Bez tytułu slajdu

Język chemii
dr Anna Wypych - Stasiewicz
Zakład Dydaktyki Chemii i Popularyzacji Nauki
Uniwersytetu Łódzkiego
Łódź, 18 XI 2015 rok
Język to ukształtowany społecznie system budowania
wypowiedzi, używany w procesie komunikacji
interpersonalnej.
Język służy do przedstawiania
rzeczywistości dotyczącej przedmiotów,
czynności czy abstrakcyjnych pojęć za
pomocą znaków.
Obecnie na świecie używa się ok. 6-7 tysięcy języków.
Spośród języków używanych przez ludzi można wymienić
języki naturalne, języki sztuczne i inne
„Niechaj to narodowie wżdy postronni znają,
iż chemicy nie gęsi i swój język mają”
Międzynarodowa Unia
Chemii Czystej i Stosowanej
IUPAC powstał w 1919 w Londynie
z inicjatywy towarzystw chemicznych
z Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii.
Siedzibą organizacji jest Zurych.
Komisja Terminologii Chemicznej
PTCh-em
Politechnika Łódzka
Początki chemii
Michał Sędziwój,
polski alchemik znany w całej
Europie w XVI i XVII wieku.
Obraz Jana Matejki
Związki chemiczne dawniej
Początkowo inspiracją do nadawania nazw poszczególnym
substancją były:
 różnorodne właściwości fizykochemiczne
 właściwości organoleptyczne
 źródło ich otrzymywania.
Kamień piekielny
Olej witriolowy
Zielony witriol
Biały witriol
Olej słodkiego witriolu
niemiecki fizyk i botanik
1515-1554
Związek te został otrzymany
w 1540 roku
„piorunujące
złoto”
która wybucha z taką pasją,
że żaden człowiek
nie jest w stanie jej pohamować”
„substancja,
Basil Valentine
Mnich z Zakonu Benedyktynów
1565-1624
Parę słów o wodzie ?
Aqua
vitae
Aqua
fortis
Aqua
regis
ZIELONY LEW POŻERA SŁOŃCE
Au +HNO3 +4HCl
HAuCI4 + NO( ) + 2H2O
Sól Glauberska
Johann Rudolf Glauber
niemiecki aptekarz, alchemik i technolog
1604-1670
.
Purpura Kasjusza
nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego lekarza i chemika
Andreasa Cassiusa, który opisał substancje w dziele De Auro w 1685r
Zol złota barwy czerwonej stosowany do produkcji szkła
rubinowego, barwienia porcelany i emalii.
.
Drzewo Diany
Nazwa jest nawiązaniem do tradycji alchemicznej,
ponieważ w terminologii części alchemików srebro było
nazywane metalem rzymskiej bogini Diany
Jako pierwszy zjawisko to opisał
Nicolas Lẻmery
(1645-1715)
Kamień boloński
chemiluminescencja
jest to zjawisko emisji fal świetlnych
wytworzonych w wyniku niektórych reakcji
chemicznych.
fosforescencja
zjawisko świecenia niektórych substancji
światłem własnym, wywołane uprzednim
naświetleniem.
"Henning Brand odkrywa fosfor"
rycina J. Wrighta
Wyskok z rogu jelenia
Wyskokami nazywano substancje
otrzymywane w procesie
suchej destylacji lub sublimacji
John Ray
1627-1705
przyrodnik i anglikański
duchowny
Kwas mrówkowy
E236
W 1671 roku J. Ray wyizolował
substancję, która była odpowiedzialna
za kwaśny zapach wydzielający się
z kopców mrówek
Jedna substancja, kilka nazw
MAJOWA ROSA
MATCZYNE JAJO
STRAŻNIK BRAMY
PTAK HERMESA
Kongres alchemiczny
Kamień
filozoficzny
Obraz pt. „Wieża Babel”
Autor: Peter Bruegl
wodór
Symbole według Daltona
azot
węgiel
tlen
John Dalton
angielski fizyk, chemik
i meteorolog
1766-1844
Fe- z łać.
ferrum
Przykładowe nazwy i symbole
J. Jacob Berzelius
1779-1848
szwedzki chemik, lekarz
S- z łać. sulphur
Nazwy niektórych pierwiastków pochodzą od:




nazwy kontynentu np. Europ Eu (Europa)
nazwy miejscowości np. Stront Sr ( szkocka miejscowość Strontian)
nazwy obszaru geograficznego np. Kaliforn Cf (Kalifornia),
nazwa państwa np. Frans Fr (Francja), Polon Po (Polska)
 nazwy pochodzące od nazwisk wielkich naukowców np.
Mendelew Md
Einstein Es
Rutherford Rf
Kiur Cm
Właściwości fizykochemiczne dały nazwę
Jodowi
Chlorowi
(z greckiego Iodes - fioletowy)
Bromowi
(z greckiego Chloros - zielony)
(z greckiego Bromos - smród)
Niektóre nazwy łączą się z mitologią i astronomią
Selen Se
Selene-bogini Księżyca
w mitologii greckiej
Uran U
Planeta Uran i Uranos-bóg
i uosobienie nieba
w mitologii greckiej
Hel He
Helios- bóg Słońca
w mitologii greckiej
Układ okresowy Pierwiastków
Pomnik układu okresowego
w Bratysławie
portret w stroju akademickim
pędzla Ilji Riepina
Dymitr Mendelejew
rosyjski chemik
1834-1907
NaCl
H2O
C16H18CIN3S
C30H34 AuBClF3N6O2P2PtW
Mocznik
Odkrycie reakcji
konwersji amoniaku do
mocznika w 1828 r.
stanowiło przełom, który
współcześnie jest
uważany za początek
Friedrich Wöhler
nowożytnej chemii
1800-1882
organicznej
niemiecki chemik
Koronen
Etery koronowe
18-crown-6
Karpatyt
Kwas kapronowy
Kaliksareny
kaliks[4]aren
Helicen
(P)-(+)-heptahelicen
Chlorofil
Witamina B12
Pawilon USA na wystawę
EXPO 67
Fulereny
Nagroda Nobla za odkrycie
fulerenów przyznana została
w 1996 r
dla naukowców z Wielkiej Brytanii
i USA
Jad kiełbasiany
(2R, 3R, 4S, 5R, 6R)-2-[(2S, 3S, 4R,5R)-3,4-dihydroksy-2,5-bis(hydroksymetylo)oksolan2-ylo]oksy-6-(hydroksymetylo)oksan-3,4,5-triolu
α-D-glukopiranyzylo-β-D-fruktofuranozyd
Drakulina
kwas magiczny
FSO3H-SbF5
Nanoputiany
( z gr. nanos - karzeł, ang. liliputian - niezmiernie mały)
Dziękuję za uwagę