WSTĘP Najwyższym dobrem jest człowiek, jego życie i zdrowie. Pracodawca uznając, iż szczególną wartością spółki są jej pracownicy będzie dążył w ramach strategii swojego działania do pełnego poszanowania ich praw i godności. Działalność gospodarcza jednostek organizacyjnych Kompanii polegająca na produkcji i podziale wytworzonych dóbr nie odbywa się w odosobnieniu, wszyscy pracownicy współpracują ze sobą i pracują wzajemnie dla siebie. Rozwój jednostek organizacyjnych jest wspólnym interesem kierownictwa i zatrudnionych pracowników. Cele zakładu realizowane są przez systematyczną współpracę pomiędzy kierownictwem i pracownikami na wszystkich stanowiskach. Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Kompanii Węglowej S.A. określa szerzej i korzystniej niektóre uprawnienia pracownicze uregulowane powszechnie i jednolicie w prawodawstwie pracy oraz innych przepisach. Strony zawierające niniejszy Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy, zobowiązują się do przestrzegania zasad równości szans efektywnej i dobrze zorganizowanej pracy tak, aby wynagrodzenie odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy w powiązaniu z jej jakością i wydajnością oraz dążyć będą aby wynagrodzenie wszystkich pracowników objętych Układem osiągnęły poziom wynagrodzeń pracowników górnictwa w Unii Europejskiej. Treść nieuzgodniona: Ponadto strony nn. Układu dążyć będą, aby inne standardy życia i pracy górników w Unii Europejskiej znalazły zastosowanie w stosunku do górników Kompanii Węglowej S.A. Propozycja pracodawcy: skreślić ostatnie zdanie ROZDZIAŁ I PRZEPISY WSTĘPNE Art. 1 1. Niniejszy Układ Zbiorowy Pracy zawiera w jednostkach organizacyjnych Kompanii wymienionymi w załączniku nr 1 do Układu. 2. Układ nie obejmuje: się dla pracowników zatrudnionych Węglowej S.A. w Katowicach – Treść nieuzgodniona: 1) członków Zarządu i pełnomocników Zarządu Kompanii, 2) młodocianych zatrudnionych w celu nauki zawodu lub w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy, 3) zatrudnionych na zastępstwo, 4) zatrudnionych w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie. Propozycja pracodawcy: Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy, zwany dalej „Układem”, zawiera się dla pracowników zatrudnionych w Kompanii Węglowej S.A., z wyjątkiem: 1) członków Zarządu Kompanii, 2) młodocianych zatrudnionych w celu nauki zawodu lub w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy, 3) zatrudnionych na zastępstwo, 4) zatrudnionych w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie. Art. 2 Treść nieuzgodniona: 1. Układ zawiera się w oparciu o Art. 59 Konstytucji RP na podstawie przepisów art. 24128 Kodeksu pracy. 2. Układ zawiera się na czas nie określony. W przypadku wypowiedzenia Układu przez którąkolwiek ze stron, jego zapisy obowiązują do czasu zawarcia nowego Układu. Propozycja pracodawcy: 1. Układ zawiera się na podstawie art. 241 23 Kodeksu pracy. 2. Układ zawiera się na czas nie określony. Komentarz: 1. Art. 24128 Kp daje możliwość zawarcia układu dla wielu pracodawców wchodzących w skład tej samej osoby prawnej, co w przypadku Kompanii nie ma miejsca, gdyż zgodnie z statutem spółki - Kompania Węglowa S.A. jest pracodawcą dla wszystkich jej pracowników. Właściwą podstawą prawną do zawarcia układu w takim przypadku jest art. 24123 Kp. 2. Proponuje się, aby zapisy dotyczące czasu obowiązywania układu po jego wypowiedzeniu rozpatrywać w rozdziale Postanowienia końcowe. Art. 3 Propozycja pracodawcy (nowy „słowniczek”): Ilekroć w Układzie jest mowa o: 1) „Kompanii” lub „pracodawcy” – rozumie się przez to Kompanię Węglową S.A. w Katowicach, 2) „jednostce organizacyjnej” – rozumie się przez to każdą z osobna kopalnię, zakład górniczy, specjalistyczną jednostkę organizacyjną i Centralę, wchodzące w skład Kompanii, 3) „kierowniku jednostki” – rozumie się przez to osobę kierującą jednostką organizacyjną, 4) „pracownikach” – rozumie się przez to wszystkich pracowników objętych Układem, 5) „pracownikach zatrudnionych pod ziemią” – rozumie się przez to pracowników, którzy ten rodzaj pracy mają zapisany w umowie o pracę, 6) „pracownikach przeróbki” – rozumie się przez to pracowników zatrudnionych przy pracach wymienionych w załączniku nr 13 do Układu w zakresie przeróbki mechanicznej węgla, łącznie z dozorem inżynieryjno-technicznym nadzorującym te prace, 7) „zakładowej organizacji związkowej” – rozumie się przez to działającą w Kompanii zakładową organizację związkową, w rozumieniu ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) i uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1996 r. (I PZP 38/95, OSNP 1996/23/353), 8) „organizacji związkowej” – rozumie się przez to działający w jednostce organizacyjnej związek zawodowy, w rozumieniu ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.), 9) „minimalnym wynagrodzeniu krajowym” – rozumie się przez to minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone według odrębnych przepisów, obowiązujące w grudniu roku poprzedzającego rok, za który przysługuje wypłata danego składnika wynagrodzenia lub świadczenia, 10) „średnim krajowym wynagrodzeniu” – rozumie się przez to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedzającego rok, za który przysługuje wypłata danego składnika wynagrodzenia lub świadczenia, 11) „najniższym wynagrodzeniu” – rozumie się przez to: - dla pracowników zatrudnionych pod ziemią – nie mniej niż 90 %, - dla pozostałych pracowników – nie mniej niż 50 %, średniego krajowego wynagrodzenia, za czas pracy określony w art. 7, 12) „odrębnych przepisach” – rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw oraz przepisy wykonawcze wydane na ich podstawie, Art. 4 1. Pracodawca zobowiązany jest do ustalenia z [organizacjami związkowymi] Regulaminu pracy w zakładzie, określając w nim prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy. Postanowienia Regulaminu pracy nie mogą być sprzeczne z postanowieniami Układu. 2. W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie regulamin pracy ustala pracodawca. Propozycja pracodawcy: 1. Pracodawca ustala regulamin pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, określając w nim organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. 2. W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, regulamin pracy ustala pracodawca. 3. Postanowienia regulaminu pracy nie mogą być sprzeczne z postanowieniami Układu. Komentarz: U pracodawcy (Kompania Węglowa S.A.), zgodnie z art. 104-1044 Kp, może obowiązywać tylko jeden regulamin pracy, uzgodniony z zakładowymi organizacjami związkowymi. Art. 5 Treść nieuzgodniona: 1. Układ zastępuje z dniem wejścia w życie, wynikające z dotychczasowych przepisów odpowiednie warunki umów o pracę stanowiących podstawę nawiązania stosunków pracy, a zawiadomienie o warunkach pracy określonych w układzie nie stanowi wypowiedzenia zmieniającego w rozumieniu art. 42 Kodeksu pracy. 2. Przy wprowadzeniu Układu dopuszcza się możliwość obniżenia pracownikowi kategorii osobistego zaszeregowania bez konieczności dokonywania wypowiedzenia zmieniającego, o ile nowo ustalone wynagrodzenie ogółem pracownika nie będzie niższe od dotychczas otrzymywanego, za porównywalny czas pracy i warunki pracy. 3. Korzystniejsze postanowienia Układu, z dniem jego wejścia w życie, zastępują z mocy prawa wynikające z dotychczasowych przepisów prawa pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. 4. Postanowienia Układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się dla poszczególnych pracowników z upływem właściwego dla nich okresu wypowiedzenia pod warunkiem, że nowo ustalone wynagrodzenie ogółem pracownika nie będzie niższe od dotychczas otrzymywanego, za porównywalny czas pracy i warunki pracy. Propozycja pracodawcy: Przy wprowadzeniu Układu dopuszcza się możliwość obniżenia pracownikowi kategorii osobistego zaszeregowania bez konieczności dokonywania wypowiedzenia zmieniającego, o ile nowo ustalone wynagrodzenie ogółem pracownika nie będzie niższe od dotychczas otrzymywanego, za porównywalny czas pracy i warunki pracy. Komentarz: Nie ma potrzeby określania w układzie sposobu jego wdrożenia, gdyż jest on jednoznacznie opisany w art. 24113 Kp. Ponadto dotychczasowy ust. 1 byłby niekorzystny dla pracowników w stosunku do kodeksu pracy - rozwiązania mniej korzystne wprowadza się w drodze wypowiedzenia. Art. 6 1 Przeniesiony do rozpatrzenia w Rozdziale VII Postanowienia końcowe. Art. 6 brzmiał: „1. Kierownik zakładu pracy uznaje organizacje związkowe za wyłącznych przedstawicieli do zawierania w imieniu pracowników, ustaleń i porozumień w zakresie warunków płacy i pracy, czasu pracy oraz innych świadczeń i uprawnień zbiorowych uregulowanych w Układzie. 2. Kierownik zakładu pracy zobowiązuje się do równego traktowania wszystkich pracowników, bez względu na przynależność związkową – zgodnie z przepisami ustawodawstwa 1 ROZDZIAŁ II CZAS PRACY Art. 7 1. Dla pracowników objętych Układem – oprócz niedziel i innych dni ustawowo wolnych od pracy – wszystkie soboty są dniami wolnymi od pracy. Zasady zatrudniania i wynagradzania za pracę w dniach wolnych od pracy określa art. 40 Układu. 2. Dzień Św. Barbary - 4 grudnia jest świętem górniczym – Dniem Górnika wolnym od pracy. 3. Czas pracy pod ziemią wynosi 7,5 godziny na dobę i 37,5 godziny na tydzień przy pięciodniowym tygodniu pracy. Okresem rozliczeniowym czasu pracy jest miesiąc kalendarzowy. 4. Dla pozostałych pracowników czas pracy wynosi 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień przy pięciodniowym tygodniu pracy. Okresem rozliczeniowym czasu pracy jest miesiąc kalendarzowy. 5. Za czas pracy uznaje się czas pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w miejscu wyznaczonym zgodnie z Regulaminem pracy. Propozycja pracodawcy (ust. 3-5): 1. Czas pracy pracowników wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym. 2. Czas pracy pod ziemią wynosi 7,5 godziny na dobę i przeciętnie 37,5 godziny w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym. 3. Okresem rozliczeniowym czasu pracy jest miesiąc kalendarzowy. 4. Za czas pracy uznaje się czas pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym zgodnie z regulaminem pracy. 6. Ze względu na uciążliwe lub szkodliwe warunki pracy, skrócony czas pracy pracowników zatrudnionych pod ziemią wynosi: 1) 7 godzin na dobę dla zatrudnionych przy głębieniu, pogłębieniu, naprawie i konserwacji szybów i szybików oraz urządzeń szybowych i przyszybowych, 2) 6 godzin na dobę dla zatrudnionych: a) przy czyszczeniu rząpi w szybach i osadnikach wodnych, b) przy głębieniu, pogłębieniu, naprawie i konserwacji szybów i szybików oraz urządzeń szybowych i przyszybowych w przypadku przekroczenia norm szkodliwości i uciążliwości, c) w wyrobiskach o wysokości poniżej 0,8 m, d) w wyrobiskach zabierkowych o wysokości powyżej 5 m, e) przy robotach wiertniczych z płuczką wodną o nachyleniu otworów powyżej 40o, f) w wyrobiskach o temperaturze powyżej 28oC, mierzonej termometrem suchym, lub intensywności chłodzenia poniżej 11-tu katastopni, g) w podziemnych ładowniach akumulatorów, h) w przodkach, gdzie woda leje się gęstą strugą, i) przy głębieniu szybów zamrażanych. 7. Praca w godzinach nadliczbowych na robotach wymienionych w ust. 6 jest zabroniona. 8. Pracownicy zatrudnieni przy robotach wymienionych w ust. 6 pkt 2 mogą wykonywać tę pracę bez przerwy najdłużej przez trzy miesiące, po czym musi nastąpić przerwa w zatrudnianiu ich na tych robotach, trwająca jeden miesiąc. W okresie przerwy, pracy. 3.Strony Układu zobowiązują się do niestosowania jakichkolwiek form nacisku, mających na celu zobowiązanie pracowników do przynależności, względnie nie przynależności do organizacji związkowych.” o której mowa powyżej, pracownik powinien być zatrudniony na stanowisku umożliwiającym mu uzyskanie wynagrodzenia otrzymywanego na poprzednim stanowisku pracy. Art. 8 1. Pracownikom przysługuje, wyliczona do czasu pracy 15-to minutowa przerwa na spożycie posiłku. Dla pracowników zatrudnionych w ruchu ciągłym z przyczyn technologicznych przerwa na spożycie posiłku może być umieszczona na początku lub na końcu zmiany. 2. Pracownikom zatrudnionym przy robotach wymagających dużego wydatku (wysiłku) energetycznego mogą być stosowane dodatkowe przerwy na odpoczynek. Przerwy te nie powinny stwarzać zagrożeń dla bezpieczeństwa osób, maszyn i urządzeń oraz nie powinny zakłócać normalnego rytmu pracy. Powyższe wymaga odrębnych ustaleń zawartych w Regulaminie pracy. Art. 9 Regulamin pracy obowiązujący w zakładzie pracy, szczegółowo regulujący czas pracy, nie może naruszać skróconych norm czasu pracy określonych w niniejszym rozdziale. Art. 10 Przepisy o czasie pracy, określone w niniejszym rozdziale, nie dotyczą funkcjonariuszy pożarnictwa oraz pracowników zakładowej straży pożarnej i zakładowej służby ratowniczej pełniących służbę w systemie zmianowym. Art. 11 Szczegółowe uregulowania dotyczące czasu pracy określają regulaminy obowiązujące w jednostkach organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A. pracy Propozycja pracodawcy (dotyczy art. 9-11): 1. Szczegółowe uregulowania dotyczące czasu pracy określa regulamin pracy. 2. Regulamin pracy nie może naruszać skróconych norm czasu pracy określonych w niniejszym rozdziale. 3. Przepisy o czasie pracy, określone w niniejszym rozdziale, nie dotyczą funkcjonariuszy pożarnictwa oraz pracowników zakładowej straży pożarnej i zakładowej służby ratowniczej pełniących służbę w systemie zmianowym. Komentarz: U pracodawcy (Kompania Węglowa S.A.), zgodnie z art. 104-1044 Kp, może obowiązywać tylko jeden regulamin pracy, a nie kilkanaście odrębnych dla każdej jednostki. ROZDZIAŁ III URLOPY Art. 12 1. Pracownikom przysługuje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu wynosi: 1) 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, 2) 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat. 2. Pracownikom zatrudnionym pod ziemią, a także w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze: 1) 21 dni roboczych - po roku pracy, 2) 26 dni roboczych - po pięciu latach pracy. 3. Do okresów pracy o których mowa w ust. 2 wlicza się tylko okresy pracy pod ziemią i w zakładach przeróbki mechanicznej węgla. 4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do pracowników, którzy na podstawie art. 13 lub odrębnych przepisów nabyli prawo do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze. Propozycja pracodawcy: 4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do pracowników, którzy na podstawie odrębnych przepisów nabyli prawo do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze. Komentarz: Art. 13 w propozycji pracodawcy mówi o dodatkowym urlopie, a nie o zwiększonym wymiarze urlopu. Art. 13 Treść nieuzgodniona: 1. Pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w zakładach przeróbki mechanicznej węgla ponad 5 lat przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze: 1) 33 dni robocze płatne jak za 33 dni – po 5 latach pracy pod ziemią oraz 29 dni robocze płatne jak za 29 dni – po 10 latach pracy w zakładach przeróbki mechanicznej węgla, 2) 36 dni robocze płatne jak za 36 dni – po 10 latach pracy pod ziemią oraz 31 dni robocze płatnych jak za 31 dni – po 15 latach pracy w zakładach przeróbki mechanicznej węgla. 2. Powiększony zgodnie z ust. 1 wymiar urlopu wypoczynkowego przysługuje w danym roku pod warunkiem przepracowania przez pracownika uprawnionego w roku poprzednim co najmniej ½ ogólnej liczby dni pracy. Szczegółowe zasady korzystania z dodatkowego urlopu wypoczynkowego określa załącznik nr 2 do Układu. 3. Uprawnienia do urlopu nie wygasają z upływem roku kalendarzowego. Propozycja pracodawcy: 1. Pracownikom zatrudnionym pod ziemią przysługuje dodatkowo urlop wypoczynkowy w wymiarze: - 4 dni roboczych - po 5 latach pracy pod ziemią, - 6 dni roboczych - po 10 latach pracy pod ziemią. 2. Urlop wypoczynkowy, o którym mowa w ust. 1, przysługuje w danym roku pod warunkiem przepracowania pod ziemią w roku poprzednim co najmniej ½ ogólnej liczby dni pracy. 3. Uprawnienia do urlopu nie wygasają z upływem roku kalendarzowego. Komentarz: 1. Urlopu, zgodnie z kodeksem pracy, udziela się na dni pracy. Dotychczasowe 5 (8) dni kalendarzowe urlopu proponuje się zamienić na 4 (6) dni roboczych urlopu. 2. Dodatkowy urlop wypoczynkowy dla pracowników zatrudnionym pod ziemią ma na celu zrekompensowanie ciężkiej, uciążliwej pracy w poprzednim okresie poprzez zapewnienia dodatkowego odpoczynku. Za taką pracę uważa się prace faktycznie wykonywane pod ziemią przez co najmniej połowę roku. Brak uzależnienia tego urlopu od przepracowania połowy roku pod ziemią będzie dawał do niego prawo również pracownikom, którzy mają ten rodzaj pracy zapisany w umowie o pracę, a pracy pod ziemią nie wykonują lub wykonują sporadycznie. Art. 14 1. Pracownikom pobierającym rentę inwalidzką z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, bez względu na termin powstania inwalidztwa, przysługuje jednorazowo dodatkowo urlop w wymiarze 15 dni roboczych po roku pracy do wykorzystania w okresie 2 lat pracy. 2. Pracownikom, którzy do dni wejścia w życie Układu skorzystali z takiego urlopu na podstawie przepisów wcześniej obowiązujących, urlop taki nie przysługuje. Art. 15 Treść nieuzgodniona: 1. Pracownik odchodzący na emeryturę lub świadczenie górnicze bezpośrednio przed pójściem na wymienione świadczenia ma prawo do płatnego urlopu zdrowotnego w wymiarze 21 dni kalendarzowych na leczenie sanatoryjne, wczasy profilaktyczno-lecznicze lub wypoczynek bez potrzeby orzeczenia lekarskiego. 2. Urlop ten może być udzielony pracownikowi: 1) który jest zatrudniony w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, 2) który uległ wypadkowi przy pracy, 3) który jest zagrożony albo nabył chorobę zawodową, 4) który jest zagrożony albo nabył chorobę pozostającą w związku przyczynowym z charakterem wykonywanej pracy. 3. Urlop zdrowotny udzielany jest na wniosek pracownika. 4. Urlop zdrowotny płatny jest tylko za dni robocze wg ceny dniówki urlopowej. 5. Wypłacanie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop zdrowotny jest niedopuszczalne. 6. Urlop można wykorzystać tylko jeden raz. Propozycja pracodawcy: skreślić art. 15 Komentarz: W art. 30 strony uzgodniły zasady przyznawania urlopu zdrowotnego. Urlop zdrowotny powinien być udzielany pracownikowi, którego stan zdrowotny jest niezadowalający, aby jego praca była efektywniejsza w przyszłości. Urlop zdrowotny udzielany bezpośrednio przed przejściem na emeryturę lub świadczenie górnicze mija się z jego przeznaczeniem, gdyż po jego zakończeniu pracownik nie wykonuje już pracy. Ponadto z leczenia sanatoryjnego może skorzystać pracownik skierowany na takie leczenie przez lekarza, a na czas leczenia pracownik otrzymuje zwolnienie lekarskie. Art. 16 2 Art. 17 1. Wynagrodzenie za czas urlopu oraz ekwiwalent pieniężny za urlop oblicza się zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. 1. Szczegółowe zasady oraz sposób obliczania ceny dniówki urlopowej i ekwiwalentu za urlop określa [załącznik nr 3 do Układu]. 2. Ustęp 1 dotyczy wszystkich rodzajów urlopu, o których mowa w Układzie. Art. 18 3 Tematykę zawartą w tym artykule wprowadzić do układu poprzez odrębny załącznik, w którym wyczerpująco będą opisane zasady dotyczące udzielania i wynagradzania pracowników korzystających z urlopów górniczych, świadczeń górniczych i stypendiów na przekwalifikowanie (załącznik będzie wynegocjowany w późniejszym terminie). Art. 16 brzmiał: „Przepisy nn. Rozdziału nie dotyczą osób przebywających na urlopach górniczych względnie świadczeniach górniczych wynikających z odrębnych przepisów. 3 Umieszczenie unormowania zawartego w tym artykule w Rozdziale „Postanowienia końcowe”. Art. 18 brzmiał: „W zakresie nie unormowanym niniejszym rozdziałem mają zastosowanie odpowiednie przepisy szczegółowe oraz postanowienia zawarte w Regulaminach pracy. 2