światowej.” Po ostatecznym zwycięstwie bolszewików w 1921 roku Rosja radziecka rozpoczęła stabilizowanie systemu politycznego. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. W polityce międzynarodowej na wiosnę 1921 roku władze radziecki podpisały po przegranej wojnie z Polską traktat pokojowy w Rydze. Podpisano także układy z republikami nadbałtyckimi /Litwą, Łotwą i Estonią/ oraz Finlandią. Rok później /1922/ Rosja Radziecka podpisała układ z Republiką Weimarską w Rapallo. W polityce wewnętrznej miał natomiast nastąpić odwrót od doktryny komunizmu wojennego, który w okresie wojny domowej doprowadził do ruiny gospodarkę kraju. Powszechnymi zasadami komunizmu wojennego były: rozdzielnictwo niewielkich zapasów żywności ograniczenie gospodarki towarowo-piniężnej wprowadzenie reglamentacji żywności i objęcia nią jedynie osób pracujących /kto nie pracuje ten nie je/ likwidacja handlu prywatnego wprowadzono monopol państwowy na obroty zbożem wprowadzono centralne planowanie produkcji przemysłowej zmilitaryzowano zakłady pracy doprowadzono do naturalizacji wymiany i wyeliminowania wolnego rynku poprzez politykę dewaluacji rubla. Ruina gospodarcza, która potęgowała nastroje antybolszewickie w Rosji przy jednoczesnym stabilizowaniu i normowaniu sytuacji politycznej /zakończenie „białej” kontrrewolucji oraz obcej interwencji/, skłoniła Lenina do weryfikacji dotychczasowej Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. polityki w odniesieniu sfery społeczno-gospodarczej i zastąpienia go bardziej umiarkowaną Nową Polityką Ekonomiczną /NEP - Nowaja Ekonomiczeskaja Politika/. „Efektem komunizmu wojennego były nie tylko bowiem rozpaczliwe wystąpienia na wsi , strajki robotnicze i bunt marynarzy Kronsztadu, ale przede wszystkim straszny głód, który w latach 1920-1921 pochłonął imliony ofiar, głównie na Powołżu, Ukrainie, i na Kaukazie.” Deklaracja nowego kierunku politycznego w dziedzinie gospodarczo-społecznej nastąpiła podczas X Zjazdu Rosyjskiej Komunistycznej Partii w marcu 1921 roku. Rok później nastąpiło utworzenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Nowa Polityka Ekonomiczna był to przedstawiony przez Lenina zarys deklaracji politycznych zakładających przywrócenie elementów zasad gospodarki wolnorynkowej w polityce ekonomicznej kraju. „NEP obowiązywał w Rosji Radzieckiej w latach 19211928 /w praktyce jednak tylko do śmierci Lenina w 1924 roku/.” Zakładano, że NEP zapewni harmonijny rozwój przemysłu, a zwłaszcza przyczyni się do odbudowy zrujnowanego rolnictwa. Czasowo wprowadzono mechanizmy służące urynkowieniu gospodarki i stworzono warunki do odnowienia sektora prywatnego w wielu dziedzinach. Tej chwilowej liberalizacji polityki gospodarczej towarzyszyło zmniejszenie dotychczasowej represywności systemu. Przywrócono również częściowo prawa obywatelskie, natomiast w polityce wobec republik, Rosja radziecka zadeklarowała wolę zastosowania zasady pełnego równouprawnienia narodów. Zmiany wprowadzane przez NEP zakładały w szczególności: Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. rezygnację z przymusowego ściągania kontyngentów żywnościowych i zastąpienie ich znacznie niższym podatkiem w naturze /tzw. prodnałogiem/ umożliwienie chłopom swobodnego dysponowania i sprzedaży na wolnym rynku nadwyżek żywności wprowadzanie zasad rachunku ekonomicznego w działalności przedsiębiorstw państwowych odejścia od totalnej centralizacji systemów zarządzania, zaopatrzenia i dystrybucji na rzecz wprowadzenia elementów wolnego rynku dopuszczenie w ograniczonym zakresie prywatnej inicjatywy w niektórych gałęziach przemysłu. Ogłoszony i wprowadzany przez Lenina zwrot w życiu politycznym Rosji radzieckiej stosunkowo szybko przyniósł pozytywne rezultaty. Rolnictwo stopniowo odbudowywano, wystąpiły również oznaki ożywienia w gospodarce przemysłowej. Odbudowa wsi była możliwa za sprawą zniesienia przymusowego ściągania kontyngentu żywnościowego i zastąpienia go podatkiem w naturze. Ta zmiana umożliwiła ponownie rozwinąć handel nadwyżkami zboża. Poprawa sytuacji w rolnictwie zaowocowała polepszeniem zaopatrzenia ludności w miastach. Władze Związku Radzieckiego zdecydowały się na częściową rezygnację z centralnego systemu zarządzania gospodarką. Powstał plan odbudowy przedsiębiorstw państwowych, w który wprowadzono zasady rachunku ekonomicznego, natomiast w Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. małych zakładach przemysłowych i usługowych zdecydowano się na wprowadzenie prywatnej inicjatywy. Wprowadzanie zasad NEP’u stopniowo ożywiało gospodarkę przemysłową. W 1925 roku, w cztery lata po zdenacjonalizowaniu małych przedsiębiorstw zatrudniających do 20 pracowników /lipiec 1921 roku/, udało się osiągnąć stopień produkcji przemysłowej na poziomie odpowiadającym 75% produkcji z 1913 roku. Ten efekt był wynikiem dobrze rozwijającej się warstwy ludzi bogacących się tzw. nepmanów. Wprowadzenie NEP’u przyciągnęło również do Rosji radzieckiej pierwszy kapitał zagraniczny, głównie amerykański i niemiecki /amerykański Ford wybudował fabrykę samochodów w Gorki i fabrykę traktorów w Carycynie/. W niewielkim stopniu wzrosła produkcja w przemyśle wydobywczym oraz hutnictwie. Poziom produkcji sprzed wojny, czyli z 1913 roku, osiągnięto również w 1925 roku w rolnictwie. Jednak na wsi występowało znaczne rozdrobnienie gospodarstw chłopskich i równocześnie nastąpił wysoki wzrost konsumpcji wewnętrznej. Te dwa czynniki spowodowały, iż o 40% w stosunku do rok 1913 spadła rynkowność w rolnictwie. Wieś radziecką w latach NEP’u charakteryzowały liczne, małe gospodarstwa chłopskie, natomiast wielkoobszarowe gospodarstwa państwowe tzw. sowchozy /sowietskoje chozjajstwo/ obejmowały niewiele, bowiem nie więcej niż 1 % zasiewów. Występowały także spółdzielnie produkcyjne /artele/, jednak nie odgrywały one większego znaczenia gospodarczego. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. „Uzdrowiono również finanse, dwukrotnie wymieniając zdewaluowane ruble - najpierw w 1921 roku w stosunku 1 : 10 000 i ponownie w 1922 roku w stosunku 1 : 100. Nowe <czerwieńce> oparte zostały na parytecie złota i walut światowych”. Reforma finansów pozwoliła na ustabilizowanie gospodarki i częściowe uwiarygodnienie Rosji Radzieckiej w oczach partnerów zagranicznych. Potwierdzeniem tego były pierwsze umowy zagraniczne, które przełamały blokadę gospodarczą i polityczną, trwającą od czasów wojny domowej. Pomimo dużych perspektyw jakie stwarzał NEP, przez władze radzieckie traktowany był on jedynie jako etap przejściowy. Jego założeń nie dało się pogodzić z doktryną marksistowską wykluczającą współistnienie różnych rodzajów własności. Jednocześnie bogacący się w miastach drobnoprzemysłowcy - nepmani, jak i bogaci chłopi - kułacy, stanowili dla władzy element wrogi, który w niedługim czasie miał zostać zlikwidowany. Realizacji tych zagrożeń dopomógł XI Zjazd partii /marzec 1922 rok/, którego dyrektywy dały podstawę do likwidacji NEP’u i wrogich warstw społecznych, które na jego podwalinach powstały. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Bibliografia: Norman Davis, Europa, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 1999 Jan Szopak, Historia gospodarcza powszechna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999 Andrzej Gaca, Krystyna Kamińska, Zbigniew Nawrocki, Historia i współczesność. Świat i Polska. Ludzie i Poglądy, Wydawnictwo COMER, Toruń 1995 Roman Tokarczuk, Współczesne doktryny polityczne, Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE 1999 Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Słownik historii XX wieku, Krakowski Instytut Wydawniczy, Kraków 1992 Anna Siwek (c) Anna Siwek, Kraków maj 2002 Tego tekstu nie można udostępniac za opłatą, lub wykorzystywać w formie komercyjnej bez zgody autorki. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
