Mini słownik kultury żydowskiej

SYNAGOGA
bóżnica - żydowski
dom modlitwy, miejsce
zebrań religijnych i
społecznych gminy
żydowskiej ; obiekt
będący miejscem
spotkań, m.in. w celu
odprawiania obrzędów
religijnych , dom nauki,
szkoła – miejsce
studiowania Tory i
Talmudu
To tak naprawdę nazwa ofiary,
spalonej doszczętnie, którą Żydzi
składali na ołtarzu w czasach
starożytności. W czasie II wojny
światowej stał się określeniem na
masowe mordowanie ludności
żydowskiej przez hitlerowskie
władze III Rzeszy. Jest
synonimem pojęcia Szoah. W
Polsce używa się ponadto
terminu Zagłada.
Ruch polityczny i społeczny,
dążący do stworzenia
żydowskiej siedziby narodowej
na terenie Palestyny. Syjonizm
doprowadził do powstania
państwa Izrael w 1948 r.;
współcześnie jego celem jest
także utrzymanie jedności
narodu żydowskiego żyjącego
w rozproszeniu i jego więzi z
Izraelem.
Ruch zapoczątkowany w
końcu XIX wieku.
Twórcą i głównym ideologiem
syjonizmu był Teodor Herzl
( na zdjęciu )
Język Żydów
aszkenazyjskich,
powstały ok. X wieku
w południowych
Niemczech na bazie
dialektu średniowysokoniemieckiego
Mittelhochdeutsch z
dodatkiem elementów
hebrajskich,
słowiańskich i
romańskich.
Antyspołeczne uprzedzenie,
nienawiść, wrogość i
dyskryminacja Żydów oraz osób
pochodzenia żydowskiego,
postrzeganych jako grupa
religijna, etniczna lub rasowa.
Ekstremalny antysemityzm głosiła
ideologia niemieckiego nazizmu,
doprowadzając do próby
wyniszczenia narodu
żydowskiego w okupowanej
Europie.
Religia monoteistyczna,
której podstawą jest wiara w
Boga, będącego nie tylko
stwórcą świata, ale także
jego stałym "nadzorcą", czy
też "opiekunem". Bóg ten
zawarł z ludem Izraela
wieczyste przymierze,
obiecując ochronę i pomoc w
zamian za
podporządkowanie się jego
nakazom.
Najwyższe izraelskie
odznaczenie cywilne
nadawane
nie - Żydom,
przyznawane przez
Instytut Pamięci
Męczenników i
Bohaterów
Holocaustu Yad
Vashem.
Termin używany na określenie
wszystkich skupisk
żydowskich .Ogólnie oznacza
on rozproszenie członków
danego narodu wśród innych
narodów lub też wyznawców
danej religii wśród
wyznawców innej. Nazywa się
tak również społeczność
rozproszonych osób.
Semantycznie diaspora oznacza
po grecku rozrzucone ziarna.
MENORA
jest siedmioramiennym
kandelabrem i symbolem
Izraela umieszczanym na
paszportach, na urzędach
państwowych, etc. Ten
ozdobny świecznik był
używany przez Żydów w
Przybytku i Świątyni
Jerozolimskiej. Menora jest
jednym z najstarszych
symboli narodu
żydowskiego. Według
tradycji symbolizuje on
krzew gorejący, który
zobaczył Mojżesz na górze
Synaj.
Był duchowym
przywódcą społeczności
żydowskiej,
współwyznawcy wierzyli
w jego nadprzyrodzoną
moc czynienia cudów.
Uważano,
że cadyk, dzięki swej
mistycznej jedności z
Bogiem, może
pośredniczyć we
wszystkich sprawach
ludzkich.
Najczęściej używany termin na
określenie tajemnych nauk
judaizmu i mistyki żydowskiej.
W szerokim sensie oznacza
wszystkie kolejne ezoteryczne
kierunki w judaizmie, które
powstawały od końca okresu
Drugiej Świątyni (I w. n.e.) i
odegrały żywą rolę w symbolice,
obrzędach, obyczajach i historii
żydowskiego narodu.
MACEWA
rodzaj nagrobka,
pionowo
ustawiona płyta
kamienna
pokryta
inskrypcjami,
stawiana na
grobach
zmarłych.
KIRKUT
Określenie cmentarza
żydowskiego od wieków
używane przez Polaków,
głównie mieszkańców
Galicji. Żydzi nie używali
tego określenia, zastępując
je nazwami w jidysz ,
pochodzącymi z
hebrajskiego.
SZABAT
Najważniejsze żydowskie
święto, na cześć Boga
Stworzyciela, który tego dnia
odpoczął. Jest to dzień pełen
harmonii i radości,
wewnętrznego uspokojenia i
pokoju. Szabat jest nazywany
Królową i Oblubienicą. W
przykazaniu o Szabacie jest
powiedziane, że należy
zaniechać wszelkiej pracy.
Szabat trwa od zachodu
słońca w piątek do zachodu
słońca w sobotę .
Stół przygotowany na szabat
RABIN
Uczony w Piśmie, posiadający
pozwolenie na nauczanie i
orzekanie w kwestiach prawa i
rytuału żydowskiego; rabi to
także tytuł grzecznościowy,
odnoszący się do nauczycieli
lub innych poważnych
członków gminy; w
środowisku chasydzkim
odpowiednikiem było
określenie "rebe" lub "reb".
TALMUD
jedna z podstawowych
(choć nie jest uznawana
za świętą) ksiąg judaizmu.
Został napisany językiem
judeo-aramejskim. Jest
zbiorem komentarzy do
Tory.
TORA
pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd
także Pięcioksiąg, Pentateuch),
najważniejszy tekst objawiony
judaizmu. Głównym tematem Tory
jest Przymierze pomiędzy Bogiem,
a narodem Izraela za
pośrednictwem Mojżesza zawarte
podczas wędrówki z niewoli
egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis
kształtowania się narodu i kultu za
czasów Mojżesza poprzedzony jest
znajdującymi się w Księdze
Rodzaju opowieściami o
prapoczątkach ludzkości (od
Stworzenia do Potopu i Wieży
Babel) oraz pradziejach Izraela .
http://www.tnn.pl/pamie.php
http://www.studnia.org/piaseczno/swieta.htm
http://www.zydziwpolsce.edu.pl/
http://www.izrael.badacz.org/zydzi_w_polsce/wste
p.html
http://www.obyczaje.org.pl/swieta-i-zwyczajezydowskie/
Dziękuję za uwagę