AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I

AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW
W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 16.10.2014r.
RZEPAK
Warunki pogodowe odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju patogena, będącego
sprawcą suchej zgnilizny kapustnych. Na rozwój choroby wpływa wilgotność powietrza, ilość i
rozkład opadów oraz temperatura. Przy panującej wysokiej wilgotności oraz umiarkowanej
temperaturze powietrza bardzo szybko dojrzewają owocniki z zarodnikami workowymi. Opady
deszczu przyczyniają się do kiełkowania zarodników oraz rozprzestrzeniania się infekcji.
Minimalny czas niezbędny do wystąpienia infekcji wynosi około 8 godzin, a optymalny około
4 doby. Objawami choroby są jasnobrązowe, owalne plamy na powierzchni liści. Przy
obecnych warunkach nie należy zapomnieć o systematycznej lustracji pola.
Fot.
Monitorując plantacje rzepaku można określić szkodliwość suchej zgnilizny
kapustnych. W tym celu należy analizować w 4-6 punktach pola po 25 roślin, a następnie
obliczyć procent roślin porażonych. Na plantacjach powyżej 2 ha należy zwiększyć liczbę
punktów o 1 na każdy następny hektar.
Objawy porażenia na liściach mogą być mylone z objawami czerni krzyżowych, czy też
mączniaka rzekomego.
Przy wysokiej wilgotności powietrza powyżej 95%, opadach deszczu rośliny rzepaku
porażane są przez grzyby z rodzaju Alternaria spp. Infekcji sprzyjają również uszkodzenia
wywołane żerowaniem mszycy kapuścianej, która na niektórych plantacjach występuje dość
licznie. Zabieg ochronny przeciwko czerni krzyżowych należy wykonać na rośliny
występujące w fazie 4-8 liści, po zaobserwowaniu 20-30% liści z objawami choroby.
Fot.
Opady deszczu, wysoka wilgotność powietrza oraz temperatura nieco powyżej 10oC
sprzyjają rozwojowi szarej pleśni. Największe szkody patogen wyrządza w czasie wilgotnej i
chłodnej pogody, gdyż w takich warunkach infekcja zachodzi w ciągu kilku godzin.
Objawem porażenia jest szarobrązowy nalot na blaszkach liściowych, na których rozpoczyna
się proces gnilny.
Ciepła jesień z niewielką ilością opadów sprzyja licznemu występowaniu mszycy
kapuścianej. Jednakże w przypadku wystąpienia opadów deszczu rozwój tych szkodników
może ulec zahamowaniu, co wpłynie na ograniczenie populacji mszyc.
Żerowanie mszyc na roślinach rzepaku nie tylko prowadzi do zahamowania ich wzrostu, ale
zwiększa podatność roślin na infekcje grzybowe.
Podczas monitoringu można zaobserwować pojedyncze formy uskrzydlone oraz liczniej
występujące formy bezskrzydłe, których ciało pokryte jest szarobiałym nalotem.
Obserwacje należy prowadzić od wschodów rzepaku. Zabieg należy wykonać przede
wszystkim w pasie brzegowym plantacji po stwierdzeniu 2 kolonii mszyc na 1m 2 rzepaku w
fazie 4-9 liści (BBCH 14-19).
Fot.
Ze złożonych przez samice miniarki kapuścianki jaj rozwijają się larwy. Larwy
miniarki uszkadzają blaszkę liściową, co prowadzi do jej więdnięcia. Na skutek wygryzienia
przez larwy tkanki miękiszowej pod skórką widoczne są miny po obu stronach blaszki
liściowej. Początkowo przebiegają one wzdłuż nerwu liścia, a następnie wnikają do niego.
Często chodniki powstałe na skutek żerowania form larwalnych tego szkodnika
przybierają nieregularne kształty.
Ocenę szkodliwości tego szkodnika przeprowadza się jesienią na rzepaku ozimym,
kiedy rośliny znajdują się w fazie 5-9 liści. Należy analizować po 25 roślin, wybranych losowo
z różnych części pola, a następnie obliczyć liczbę i procent uszkodzonych roślin.
Fot.
Bielinek rzepnik jest motylem niewiele mniejszym od bielinka kapustnika. Skrzydła o
barwie białej, z czarną plamą przy wierzchołku. Na wierzchu skrzydła jedna czarna (u samca)
lub dwie czarne plamki (u samicy). Spód tylnego skrzydła żółty. Gąsienice drugiego pokolenia
żerują również w październiku.
Zabieg ochronny należy przeprowadzić jesienią w fazie 3 - 6 liści, po stwierdzeniu 1
gąsienicy na 1mb rzędu.
Aby określić szkody wywołane żerowaniem gąsienic należy analizować po 25 roślin
rzepaku w fazie 3-6 liści w losowo wybranych punktach pola, a następnie na podstawie
uzyskanych danych obliczyć procent uszkodzonych roślin.
Utrzymująca się ostatnio wysoka wilgotność powietrza, opady deszczu oraz pochmurne
dni sprzyjają intensywnemu żerowaniu ślimaków nagich. W przypadku wystąpienia przez
dłuższy okres warunków pogodowych sprzyjających żerowaniu szkodników, można
spodziewać się wysokiej liczeby ślimaków, która utrzyma się do końca miesiąca.
W celu ustalenia liczebności szkodnika należy w 10 punktach pola określić średnią liczbę
ślimaków na 1m2 powierzchni. Obserwacje można przeprowadzać w pochmurne dni lub
późnym popołudniem. Inną metodą monitoringu ślimaków jest stosowanie pułapek, które
umieszcza się losowo na plantacji, zwłaszcza z uwzględnieniem wilgotnych obszarów. W
rzepaku zabieg należy wykonać w fazie 2-5 liści oraz w fazach późniejszych, po stwierdzeniu
obecności średnio 4 i więcej ślimaków na pułapkę.
Ocenę szkodliwości ślimaków należy rozpocząć zaraz po zaobserwowaniu pierwszych
objawów żerowania. W tym celu zaleca się obserwować w 10-15 miejscach plantacji wzdłuż
losowo wybranego rzędu po 10 roślin w fazie 2 lub więcej liści. Następnie w każdym
wyznaczonym miejscu należy obliczyć średni procent uszkodzonych roślin.
Fot.
Infekcjom i rozprzestrzenianiu się choroby jaką jest mączniak rzekomy sprzyja
umiarkowana temperatura, wysoka wilgotność . Na górnej stronie porażonej blaszki liściowej
widoczne są żółte plamy z ciemnymi obwódkami, natomiast na dolnej stronie widoczny jest
szarobiały nalot.
Ocenę szkodliwości mączniaka rzekomego kapustnych przeprowadza się analizując po
25 roślin w 4-6 losowo wybranych miejscach pola, a następnie określa się procent porażonych
roślin.
Fot.
ZBOŻA OZIME
Również na plantacjach zbóż ozimych można obserwować nagłe, masowe pojawy
mszyc. Pluskwiaki te atakując młode rośliny prowadzą do osłabienia krzewienia i licznego
wypadnięcia roślin. Mszyce wysysając soki z tkanek osłabiają roślinę oraz przenoszą wirusy.
W celu wyznaczenia terminu zabiegu ochronnego zaleca się monitoring mszyc, który można
prowadzić za pomocą żółtych naczyń wypełnionych wodą. Zabieg powinien zostać wykonany
zaraz po ustaleniu nalotu pierwszych mszyc na wschodzące rośliny.
Patogen będący sprawcą mączniaka prawdziwego zbóż i traw po żniwach utrzymuje
się przy życiu na resztkach słomy i ścierni. Pod wpływem wilgoci i zmiennej temperatury
wytwarzają się zarodniki workowe, które zakażają wczesne zasiewy zbóż. Dlatego, już jesienią
mogą wystąpić pierwsze objawy, w postaci szarobiałego nalotu na dolnych liściach. Grzyb
zimuje głównie w postaci grzybni. Rozwój choroby następuje szybko wiosną, kiedy powstają
zarodniki konidialne, które rozpowszechniają chorobę w łanach zbóż.
Fot.
Fot.
WARUNKI METEOROLOGICZNE
Stare Pole k/Malborka
DZIEŃ
T średnia
[C]
T max
[C]
T min
[C]
RH max
[%]
Rain
[mm]
Wind
[m/s]
Wind max
[m/s]
9
10
11
12
13
14
15
16
16.6
16
13.8
14.9
12.3
14.2
12.6
11.6
20.6
20.1
18.3
16.8
18.8
15.3
14.7
13.7
13.2
13.2
9.3
11.2
6.6
13.1
11.3
10.3
90
95
96
94
98
97
97
98
3.2
3.4
0.8
0.6
0.5
0.3
0.6
0.1
0.3
0.4
-
4.5
4.5
3.6
5.4
2.7
4
4.5
1.3
Lubań k/ Kościerzyny
DZIEŃ
T średnia
[C]
T max
[C]
T min
[C]
RH max
[%]
Rain
[mm]
Wind
[m/s]
Wind max
[m/s]
9
10
11
12
13
14
15
16
15.6
15.6
13.1
13.2
12
13.6
11.6
11.2
19
19.3
14.9
14.4
16.7
14.6
13.4
13.1
11.7
11.6
10.4
9.1
6.8
11.9
10.2
9.9
95
95
95
97
98
98
97
97
0.6
0.4
0.8
0.2
5.8
5.6
6.8
2.3
1.3
1.5
1.7
2.2
1.5
1.4
0.8
8
7.2
7.2
8
8
7.2
6.7
3.1
DZIEŃ
T średnia
[C]
T max
[C]
T min
[C]
RH max
[%]
Rain
[mm]
Wind
[m/s]
Wind max
[m/s]
9
10
11
12
13
14
15
16
15.9
15.8
12.6
12.9
11.4
13.8
11.5
10.7
19.1
17.5
14
14.2
15.4
15.4
13.1
13.4
13.8
12.8
11.1
9.8
6
11.7
9.5
7.4
93
95
97
98
98
98
98
99
1.8
0.4
8
0.8
0.2
1.4
4.2
0.4
1.4
0.9
0.9
1.2
1
0.9
0.7
0.4
6.3
5.8
4.5
6.7
5.8
4.9
4.5
3.1
Rain
[mm]
0.4
1.2
5.6
8.2
-
Wind
[m/s]
0.8
1.2
0.7
1.5
1.4
1.3
0.8
0.6
Wind max
[m/s]
6.3
6.7
4.5
7.2
8
5.8
3.6
4.5
Głobino k/ Słupska
Cierznie k/Człuchowa
DZIEŃ
9
10
11
12
13
14
15
16
T średnia
[C]
16.1
15.3
13.3
12.9
13
13.6
11.7
11.4
T max
[C]
21
18.6
15.8
15.4
19.3
14.8
12.7
13.8
T min
[C]
11.7
10.8
10.3
6.2
6.1
12
10
10
RH max
[%]
94
94
95
98
98
98
98
99
WPŁYW WARUNKÓW ATMOSFERYCZNYCH NA WYSTĘPOWANIE
I ROZWÓJ AGROFAGÓW
Wilgotna, deszczowa i chłodna pogoda wpływa hamująco na żerowanie i rozwój wielu
szkodników, między innymi: pchełek, mszyc oraz motyli z rodziny bielinkowatych, które
szczególnie wrażliwe są na choroby grzybowe i bakteryjne. W przypadku, utrzymania się
opadów oraz niższych temperatur, można spodziewać się mniejszej liczby populacji
szkodników. Pochmurne dni, wysoka wilgotność powietrza i opady deszczu sprzyjają
rozwojowi ślimaków.
Obecne warunki atmosferyczne sprzyjają porażaniu roślin przez patogeny oraz
rozwojowi chorób grzybowych.
Zabiegi fungicydami zaleca się wykonywać, gdy rzepak jest w fazie 4-8 liści oraz po
przekroczeniu progów szkodliwości. W przypadku wystąpienia:
Czerni krzyżowych – po stwierdzeniu 20-30% liści z objawami choroby,
Szarej pleśni – po stwierdzeniu 20-30% liści z objawami choroby,
Suchej zgnilizny kapustnych - po stwierdzeniu 15-20% roślin z pierwszymi objawami
choroby. W przypadku, kiedy rośliny są duże i silnie porażone należy wykonać zabieg z
użyciem fungicydu posiadającego właściwości regulatora wzrostu, natomiast dla roślin
porażonych w mniejszym stopniu można zastosować niższe dawki fungicydów.
Najwcześniejsze zakażenie wschodów zbóż następuje jesienią za pośrednictwem
zarodników, które wytwarzane są na resztkach pożniwnych oraz samosiewach. Szybki rozwój
zarodników następuje gdy po opadach deszczu utrzymuje się temperatura 3-4oC. W przypadku
wilgotnej pogody i temperatury w granicach 3-14oC można spodziewać się silniejszego
porażenia pszenicy ozimej łamliwością podstawy źdźbła. Do zakażenia jęczmienia i żyta
potrzebna jest nieco wyższa temperatura.
Na zbożach można obserwować pierwsze objawy mączniaka prawdziwego. Grzyb
wywołujący tą chorobę ma niewielkie wymagania wilgotnościowe. Natomiast w zależności od
przebiegu temperatur, pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już od 3-7 dnia po infekcji.
Im wyższe temperatury tym szybszy rozwój choroby.